Raport z wykonania Programu ochrony środowiska Miasta Malborka

Transkrypt

Burmistrz Miasta Malborka
RAPORT KOŃCOWY
Z WYKONANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA MIASTA MALBORK DO ROKU 2011 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA
2012-2015
MARZEC, 2012
Raport z wykonania POŚ dla miasta Malbork do roku 2011 z perspektywą na lata 2012-2015 za rok 2011
OPRACOWANIE:
EKOSTRATEG Agnieszka Orłowska
ul. Kolberga 12b/10
81-881 Sopot
www.ekostrateg.pl
e-mail: [email protected]
2
Spis treści
1. WSTĘP............................................................................................................................................. 4
2. METODYKA OPRACOWANIA DOKUMENTU.......................................................................... 4
3. OCENA REALIZACJI CELÓW ZAWARTYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA MIASTA MALBORKA DO ROKU 2011 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2012-2015..............5
3.1. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej ................7
3.2. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony przyrody ................................11
3.3. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony powierzchni ziemi .................17
3.4. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony wód powierzchniowych
i podziemnych........................................................................................................................... 19
3.5. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony powietrza ............................... 24
3.6. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem ....30
3.7. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony przed polami
elektroenergetycznymi.............................................................................................................. 32
3.8. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie racjonalnego użytkowania zasobów
naturalnych................................................................................................................................ 33
3.9. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie edukacji ekologicznej .......................... 34
3.10. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom 40
4. WNIOSKI Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA
MALBORKA DO ROKU 2011 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2012 – 2015
............................................................................................................................................................ 42
4.1. Prezentacja wskaźników efektywności realizacji ............................................................. 42
4.2. Wykorzystanie środków krajowych i unijnych na realizację zobowiązań akcesyjnych
w mieście Malbork.................................................................................................................... 48
4.3. Podsumowanie i wnioski z oceny sporządzonej w raporcie.............................................. 51
3
1. WSTĘP
Program ochrony środowiska dla miasta Malborka do roku 2011 z perspektywą na lata 2012-2015,
zwany dalej Programem, uchwalony został przez Radę Miasta Malborka uchwałą nr IV/16/10
z dnia 28.12.2010.
Zgodnie z art. 17, ust. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 ze zm.) organ wykonawczy gminy, w celu realizacji
polityki ekologicznej państwa, sporządza gminny program ochrony środowiska, uwzględniając
wymagania niezbędne przy sporządzaniu polityki ekologicznej państwa określone w art. 14
cytowanej ustawy.
Z wykonania gminnego programu ochrony środowiska organ wykonawczy gminy sporządza, co
2 lata raporty z realizacji Programu, które przedstawia radzie gminy, zgodnie z art. 18, ust.
2 cytowanej ustawy. Raport śródokresowy za okres 2008-2010 został przyjęty Uchwałą nr VI/46/11
Rady Miasta Malborka z dnia 30 marca 2011 r. Niniejszy dokument formalnie dotyczy roku 2011,
jednak z uwagi na fakt, że stanowi raport końcowy z realizacji Programu i niezbędne jest
kompleksowe podsumowanie stopnia jego wdrożenia, obejmuje cały okres obowiązywania a więc
lata 2008-2011. Raport z wykonanania Programu ma dostarczyć wnioski do aktualizacji Programu
na kolejne lata.
2. METODYKA OPRACOWANIA DOKUMENTU
W celu opracowania raportu informacje zbierano od podmiotów posiadających dane w zakresie
objętym Programem i/lub odpowiedzialnych za realizację poszczególnych zadań określonych
w harmonogramie Programu tj. od:
− Urzędu Miasta Malborka,
− Starostwa Powiatowego w Malborku,
− Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (Departament Środowiska,
Rolnictwa i Zasobów Naturalnych, Departament Programów Regionalnych, Departament
Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego),
− Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie (Baza Danych Lokalnych) ,
− Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Malborku;
− Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Malborku Sp. z o.o.,
− Przedsiębiorstwa „Nogat” Sp. z o.o.,
− ECO Malbork Sp. z o.o.,
− Pomorskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o.,
− ENERGA-OPERATOR S.A., Oddział w Elblągu,
− Zarządu Dróg Wojewódzkich w Gdańsku,
− Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad,
− Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku,
− Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego;
− Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku,
− Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Malborku.
− Komendy Powiatowej Straży Pożarnej w Malborku
Dla pozyskania dodatkowej informacji o stopniu realizacji Programu korzystano także z niżej
4
wymienionych źródeł danych:
− Sprawozdanie z wykonania Budżetu Miasta Malborka za rok 2008, 2009, 2010 i 2011,
− Raport z realizacji „Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Malbork do roku 2011
z perspektywą na lata 2012-2015 ”za okres 2008-2010 r.,
− Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim za rok 2008 – WIOŚ Gdańsk,
− Ocena roczna jakości powietrza w województwie pomorskim za rok 2008 – WIOŚ Gdańsk,
− Ocena stanu chemicznego i ilościowego jednolitych części wód podziemnych w 2010 roku,
− Kwartalne Biuletyny Informacyjne Wód Podziemnych, PSH
− Informacja o działalności Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Gdańsku w 2008, 2009 i 2010 r.,
− Lista Beneficjentów Programu Infrastruktura i Środowisko, MRR;
− Lista podpisanych umów o dofinansowanie w ramach RPO WP 2007-2013 (stan na 5
grudnia 2011 r.).
3. OCENA REALIZACJI CELÓW ZAWARTYCH W PROGRAMIE OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA MIASTA MALBORKA DO ROKU 2011 Z PERSPEKTYWĄ NA
LATA 2012-2015
W Programie sformułowano 10 celów ekologicznych (głównych celów strategicznych):
− I cel ekologiczny: Modernizacja i rozbudowa infrastruktury wodno - ściekowej dla
zapewnienia lepszej ochrony środowiska oraz poprawy warunków życia mieszkańców.
− II cel ekologiczny: Zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie i przywracanie
do stanu właściwego składników przyrody, w szczególności ekosystemów zachowanych
w stanie naturalnym lub zbliżonym do naturalnego.
− III cel ekologiczny: Ograniczenie przekształceń ziemi w wyniku eksploatacji kopalin oraz
zmniejszenie uciążliwości związanych z istnieniem zdegradowanego nieużytku.
− IV cel ekologiczny: Zapewnienie wystarczającej ilości wody o odpowiedniej jakości
użytkowej oraz ochrona przed powodzią.
− V cel ekologiczny: Utrzymanie standardów jakości powietrza, redukcja emisji pyłów, gazów
i odorów.
− VI cel ekologiczny: Zminimalizowanie uciążliwego hałasu i utrzymanie jak najlepszej
jakości stanu akustycznego środowiska.
− VII cel ekologiczny: Ochrona mieszkańców przed polami elektromagnetycznymi
− VIII cel ekologiczny: Racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów oraz wzrost
udziału zasobów odnawialnych.
− IX cel ekologiczny: Upowszechnienie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia oraz
wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej.
− X cel ekologiczny: Minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla
zdrowia ludzi w miejscach największego oddziaływania na środowisko i zapewnienie
bezpieczeństwa chemicznego lub biologicznego, w tzw. gorących punktach.
W ramach każdego celu określono kierunki działań i zadania ekologiczne, na podstawie których
5
dokonana została ocena realizacji Programu. Prześledzono zrealizowane zadania i podejmowane
działania na terenie Malborka w odniesieniu do każdego kierunku działania.
6
3.1. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej
Cel ekologiczny:
Modernizacja i rozbudowa infrastruktury wodno - ściekowej dla zapewnienia lepszej ochrony
środowiska oraz poprawy warunków życia mieszkańców.
Kierunek działania: Zaopatrzenie w wodę
Zadania:
1. Budowa sieci wodociągowej przez PWiK Malbork.
2. Modernizacja sieci wodociągowej (także wymiana rur azbestowo - cementowych na wyroby
bezazbestowe w instalacjach wodociągowych)
3. Budowa przyłączy wodociągowych do pojedynczych odbiorców.
Sieć wodociągowa w Malborku jest zarządzana i eksploatowana przez Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.
Długość sieci wodociągowej w mieście na koniec 2011 roku wyniosła 179, 9 km, w tym 5,1 km
stanowi sieć magistralna, 126,1 km to sieć rozdzielcza, a 48,7 km to długość przyłączy.
W stosunku do roku 2008 długość sieci wodociągowej na terenie miasta wzrosła o ok. 23 km.
W chwili obecnej miasto Malbork jest w 99,3 % zwodociągowane.
Inwestycje podjęte w 2011 roku na sieci wodociągowej:
1. Przebudowa istniejącej sieci wodociągowej na wysokości budynku wielorodzinnego
znajdującego się przy ulicy Kotarbińskiego 5 – inwestycja obejmowała wodociąg PE dn 110
o długości 66,86 m oraz przyłącze wodociągowe o długości 4,40 m;
2. Budowa przyłącza wodociągowego na odcinku pomiędzy skrzyżowaniem ulicy Parkowej
z ulicą Sportową a końcem znajdującym się na wysokości wjazdu do Ośrodka Sportu
i Rekreacji w Malborku - inwestycja obejmowała przyłącze o długości 79,5 m;
3. Przebudowa odcinka sieci wodociągowej w ulicy Kwiatkowskiego - inwestycja obejmowała
wodociąg PE dn 110 o długości 55,9 m oraz przyłącze wodociągowe o długości 3,10 m;
4. Budowa sieci wodociągowej PE dn 110 – Osiedle zabudowy mieszkaniowej dzielnica
Rakowiec etap I – długość wodociągu 65,85 m;
5. Przebudowa istniejącej sieci wodociągowej pomiędzy Al. Rodła, a pasażem pieszym
znajdującym się na terenie osiedla mieszkaniowego Stare Miasto – inwestycja obejmowała
wodociąg PE dn 110 o długości 81,55 m oraz przyłącze wodociągowe o długości 11,85 m.
W roku 2011 odnotowano 138 awarii wodociągowych, w tym 48 na przyłączach wodociągowych,
a 90 na sieci wodociągowej. W roku 2010 w ramach inwestycji wybudowano magistrale
wodociągowe, od ul. Kotarbińskiego do Al. Jana Pawła II.
W cyklu comiesięcznym w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego Państwowy Powiatowy
Inspektor Sanitarny w Malborku prowadzi badania laboratoryjne wody pod względem
bakteriologicznym i fizykochemicznych z urządzeń służących do zbiorowego zaopatrzenia w wodę
przeznaczoną do spożycia przez ludzi i instalacji wodociągowych dostarczających wodę, zgodnie z
wymogami sanitarnymi określonymi w załączniku 3A i 3B rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
29 marca 2007r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia przez
ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Wyniki tych badań prezentowane są na stronie PPIS
http://www.pomorskie.eu/pl/bip/psse/psse_malbork/komunikaty/oceny_jakosci_wody .
7
W ramach programu kontroli jakości prowadzonej przez Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarnego w Malborku raz w roku sporządzana jest, w oparciu o wykonane badania, ocena
obszarowa jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi na terenie miasta Malbork.
Teren miasta Malborka obsługiwany jest przez Wodociąg Publiczny. Na terenie miasta Malborka
zlokalizowany jest także Wodociąg Lokalny PKP Malbork, który zaopatruje 12 osób przy ulicy
Rolniczej 7. Dodatkowo na terenie szpitala Powiatowego Centrum Zdrowia w Malborku znajduje
się studnia głębinowa stanowiąca źródło awaryjne wody.
W roku 2011 pobrano łącznie 31 próbek wody do badań bakteriologicznych oraz 35 próbek wody
do badań fizykochemicznych w tym 4 próbki w ramach monitoringu przeglądowego tj. załącznik
nr 1, 2 i 3 B rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. Nr 61, poz. 417 z póź. zm.). Analiza uzyskanych
wyników badań w oparciu o w/w rozporządzenie przedstawia się następująco:
a) przekroczenia wartości dopuszczalnych dla wskaźników mikrobiologicznych stwierdzono
w 1 próbce – tj. 3,2 % wszystkich badań, zaś dla parametrów fizykochemicznych w 17
próbkach - tj. 14,28 % wszystkich badań;
b) w odniesieniu do parametrów bakteriologicznych nie stwierdzono przekroczeń wartości
dopuszczalnych na terenie miasta Malbork z wodociągu publicznego Malbork;
c) w odniesieniu do parametrów fizykochemicznych przekroczenia wartości dopuszczalnych
stwierdzono dla barwy, mętności, manganu, żelaza, jonu amonowego, fluorków.
Przekroczenia wartości dopuszczalnych zarówno dla parametrów fizykochemicznych, jak
i dla wskaźników mikrobiologicznych dotyczą wodociągu lokalnego PKP Malbork.
