Chiński plan budowy Nowego Jedwabnego Szlaku

Chiński plan budowy Nowego
Jedwabnego Szlaku
2015-11-22 02:31:05
2
Funkcjonujący od około III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e. „Jedwabny szlak” stanowił ważny węzeł w handlu
pomiędzy Chinami, Europą i Bliskim Wschodem. Dziś poszukując rynków zbytu i możliwości rozwoju
ekonomicznego miast w głębi terytorium kraju, Chiny planują utworzenie nowego połączenia pomiędzy Azją
Środkową a Europą, stymulującego handel i rozwój przedsiębiorczości oraz stanowiącego alternatywę
transportową dla dotychczasowych połączeń morskich i lotniczych.
Funkcjonujący od około III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e. „Jedwabny szlak” stanowił ważny węzeł w handlu
pomiędzy Chinami, Europą i Bliskim Wschodem. Dziś poszukując rynków zbytu i możliwości rozwoju
ekonomicznego miast w głębi terytorium kraju, Chiny planują utworzenie nowego połączenia pomiędzy Azją
Środkową a Europą, stymulującego handel i rozwój przedsiębiorczości oraz stanowiącego alternatywę
transportową dla dotychczasowych połączeń morskich i lotniczych.
Fracht morski, to dziś dominujący środek transportu pomiędzy dwoma kontynentami. Mniej doceniany przez
przedsiębiorców transport kolejowy jest natomiast co najmniej dwukrotnie szybszy od frachtu morskiego oraz
mniej więcej dwukrotnie tańszy od transportu lotniczego. Potencjał transportu kolejowego zaczęli w ostatnim
czasie szczególnie dostrzegać chińscy rządzący, dla których koncepcja tzw. „pasa handlowego” lub „Nowego
Jedwabnego Szlaku” stała się elementem wystąpień publicznych w kraju jak i za granicą. Po raz pierwszy
propozycję odbudowy najważniejszego historycznie połączenia handlowego pomiędzy Wschodem a Zachodem,
wzorowanego na antycznym „Jedwabnym Szlaku” zaproponował we wrześniu 2013 r. prezydent Xi Jinping,
podczas swojej wizyty w Kazachstanie. Plany chińskich władz zaprezentowane zostały również podczas
tegorocznej wizyty prezydenta w Europie. Nowy szlak miałby opierać się zarówno na drodze lądowej jak i osobnej
drodze morskiej, angażując w handel około 40 azjatyckich i europejskich krajów i regionów. W dniu 5 marca 2014
r. Premier Li Keqiang podczas swego wystąpienia na posiedzeniu Ogólnochińskiego Zgromadzenia
Przedstawicieli Ludowych zapowiedział, że rząd Chin będzie intensyfikował prace nad planowaniem i budową
Nowego Jedwabnego Szlaku oraz Morskiego Jedwabnego Szlaku – zwanego szlakiem XXI wieku. Jako główny cel
przyjęto intensyfikację sąsiedzkiej współpracy w dziedzinie infrastruktury, rozwoju technologicznego i wymiany
ekonomicznej.
Konkretne punkty na mapie „Nowego Jedwabnego Szlaku”
Jak wynika z prezentowanej przez Chińczyków koncepcji budowy ekonomicznego pasa, możliwości powstałych
połączeń na linii Chiny-Europa jest co najmniej kilka. Dla Polski, obok połączeń drogą morską szczególnie
interesująca jest koncepcja związana z drogą lądową.
Podczas tegorocznej wizyty Prezydenta Xi Jinpinga w Niemczech zaprezentowano plan, zgodnie z którym za
punkt początkowy szlaku wyznaczono miasto Chongqing. Trasa miałaby wieść przez położone dalej w kierunku
zachodnim miasta Xi’an, Lanzhou (Prowincja Gangsu) i Urumqi (autonomiczny region Xinjiang), a następnie przez
Kazachstan, Rosję, Białoruś, Polskę, aż do położonego w zachodnich Niemczech Duisburga.
Inna koncepcja zakłada zróżnicowanie części środkowej szlaku, przy zachowaniu stałych skrajnych punktów
łączących, z jednej strony chińskie miasto Xi’an, zaś z drugiej niemiecki Duisburg. Szlak przewiduje obejście
Morza Kaspijskiego od południa, przez terytoria Uzbekistanu, Turkmenistanu, Iranu, Iraku, Syrii, Turcji, dalej
prowadząc w kierunku zachodniej Europy przez cieśninę Bosfor, terytoria Bułgarii, Rumunii, a następnie Moskwę i
Polskę, lub Węgry, Słowację i Czechy.
Inna koncepcja wskazuje jako początek drogi handlowej miasto Lianyungang, położone we wschodniej części
Chin. Dalej szlak prowadziłby przez Xinjiang, Kazachstan, Rosję, lub Kazachstan i Morze Kaspijskie do Europy
Zachodniej. W planach budowy tzw. Ekonomicznego pasa, pojawia się także odcinek południowy, który wiódłby
przez terytoria Pakistanu, Islamabad, do Gwadar Port.
