Łabędź niemy Cygnus olor

Łabędź niemy
Cygnus olor
Łabędzie to ptaki wędrowne. Zimę spędzają na niezamarzających wodach
w:
Danii,
Niemczech,
Czechach,
Austrii,
Słowenii,
Chorwacji
i na Węgrzech. Naturalnym pokarmem łabędzi są porastające dno płytkich wód
rośliny, których u nas zimą jest niewiele. Mimo to coraz częściej polskie łabędzie
pozostają na zimę w kraju. Większość z nich korzysta wtedy wyłącznie z pokarmu
dostarczanego przez ludzi.
Łabędzie pozostające na zimę w pobliżu ludzi nie czują się dobrze.
Narażone są na:
• choroby przewodu pokarmowego, powodowane wielomiesięczną
niewłaściwą dietą chlebową,
• zamarzanie w czasie największych mrozów, których nie doświadczają na
właściwych zimowiskach,
• zatrucia substancjami toksycznymi z zanieczyszczonych wód górnośląskich,
• choroby ptasie, łatwo przenoszące się w dużych grupach.
Jeżeli chcemy naprawdę pomóc łabędziom pozwólmy im odlecieć w te
miejsca, które od dawna są ich właściwymi zimowiskami. Łabędzie, które nie
znajdą pokarmu u ludzi w okresie przed nastaniem mrozów, odlecą w
poszukiwaniu żerowisk na swoje zimowiska w Europie zachodniej i południowej.
Jeśli jednak łabędzie zostaną już w naszym pobliżu na zimę i nadejdą duże
mrozy możemy podawać im właściwy pokarm zboże i warzywa. Marchew,
kapusta, buraki mogą być podawane surowe lub gotowane bez soli, ale zawsze
muszą być drobno pokrojone. Rozdrobniony chleb jest jedynie karmą zastępczą i
w żadnym razie nie może być wyschnięty i spleśniały. Karmienie wyłącznie
chlebem przez kilka miesięcy powoduje u łabędzi choroby przewody
pokarmowego, osłabienie, mniejszą odporność na choroby i w konsekwencji
zamarznięcie. Karmę należy wykładać w ilości, którą ptaki zjedzą od razu.
Pozostające, psujące się resztki będą źródłem chorób łabędzi i innych ptaków
zimujących razem z nimi. Łabędzie są odporne na długie okresy głodu i zdrowe
osobniki, na zimowiskach gdzie nie są niepokojone, mogą przeżyć bez jedzenia
nawet kilka tygodni. Natomiast w miastach zwykle dostają więcej pożywienia niż
jest im niezbędne.
Zdarza się tak, że łabędzie chorują i przymarzają do lodu na oczach ludzi.
Wywołuje to duże emocje i chęć niesienia pomocy tym ptakom. Jednak trzeba
wiedzieć o tym, że w przyrodzie obowiązują inne prawa i słabe, najczęściej młode,
mniej doświadczone osobniki muszą zginąć. Jest to normalna kolej rzeczy, że
część ptaków kończy swój żywot właśnie zimą. Nie zawsze też łabędzie leżące na
lodzie są przymarznięte, z reguły w ten sposób odpoczywają bez szkody dla
zdrowia. W dramatycznych sytuacjach, kiedy większa liczba łabędzi przymarznie,
można zwrócić się o pomoc do miejscowej Straży Pożarnej, która ma odpowiedni
sprzęt do interweniowania na lodzie. Pomocne mogą też być władze miejskie i
Straż Miejska.
Łabędzie są również przedmiotem badań naukowych prowadzonych przez
ornitologów. Niektóre z osobników oznakowane są specjalnymi, plastikowymi
obrożami zakładanymi na szyję. Obroże te są całkowicie bezpiecznie i nie
utrudniają życia łabędziom. Służą one dokładnemu zbadaniu wielu ważnych
problemów z biologii i zachowania się tych ptaków. Wiele łabędzi ma też założone
na nogę obrączki metalowe. Na obrączce znajduje się nazwa kraju, w którym ptak
został zaobrączkowany oraz indywidualne oznaczenie literowe i cyfrowe.
Informacje o stwierdzeniach łabędzi w ten sposób oznakowanych, z podaniem
dokładnej lokalizacji miejsca obserwacji, daty, koloru obroży i pełnego oznaczenia
na obroży i obrączce należy przesłać na adres:
Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologi Polskiej Akademii Nauk
ul. Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk 40
Dodatkowe informacje o łabędzich i innych ptakach zimujących w
województwie śląskim można uzyskać w Dziale Przyrody Muzeum
Górnośląskiego w Bytomiu – tel. (0-32) 2813401 lub 2818294 w. 128
Ulotka przygotowana przez:
Dział Przyrody Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Górnośląskie Koło Ornitologiczne i Regionalną Dyrekcję
Ochrony Środowiska w Katowicach