Woda z wodociągu lokalnego Malbork PKP, który zaopatruje 12 osób nadal budzi szereg
zastrzeżeń. W 2010 roku w wodociągu lokalnym Malbork PKP w związku z przekroczeniami
mętności oraz dopuszczalnej wartości żelaza Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Malborku wydał decyzje administracyjną stwierdzającą przydatność wody przeznaczonej
do spożycia. W dniu 30.08.2011r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Malborku wszczął
postępowanie egzekucyjne w sprawie jakości wody produkowanej przez w/w wodociąg. Właściciel
wodociągu tj.: PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Gdańsku odwołał się od
w/w wszczęcia, stwierdzając, że nie jest właścicielem gruntu oraz budynków na którym znajduje się
wodociąg lokalny. Wskazany przez PKP S.A. właściciel gruntu i budynków również nie przyznaje
się do własności hydroforni i studni leżącej przy ul. Rolniczej 7 w Malborku. W związku
z powyższym PPIS w Malborku odstąpił od sprawowania nadzoru nad wodociągiem lokalnym
Malbork PKP ze względu na brak właściciela hydroforni. Z uwagi na fakt, że wodociąg ten
zaopatruje ludzi w wodę do spożycia koniecznym jest podjęcie dodatkowych działań
mających na celu ustalenie własności hydroforni i umożliwienie dostępu celem pobrania prób
wody do badań.
Wodociąg lokalny w Powiatowym Centrum Zdrowia, będącym wodociągiem awaryjnym
15.01.2010 roku został przekazany pod nadzór Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej
w Gdańsku. Jakość wody z w/w wodociągu, w roku 2010 i 2011, w badanym zakresie nie
odpowiadała wymaganiom sanitarnym określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29
marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz.
417 z późn. zm.) z uwagi na ponadnormatywną zawartość żelaza, jonu amonowego oraz
podwyższoną mętność.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Malborku odstąpił od wykonania badań wody na
zawartość fluorków, sodu oraz boru z Wodociągu Publicznego Malbork z wody podawanej do sieci.
Nadzór nad tymi parametrami prowadzi PWiK Sp. z o.o. w ramach kontroli wewnętrznej. Analizy
przeprowadzane są w Laboratorium Badania Wody w Ząbrowie, a następnie przekazywane PPIS w
8
Malborku. Zawartość powyższych parametrów w wodzie podawanej do sieci nie odbiega od norm
sanitarnych zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie
jakości wody przeznaczonej do spożycia (Dz. U. Nr 61 poz. 417 z póź. zm.).
Wg badania wody m.in. na zawartość fluorków, sodu oraz boru przeprowadzonego 13.02.2012 r.
parametry te osiągają wartości:
̶
fluorki (F) – 1,35 mg/dm3 (najwyższe dopuszczalne stężenie: 1,5 mg/dm 3);
̶
bor (B) – 0,601 mg/l (najwyższe dopuszczalne stężenie: 1,0 mg/l);
̶
sód (Na) – 22 mg/l ( najwyższe dopuszczalne stężenie: 200 mg/l).
W odczuciu społecznym woda do spożycia odbierana jest jako zła. Jest to spowodowane dużym
podwyższeniem twardości wody (do ponad 300 mg/dm3CaCO3) i osadzaniem się kamienia na
naczyniach użytkowych. Związane jest to z poborem wody z innych studni głębinowych niż
uprzednio. Woda zawiera małe ilości fluorków, za to ma większą twardość. Obecnie po zmianie
proporcji poboru wody z poszczególnych studni twardość wynosi ok. 260 mg/dm3. Mimo że pod
względem smaku woda odbierana jest negatywnie, to jednak spełnia wymogi normy dla wody do
picia.
Kierunek działania: Gospodarka ściekowa
Zadanie:
1. Budowa sieci kanalizacji deszczowej. Kolektor rozdzielczy do Nogatu.
Eksploatacją kanalizacji deszczowej należącej do miasta Malborka zajmuje się podmiot, wyłaniany
w drodze przetargu, z którym zawierana jest umowa na bieżące utrzymanie sieci deszczowej.
Sieć kanalizacji deszczowej w mieście najbardziej rozwinięta jest w dzielnicach: Śródmieście,
Piaski, Kałdowo, Czwartaki, Wielbark i Nowa Wieś. Oddzielna sieć kanałów deszczowych zbiera
wody roztopowe i gruntowe, które są odprowadzane głównie do Kanałów Juranda i Ulgi,
a następnie do Nogatu.
Całkowita długość sieci deszczowej na terenie miasta Malborka na dzień 31.12.2011 r. wynosi
70,4 km. W roku 2011 nie realizowano inwestycji z zakresu rozbudowy i modernizacji sieci
deszczowej na terenie miasta. W latach poprzednich (2008-2010) przygotowano projekty budowy
sieci kanalizacji deszczowej Osiedla Słupecka II, wybudowano fragment sieci o długości 300 mb
w ul. Malinowskiego i Stamma w celu odwodnienia terenów zalewanych przez wody opadowe
i roztopowe.
Projekt kanalizacji dla Osiedla Słupecka II obejmuje także budowę kolektora rozdzielczego
do Nogatu. Przewidywany termin rozpoczęcia inwestycji to 2013 rok.
Z uwagi na fakt, że odbiornikiem wód deszczowych jest Nogat dla poprawy jakości wód rzeki
Nogat niezmiernie istotne jest instalowanie na wylotach kanalizacji deszczowej oraz na przyłączach
do sieci deszczowej (przy realizacji inwestycji drogowych) urządzeń podczyszczających w postaci
osadników piasku oraz separatorów substancji ropopochodnych. Do roku 2008 wybudowano
3 urządzenia podczyszczające podczas budowy układów drogowych w rejonie ulic
Michałowskiego, Czerskiego, Rolniczej. W latach 2008-2010 dla zlewni Kanału Juranda na
wylotach kanałów deszczowych: J-4 / kd Ø300, J-9/kd Ø1000, J-6/kd Ø1000/1600 zainstalowano 3
zestawy osadników i separatorów w okolicach ulicy Solnej.
Stan techniczny kanalizacji deszczowej na terenie miasta podlega bieżącej kontroli. Eksploatacja
systemu kanalizacji deszczowej polega głównie na czyszczeniu i udrażnianiu kanałów
deszczowych, studni rewizyjnych i wpustów ulicznych, a także na odladzaniu Kanału Juranda
(zimą) oraz w sytuacjach, gdy stan techniczny jest niezadowalający na ich remontach. Corocznie
wykonywane jest także odmulanie i obkaszanie systemu rowów odwadniających /Kałdowo, Piaski/.
9
Zadanie:
2. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej.
Na terenie miasta Malbork w przeważającej mierze funkcjonuje: system zbiorowego
odprowadzania ścieków komunalnych przez rozdzielczą sieć kanalizacji sanitarnej, której
zarządzaniem i eksploatacją zajmuje się Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w
Malborku.
Łączna długość kanalizacji sanitarnej na koniec roku 2011 wynosi 111,7 km, z czego 32,9 km to
długość przyłączy. W stosunku do roku 2008 jest to wzrost o 4 km.
Problemem w Malborku jest kanalizacja piętrowa w Śródmieściu i na Piaskach, która powoduje
wzajemne przenikanie się wód opadowych i ścieków sanitarnych (głównie poprzez wspólne studnie
rewizyjne). Rozwiązaniem jest budowa nowej niezależnej od deszczowej sieci kanalizacji sanitarnej
na tym obszarze.
W roku 2011 zrealizowano następujące inwestycje:
1. Przebudowa sieci kanalizacji sanitarnej w ul. Konopnickiej w Malborku – działki nr 122/5 –
122/34 obr. 12 – inwestycja obejmowała kolektor sanitarny PVC dn 200 o długości 188 oraz
przyłącza kanalizacji sanitarnej PVC dn 160 o długości 84,75 m;
2. Przebudowa istniejącej sieci kanalizacyjnej w ul. Słowackiego na odcinku pomiędzy
budynkiem 84 a ul. Kasprowicza dz. 34/15, 53 obr. 11 – inwestycja obejmowała kolektor
sanitarny PVC dn 250 o długości 58,0 m.
W roku 2011 odnotowano 70 awarii na sieci kanalizacji sanitarnej będących wynikiem uszkodzeń
na połączeniach kielichowych rur oraz pęknięć poprzecznych rur spowodowanych nasiąkaniem
i przemarzaniem gruntu. Część uszkodzeń spowodowana była długą eksploatacją sieci
i/lub stosowaniem rurociągów z niskiej jakości materiałów budowlanych bądź nieprawidłowym
wykonawstwem.
Miasto Malbork wraz z miastem i gminą Nowy Staw, gminą Lichnowy i gminą wiejską Malbork
stanowi aglomerację ściekową Malbork w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków
Komunalnych 2010 (trzecia aktualizacja z lutego 2011). Aglomeracja Malbork zaliczana jest do
aglomeracji priorytetowych dla wypełnienia wymogów Traktatu Akcesyjnego. Zgodnie
z KPOŚK2010 oczyszczalnia ścieków w Kałdowie Wsi spełnia wymagania i nie wymaga
inwestycji dla osiągnięcia efektów ekologicznych określonych w dyrektywie 91/271/EWG
dotyczącej odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych.
Miasto jest skanalizowane w 89,7 %, pozostałe 10% to indywidualny system gospodarki ściekowej
oparty na 19 przydomowych oczyszczalniach ścieków oraz 288 zbiornikach bezodpływowych.
Te ostatnie podlegają bieżącej kontroli na podstawie zawartych umów na wywóz ścieków.
Braki w kanalizacji sanitarnej obejmują dzielnice Nowa Wieś, część dzielnicy Wielbark,
ul. Chodkiewicza i Chrobrego oraz tereny nowej zabudowy.
Ścieki z terenu miasta Malborka odprowadzane są do oczyszczalni ścieków w Kałdowie Wsi ,
na terenie gminy Malbork. Eksploatatorem oczyszczalni ścieków jest Przedsiębiorstwo "Nogat"
Sp. z o. o. w Kałdowie Wsi. Oczyszczalnia obsługuje miasto Malbork, gminę Malbork, gminę
Nowy Staw oraz gminę Lichnowy.
Ok. 89% ścieków dopływających do oczyszczalni ścieków w Kałdowie Wsi to ścieki z terenu
miasta Malborka. W roku 2011 ilość ścieków doprowadzonych ogółem do oczyszczalni ścieków
wyniosła 2385 dam3, w tym z terenu miasta Malborka 2142 dam3.
10
Tabela 1. Parametry zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do Nogatu w latach 2010-2011
Lp.
Parametr
Jednostka
Ścieki surowe
Ścieki
oczyszczone
Redukcja
2010
1.
BZT5
mg/l O2
648,31
5,28
99,2%
2.
ChZT
mg/l O2
1238,37
53,25
95,7%
3.
Zawiesina ogólna
mg/l
380,15
11,74
96,9%
4.
Azot całkowity
mg/l N
88,25
8,06
90,7%
5.
Fosfor ogólny
mg/l P
9,98
0,69
93,1%
2011
1.
BZT5
mg/l O2
721,56
4,69
99,3%
2.
ChZT
mg/l O2
1334,23
50,42
96,2%
3.
Zawiesina ogólna
mg/l
411,58
7,83
98,1%
4.
Azot całkowity
mg/l N
85,79
8,37
90,2%
5.
Fosfor ogólny
mg/l P
10,48
0,54
94,8%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych od Przedsiębiorstwa „Nogat” Sp. z o.o.
W 2011 roku rozpoczęła się realizacja zadania inwestycyjnego pn. „Modernizacja i rozbudowa
oczyszczalni ścieków w Kałdowie Wsi, gm. Malbork w części dotyczącej piaskowników i osadników
wstępnych, zlokalizowanych w istniejących osadnikach wstępnych” z terminem ukończenia w 2012
roku. Cała wartość zadania to 5,5 mln. Przedsięwzięcie zostanie dofinansowane przez Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Planowanym efektem
ekologicznym zadania jest zapewnienie poprawy procesu technologicznego oczyszczania ścieków
poprzez: separację piasku na poziomie 90% dla ziaren o średnicy nie mniejszej niż 0,2 mm,
zwiększenie sprawności usuwania osadów wstępnych oraz neutralizacje związków zapachowych
uciążliwych dla obsługi i otoczenia.
3.2. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony przyrody
Cel ekologiczny:
Zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie i przywracanie do stanu właściwego
składników przyrody, w szczególności ekosystemów zachowanych w stanie naturalnym lub
zbliżonym do naturalnego.
Kierunek działania: Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych
Zadania:
1. Wykorzystanie walorów przyrodniczych miasta przez tworzenie nowych miejsc pod rozwój
turystyki z zachowaniem zasad ochrony środowiska. Wykorzystanie Nogatu jako elementu
produktów turystycznych. Inwestowanie w podstawowe urządzenia infrastruktury
turystycznej, m.in. budowa na Nogacie “mariny” śródlądowej. Ożywienie transportu
11
rzecznego na Nogacie.
