WSTĘP

WSTĘP
Do podejmowania określonych decyzji ekonomicznych przez jednostki gospodarcze niezbędne jest dysponowanie wysokiej jakości informacją o posiadanych zasobach i osiąganych wynikach. Takie informacje
zawarte są w przygotowywanych obligatoryjnie sprawozdaniach finansowych. W procesach decyzyjnych wykorzystywane są często wyniki analizy
finansowej podmiotu prowadzonej z wykorzystaniem danych ze sprawozdania finansowego. Sprawozdanie finansowe musi być więc sporządzone
zgodnie z przyjętymi i ogólnie akceptowanymi zasadami rachunkowości,
musi spełniać określone cechy jakościowe, między innymi odznaczać się
porównywalnością. Podstawowym warunkiem sporządzania sprawozdania
finansowego w sposób rzetelny i wiarygodny jest stosowanie określonych
zasad wyceny składników prezentowanych w sprawozdaniu. Dla zachowania wspomnianej porównywalności zasady te muszą być spójne dla wszystkich jednostek gospodarczych. Obecnie spójność tę można obserwować
w ramach poszczególnych krajów a także w skali ponadnarodowej. Podstawowym przykładem jest ujednolicenie norm rachunkowości dla wybranych
podmiotów funkcjonujących w ramach Unii Europejskiej.
Określone w krajowych i międzynarodowych standardach rachunkowości zasady wyceny mogą mieć formę norm jednoznacznie narzuconych
podmiotom lub, co często ma miejsce, stanowią określony zbiór rozwiązań,
z którego jednostka wybiera najwłaściwszy dla siebie tok postępowania.
Wybór zasad wyceny dokonany przez jednostkę jest podstawowym elementem polityki bilansowej podmiotu, pozwala, wpływać na obraz sytuacji majątkowej i finansowej przedstawiany w sprawozdaniu.
Celem niniejszego opracowania jest:
– analiza podstaw prawnych, zasad sporządzania i cech jakościowych sprawozdania finansowego,
– zidentyfikowanie modeli wyceny bilansowej stosowanych w prawie bilansowym krajowym i międzynarodowym,
– wskazanie możliwości, kryteriów i celowości wyboru określonego
modelu. Określenie skutków zastosowania wybranego modelu pod
7
Wstęp
kątem wpływu na poszczególne składniki i elementy sprawozdania
finansowego i tym samym na zawartość informacyjną raportu.
Opracowanie składa się z pięciu rozdziałów, z których cztery pierwsze
mają charakter teoretyczny a ostatni stanowi praktyczną próbę zastosowania
modeli wyceny wynikających z Ustawy o rachunkowości oraz z Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF).
W pierwszej części opracowania zaprezentowano zakres, zasady sporządzania sprawozdania finansowego i wskazano jego najważniejszych odbiorców. Przedstawiono standardy sprawozdawczości finansowej, cechy
jakościowe, elementy i składniki sprawozdania. Opisano modele wyceny
stosowane na gruncie Ustawy o rachunkowości i MSSF i ich ogólne skutki
sprawozdawcze. Odniesiono się również do możliwości w zakresie kreowania przez podmiot gospodarczy polityki rachunkowości.
W drugiej części opisany został bilans (sprawozdanie z sytuacji finansowej), jego rodzaje, zasady sporządzania. Głównie uwagę zwrócono na
parametry wyceny stosowane do wstępnej i bilansowej wyceny aktywów
i pasywów. Przedstawiono między innymi takie kategorie jak: cena nabycia, koszt wytworzenia, skorygowana cena nabycia. Opisano możliwości
w zakresie wyceny poszczególnych aktywów i pasywów w jednostkach stosujących zapisy Ustawy o rachunkowości i MSSF. Przedstawiono również
szczególne zasady wyceny składników majątkowych i ich skutki sprawozdawcze przy braku założenia kontynuacji działania.
Trzecia część pracy poświęcona jest prezentacji sprawozdawczej
dokonań jednostki. Jej przedmiotem jest rachunek zysków i strat oraz
sprawozdanie z całkowitych dochodów, nowy element raportu rocznego,
sporządzanego na podstawie MSSF. Przedstawione zostały elementy kształtujące wynik finansowy, metody ustalania wyniku finansowego oraz warianty sporządzania rachunku zysków i strat. Szczególną uwagę zwrócono
na prezentację w rachunku skutków wyceny oraz na podatek odroczony będący efektem stosowania określonych zasad wyceny bilansowej. Opisano
również zakres informacji przedstawianych jako „inne całkowite dochody”
zgodnie z zaleceniami MSR 1. Wskazano różnice w rachunku zysków i strat
sporządzanym według krajowych i międzynarodowych standardów rachunkowości.
W dalszej teoretycznej części opracowania przedstawiono pozostałe
elementy sprawozdania finansowego: zestawienie zmian w kapitale własnym, rachunek przepływów pieniężnych oraz informację dodatkową.
Zwrócono uwagę na wprowadzoną obligatoryjnie od 2009 r. zmianę zawartości informacyjnej zestawienia zmian w kapitale własnym sporządzanym
8
Wstęp
zgodnie z MSSF. Przedstawiono wagę i metody sporządzania rachunku
przepływów pieniężnych. Scharakteryzowano dane prezentowane w informacji dodatkowej, ze szczególnym uwzględnieniem informacji na temat zasad wyceny aktywów i pasywów.
Opracowanie kończy część empiryczna, w której zaprezentowano bilans
oraz rachunek zysków i strat jednostki gospodarczej „Alfa S.A.” sporządzony pierwotnie zgodnie z zasadami wskazanymi w Ustawie o rachunkowości
a następnie przekształcony i dostosowany do wymogów MSSF. Opisano
przyjęte przez jednostkę „Alfa S.A.” zasady wyceny, wskazano różnice
i konsekwencje wnikające z zastosowania MSSF. Skomentowano przydatność sprawozdania finansowego sporządzonego w dwóch wariantach dla
potrzeb decyzyjnych. Dokonano analizy sytuacji majątkowej i finansowej
jednostki dla dwóch wariantów sprawozdania finansowego.
Na potrzeby opracowania przeprowadzona została analiza stosownych
krajowych i międzynarodowych standardów rachunkowości, analiza literatury z zakresu sprawozdawczości finansowej oraz analiza sprawozdania
finansowego sporządzonego z zastosowaniem prawa krajowego i międzynarodowego.
9