Wprowadzenie do studiów żydowskich

OPIS PRZEDMIOTU (SYLABUS)
Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim
Wprowadzenie do studiów żydowskich
Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim
Introduction to Jewish Studies
Jednostka prowadząca przedmiot
Zakład Studiów Żydowskich, IFP
Kod przedmiotu/modułu
21-FL-J-S1-E1-WprSt
Rodzaj przedmiotu/modułu
Obowiązkowy
Kierunek studiów
Filologia, specjalność judaistyka
Poziom studiów
pierwszy
Rok studiów
Pierwszy
Semestr
Zimowy
Forma zajęć i liczba godzin
Konwersatorium, 30 godzin
Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
prof. Marcin Wodziński
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Nie ma
Cele przedmiotu
Zajęcia mają za zadanie wprowadzić podstawowe pojęcia właściwe dla studiów
żydowskich (np. tożsamość żydowska, naród i religia, diaspora), zarysować
specyfikę zagadnienia i zapoznać studentów z dominującymi tendencjami
badawczymi oraz podstawowymi pomocami naukowymi (bibliografie, leksykony,
słowniki, encyklopedie) i zasobami źródłowymi z zakresu judaistyki.
Zakładane efekty kształcenia
ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu językoznawstwa,
literaturoznawstwa i kulturoznawstwa w systemie nauk
humanistycznych oraz o związkach judaistyki z tymi
dyscyplinami. Ma wiedze o ich specyfice przedmiotowej i
metodologicznej judaistyki. Rozumie w podstawowym zakresie
powiązania pomiędzy dziedzinami nauki i dyscyplinami
naukowym, w szczególności relacje między judaistyką a naukami
wykorzystywanymi w badaniach filologicznych oraz w praktyce
filologicznej, a także między judaistyką a innymi dyscyplinami,
zwłaszcza z dziedziny nauk humanistycznych
zna podstawową terminologię z zakresu literaturoznawstwa,
językoznawstwa i kulturoznawstwa oraz jej zastosowanie w
judaistyce
ma wiedzę o źródłach informacji (opracowania encyklopedyczne,
syntezy podręcznikowe, studia monograficzne, słowniki)
dotyczących języków żydowskich, zwłaszcza hebrajskiego i
jidysz, oraz kultury żydowskiej
ma podstawową wiedzę o polskich instytucjach kultury
związanych z kulturą i dziedzictwem żydowskim oraz szerzej
rozumianą wielokulturowością. Ma orientację w życiu kulturalnym
w Polsce oraz w społecznościach żydowskich w Polsce i za
granicą, zwłaszcza w Izraelu
potrafi wyszukiwać, selekcjonować, analizować, oceniać i
użytkować wiedzę z zakresu szeroko pojętej judaistyki, w tym
zwłaszcza w obszarach literaturoznawstwa, językoznawstwa i
kulturoznawstwa z wykorzystaniem różnych źródeł i metod
potrafi porozumiewać się ze specjalistami w zakresie
pokrewnych dyscyplin humanistycznych, w tym zwłaszcza
literaturoznawstwa, językoznawstwa i kulturoznawstwa w
studiowanym języku i w języku polskim, wykorzystując różne
kanały i techniki komunikacyjne
umie odpowiednio określić priorytety służące realizacji zadań;
potrafi gospodarować czasem i realizować zadania w
wyznaczonych terminach
ma świadomość znaczenia zasad etyki zawodowej i uczciwości
intelektualnej w działaniach własnych i innych osób; postępuje
zgodnie z tymi zasadami
ma świadomość różnic kulturowych i związanych z tym wyzwań,
potrafi w praktyce stosować wiedzę o mechanizmach
komunikacji interkulturowej
jest świadomy współodpowiedzialności za zachowanie
dziedzictwa kulturowego Polski i dziedzictwa kultury żydowskiej,
zwłaszcza w Polsce, ale również poza nią w Europie i świecie
Symbole KRK:
K-W01
K-W02
K-W03
K-W11
K-U01
K-U08
K-K03
K-K04
K-K06
K-K08
Treści programowe
Geneza i rozwój studiów żydowskich na świecie: przyczyny zainteresowania
tematyką żydowską; czynniki kształtujące historię studiów żydowskich.
Dzieje studiów żydowskich: haskala, Wissenschaft des Judentums, Graetz,
Dubnow, Mahler, szkoła jerozolimska, studia żydowskie a tożsamość żydowska.
Historia studiów żydowskich w Polsce do holokaustu (nieprofesjonalne początki
naukowej judaistyki w XIX wieku, Biblioteka Judaistyczna w Warszawie; Instytut
Nauk Judaistycznych w Warszawie; Jidisze Wisnszaftlecher Institut – JIWO;
Mojżesz Schorr, Ignacy Schiper, Majer Bałaban, Junger Historiker).