2. Rewaloryzacja (modernizacja, rozbudowa, zmiany organizacyjno-prawne) urządzen
portowych.
Miasto Malbork uczestniczy w ponadregionalnym projekcie „Pętla Żuławska – rozwój turystyki
wodnej”. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, oś
priorytetowa: Polska gospodarka na rynku międzynarodowym, działanie 6.4: Inwestycje w produkty
turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym. Projekt dotyczy kompleksowego rozwoju turystyki
wodnej w obszarze Delty Wisły i Zalewu Wiślanego. Obszar objęty projektem to teren Żuław
i Zalewu Wiślanego wraz z Mierzeją Wiślaną. Bierze w nim udział 18 partnerów z dwóch
województw: pomorskiego i warmińsko – mazurskiego. Projekt obejmuje obszar 15 gmin
(m. Gdańsk, gm. Cedry Wielkie, m. Tczew, m. i gm. Gniew, m. i gm. Sztum, m. Malbork, m. i gm.
Nowy Dwór Gdański, gm. Stegna, gm. Sztutowo, m. Krynica Morska, m. Braniewo, gm. Braniewo,
m. i gm. Frombork, m. i gm. Tolkmicko, m. Elbląg). Projekt wpisuje się w Międzynarodową Drogę
Wodną E-70, która łączy Zalew Wiślany z Europą Zachodnią.
W ramach tego projektu w grudniu 2011 roku w Malborku oddano do użytku przystań żeglarską
nad Nogatem w Parku Miejskim.
3. Ustanawianie (wraz z opracowaniem dokumentacji) użytków ekologicznych, zespołów
przyrodniczo – krajobrazowych i pomników przyrody.
W okresie objętym Programem nie utworzono nowych form ochrony przyrody w rozumieniu
ustawy o ochronie przyrody.
4.
Przygotowanie, realizowanie i aktualizowanie planu zabiegów konserwacyjnych
i pielęgnacyjnych zieleni urządzonej, cmentarzy. Powiększanie, rewaloryzacja i konserwacja
terenów zielonych (skarpa Nogatu, Park Miejski, parki i byłe cmentarze, zielen uliczna
i przy kanałach).
W okresie 2008-2011 nie zrealizowano nowych inwestycji pełniących funkcję stricte terenów
zieleni otwartej i rekreacyjnej. Skoncentrowano się na istniejących terenach zieleni miejskiej, które
na bieżąco porządkowano i utrzymywano. W roku 2010 przeprowadzono wstępne prace
rewitalizacyjne na całym obszarze Północnego Parku Miejskiego oraz przeprowadzono wstępne
prace rewitalizacyjne, zmierzające do przekształcenia zieleni cmentarnej dawnego cmentarza
na park miejski w kompleksie zespołu kulturalno- rekreacyjnego Szpitala Jerozolimskiego
w Malborku. Dokonano wielu nowych nasadzeń zieleni wysokiej w obszarze zamieszkania,
zwiększając tym samym udział zieleni w mieście. Nasadzenia wykonano w ciągu ulic: Kościuszki,
Ciepłej, Kwiatkowskiego, Kotarbińskiego, Konopnickiej, Wybickiego i Grunwaldzkiej.
W roku 2011 wykonano na zieleni miejskiej:
−prace porządkowe – wycinanie zakrzewień, martwych i zagrażających bezpieczeństwu drzew
na terenie Północnego Parku Miejskiego oraz utwardzenie nawierzchni mineralnych części
ścieżek. W związku z przygotowywaniem miasta do kompleksowej rewitalizacji kompleksu
parkowego wybrano biuro projektowe do opracowania projektu budowlanego z branży
drogowej, oświetleniowej i małej architektury. W trakcie roku kilkakrotnie odbyły się
spotkania urzędników z mieszkańcami miasta, mające na celu wyłonienie priorytetowych
funkcji jakie powinny znaleźć swoje miejsce w parku w wyniku planowanej rewaloryzacji;
na terenie parku przy Szpitalu Jerozolimskim;
oraz likwidacja dzikich wysypisk na terenie zieleni miejskiej przy ulicy Dąbrówki;
−wykonanie zabiegów formowania koron drzew w parku przy skrzyżowaniu ulic
12
Kwiatkowskiego i Michałowskiego;
−porządkowanie bulwaru i skarpy rzeki Nogat – wycinanie zakrzewień, podcinanie drzew,
rekultywacja trawników;
−nasadzenia drzew, w tym drzew przydrożnych w liczbie – 105 szt..
5.Bieżąca ochrona obszarów i obiektów prawnie chronionych.
Na terenie miasta Malborka z form ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody
(tekst jednolity Dz.U. 2009 nr 151 poz. 1220 ze zm.) występuje 18 pomników przyrody. Wszystkie
pomniki przyrody stanowią drzewa, wśród których występują gatunki: dąb szypułkowy, lipa
drobnolistna, wierzba biała, klon jawor, klon pospolity, topola szara, cis pospolity, modrzew
europejski i miłorząb dwuklapowy. Pomniki podlegają bieżącemu przeglądowi i zabiegom
pielęgnacyjnym. Jednocześnie dla ich ochrony bezwzględnie przestrzegane są zakazy wynikające
z ustawy o ochronie przyrody. W roku 2009 wykonano opracowanie „Waloryzacja istniejących
pomników przyrody ożywionej na terenie Malborka”.
Dla ochrony krajobrazu związanego z historycznym układem przestrzennym lub występującego
autonomicznie, jako wartościowy krajobraz ukształtowany w wyniku działalności człowieka np.
parki, cmentarze, obsadzenia ulic i traktów w Malborku ustanowione zostały strefy ochrony
konserwatorskiej:
− Strefa ochrony krajobrazu K 1: obejmuje obszar nasypów kolejowych dawnych i obecnych
torowisk i rozjazdów we wsch. części w granicach: miasta;
− Strefa ochrony krajobrazu K 2: obejmuje teren po obu stronach kanału Juranda w granicach:
wyraźnej widoczności od granicy miasta po strefie D;
− Strefa ochrony krajobrazu K 3: obejmuje teren po obu stronach kanału Ulgi i Kanału Juranda
w granicach: wyraźnej widoczności.
Ochrona w tych strefach polega głównie na konserwacji krajobrazu naturalnego i uwolnieniu
krajobrazu od elementów dysharmonijnych, a także restauracja elementów krajobrazu.
Kierunek działania: Integracja aspektów ekologicznych z planowaniem przestrzennym
Zadanie:
1. Przestrzeganie odpowiednich procedur lokalizacyjnych chroniących tereny cenne
przyrodniczo przed przeinwestowaniem (wprowadzenie ograniczen, ustalenie otuliny wokół
cennych obszarów).
W Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego miasta Malborka w podstawowych
ustaleniach uwarunkowań i kierunków rozwoju miasta wyodrębniono zasady dotyczące ochrony
zieleni w mieście. Ustalono obowiązek rozwijania różnych form zieleni na obszarze miasta
Malborka.
Stworzono następujący podział systemowy:
A/ zieleń osiedlowa, którą stanowią:
− skwery i zieleńce,
− ogródki przydomowe,
− zieleń szkół, przedszkoli, obiektów rekreacji,
− zieleń ulic, ciągów pieszych i rowerowych,
− zieleń izolacyjna.
B/ zieleń ogólnomiejska, którą stanowią:
− korytarze ekologiczne z otoczeniem, obszar chronionego krajobrazu rzeki Nogat,
− zieleń użytków ekologicznych,
13
− parki istniejące,
− parki projektowane,
− cmentarze,
− ogrody działkowe,
− zieleń obiektów sportowych i turystycznych.
Ustalono jako obowiązującą zasadę ciągłości terenów zieleni, niezbędną dla przyrody,
mikroklimatu oraz dla organizacji ścieżek pieszych i rowerowych i ustalono obowiązek rozwijania
powyższego systemu, w ramach opracowywania miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego we wszystkich skalach.
Uznano za główne osie układu przestrzennego terenów zieleni:
− Kanał Juranda z otoczeniem,
− Międzywale rzeki Nogat ze skarpami.
Z ustalonymi osiami należy powiązać pozostałe elementy systemu zieleni miasta. Wprowadzono
zasadę ograniczania przestrzeni utwardzonych na rzecz trawiastych, które stanowić będą naturalne
filtry dla wód deszczowych. Ustalono, że wszystkie zasoby środowiska przyrodniczego podlegają
stosownej ochronie. Obowiązuje zasada takich działań, które spowodują wzrost wartości tych
zasobów.
Ustalenia Studium... są wiążące przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące na terenie
miasta Malborka zawierają powyższe wytyczne i determinują lokalizacje inwestycji względem
ochrony składników przyrodniczych.
Zadanie:
2. Inwentaryzacja zasobów przyrodniczych miasta.
W latach 2008-2011 nie sporządzono inwentaryzacji przyrodniczej miasta Malborka.
W roku 2009 wykonano opracowanie „Waloryzacja istniejących pomników przyrody ożywionej
na terenie Malborka”.
W 2009 roku sporządzono także opracowanie pn. „Przegląd terenów zieleni miejskiej Malbork”
dla obszaru położonego w północnej części miasta Malborka, w zakolu rzeki Nogat, o powierzchni
ok. 38,2 ha . Dokument obejmuje przegląd terenów zieleni z oceną stanu zdrowotności drzew.
Opracowanie uwzględnia najważniejsze i najbardziej pilne zabiegi pielęgnacyjne, których
wykonanie będzie umożliwiało dalsze kroki w zakresie zabiegów pielęgnacyjnych oraz plan
gospodarki drzewostanem pod kątem kontroli statyki drzew, ze szczególnym uwzględnieniem
cennych starych drzew alejowych wyznaczających układy komunikacyjne oraz dużych drzew
rosnących w miejscach najbardziej uczęszczanych przez osoby odwiedzające park. Dodatkowo
w opracowaniu zaproponowano system kontroli statyki dla pozostałego terenu, ze szczególnym
uwzględnieniem terenów najczęściej obecnie użytkowanych.
Zadanie:
3. Aktywny udział społeczenstwa miasta w ocenach oddziaływania inwestycji na środowisko.
Zgodnie z wymogami Ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz.U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.) Burmistrz Miasta Malborka przed
wydaniem decyzji lub przyjęciem projektów dokumentów, w przypadku których przepisy niniejszej
ustawy lub innych ustaw wymagały zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa, zapewnia
możliwość udziału społeczeństwa.
14
O możliwości uczestniczenia w postępowaniu mieszkańcy powiadamiani są w zwyczajowo przyjęty
sposób, tj. za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miasta Malborka, tablicy
ogłoszeń w Urzędzie Miasta oraz poprzez zamieszczanie informacji w prasie lokalnej. Ponadto
zgodnie z art. 21 cyt. Ustawy Burmistrz Miasta Malborka prowadzi wykaz danych o dokumentach
zawierających informacje o środowisku i jego ochronie w formie elektronicznej i udostępnienia go
społeczeństwu za pośrednictwem strony internetowej: www.bip.malbork.pl zakładka
Informacje/Ochrona środowiska pozycja: Karty informacyjne o środowisku i jego ochronie.
Kierunek działania: Poprawa różnorodności biologicznej i krajobrazowej
Zadania:
1. Przeciwdziałanie wypalaniu traw (kontrola, edukowanie społeczenstwa, nakładanie kar).
2. Kultywowanie zadrzewien i zakrzewien przydrożnych jako elementu wzbogacającego
środowisko przyrodnicze; wprowadzając różnorodność biologiczną i krajobrazową.
Na stronie internetowej Straży Pożarnej w Malborku w zakładce Porady zamieszczono pełną
informację dotyczącą zagrożeń i konsekwencji wynikających z wypalania traw na łąkach
i nieużytkach, zatytułowaną „STOP! NIE WYPALAJ TRAW!”.
W latach 2008-2011 w zakresie bieżącego utrzymania zieleni miejskiej wykonywano nowe
nasadzenia oraz nasadzenia uzupełniające, głównie zieleni wysokiej zarówno w obszarach
zamieszkania, jak i wzdłuż ciągów komunikacyjnych, zwiększając tym samym udział zieleni
w mieście. Nasadzenia zieleni wykonano w ciągu ulic: Kościuszki, Ciepłej, Kwiatkowskiego,
Kotarbińskiego, Konopnickiej, Wybickiego i Grunwaldzkiej.
Ponadto w ramach Malborskiego Partnerstwa Lokalnego zrealizowano zadanie inwestycyjne:
Razem dbajmy o zieleń w Malborku.