Promowana koncepcja współczesnego Jedwabnego Szlaku została częściowo oparta na już istniejących
połączeniach krajowych i międzynarodowych. Jej głównym zadaniem jest także zmobilizowanie położonych w
centrum i na zachodzie administracyjnych obszarów Chin oraz pozostałych krajów będącymi uczestnikami
„handlowego pasa” do poszerzonych inwestycji infrastrukturalnych oraz zacieśniania ekonomicznej współpracy.
Ostatnie kilka lat przyniosło utworzenie kilku połączeń na linii Europa – Azja, w tym także na linii Polska – Chiny.
W maju 2013 r. z inicjatywy firmy YHF Intermodal Logistics oraz łódzkiej firmy Hatrans Logistics nastąpiło
uroczyste otwarcie kolejowego połączenia pomiędzy miastem Chengdu (Syczuan) a Łodzią (Olechów). Pierwszy
transport liczący 41 wagonów wypełnionych kontenerami (gównie elektroniką) dotarł z Chin do Polski już na
3
początku 2013 r., pokonując trasę 10 tyś. km w 15 dni. Transport odbył się przez terytoria Chin, Kazachstanu,
Rosji i Białorusi. Obecnie jego częstotliwość ustalona jest na raz w tygodniu. Transport ten w dużej części wspiera
eksport towarów elektronicznych z miasta Wuhan, prowincji Hubei oraz import europejskich towarów z branży
mechanicznej i wyposażenia elektronicznego, części pojazdów, jak i wyposażenia maszyn medycznych.
W październiku 2013 r. uruchomiono połączenie kolejowe na trasie Suzhou – Warszawa. Operatorami są:
austriacka firma Far East Land Bridge oraz PKP Cargo Logistics Group. Transport odbywa się na 2 trasach –
północnej przez Rosję i Białoruś oraz południowej przez Kazachstan, Rosję i Białoruś. Czas przejazdu na ww.
trasie wynosi w chwili obecnej 13 dni.
Od 2011 r. działa też linia pomiędzy miastem Chongqing oraz niemieckim Duisburgiem – stanowiącym ważny
ośrodek handlu w zachodnich Niemczech. Fakt ustanowienia połączenia z Chongqing jest kluczowy dla dużych
międzynarodowych przedsiębiorstw produkujących części samochodowe i elektroniczne w tym chińskim mieście.
W związku z dużym oddaleniem od linii brzegowej Chin (ok. 1500 km), trasa kolejowa dla tego regionu staje się
ekonomicznie korzystniejszą alternatywą w stosunku do frachtu morskiego.
Utworzenie lądowego połączenia z Chin do Europy w swych założeniach oparte jest dziś głównie o już istniejące
połączenia kolejowe. Nie wyklucza to jednak możliwości transportu w oparciu o międzynarodowe autostrady, czy
drogi ekspresowe. W ostatnim czasie władze Kazachstanu poczyniły ogromne inwestycje związane z
projektowaniem i budową drogi, która miałaby za zadanie połączenie zachodnich terenów Chin ze wschodnią
Europą. Na początku 2015 r. przewiduje się rozpoczęcie budowy trasy liczącej 8 tyś km pomiędzy miastem
Khorgos (należącym do autonomicznego regionu Xinjiang), a rosyjskim Petersburgiem. Warto zauważyć, że sam
obszar Xinjiangu do końca 2013 r. liczył ponad 170.000 km autostrad i ok. 5000 km sieci kolejowej w budowie.
Prawdopodobnie do końca 2015 r. obszar ten stanie się chińskim centrum transportowym i jednym z
najważniejszych ośrodków przesyłowych dla międzynarodowego handlu.
W zakresie rozbudowy południowego korytarza, planowanego pasa handlowego, Chiny już teraz przewidziały
środki na sfinansowanie międzynarodowej sieci połączeń kolejowych, łączących położony w Xinjiangu Kashgar
oraz Pakistański Gwadar Port na morzu Arabskim. Trasa miałaby liczyć łącznie ok. 1800 km. Trwają też prace nad
utworzeniem stałego połączenia kolejowego pomiędzy Turkmenistanem, Afganistanem i Tadżykistanem. W
najbliższym czasie oczekiwane jest także rozpoczęcie budowy linii Kazachstan-Turkmenistan-Iran.
Promocja koncepcji “Nowego Jedwabnego Szlaku”
Promowanie koncepcji Nowego Jedwabnego Szlaku odbywa się między innymi poprzez czołowe wydarzenia
targowe organizowane w Chinach, które w ostatnim czasie stawiają na większą internacjonalizację uczestników,
zarówno po stronie wystawców jak i odwiedzających. Nowy Jedwabny Szlak był intensywnie promowany w czasie
wrześniowych targów „The China International Fair for Investment & Trade” CIFIT organizowanych w mieście
Xiamen. WPHI Szanghaj na stoisku w ramach ww. targów prezentował ofertę w zakresie spedycji morskiej (porty
Pomorza) i kolejowej (Łódź, Warszawa).
