Konspekt zajęć prowadzonych na Wydziale Filologicznym UŁ Rok

Konspekt zajęć prowadzonych na Wydziale Filologicznym UŁ
Rok akademicki 20012/2013
FILOLOGICZNA ANALIZA TEKSTU
Prowadzący: dr Ewa Sadzińska
Wtorek, godz. 11.45 –13.15 s. 303 (grupa 1)
Zajęcia typu A
Rok studiów: I (studia licencjackie I stopnia)
Semestr: letni
Forma, ilość godzin: konwersatorium, 30 godz.
Język: rosyjski
Forma ewaluacji: Zaliczenie na ocenę.
Na ocenę składają się: aktywność studenta na zajęciach (20%), oceny cząstkowe z prac
pisemnych przygotowanych w trakcie semestru (testy, streszczenia, analizy utworów – 30%)
oraz pisemna praca semestralna z zakresu tematyki zajęć – analiza i interpretacja wskazanego
utworu (50%).
Cel nauczania: Przygotowanie studentów do wnikliwej filologicznej analizy tekstów
artystycznych. W ramach zajęć studenci wdrażają się do pracy z tekstem: wyrabiają nawyki
czytania ze zrozumieniem, nawyki korzystania ze słowników jedno- i dwujęzycznych,
dokonują przekształceń tekstu (streszczenie, opis, opowiadanie). Szczególny nacisk kładziony
jest na ćwiczenie umiejętności praktycznych analizowania i interpretowania tekstów
literackich, m. in.: wyodrębnianie akcji, fabuły, epizodów, wątków, wskazywanie elementów
świata przedstawionego, sposobów charakterystyki bohaterów, omawianie symboliki
utworów, wskazywanie środków stylistycznych, odczytywanie treści dosłownych i ukrytych
utworu, rozpoznawanie przesłania ideowego utworu.
Program nauczania:
1. Zajęcia wprowadzające.
Tekst literacki jako przedmiot analizy filologicznej. Wyróżniki tekstu literackiego
(fikcyjność, struktura tekstu – sfera treści i sfera formy, sensy naddane, funkcja estetyczna).
Streszczenie, analiza, interpretacja.
2 – 8. Budowa świata przedstawionego na materiale rosyjskich utworów lirycznych,
epickich i dramatycznych.
2 – 3. Bajka ludowa Журавль и цапля.
Omówienie cech gatunkowych bajki ludowej. Typologia i funkcje bajek (praca ze
słownikami). Kompozycja bajki: priskazka, ekspozycja, zawiązanie i rozwój akcji,
rozwiązanie akcji, pouczenie moralne. Typologia bohaterów bajkowych. Metody
obdarzenia zwierzęcych bohaterów bajkowych cechami ludzkimi. Wyjaśnienie pojęć:
narracja, narrator, bohater pierwszo- i drugoplanowy, tytuł. Ćwiczenie umiejętności w
zakresie przekazywania treści bajki (opowiadanie z pozycji jednego z bohaterów
bajki).
4. Bajka ezopowa: И. А. Крылов Ворона и Лисица.
Cechy gatunkowe bajki ezopowej, fabuły bajkowe, europejscy przedstawiciele
gatunku. Cказка i басня – różnice gatunkowe. Określanie miejsca akcji, dokonywanie
charakterystyki bohaterów, pojęcie sytuacji. Metody obdarzenia bohaterów
zwierzęcych cechami ludzkimi. Interpretacja pouczenia moralnego.
5 – 6. Opowiadanie: И. Бунин В Париже.
Cechy gatunkowe opowiadania. Opowiadanie – opowieść – nowela – różnice
gatunkowe. Ćwiczenie umiejętności w zakresie przekazywania treści opowiadania.
Kompozycja utworu (świat przedstawiony i jego elementy: postaci – sposoby
charakteryzowania, struktura narracji, kategoria czasu i przestrzeni). Temat i wymowa
ideowa utworu. Interteksty.
Całościowa analiza w postaci pisemnej.
7 – 8. Dramat: Р. Крейси Тариф льготный.
Cechy gatunkowe dramatu (jednoaktówka). Kompozycja zewnętrzna utworu i budowa
świata przedstawionego; postaci i sposoby ich charakterystyki. Struktura językowa
utworu: tekst główny i tekst poboczny. Semantyka tytułu. Całościowa analiza i
interpretacja utworu.
9. Kolokwium.
10 – 12. Środki stylistyczne (i metrum) na materiale rosyjskich utworów lirycznych:
А. Пушкин Я помню чудное мгновенье.../А. Ахматова Поэт.
Cechy kompozycyjne i stylistyczne utworów wierszowanych. Analiza warstwy językowej:
wyodrębnianie leksykalnych i składniowych środków stylistycznych, tropów i metrum oraz
określanie ich funkcji w utworze. Podmiot liryczny i jego stosunek do kreowanego świata.
Tematyka utworów.
13 – 14. Wybrane kategorie estetyczne: A. П. Чехов Толстый и тонкий.
Wyjaśnienie pojęć humor, satyra, intryga, komizm. Komizm i jego rodzaje. Słowo jako
sposób wyrażania oceny, wartościowania (postawa oceniająca autora; tytuł, nazwiska
„znaczące”, słowa-symbole). Specyfika opowiadań humorystycznych A. Czechowa.
Wyjaśnienie sformułowania „śmiech przez łzy”.
15. Kolokwium semestralne.
Teksty:
bajka ludowa Журавль и цапля
И. А. Крылов Ворона и Лисица
И. Бунин В Париже
A. П. Чехов Толстый и тонкий
А. Пушкин Я помню чудное мгновенье...
А. Ахматова Поэт
Р. Крейси Тариф льготный
Materiały audio:
Басни И. А. Крылова: Ворона и Лисица, читает Анатолий Папанов
 Literatura przedmiotu:
1. Л. Г. Бабенко, Филологический анализ текста. Основы теории, принципы и
аспекты анализа: Учебник для вузов, Москва 2004.
2. Д. М. Магомедова, Филологический анализ лирического стихотворения, Москва
2004.
3. Н. Тамарченко, Анализ художественного текста, эпическая проза, Москва
2005.
4. Л. В. Поповская, Лингвистический анализ художественного текста в вузе,
Ростов-на-Дону 2006.
5. Kompozycja dzieła literackiego, pod red. A. Stoffa, Toruń 2004.
6. J. Sławiński, Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego, [w:]
Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, pod red. H.
Markiewicza i J. Sławińskiego, Kraków 1975, s. 100–130.
 Słowniki:
7. E. Małek, J. Wawrzyńczyk, Materiały do polsko-rosyjskiego słownika
terminologicznego wiedzy o literaturze, Łódź 1998.
8. W. Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2006.
9. W. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 1990 (i wyd. późniejsze).
10. Литературная энциклопедия терминов и понятий, главный ред. и сост. А.Н.
Николюкин, Mосква 2001.
11. А. Квятковский, Поэтический словарь, Москва 1966.
12. Поэтика. Словарь актуальных терминов и понятий, гл. науч. ред. Н. Д.
Тамарченко, Москва 2008.
13. Теоретическая поэтика: понятия и определения, авт.-сост. Н. Д. Тамарченко,
Москва 2002.
Oświadczam, że niniejszy konspekt jak również przedstawione w nim treści programowe są rezultatem
indywidualnej pracy twórczej, powstałej w ramach stosunku pracy, łączącego mnie z Uniwersytetem Łódzkim.
Do złożonego konspektu i wynikającego zeń realizowanego przeze mnie procesu dydaktycznego osobom
trzecim nie przysługują autorskie prawa majątkowe.