Kierunek działania: Edukacja ekologiczna społeczeństwa w zakresie ochrony przyrody
Zadania:
1. Wizerunek miasta dbającego o środowisko i krajobraz.
2. Promowanie zachowan związanych z codziennym bytowaniem mieszkanców zgodnych
z zasadami ochrony krajobrazu i przyrody oraz utrzymaniem porządku i czystości w mieście.
3. Tworzenie i rozwój przyrodniczych ścieżek dydaktycznych; ścieżek rowerowych i pieszych.
W Malborku od 2000 roku funkcjonuje Malborski Program Partnerstwa Lokalnego. Program
aktywizuje społeczność lokalną, poprzez zaangażowanie mieszkańców w prace na rzecz swego
otoczenia. Program ma na celu zagospodarowywanie zaniedbanych terenów osiedlowych, placów,
terenów przyulicznych, zieleńców i parków. co ma szczególne znaczenie z uwagi na charakter
turystyczny miasta, dla którego wizerunek miasta jest szczególnie ważny. Malborski Program
Partnerstwa Lokalnego realizuje ideę partnerstwa publiczno - prywatnego. Społeczne
zainteresowanie programem jest corocznie większe. Zmieniają się również rodzaje
dofinansowywanych zadań. W ramach MPPL co roku przyznawane są dotacje, o które mogą
ubiegać się grupy mieszkańców, komitety społeczne i organizacje pozarządowe.
Dotacje są przyznawane m.in. na działania typu:
− zakładanie i modernizacja na terenie miasta Malborka skwerów, placów zabaw, zieleni
przyulicznej, parków i innych działalności (w części należącej do Gminy Miejskiej
Malbork);
− rekultywacja terenów przeznaczonych pod zieleń, remonty, urządzenie i budowa
stanowiących własność Gminy Miejskiej Malbork obiektów publicznych lub użyczonych
na rzecz Gminy Miejskiej Malbork celem wykorzystania dla potrzeb lokalnej społeczności;
15
− budowa i remonty drogowej infrastruktury technicznej - ulic, chodników, parkingów,
ścieżek rowerowych – w części należącej do Gminy Miejskiej Malbork;
− budowa i modernizacja obiektów infrastruktury sportowej.
W roku 2010 w ramach MPPL zrealizowano 22 projekty, na które przyznano dotacje w wysokości
ok. 400 tys. złotych.
Władze miasta prowadzą politykę polegającą na poprawie jakości życia mieszkańców w oparciu
o partycypację społeczną w ukierunkowywaniu rozwoju miasta, zwłaszcza w kontekście
kształtowania przestrzeni publicznej. W 2011 roku zorganizowano spotkanie zespołu
interdyscyplinarnego, złożonego z osób reprezentujących malborską społeczność, przedstawicieli
miejscowych instytucji i organizacji pozarządowych, którzy zaproszeni zostali przez burmistrza
miasta do wzięcia udziału w dyskusjach nad kształtem koncepcji rewitalizacji Parku Miejskiego.
Zadaniem zespołu będzie opracowanie pomysłów dotyczących zagospodarowania brzegu rzeki
Nogat oraz obszaru ponad 40 ha „zielonych płuc” miasta, a konkretnie aktywizacji społecznej,
turystycznej i sportowej tych terenów. Priorytetem dla prac zespołu będzie także „ożywienie” rzeki.
W 2011 roku odbyły się także warsztaty Future City Game pn. „Malborskie Parkowanie”
z udziałem mieszkańców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, studentów Politechniki
Gdańskiej oraz lokalnych władz, w ramach których budowano wizję rozwoju Parku Północnego.
Pod adresem http://www.82-200.pl/images/stories/2011/raport_mkp2011.pdf dostępny jest raport
z przeprowadzonych warsztatów.
Ponadto w placówkach oświatowych na terenie miasta Malborka prowadzona jest szeroka edukacja
ekologiczna dotycząca wszystkich zagadnień ochrony środowiska, w tym w dużej mierze ochrony
przyrody:
W roku 2011 zrealizowano:
− Zajęcia w zielonej szkole w Bolesławowie dla członków koła ekologicznego i uczniów
wyróżniających się w działalności ekologicznej: zajęcia przyrodniczo – ekologiczne
w terenie, zwiedzanie ścieżki przyrodniczo – dydaktycznej;
− Jesień w przyrodzie – wycieczka na zajęcia ekologiczne do Arboretum Wirty, konkurs
plastyczny w terenie, wykonanie zielnika liści i roślin jako sposób na zainteresowanie
uczniów pięknem przyrody;
− Październik miesiącem ochrony przyrody - konkurs wiedzy pod hasłem „Mistrz Ochrony
Przyrody”;
− Międzyklasowy turniej wiedzy przyrodniczo – ekologicznej dla klas I- III
− Konkurs międzyszkolny dla klas V;
− Parki narodowe w Polsce – warsztaty;
− Przyroda na szóstkę – warsztaty;
− Udział w Ogólnopolskim programie i konkursie „Nie znikaj”, w ramach obchodów
Światowego Dnia Bioróżnorodności -przeprowadzenie warsztatów dla uczniów
poruszających tematykę bioróżnorodności; impreza edukacyjna dla społeczności lokalnej
o tematyce ochrony zagrożonych gatunków; wykonanie mapy obrazującej zagrożone
wyginięciem organizmy;
− Międzyszkolny Konkurs Przyrodniczy dla klas III;
− Szkolny konkurs wiedzy ekologiczno - przyrodniczej dla klas I-III;
− Redagowanie gazetki szkolnej pt.: „Przyroda bez tajemnic”;
− Ukazanie zagrożeń ekologicznych oraz podejmowanie działań w celu ochrony przyrody –
zajęcia dla przedszkolaków;
− Rozumienie roli przyrody w życiu człowieka – obszary przyrodnicze i obiekty chronione 16
zajęcia dla przedszkolaków.
W latach 2009-2010 wykonano dwie ścieżki rowerowe na terenie miasta Malborka:
− Odcinek od skrzyżowania ul. Mickiewicza z ul. Konopnicką do skrzyżowania
ul. Mickiewicza z ul. Grunwaldzką w Malborku. Jest to ok. 110 metrowy odcinek wykonany
z kostki polbruk;
− Odcinek od skrzyżowania ulicy Konopnickiej z ulicą Rolniczą i ulicą Michałowskiego,
biegnący wzdłuż części ulicy Dąbrówki do skrzyżowania ulicy Dąbrówki z ulicą
Zakopiańską, ulicą Rolniczą i ulicą Kochanowskiego. Jest to około 700 m odcinek
wykonany z kostki polbruk.
3.3. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony powierzchni ziemi
Cel ekologiczny:
Ograniczenie przekształcen ziemi w wyniku eksploatacji kopalin oraz zmniejszenie
uciążliwosci związanych z istnieniem zdegradowanego nieużytku.
Kierunek działania: Ochrona gleb
Zadanie:
1.Ochrona gruntów pochodzenia organicznego.
2.Ochrona gleb klas I – III przed ich odrolnieniem
Duży potencjał rolniczy gleb w mieście, klasa bonitacyjna I i II występuje w części żuławskiej, do
której zalicza się obszar dzielnicy Kałdowo. Ich znaczenie rolnicze w warunkach miejskich jest
niewielkie, ograniczone do ogródków przydomowych i działkowych. Znaczne powierzchnie są
zabudowane, część została zdewastowana przez eksploatację surowców ilastych dla cegielni. Gleby
posiadające wysokie klasy bonitacyjne podlegają ustawowej ochronie przed zmianą użytkowania na
cele nierolnicze, a zatem na tych terenach wskazane jest utrzymywanie funkcji rolniczych.
Najdogodniejszymi dla rozwoju osadnictwa są tereny o glebach klas IV – VI.
Nieliczne mady lekkie i piaszczyste, zwykle pozostające w pobliżu koryta Nogatu, pozostają pod
roślinnością zaroślową lub częściej są użytkami zielonymi, choć zaznacza się tendencja do
upowszechniania uprawy nawet w międzywalach.
Łączna powierzchnia gleb ochronnych w mieście wynosi 523,15 ha (gleby klas I-III).
Tabela 2. Udział klas bonitacyjnych użytków rolnych na terenie miasta w ha
Klasa/
nazwa
użytku
grunty orne
sady
łąki
pastwiska
rowy
I
6,32
-
-
-
0,002
II
68,69
1,57
6,04
13,3
-
III
-
-
11,02
47,79
-
IIIa
241,85
12,86
-
-
-
IIIb
94,99
0,76
-
-
-
IV
-
-
4,49
11,52
17
IVa
35,55
0,78
-
-
-
IVb
15,55
0,21
-
-
-
V
6,9
0,16
1,62
9,04
-
VI
0,71
-
0,82
3,35
0,09
VIz
-
-
-
1,8
-
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze Starostwa Powiatowego w Malborku
Kierunek działania: Rekultywacja terenów zdegradowanych
Zadanie:
1. Rekultywacja terenów po zamkniętych składowiskach odpadów, na ul. Tczewskiej i ul.
Ceglanej.
2. Monitoring wód podziemnych zamkniętych składowisk.
14 października 2011 r. w Siedzibie Zakładu Utylizacji Odpadów Stałych Sp. z o. o. w Tczewie
została podpisana umowa z Przedsiębiorstwem J. A. T. Sp. z o. o. na rekultywację 9 składowisk
odpadów w ramach Kontraktu nr 3 pn. „Rekultywacja istniejących składowisk” wchodzącego w
skład Projektu „Regionalny System Gospodarki Odpadami Tczew”, finansowanego ze środków
Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W ramach kontraktu zrekultywowanych
zostanie 9 składowisk odpadów znajdujących się na terenie powiatów: gdańskiego, malborskiego
i sztumskiego, w tym składowiska w Malborku przy ulicy Tczewskiej i ulicy Ceglanej.
W chwili obecnej składowiska częściowo pokryte są ziemią i naturalnie zazielenione krzewami.
Oba składowiska posiadają czynny system monitorowania za pomocą piezometrów zgodnie
z wymaganiami wynikającymi z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r.
w sprawie zakresu, czasu sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów.
Zlokalizowane na terenie miasta nieczynne składowiska odpadów przy ulicy Tczewskiej i przy
ulicy Ceglanej objęte są systemem monitoringu poeksploatacyjnego obejmującego badanie jakości
wód podziemnych oraz wód powierzchniowych.
Badania analityczne wód prowadzone są przez akredytowane laboratorium SGS EKO-PROJEKT
Sp. z o.o. ul. Cieszyńska 52a, 43-200 Pszczyna.
Monitoring wód podziemnych prowadzony jest z wykorzystaniem 5 punktów pomiarowych –
piezometrów:
− P1, P2 i P3 – zlokalizowane w rejonie składowiska przy ulicy Ceglanej,
− P4 i P5 – zlokalizowane w rejonie składowiska przy ulicy Tczewskiej.
Dodatkowo badana jest woda powierzchniowa istniejącego stawu na składowisku przy ulicy
Ceglanej.
Częstotliwość pomiarów wynika z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r.
w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów
(Dz.U. z 2002 r., Nr 220, poz. 1858). W fazie poeksploatacyjnej badania prowadzi się co
6 miesięcy.
W roku 2010 przeprowadzono dwa badania kontrolne: w maju (26.05) oraz w październiku (21.10),
w roku 2011 badania kontrolne przeprowadzono w kwietniu (05.04) oraz w październiku (04.10).
Zakres badań obejmuje parametry: odczyn (pH), przewodność elektryczna właściwa (PEW), ołów
(Pb), miedź (Cu), kadm (Cd), cynk (Zn), chrom (VI), rtęć (Hg), ogólny węgiel organiczny (OWO),
suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).
Nie jest prowadzone odgazowanie tych składowisk. W ramach rekultywacji przewiduje się
wykonanie instalacji odgazowującej. Dla składowisk w Malborku przy ul Ceglanej i Tczewskiej,
z uwagi na małą miąższość nagromadzonych odpadów oraz czas zamknięcia składowisk - decyzję o
18
sposobie odgazowania pozostawia się do analizy Wykonawcy.
Kierunek działania: Likwidacja i rekultywacja wszystkich „dzikich” miejsc składowania
odpadów
Zadania:
1. Zinwentaryzowanie, likwidacja i rekultywacja wszystkich „dzikich” miejsc składowania
odpadów.
2. Ustalenie sprawcy zanieczyszczen i przekształcen, w celu obarczenia go kosztami
rekultywacji.
W ramach objęcia zorganizowanym odbiorem odpadów komunalnych zmieszanych wszystkich
mieszkańców miasta Malborka prowadzone są systematyczne działania kontrolne Straży Miejskiej
w zakresie wywiązywania się z obowiązku posiadania przez właścicieli nieruchomości umów na
odbiór odpadów komunalnych i ich egzekwowanie oraz stworzona została elektroniczna baza
danych o powyższych umowach zawartych na terenie miasta Malborka, umożliwiająca
odpowiednią weryfikację nieruchomości. Działania te efektywnie zmniejszają incydenty
nielegalnego składowania odpadów w postaci tzw. „dzikich” wysypisk.