Do kwestii nowych, lądowych połączeń pomiędzy Azją i Europą, nawiązywał także w 2014 r. chiński wicepremier
Wang Yang podczas czwartego China-Euroasia Expo, organizowanego w stolicy autonomicznego regionu Xinjiang
– Urumqi. W swym przemówieniu zapowiedział on, iż Chiny gotowe są importować więcej konkurencyjnych
produktów z zagranicy, wzdłuż planowanego „gospodarczego pasa”. Zachęcał zagraniczne przedsiębiorstwa do
udziału w targach importowych, organizowanych między innymi w Urumqi, w celu zbadania możliwości jakie
oferuje rynek chiński. Wicepremier zwrócił także uwagę, że Chiny będą przychylnym okiem spoglądać na
importerów sprowadzających towary gotowe, spoza listy surowców. Jednocześnie zachęcał chińskie firmy do
produkcji i inwestowania w handel na rynkach zagranicznych, szczególnie w dziedzinie przemysłu lekkiego,
włókienniczego, AGD, materiałów budowlanych, elektroniki i produkcji urządzeń, do dokonywania inwestycji i
zakładania działalności gospodarczej.
Również chiński minister kultury zapowiedział, iż Chiny planują utworzyć program współpracy z państwami
uczestniczącymi w odbudowie „Jedwabnego Szlaku”. Jego celem byłby rozwój wzajemnych stosunków w zakresie
ochrony kulturalnego dziedzictwa, sportu, turystyki i wypoczynku. Wzmacnianiu wzajemnych relacji coraz
częściej służyć mają organizowane na terenie Chin targi turystyczne, dedykowane odbudowie „ekonomicznego
pasa”.
Z budową Nowego Jedwabnego Szlaku wiąże się także szereg innych inicjatyw, zapowiadanych w ostatnim czasie
przez władze Chin. Na przykład, plan utworzenia instytucji pod nazwą Asian Infrastructure Bank, mającej
wesprzeć finansowanie projektów infrastrukturalnych wzdłuż szlaku w kraju jak i zagranicą, czy planowane
4
otwarcie kolejnych stref ekonomicznych na trasie przejazdu taboru.
Promocja nowej idei chińskich rządzących, znajduje ponadto swe odniesienie w organizowanych na terenie Chin
wydarzeniach kulturalnych. W maju br. China Art Museum w Szanghaju zaprezentowało wystawę poświęconą
historycznemu Jedwabnemu Szlakowi. Tysiące artefaktów, zdjęć oraz dokumentów związanych z dawną wymianą
handlową, przyciągnęło rzesze odwiedzających. Podobną wystawę otwarto w maju tego roku w mieście Xi’an w
związku z organizacją 18 edycji Inwestycyjnego i handlowego forum współpracy pomiędzy wschodem i
zachodem Chin. Wystawa została zatytułowana - The first Silk Road International Exposition. Podobne wystawy
odbywają się także poza granicami Chin, np. w Istambule.
Inicjatywa budowy Nowego Jedwabnego Szlaku to z pewnością efekt ekonomicznych przemian jakie obserwować
można w Państwie Środka od ostatnich kilku lat. Dynamiczny rozwój zachodnich regionów Chin, które nie mają
dostępu do morza, potrzeba poszukiwania nowych rynków zbytu oraz szansa na bezpośrednie połączenie
gospodarcze z europejskimi partnerami handlowymi, to dla chińskiej gospodarki szczególnie istotne elementy tej
nowej koncepcji. To istotna szansa dla intensyfikacji współpracy naszego kraju z ChRL. Rozwijająca się
infrastruktura w Polsce dodatkowo przyczyniać się powinna do wzmocnienia roli Polski jako logistycznospedycyjnego centrum w tej części Europy. Nasz kraj ma szanse, by obsługiwać transportowo na jeszcze szerszą
skalę handel państw ościennych z Chinami. Przede wszystkim istotnym faktem staje się kwestia wykorzystania
już istniejących połączeń handlowych do dwukierunkowego transportu towarów. Deklaracje chińskiej
administracji gospodarczej co do podejmowanych wysiłków na rzecz zwiększania konsumpcji wewnętrznej
powinny w praktyce wpłynąć na stopniowy wzrost importu np. artykułów spożywczych. W chwili obecnej
głównym zastrzeżeniem i przeszkodą w rozszerzeniu sieci połączeń pozostaje fakt, iż pociągi ze składami
kontenerowymi do Europy trafiają wypełnione, natomiast spedytorzy odnotowują problemy ze znalezieniem
wystarczająco pokaźnej masy towarowej na Daleki Wschód. To efekt wciąż utrzymującej się sporej nierównowagi
w wymianie handlowej Europa – ChRL. Szczególnie istotnym zjawiskiem może być także pozytywny wpływ jaki
może przynieść w przyszłości wspólna budowa połączenia transportowego Polska-Chiny w sferze wzajemnej
współpracy kulturalnej, edukacyjnej, czy w ramach branży turystycznej. Zakładana rozbudowa infrastruktury
komunikacyjnej z Chinami (a mowa tu także o połączeniu lotniczym) i intensyfikacja współpracy spedycyjnej
będą miały zatem niebagatelne znaczenie dla rozwoju kontaktów z Państwem Środka.
Galeria
■
5