Ośrodki studiów nad historią i kulturą żydowską we współczesnej Polsce i ośrodki
studiów nad historią i kulturą polskich Żydów we współczesnym świecie.
Kto jest Żydem? Odpowiedzi religijne, biologiczne, narodowe i kulturowe:
Hebrajczycy, Żydzi, żydzi, Izraelici, Izraelczycy. Kontekst miejsca i czasu. Pojęcia:
halacha, konwersja, prozelita
Historiografia żydowska: główne pojęcia, główne problemy.
Ponowoczesność. Współczesne kierunki studiów żydowskich; postmodernizm:
rozwój studiów żydowskich przejawem postmodernizmu? Ponowoczesność a
holokaust, dekonstrukcja a badania nad literaturą rabiniczną; feminizm i gender.
Kultura żydowska czy kultury żydowskie? Podstawowe grupy kulturowe
świata żydowskiego: Samarytanie, karaimi, sefardyjczycy, aszkenazyjczycy,
proces dyferencjacji i podstawowe cechy charakterystyczne; główne ośrodki
cywilizacji żydowskiej i ich periodyzacja, mit złotego wieku.
Żydzi polscy. Historyczne uwarunkowania tożsamości żydowskiej w Polsce
(diaspora, syjonizm, alija).
Stereotyp Żyda (pojęcia: antyjudaizm, antysemityzm, antysyjonizm, żydokomuna).
Antysemityzm: szczególna forma stereotypu czy zbrodnia przeciw ludzkości?
Historia zjawiska, jego korzenie, podstawowe implikacje i konteksty społeczne.
Kalendarz żydowski i jego znaczenie dla żydowskiej liturgii: nazwy miesięcy i dni
tygodnia, rok liturgiczny, rok przestępny, adar II, miesiące male i haser. Zapis i
odczytywanie daty w systemie żydowskim. Ćwiczenia praktyczne.
Źródła i zasoby archiwalne. Podstawowe pomoce archiwalne i edycje źródeł,
najważniejsze zbiory źródeł do dziejów Żydów w Polsce.
Bibliografie i inne pomoce bibliograficzne: Od Sabataja Bassa do RAMBI.
Współczesne bibliografie internetowe – podstawowe zasoby. Korzystanie z
żydowskich pomocy bibliograficznych dostępnych w cyberprzestrzeni.
Encyklopedie i leksykony żydowskie: ich historia, specyfika, użyteczność.
Polskie i zagraniczne czasopisma naukowe: przegląd najważniejszych tytułów i
omówienie zagadnienia.
Zapis bibliograficzny, podstawowe zasady przygotowywania i pisania tekstu
naukowego. Plagiat.
Zalecana literatura
Oxford Handbook of Jewish Studies, ed. Martin Goodman, Jeremy Cohen, David
Sorkin, Oxford 2002, tu: Martin Goodman: The Nature of Jewish Studies; Tal Ilan:
Jewish Women’s Studies.
Moshe Rosman: Jak pisać historię Żydów?, tłum. Agnieszka Jagodzińska, Wrocław
2011.
Żydzi w Polsce. Leksykon, red. J. Tomaszewski i A. Żbikowski, Warszawa 2001, tu:
historiografia.
Alan Unterman: Żydzi. Wiara i życie, Łódź 1989, tu rozdz. 1: Niektóre zasadnicze
cechy i odmiany tożsamości żydowskiej.
Marcin Wodziński, Studia żydowskie w Polsce dawniej i dziś, “Studia Judaica” 15
(2012), nr 1-2, s. 49-75.
Uri Huppert: Izrael. Rabini i heretycy, tłum. T. Misiak, Łódź 1992, tu. rozdz. 5:
Miejsce, gdzie muszą cię przyjąć, s. 86-129.
Alina Cała: Stereotyp Żyda i kultury żydowskiej, w: Studia z dziejów Żydów w
Polsce, Warszawa 1995, t. 2 s. 89-102.
Encyclopaedia Judaica, CD-Edition, tu: calendar.
Źródła archiwalne do dziejów Żydów w Polsce, red. B. Woszczyński, V. Urbaniak,
Warszawa 2001 (fragmenty: AGAD, AAN i przynajmniej jedno archiwum
prowincjonalne).
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób
sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
konwersatorium: Kolokwium końcowe; dwie krótkie prace pisemne. Ocena końcowa
składa się z oceny z kolokwium końcowego (40%), eseju (10%), krótkiej pracy
pisemnej (20%) oraz obecności i ogólnej aktywności na zajęciach (30%).
Język wykładowy
Polski
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
30 godzin konwersatorium
Praca własna studenta:
- przygotowanie do zajęć:
- przygotoanie krótkiego eseju:
- przygotowanie krótkiej pracy pisemnej:
- przygotowanie do kol. końcowego:
45 godz.
2 godz.
8 godz.
15 godz.
30
70
Suma godzin
100 godzin
Liczba punktów ECTS
4 ECTS