W latach 2009-2011 zidentyfikowano 12 „dzikich” miejsc składowania odpadów na terenie miasta,
które zlikwidowano, m. in.: przy ul. Nogatowej, ul. Dalekiej, ul.Wałowej, ul. Michałowskiego, ul.
Asnyka, ul. Bolesława Śmiałego. W roku 2011 z zanieczyszczonych odpadami miejsc zebrano
łącznie 39,2 Mg odpadów.
W wyniku przeprowadzonych w 2011 roku kontroli Straż Miejska ukarała sprawców 14 mandatami
oraz udzieliła 61 pouczeń.
Miasto Malbork uczestniczyło w kampanii „Dziki wysypiska” organizowanej przez Fundację Arka,
w trakcie której otrzymało do dystrybucji ulotki edukacyjno-informacyjne dotyczące sankcji za
niewłaściwe gospodarowanie odpadami.
3.4. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony wód powierzchniowych
i podziemnych
Cel ekologiczny:
Zapewnienie wystarczajacej ilości wody o odpowiedniej jakości użytkowej oraz ochrona przed
powodzia.
Kierunek działania: Ochrona zasobów wodnych
Zadanie:
1. Respektowanie ograniczen w zagospodarowywaniu stref ochronnych ujęć wód.
Dla ujęcia wód podziemnych, składającego się z 8 studni głębinowych, eksploatowanego przez
PWiK Sp. z o.o. w Malborku, ul. Chrobrego 31 w Malborku, zaopatrującego miasto w wodę do
celów bytowych wyznaczono 8 stref ochrony bezpośredniej (dla każdej studni), uzasadnione
lokalnymi warunkami hydrogeologicznymi, hydrologicznymi i geomorfologicznymi. Strefy
zapewniają wymaganą ochronę ujmowanej wody.
Ograniczenia związane z zagospodarowaniem stref ochronnych wynikają z ustawy Prawo Wodne,
która zabrania na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód podziemnych oraz powierzchniowych
użytkowania gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody.
Zadanie:
19
2.
Przeprowadzenie różnych akcji edukacyjno - informacyjnych propagujących np.
optymalizację zużycia wody przez indywidualnych użytkowników (np. gromadzenie wody
deszczowej i wykorzystywanie jej na cele agrarne - do podlewania zieleni).
W latach 2008-2011 prowadzono akcje edukacyjno-informacyjne dotyczące optymalizacji zużycia
wody przez indywidualnych użytkowników z wykorzystaniem materiałów pochodzących
z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – broszury pn. „Każda kropla
wody”w ramach Międzynarodowej Dekady „Woda dla Życia” 2005–2015.
Ponadto w placówkach oświatowych przeprowadzono szereg akcji edukacyjno-informacyjnych
wśród najmłodszych dotyczących oszczędzania wody m.in.:
− Życie na Ziemi – słońce jako źródło energii, znaczenie wody i powietrza dla życia
organizmów,
− Sesja ekologiczna „Jak oszczędzać wodę”,
− Rozumienie potrzeby i konieczności dbania o życie na Ziemi – zajęcia dotyczące badania
obiegu wody w przyrodzie, filtrowanie jej – doświadczenia i wyciąganie wniosków,
zwrócenie uwagi na oszczędzanie zasobów wodnych w codziennym życiu,
− Chroń środowisko – cykle zajęć m.in. oszczędzanie wody.
Zadania:
3. Inwentaryzacja miejsc zrzutu ścieków nieoczyszczonych (w razie zaistniałych potrzeb).
4. Aktualizacja ewidencji zbiorników bezodpływowych i regularna ich kontrola techniczna oraz
częstotliwość opróżniania oraz aktualizacja ewidencji oczyszczalni przydomowych.
Ewidencja zbiorników bezodpływowych prowadzona jest zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt. 1 ustawy
z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Na terenie miasta
zlokalizowanych jest 288 zbiorników bezodpływowych (szamb). Ponadto w roku 2011 na terenie
miasta funkcjonowały 42 toalety przenośne typu TOI-TOI, traktowane w badaniach statystycznych
jako zbiorniki bezodpływowe do gromadzenia nieczystości ciekłych.
Zgodnie z obowiązującym regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Malbork
przyjętym w dniu 27.04.2006 r. Uchwałą Rady Miasta Malborka nr 411/XLVII/06, zmienionym
uchwałą Nr XXVI/222/08 Rady Miasta Malborka z dnia 26 czerwca 2008 r. właściciele
nieruchomości zabudowanych usytuowanych na terenach nieuzbrojonych w sieć kanalizacji
sanitarnej zobowiązani są do:
2) utrzymania w odpowiednim stanie technicznym i sanitarnym zbiorników bezodpływowych
do gromadzenia nieczystości płynnych,
3) okresowej kontroli ich szczelności,
4) zagwarantowania dojazdu do zbiorników bezodpływowych,
5) zapewnienia systematycznego usuwania nieczystości ciekłych ze zbiorników
bezodpływowych oraz niedopuszczania do ich przepełniania i wylewania się ścieków na
powierzchnię terenów lub wyposażyć nieruchomość w przydomową oczyszczalnię ścieków
bytowych.
W ramach kontroli posiadania umów na odbiór odpadów Straż Miejska kontroluje także umowy
na odbiór nieczystości ciekłych.
Wywozem nieczystości ciekłych na terenie miasta zajmują się podmioty, które w myśl przepisów
ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (art. 7, 8 i 8a) uzyskały w drodze decyzji
Burmistrza Miasta Malborka zezwolenie na świadczenie usług wywozowych oraz spełniają warunki
techniczne i wymagania do prowadzenia takich usług:
−Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o, ul. Gen. De Gaulle’a 70, Malbork,
20
−Wywóz Nieczystości Płynnych A. Baliński, ul. Poznańska 34, Malbork,
−CLEANER Zakład Sprzątania ZPCHR Sp.j. , ul. Mazurska 10, 82 - 300 Elbląg,
−TOI TOI Systemy Sanitarne Sp. z o.o.,
−WC Serwis.
Na terenie miasta Malborka znajduje się 19 przydomowych oczyszczalni ścieków. Zlokalizowane
są one na terenach nowej zabudowy w dzielnicach Słupecka II i Kałdowo. Jest to spowodowane
brakiem sieci kanalizacji sanitarnej i odległymi planami jej budowy.
Zadania:
5.Przeprowadzenie badan jakości wód powierzchniowych na terenie miasta.
6.Wysoka jakość wody w Nogacie dla celów rekreacyjnych i innych.
Badanie jakości wód Nogatu odbywa się w ramach Państwowego Monitoring u Środowiska, przez
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Gdańsku.
Lata 2007-2009 były okresem zasadniczych modyfikacji programów pomiarowych wód rzecznych,
mających zapewnić wdrożenie i dopracowanie nowego systemu monitoringu wód oraz systemu
oceny ich stanu ekologicznego i chemicznego. Zakres i częstotliwość badań monitoringowych, jak
również metody klasyfikacji rzek, uzależniono od sposobu ich użytkowania, przy czym istotną rolę
przypisano
elementom
biologicznym,
określając
jednocześnie
status
wskaźników
fizykochemicznych i hydromorfologicznych jako wspomagający. Badania prowadzono zgodnie
z programem PMŚ dla województwa pomorskiego na lata 2010-2012, w ramach monitoringu
operacyjnego, który ukierunkowany był na oddziałujące presje. Wstępna ocena stanu lub potencjału
ekologicznego, realizowana odpowiednio w jednolitych częściach wód (jcw) o charakterze
naturalnym oraz jcw sklasyfikowanych jako sztuczne lub silnie zmienione, wykonana została w
oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.08.2008 r.w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz. 1008). W ocenie tej
uwzględniono elementy biologiczne i fizykochemiczne, w tym substancje szczególnie szkodliwie
dla środowiska wodnego z grupy zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych, które
umożliwiły przypisanie wodom jednej z 5 klas stanu ekologicznego.
Jakość wód rzeki Nogat w 2010 r. badana była w punkcie pomiarowo-kontrolnym nr 68 Janówka
(poniżej miasta Malbork) w 33,5 km od ujścia rzeki (kod JCW PLRW200005299). Stan biologiczny
rzeki w tym punkcie pomiarowym oceniony został jako klasa II (potencjał dobry). Stan
fizykochemiczny określono jaki poniżej dobrego z uwagi na tlen rozpuszczony. Wszystkie
pozostałe wskaźniki determinujące stan fizykochemiczny mieściły się w klasie I i II. W zakresie
substancji szkodliwych dla środowiska wodnego stan rzeki Nogat określono jako klasę II (stan
dobry). Stan ekologiczny został oceniony jako umiarkowany (klasa III). Stan chemiczny rzeki
Nogat określono jako dobry, natomiast stan ogólny rzeki jako zły.
W ocenie przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych dokonanej w 2010 r.
z uwagi na azotyny i fosfor ogólny rzekę Nogat zaklasyfikowano jako niespełniającą warunków do
bytowania ryb karpiowatych i łososiowatych. Należy jednak podkreślić, iż mimo negatywnej
klasyfikacji rzeka może stanowić jednak środowisko życia wielu gatunków ryb, w tym
łososiowatych. Zaistniała rozbieżność wynika ze sposobu implementacji przepisów unijnych do
prawa krajowego, w wyniku której wartości graniczne kilku wskaźników są zbyt rygorystyczne
i stoją w sprzeczności z wymaganiami bytowymi ichtiofauny 1.
Zawartość azotanów określono jako ≤20 mg NO3l tj. średnia zawartość 5,40 mg NO 3l, maksymalna
12,88 mg NO3l (wody niezagrożone). Wg oceny eutrofizacji komunalnej w latach 2008-2010 Nogat
uznano za rzekę zeutrofizowaną.
1 Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego za 2010 rok, WIOŚ Gdańsk
21
W roku 2009 monitoringiem objęta była także Młynówka Malborska (Kanał Juranda). Wody tej
rzeki badane były w punkcie pomiarowym nr 60 Grobelno 2 (kod JCW PLRW2000255249),
zlokalizowanym u ujścia do Nogatu. Stan fizykochemiczny określono jako poniżej dobrego z uwagi
na wskaźniki: O2, OWO, BZT5, azot amonowy, azot Kjeldahla i fosfor. Pozostałych parametrów nie
badano. Zawartość azotanów: średnia 2,21 mg NO3 l, maksymalna 6,68 mg NO3l (≤10 mg NO3).
Wg oceny eutrofizacji komunalnej w latach 2008-2010 Młynówkę Malborską uznano za rzekę
zeutrofizowaną.
Ponadto w związku z faktem, że na rzece Nogat zorganizowane jest kąpielisko, jakość wody
podlega ocenie w zakresie wymagań sanitarnych tj. przydatności do kąpieli.
W roku 2010 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Malborku w oparciu o podjęte
czynności związane z nadzorem sanitarnym nad jakością wody wydał 4 komunikaty „Ocena jakości
wody przeznaczonej do kąpieli”.
W trzech komunikatach (maj, czerwiec i lipiec) stwierdzono przydatność wody do kąpieli
w kąpielisku na rzece Nogat w Malborku, na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych
wody pod względem bakteriologicznym, fizykochemicznym oraz organoleptycznym (zgodnie
z wymogami sanitarnymi określonymi w załączniku 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia
16 października 2002r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach /Dz.
U. Nr 183 z 2002r. , poz. 1530/). W sierpniu 2010 r. badania laboratoryjne wody pod względem
bakteriologicznym, fizykochemicznym oraz organoleptycznym z kąpieliska zorganizowanego
na rzece Nogat wykazały niezgodności z wymogami sanitarnymi określonymi w ww. załączniku 1
do rozporządzenia i dotyczyły ponadnormatywnej zawartości NPL Escherichia coli w 100 cm 3.
W związku z zamknięciem sezonu kąpieliskowego w dniu 26.08.2010 r. Państwowy Powiatowy
Inspektor Sanitarny w Malborku nie wydał komunikatu o zakazie kąpieli. Negatywny wpływ
na jakość wody w rzece miały wody z Wisły w znacznej części przekierowane do Nogatu w czasie
i po powodzi latem 2010 r.
W roku 2011 badania w zakresie oceny jakości wody na kąpielisku na Nogacie w Malborku
wykonywane były w trakcie sezonu kąpieliskowego od 7.06 do 23.08.2011 r. co dwa tygodnie.
Każdorazowa „Bieżąca ocena jakości wody w kąpielisku” (na podstawie rozporządzenia Ministra
Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku
i miejscu wykorzystywanym do kąpieli (Dz. U. z 2011r. Nr 86, poz. 478)) przedstawiona przez
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Malborku stwierdziła przydatność wód
do kąpieli w kąpielisku na rzece Nogat w Malborku.
Zadania:
7. Wysoka jakość krajobrazu i środowiska doliny Nogatu.
8. Ekologiczna i krajobrazowa odnowa korytarza rzeki Nogat.
Miasto ubiega się o dofinansowanie projektu pn.:"Wspólnymi ścieżkami - rozwój potencjału
turystycznego miast Malbork i Swietłyj" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Litwa –
Polska – Rosja na lata 2007 – 2013.
Celem projektu jest odbudowa ruin murów obronnych Starego Miasta w Malborku, opracowanie
dokumentacji technicznej na zagospodarowanie bulwarów, opracowanie koncepcji rozwoju stref
rekreacyjnych i turystycznych w Malborku, a także wymiana doświadczenia pomiędzy partnerami
projektu w zakresie zagospodarowania przestrzeni miejskiej.W zakres części inwestycyjnej po
stronie Malborka wchodzi kompleksowa modernizacja zdegradowanych zabytkowych murów
obronnych miasta, a także opracowanie kompletnej dokumentacji technicznej zagospodarowania
bulwarów miejskich wzdłuż brzegów Nogatu. Bulwary mają stanowić bowiem atrakcyjny pasaż
2 Wg Regionalnego Monitoringu Wód Powierzchniowych prowadzonego przez WIOŚ w Gdańsku
22
spacerowy, posiadać odpowiednio przygotowaną nawierzchnię, wyposażenie w ławki, atrakcyjne
oświetlenie oraz miejsca przygotowane do lokalizacji punktów małej gastronomii i innych punktów
usługowo-handlowych.
Malborskie stowarzyszenie Inicjatywa Aktywny Malbork wraz z Klubem Nowodworskim
wystąpiło z inicjatywą ogłoszenia Dnia Rzeki Nogat, przypadającego na 27 sierpnia.
Impreza edukacyjno-rozrywkowa będzie organizowana cyklicznie. W programie „Dzień rzeki
Nogat” znajduje się m.in. badanie bioróżnorodności, sprzątanie Nogatu i kurs układania wałów
przeciwpowodziowych.
Kierunek działania: Ochrona przeciwpowodziowa
Zadanie:
1. Aktualizacja planu ochrony przed powodzią i jego realizacja w razie potrzeb.
Miasto Malbork nie posiada odrębnego planu ochrony przed powodzią. Polityka miasta w zakresie
ochrony przed powodzią regulowana jest na poziomie Programu ochrony środowiska. Nogat jest
rzeką skanalizowaną poprzez śluzy w Szonowie i Rakowcu, a głównie w Białej Górze. Podtopienia
są możliwe w przypadku przelania się wody przez wały z Kanału Juranda w górnym biegu przy
ogrodach działkowych przy ul Targowej.
Malbork znajduje się w obszarze objętym Programem „Kompleksowe zabezpieczenie
przeciwpowodziowe Żuław – do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015)”, zwanym „Programem
Żuławskim – 2030”. Prace nad przygotowaniem projektu zaczęto w 2007 roku od Koncepcji
programowo-przestrzennej aktualnych zagrożeń powodziowych i potrzeb w zakresie inwestycji
ochrony przeciwpowodziowej. W ramach przeglądu i analizy stanu technicznego istniejącego
systemu przeciwpowodziowego zgłoszono około 250 zadań na łączną wartość 1,6 mld złotych.
Projekt jest wspólnym przedsięwzięciem różnych beneficjentów, co umożliwia kompleksowe
podejście do wszystkich powiązanych elementów problematyki przeciwpowodziowej Żuław.
Realizacja „Programu Żuławskiego – 2030” będzie podzielona na kilka etapów. Zakłada się,
że ze względu na czas, potrzebny do realizacji Programu oraz przyjętą politykę dla programowania
o charakterze strategicznym i finansowym, zostanie on podzielony w kolejnych latach na 2 lub
3 etapy. Możliwy jest podział na etap II obejmujący lata 2016-2022 oraz etap III – realizowany od
2023 do 2030 roku.
W odniesieniu do źródeł środków finansowania Programu, w I etapie będą one pochodzić z budżetu
państwa, budżetu samorządów oraz funduszy UE. Ich źródło stanowić będą w szczególności środki
UE z POIiŚ w wysokości 550,2 mln złotych zarezerwowane na liście indykatywnej według stanu
ze stycznia 2009 r. na cele sześciu komplementarnych Projektów (I etapu Programu).
W perspektywie dotyczącej okresu po roku 2015, działania Programu będą mogły być finansowane,
oprócz wymienionych źródeł, także z celowych funduszy ekologicznych szczebla krajowego
i regionalnego (NFOŚiGW jak i WFOŚiGW – pomorski i warmińsko-mazurski) oraz środków
podmiotów prywatnych, ze szczególnym uwzględnieniem partnerstwa publiczno-prywatnego oraz
innych źródeł.
Zarządzeniem nr 47/08 Burmistrza Miasta Malborka z dnia 20.08.2008 r, powołano Miejski Zespół
Reagowania Kryzysowego. Na stronie internetowej Urzędu Miasta dostępny jest dokument pn.:
„Profilaktyka zachowania się na wypadek różnych zagrożeń”. Kwestie związane z zagrożeniem
powodziowym ujęte są także w Miejskim Planie Działania w Sytuacjach Kryzysowych mającym na
celu sterowanie miastem w taki sposób, aby maksymalnie ograniczyć skutki zaistniałych zdarzeń
cywilizacyjnych. Powyższy Plan ma na celu zapobieganie, przygotowanie i prowadzenie akcji
ratowniczej w zakresie przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom dla ludzi i środowiska,
23
w tym zagrożeniom powodziowym.
Ponadto na terenie miasta działa także Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego przy
Komendzie Powiatowej Straży Pożarnej w Malborku.
Zadania:
2. Oczyszczenie (konserwacja) studzienek i rowów melioracyjnych.
3. Bieżąca modernizacja, według potrzeb, urządzen wodnych.
4. Bieżąca modernizacja, według potrzeb, wałów przeciwpowodziowych.
Stan techniczny kanalizacji deszczowej na terenie miasta jest na bieżąco kontrolowany.
Eksploatacja systemu kanalizacji deszczowej polega głównie na czyszczeniu kanałów deszczowych
i studni rewizyjnych oraz wpustów ulicznych, odladzaniu zimą Kanału Juranda, a także
w sytuacjach, gdy stan techniczny jest niezadowalający na ich remontach. Corocznie wykonywane
jest także odmulanie i obkaszanie systemu rowów melioracyjnych /Kałdowo, Piaski/.
Za utrzymanie w należytym stanie techniczno - eksploatacyjnym urządzeń melioracji wodnych
podstawowych (Kanał Juranda, Kanał Ulgi) odpowiada Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
w Gdańsku oddział terenowy w Nowym Dworze.
W okresie 2008-2011 nie wykonywano zadań inwestycyjnych związanych z urządzeniami
melioracji wodnych w granicach administracyjnych miasta. Nie mniej jednak ZMiUW prowadzi
bieżącą eksploatację tych urządzeń polegającą na: odmulaniu, usuwaniu zatorów i przetamowań,
oczyszczaniu elementów betonowych skarp przy budowli oraz naprawie budowli wodnych w tym:
umocnień, wykaszaniu i odkrzaczeniu wałów przeciwpowodziowych oraz odmulaniu, hakowaniu
i odladzaniu (oddolne zamarzanie kanału w ul. Piłsudskiego powoduje podnoszenie wody
i zalewanie terenu miasta). Bieżąca eksploatacja dotyczy kanału Juranda oraz kanału Ulgi.
Realizacja powyższych zadań przyczynia się do przywrócenia pełnej zdolności obiektów
w zakresie przeprowadzenia wód wezbraniowych (przeciwdziałania powstawaniu powodzi) oraz
zabezpieczenia odpływów z urządzeń melioracji wodnych podstawowych.
3.5. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony powietrza
Cel ekologiczny:
Utrzymanie standardów jakości powietrza, redukcja emisji pyłów gazów i odorów
Kierunek działania: Ograniczenie emisji do powietrza ze zródeł komunalnych
i technologicznych
1. Zachęcanie do modernizacji urządzen technologicznych w zakładach produkcyjnych.
2. Promowanie i wprowadzanie energii odnawialnej na terenie miasta.
3. Kontrola przedsiębiorstw w zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza.
4. Ograniczanie emisji odorów:
− zakaz lokalizacji, w pobliżu zabudowy mieszkaniowej, przedsiębiorstw emitujących
gazy złowonne,
− edukacja mieszkanców w zakresie szkodliwości spalania tworzyw sztucznych
w gospodarstwach domowych.
W związku z realizacją projektu AIRPOMERANIA na terenie miasta Malbork powstała stacja
monitoringowa AM15. Stacja zlokalizowana jest przy ul. Mickiewicza, jej właścicielem jest WIOŚ
w Gdańsku Data uruchomienia stacji: 14 lutego 2012 r. Na stacji mierzone będą takie
zanieczyszczenia jak: dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, PM10 (pył zawieszony), ozon, tlenek
24
węgla i benzen. Stacja mierzy również parametry meteorologiczne w zakresie: prędkość wiatru,
kierunek wiatru, wilgotność powietrza, opady atmosferyczne, temperatura powietrza. Wyniki
pomiarów z stacji referencyjnych wraz z wynikami modelowania rozkładów stężeń powietrza w
danych obszarach pozwolą na wykonanie ocen jakości powietrza zgodnych z najwyższymi
standardami.
Na stronie internetowej Urzędu Miasta Malborka w zakładce „Ochrona środowiska” zamieszane
są informacje dotyczące odnawialnych źródeł energii oraz możliwości finansowania OZE
ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz podmiotów
komercyjnych (Bank Ochrony Środowiska).
W mieście funkcjonuje kilka urządzeń wykorzystujących energię odnawialną. Są to:
− 2 pompy ciepła (przy ul. Sprzymierzonych oraz ul. Batorego w Malborku),
− 2 kolektory słoneczne na terenie Kąpieliska Miejskiego,
− 4 kolektory na zapleczu socjalnym przy boiskach sportowych na osiedlu Południe,
− 6 kolektorów słonecznych na łazienkach przy polu namiotowym, Ośrodka Sportu
i Rekreacji w Malborku).
− 3 kolektory słoneczne (prywatna posesja przy ul. Leonida Teligi, prywatna posesja przy ul.
Zacisznej, prywatna posesja przy ul. Bałtyckiej)
− 2 piece/kotły opalane biomasą (prywatna posesja przy ul. Krajewskiego, prywatna posesja
przy ul. Zygmunta Starego).
Na Kanale Juranda funkcjonuje mała elektrownia wodna. Piętrzenie wody odbywa się na stopniu
wodnym w km 1+655 do max. wysokości 17,50 m n.p.m. Pobór wody do celów energetycznych
wynosi Qmax = 1,0 m3/s.
Zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł technologicznych mają na terenie miasta Malbork udział
dość znaczny, ponieważ na tym obszarze znajduje się wiele zakładów produkcyjnych. W przypadku
instalacji dużych, wymagających uzyskania decyzji administracyjnych, kwestie dopuszczalnych
emisji regulują właśnie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wydawane
przez Starostę Malborskiego oraz Marszałka Województwa Pomorskiego (w zależności od
właściwości). Z pozwoleń wynika obowiązek prowadzenia instalacji w sposób najmniej uciążliwy
dla środowiska i obowiązek kontroli i monitorowania emisji oraz procesów technologicznych przez
prowadzącego instalację.
Pozwolenia określają wymagane działania, w tym wyszczególnienie środków technicznych
mających na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji, zakres i sposób monitorowania procesów
technologicznych, w tym pomiaru i ewidencjonowania wielkości emisji oraz sposób i częstotliwość
przekazywania informacji i danych organowi właściwemu do wydania pozwolenia
i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska. Niespełnienie nałożonych pozwoleniem
obowiązków może powodować sankcje finansowe, co powoduje że kontrola przedsiębiorstw w
zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza, posiadających pozwolenia jest w dużej mierze
„samoczynna”.
Dla pozostałych podmiotów, na terenie których znajdują się instalacje nie wymagające uzyskania
pozwolenia ani zgłoszenia instalacji kontrole podejmowane są tylko w sytuacjach awaryjnych bądź
spowodowanych skargami mieszkańców.
W roku 2011 Starosta Powiatu Malborskiego wydał dwa pozwolenia na wprowadzanie gazów
i pyłów do powietrza dla:
− NYBORG – MAWENT S.A. z siedzibą przy ul. Ciepłej 6 w Malborku, decyzja
Nr OS.6224.2.2011.3 z dnia 27.04.2011,
− S&P Sp. z o.o. ul. Bydgoska 9 w Malborku, decyzja Nr OS 6224.1.11.3 z dnia 16.04.2011 r.
25
Na poziomie Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego miasta Malbork ustalono
strategiczne rezerwy terenowe, które odnoszą się do lokalizowania usług w mieście:
Działania związane zakazywaniem lokalizacji w pobliżu zabudowy mieszkaniowej przedsiębiorstw
uciążliwych podejmowane mają charakter stały i wykonywane są w sposób ciągły. Realizacja tego
kierunku odbywa się poprzez uwzględnianie w dokumentach planistycznych (miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego) następujących zasad:
— relokacja uciążliwego przemysłu z centrum miasta,
— wyznaczanie stref przemysłowych zlokalizowanych na obrzeżach miasta,
— separacja wyznaczonych obszarów poprzez wyznaczanie stref buforowych mających
charakter pośredni oraz kompensujący uciążliwości.
W roku 2011 miasto Malbork było partnerem ogólnopolskiej kampanii edukacyjno-informacyjnej
pn.” Kochasz dzieci, nie pal śmieci”, organizowanej przez Fundację Arka. Celem kampanii było
uświadomienie ludziom zagrożeń dla zdrowia i życia związanych ze spalaniem odpadów –
zwłaszcza tworzyw sztucznych w domowych piecach. W ramach tej kampanii miasto otrzymało do
dystrybucji na terenie miasta (także placówek oświatowych) ulotki i plakaty informacyjnoedukacyjne. Elektroniczne wersje materiałów umieszczono także na stronie internetowej miasta
www.malbork.pl , w zakładce „Ochrona środowiska”.
Kierunek działania: Ograniczenie emisji w sektorze mieszkalnictwa
Zadanie:
1. Gazyfikacja miasta.
Dystrybutorem gazu na terenie miasta Malbork jest Pomorska Spółka Gazownictwa.
Wg Mapy Systemu Dystrybucyjnego PSG Sp. z o.o. Malbork posiada czwarty, najwyższy stopień
zgazyfikowania, co oznacza, że miasto jest w znacznej mierze zgazyfikowane.
W roku 2008 długość sieci gazowej w mieście wynosiła 117 km na koniec 2011 roku długość sieci
gazowej zwiększyła się do 125 m, czyli o 8 km.
W latach 2008-2011 zrealizowano niżej wymienione inwestycje:
2008 rok
1. Modernizacja sieci gazowej: ul.Kraszewskiego, Słupecka, Dąbrowskiego – 0.6 km
2. Budowa nowej sieci gazowej: ul.Daleka, Stamma, Krzywoustego, Kiepury, Kostki, Kiepury,
Pasteura, Pomianowskiego, Urocza, Wejhera, Wołyńska – 1.4 km
2009 rok
1. Budowa nowej sieci gazowej: ul. Cisowa. Czereśniowa, Dębowa, Tczewska, Zamkowa,
Jana Pawła II, Kochanowskiego, Szeroka, Włościańska, Ogrodowa, Andersa, Piękna,
Urocza- 4.6 km
2010 rok
1. Modernizacja sieci gazowej w: ul.Kraszewskiego, Słupecka – 0.9 km
2. Budowa nowej sieci gazowej: ul. Wojska Polskiego, Konopackiej, Admiralicji, Urocza –
2.9 km
2011 rok
1. Modernizacja sieci gazowej: ul.Dąbrowskiego, Kochanowskiego – 2.5 km
2. Budowa nowej sieci gazowej: ul. Wojska Polskiego, Kwiatkowskiego, Wejhera,
Rzemieślnicza, Szeroka, - 1.2 km
26
Zadania:
2. Zmniejszanie negatywnego oddziaływania urządzen grzewczych w mieście na stan
aerosanitarny. Eliminowanie węgla jako paliwa w kotłowniach lokalnych na rzecz paliw
niskoemisyjnych i energii odnawialnej (drewno, wierzba energetyczna, olej opałowy, pompy
ciepła, energia słoneczna, farmy wiatrowe).
3. Edukacja ekologiczna społeczenstwa na temat szkodliwości spalania odpadów (szczególnie
tworzyw sztucznych).
4. Termomodernizacja budynków prywatnych i obiektów użyteczności publicznej. Zachęcanie
mieszkanców do tych działan (zgodnie z poradnikiem Efektywna energetycznie
modernizacja budynków).
W kotłowniach zarządzanych przez Przedsiębiorstwo ECO Malbork, eksploatatora sieci
ciepłowniczej w mieście stosuje się wysokokaloryczny węgiel o niskiej zawartości siarki i popiołu.
Na dwóch kotłach zainstalowano ekonomizery, które mają za zadanie odzyskanie ciepła ze spalin
odprowadzanych z komory paleniskowej kotła do wstępnego ogrzania wody powrotnej.
Zaizolowano rurociągi ciepłej wody i wody sieciowej. Systematycznie stosuje się oczyszczanie
kotłowe, przeciwdziałające nadmiernemu zarastaniu orurowania nalotami żużla i popiołów, co
poprawia wymianę ciepła i pozwala na oszczędne spalanie paliwa.
W 2011 roku Urząd Miasta Malborka wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla
przedsięwzięcia polegającego na realizacji przez ECO Malbork Sp. z o.o. w Malborku
wysokosprawnej kogeneracji na terenie ciepłowni miejskiej przy ul. Piaskowej 1 w Malborku.
W latach 2010-2011 przedsiębiorstwo ECO Malbork przyłączyło do sieci miejskiej (ciepło
systemowe) 20 odbiorców o łącznej mocy 2,4 MW. Ponadto w 2011 roku przyłączono do sieci
ciepłowniczej 7 budynków posiadających ogrzewanie węglowe.
W dniu 25 lipca 2011 r. Miasto Malbork podpisało umowę z Wojewódzkim Funduszem Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na dofinansowanie realizacji w 2011 roku zadania
p.n.:„Czyste powietrze Pomorza” na kwotę 40580zł W ramach projektu zakwalifikowano 11
wniosków złożonych przez właścicieli nieruchomości z terenu miasta. Dziesięciu beneficjentów
podpisało z Miastem Malbork umowę na dofinansowanie w wysokości do 35% poniesionych
i udokumentowanych kosztów modernizacji źródła energii cieplnej, z tego ze środków WFOŚiGW
do 30% i ze środków Miasta Malborka do 5%.
Efektem ekologicznym tego przedsięwzięcia była redukcja emisji szkodliwych zanieczyszczeń do
atmosfery uzyskana poprzez wymianę źródła ciepła (piec opalany węglem) na niskoemisyjne źródła
takie jak:
− piece/kotły opalane biomasą – 2 wykonane inwestycje.
− kolektory słoneczne - 3 wykonane inwestycje
− inwestycje piece opalane gazem - 5 zrealizowanych inwestycji.
Tabela 3. Osiagnięty zbiorczy efekt ekologiczny - zadanie z dziedziny ochrony powietrza
realizowane w ramach konkursu „Czyste powietrze Pomorza”
Zanieczyszczenie
Jednostka
Przed modernizacja
Po modernizacji
PM10
Mg/rok
1,06
1,00
SO2
Mg/rok
0,51
0,48
NOx
Mg/rok
0,05
0,00
CO
Mg/rok
2,39
2,27
CO2
Mg/rok
106
56,9
27
Emisja równoważna
Mg/rok
4,94
4,48
Źródło: UM Malborka
W roku 2011 miasto Malbork było partnerem ogólnopolskiej kampanii edukacyjno-informacyjnej
pn.” Kochasz dzieci, nie pal śmieci”, organizowanej przez Fundację Arka. Celem kampanii było
uświadomienie ludziom zagrożeń dla zdrowia i życia związanych ze spalaniem odpadów, zwłaszcza
tworzyw sztucznych, w domowych piecach. W ramach tej kampanii miasto otrzymało do
dystrybucji na terenie miasta (także placówek oświatowych) ulotki i plakaty informacyjnoedukacyjne. Elektroniczne wersje materiałów umieszczono także na stronie internetowej miasta
www.malbork.pl , w zakładce „Ochrona środowiska”.
Dla miasta Malborka opracowano Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Malborka na lata 20072013, przyjęty Uchwałą Rady Miasta Malborka z dnia 29 listopada 07, Nr XVIII/143/07.
W Programie umieszczono listę proponowanych inwestycji z zakresu termomodernizacji zarówno
w obiektach użyteczności publicznej jak i w budynkach zarządzanych przez wspólnoty
mieszkaniowe.
Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej jako zarządca budynków pośredniczy
w pozyskiwaniu z banków komercyjnych kredytów termomodernizacyjnych dla wspólnot
mieszkaniowych. W latach 2008-2011 kilkanaście wspólnot skorzystało z takiej możliwości.
Tabela 4. Wykaz budynków objętych pracami termomodernizacyjnymi w latach 2008-2011
Lp.
Adres wspólnoty
Rok realizacji
1.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Andersa 3
2011
2.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul.Małachowskiego 5-6
2011
3.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Piłsudskiego 9-12
2009
4.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Sikorskiego 19
2011
5.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Skłodowskiej 1-5
2010
6.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul.Słowackiego 36-42
2011
7.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Stare Miasto 1
2011
8.
2010
9.
2010
10.
2011
11.
2010
12.
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Żeromskiego 2-4a
2011
Źródło: ZGKiM w Malborku
Kierunek działania: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych
Zadania:
1. Budowa i bieżące utrzymanie dróg i ciągów komunikacyjnych o charakterze miejskim
(w razie potrzeb).
2. Współpraca (koszty administracyjne, organizacyjne) z zarządcami dróg powiatowych,
wojewódzkich i krajowych w sprawie potrzeb modernizacji ciągów komunikacyjnych.
3. Zmniejszanie negatywnego oddziaływania transportu w mieście na stan aerosanitarny.
Wyeliminowanie ruchu tranzytowego z wnętrza miasta. Budowa obwodnicy drogi krajowej
28
nr 22, druga nitka mostu.
W latach 2008-2011 wykonano szereg modernizacji dróg gminnych poprawiających ich stan
techniczny:
− remont i modernizacja ul. Kościuszki oraz budowa deptaka (dla ograniczenia ruchu), remont
części ulic Mickiewicza, Piłsudskiego, Piastowa, budowa dwóch rond (dla upłynnienia
ruchu),
− remont i modernizacja otoczenia dworca PKP – ul. Żelazna i ul. Dworcowa (budowa trzech
rond, wymiana nawierzchni, wprowadzenie nowej organizacji ruchu),
− modernizacja ulic Mickiewicza-Konopnickiej i ich skrzyżowania, przebudowa
skrzyżowania ul. Konopnickiej z ul. Sienkiewicza,
− przebudowa skrzyżowania ulic Dąbrówki, Zakopiańskiej i Kochanowskiego,
− budowa ronda na skrzyżowaniu ulic Dalekiej i Toruńskiej,
− budowa ronda u skrzyżowania ulic Żeromskiego - 17 Marca, przebudowa skrzyżowania ulic
Żeromskiego – Mickiewicza,
− wymiana nawierzchni asfaltowej dróg: ul. Kotarbińskiego, ul. Nowowiejskiego
i Kwiatkowskiego (część), ul. Główna, ul. Konopnickiej, ul. Kwiatkowskiego (część),
ul. Żeromskiego, ul. Chopina, 17-go Marca i Poczty Gdańskiej, ul. Sienkiewicza (część),
ul. Kopernika,
− ułożenie/ przełożenie płyt „yomba”/ polbruku lub trylinki na drogach: ul. Targowa,
ul. Poprzeczna, ul. Admiralicji, ul. Pstrowskiego, ul. Kwiatkowskiego, ul. Teligi,
ul. Urocza,ul. Morska i Kostki, ul. Urocza, ul. Mickiewicza, ul. Pi ękna,
ul. Wejhera,ul. Młodych, ul. Piastowska, ul. B. Krzywoustego, ul. Kościuszki (zaplecze),
ul. Warsztatowa, Dębowa, ul. Mazurów – miejsca postojowe, ul. Reja – remont części,
− utwardzenie dróg gruntowych: pl. Zamenhoffa, ul. F. Stamma, Wyszyńskiego, Dygata,
Włościańska, Dąbrówki, Rolnicza, Wejhera, Zamkowa, Wejhera, Kiepury, ul. Włościańska,
ul. Parkowa, ul. Czereśniowa, ul. Góralska, ul. Kwiatkowskiego, ul. Kościuszki,
ul. Andersa, ul. Parkowa, ul. Dębowa, ul. Na Skarpie, ul. Krzywoustego, ul. Rakowiec,
ul. Wejhera (cmentarz), ul. Rolnicza, ul. Wyszyńskiego, ul. Andersa, ul. Czereśniowa,
ul. Kowalskiej, ul. Miła, ul. Andersa (boczne), ul. Bażyńskiego, ul. K. Wielkiego,
ul. Zamkowa (droga do wysypiska), ul. Topolowa, ul. Sienkiewicza (zaplecze).
W latach 2005-2010 wybudowano ścieżki rowerowe wzdłuż:
− ul. Dąbrówki (od skrzyżowania z ul. Konopnicką do skrzyżowania z ul. ZakopiańskąDąbrówki-Rolniczą-Kochanowskiego),
− ul. Dalekiej (fragment),
− ul. Głównej,
− ul. Kotarbińskiego,
− od ul. Reymonta wzdłuż ul. Sikorskiego i ul. de Gaulle`a do skrzyżowania
z ul. Kotarbińskiego, ul. Konopnickiej, od skrzyżowania z ul. Kotarbińskiego do
ul. Michałowskiego i w części ul. Michałowskiego.
Z uwagi na fakt, że wzmożony ruch przez miasto odbywa się po drodze krajowej nr 22
wyprowadzenie ruchu tranzytowego z miasta na drogę obwodową zależne jest od zarządcy tej drogi
czyli Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Zgodnie Programem Budowy Dróg
Krajowych na lata 2011 – 2015 inwestycję „Budowa obwodnicy m. Malbork w ciągu dk nr 22
granica państwa – Gorzów Wlkp. – Grzechotki – granica państwa” wpisano na „Listę zadań,
których realizacja przewidywana jest po roku 2013”.
Stan techniczny mostu w ciągu drogi krajowej nr 22 w km 357+384 przez rzekę Nogat w mieście
Malbork oceniony został przez Generalną Dyrekcję Dróg i Autostrad jako dostateczny. W protokole
29
okresowej kontroli rocznej przeprowadzonej w lipcu 2011 r., ocena średnia obiektu (w skali ocen od
0 do 5), określona na podstawie ocen stanu technicznego poszczególnych elementów
konstrukcyjnych ustroju nośnego i podpór, czyli tych elementów, które mają bezpośredni wpływ ma
bezpieczeństwo konstrukcji i użytkowników, wynosi 3,18.
W wieloletnim planie Oddziału GDDKiA w Gdańsku (obejmującym lata 2012-2017) zakłada się
dwie połączone ze sobą inwestycje: wybudowanie w latach 2014-2015, w bezpośrednim
sąsiedztwie istniejącego mostu na Nogacie, obiektu nowego (druga nitka) oraz remont generalny
istniejącego mostu. W ramach tego remontu, oprócz przywrócenia walorów estetyczno-użytkowych
obiektu, przewiduje się dostosowanie jego pomostu do nowych warunków, które wynikną z
wybudowania obiektu nowego (chodzi m.in. o wprowadzenie na obiekt jednokierunkowego ruchu
samochodowego oraz pozostawienie jednego chodnika dla pieszych).
W 2011 roku opracowano projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego II nitki
mostu na Nogacie. W trakcie przygotowania jest dokumentacja projektowa drugiej nitki mostu wraz
z koncepcjami stworzenia dróg dojazdowych. W 2011 roku Urząd Miasta w Malborku zawarł
umowę ze Spółką Mosty Katowice na wykonanie projektu budowlanego II nitki mostu. Będzie
stanowił wkład miasta przy realizacji tej inwestycji przez GDDKiA.
W roku 2011 rozpoczęły się prace geodezyjne na rzece Nogat, mające na celu dokładne
zinwentaryzowanie istniejącego mostu i dna rzeki. Dodatkowo zostanie wykonana inwentaryzacja
całego rejonu istniejącego mostu z uwzględnieniem dojazdów oraz zjazdów. Pomiary posłużą do
sporządzania mapy do celów projektowych, która będzie podstawą do wykonania projektu
budowlanego. Równocześnie projektant złożył wniosek do Starostwa Powiatowego w Malborku
o zatwierdzenie projektu prac geologicznych, w celu podjęcia badań geologicznych w terenie.
Celem badań jest rozpoznanie warunków hydrogeologicznych oraz geologiczno – inżynierskich,
a tym samym prawidłowe zaprojektowanie posadowienia mostu.
Na drogach gminnych w celu upłynnienia ruchu pojazdów buduje się ronda oraz stosuje
inteligentną sygnalizację świetlną (lokalizacja rond opisana w rozdziale 3.5.).
Droga wojewódzka nr 515 na odcinku przejścia przez Malbork posiada długość 2250 m. Odcinek
od km 0+000 do km 1+070 był modernizowany w okresie 2006-2007. Na odcinku 1+070 ÷1+920
prace związane z budową tunelu i korektą trasy przebiegu drogi prowadzą Polskie Koleje
Państwowe.
W roku 2011 na drodze wojewódzkiej nr 515 w obszarze miasta Malborka nie realizowano zadań
inwestycyjnych. Zmodernizowany odcinek drogi 515 jest w dobrym stanie technicznym, pozostała
część drogi oceniana jest przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Gdańsku jako zadowalająca.
3.6. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem
Cel ekologiczny:
Zminimalizowanie uciażliwego hałasu i utrzymanie jak najlepszej jakości stanu akustycznego
środowiska
Kierunek działania: Monitoring emisji hałasu
Zadania:
1. Określenie terenów najbardziej zagrożonych hałasem, gdzie należy prowadzić
przedsięwzięcia ochronne w pierwszej kolejności - dokonanie rozpoznania klimatu
akustycznego w razie potrzeb (opracowanie mapy akustycznej w razie potrzeb).
30
2. Prowadzenie monitoringu poziomu hałasu wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych
przechodzących przez teren miasta.
W Malborku występują trzy rodzaje hałasu: hałas drogowy, hałas kolejowy i hałas przemysłowy.
W latach 2008-2011 WIOŚ nie wykonywał na terenie miasta Malborka pomiarów hałasu
drogowego w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Nie sporządzono mapy akustycznej
miasta. Najbardziej dotkliwym hałasem jest hałas drogowy, pochodzący z dróg krajowych
i wojewódzkich. Władze miasta Malborka podjęły szereg działań (w tym także partycypację
finansową) zmierzających do przyśpieszenia inwestycji, które pozwolą na wyprowadzenie
z centrum miasta ruchu tranzytowego (obwodnica Malborka) oraz upłynnienie pozostałego
wewnątrzmiejskiego ruchu (budowa drugiej nitki mostu na Nogacie).
Kierunek działania: Ochrona przed hałasem komunikacyjnym
Zadania:
1. Wspieranie inwestycji ograniczających ujemny wpływ hałasu: budowy ekranów
akustycznych i tworzenia pasów zwartej zieleni ochronnej, a także izolacji budynków.
Ograniczenie uciążliwości lotniska oraz transportu kolejowego i dróg tranzytowych pod
względem hałasu.
2. Przebudowa linii kolejowej E 65 W-wa – Gdynia. Budowa tunelu dla ruchu kołowego
i pieszego w ciągu ul. de Gaulle’a.
Hałas drogowy związany jest z natężeniem ruchu samochodowego. Największe obciążenie
występuje na drogach krajowych nr 22 i 55 oraz drodze wojewódzkiej 515. Poziom hałasu
komunikacyjnego zależy od: typu pojazdu (a więc i typu silnika), rodzaju jazdy, średniej prędkości
jazdy, natężenia ruchu, rodzaju i stanu nawierzchni drogi.
Zgodnie z Generalnym Pomiarem Dróg 2010 ś redni dobowy ruch pojazdów silnikowych (SDR)
w 2010 roku na sieci dróg krajowych wynosił 9888 poj./dobę. Na podstawie wykonanych analiz
stwierdzono, że w okresie 2005-2010 ruch pojazdów silnikowych na sieci dróg krajowych zwiększył
się o 22%. Natomiast na sieci dróg wojewódzkich SDR wynosił 3398 poj./dobę. Na drogach
wojewódzkich zarejestrowano w 2010 wzrost ruchu o około 23% w porównaniu z rokiem 2005.
Ilości pojazdów poruszających się na badanych odcinkach w Malborku zarówno dla dróg
krajowych 22 i 55 jak i wojewódzkiej 515 można prześledzić na mapie: „Średni dobowy ruch
pojazdów silnikowych na drogach krajowych i wojewódzkich”, dostępnej na stronie GDDKiA.
W 2011 roku Wojewoda Pomorski wydał pozwolenie na budowę na „Przebudowę i rozbudowę linii
kolejowej E-65, na odcinku Warszawa-Gdynia, etap I w Polsce -LCS Malbork. Szlak granica LCS
Malbork - Stacja Prabuty od km 236,920 do km 240,620 (obiekt B1) i stacja Prabuty od km
240,620 do km 243,260 (obiekt A1) linii kolejowej nr 9, relacji Warszawa Wschodnia OsobowaGdańsk Główny”. Inwestorem spółka PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Kierunek działania: Ochrona przed hałasem przemysłowym
Zadania:
1. Systematyczna kontrola przedsiębiorstw.
2. Kontrola nowych przedsiębiorstw w zakresie używania najlepszych dostępnych technologii.
Wśród zakładów, w których znajdują się urządzenia emitujące ponadnormatywny hałas do
środowiska jest cukrownia Malbork. Cukrownia objęta jest kontrolami WIOŚ w Gdańsku. Z uwagi
na przekroczone normy hałasu otrzymała decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu wydaną
w 2006 r. przez Starostę Malborskiego. Pomiary przeprowadzone przez Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Gdańsku w 2010 r. wykazały, że poziom emitowanego hałasu przekracza
dopuszczone w decyzji normy. WIOŚ wymierzył karę Krajowej Spółce Cukrowej S.A. w Toruniu
Cukrownia Malbork za niedotrzymywanie standardów jakości w zakresie emisji hałasu w porze
31
dziennej, w wysokości ponad 17 tys. złotych. Decyzja została odroczona do końca 2010 r. pod
warunkiem zrealizowania działań mających na celu doprowadzenie klimatu akustycznego wokół
zakładu do obowiązujących standardów akustycznych.
Krajowa Spółka Cukrowa S.A. wywiązała się z nakazów i w 2011 roku od ulicy Chrobrego i od
czoła fabryki - od strony ul. Sikorskiego zainstalowano ekrany dźwiękochłonne, a także
usprawniono proces technologiczny zakładu, co ma na celu zmniejszenie dokuczliwości hałasowej.
3.7.
Realizacja celów i
elektroenergetycznymi
kierunków
działań
w
zakresie
ochrony
przed
polami
Cel ekologiczny:
Ochrona mieszkanców przed polami elektromagnetycznymi
Kierunek działania: Inwentaryzacja zródeł pól elektromagnetycznych
Zadanie:
1. Inwentaryzacja i ciągła aktualizacja zródeł promieniowania elektromagnetycznego na
terenie miasta.
Do głównych źródeł promieniowania na terenie miasta należą napowietrzne linie
elektroenergetyczne, główne punktu zasilania i stacje telefonii komórkowej.
Przez teren miasta Malborka przebiegają linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia o napięciu
znamionowym 110kV oraz linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym niższym. Na terenie
miasta funkcjonują dwa Główne Punkty Zasilania: GPZ Malbork - Rakowiec oraz GZP Malbork
Południe. Pola magnetyczne o natężeniach wyższych od dopuszczalnych w miejscach dostępnych
dla ludności nie występują.
W 2008 roku WIOŚ wykonał badanie natężenia pól elektromagnetycznych w Malborku na trakcji
linii WN 110 kV wzdłuż ul. Głowackiego (N 54 00 48.1 E 19 00 34.0). W trakcie prowadzonych
pomiarów w punkcie pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów
wartości pól elektromagnetycznych.
Urząd Miasta prowadzi wykaz wydanych decyzji środowiskowych na budowę stacji bazowych
telefonii komórkowej. Na terenie miasta zlokalizowanych jest 12 stacji. W latach 2008-2011 nie
została wydana żadna decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla budowy stacji bazowych
telefonii komórkowej, poprzedzająca proces inwestycyjny.
Kierunek
działania:
Preferowanie
małokonfliktowych
lokalizacji
zródeł
pól
elektromagnetycznych
Zadanie:
1. Uwzględnienie w studiach uwarunkowan i planach zagospodarowania przestrzennego
zagadnien pola elektromagnetycznego (pozostawienie w sąsiedztwie linii wysokich napięć
wolnych przestrzeni).
2. Przestrzeganie granic stref ochronnych zgodnie z ocenami oddziaływania na środowisko
Na poziomie Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego miasta Malborka przyjęto,
że z uwagi na fakt, że na terenie miasta zlokalizowane są dwa Główne Punkty Zasilania (GPZ),
to posiada dobre zaopatrzenie w energię elektryczną i ustalono, że działania w dziedzinie
elektroenergetyki skoncentrowane będą na doskonaleniu i rozbudowie systemu rozdzielczego.
Zapisano, że w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla obszaru, przez który
przebiega linia 110 kV należy zabezpieczyć korytarz techniczny dla jej funkcjonowania.
32
W związku z wejściem w życie z dniem 17 lipca 2010 roku ustawy o wspieraniu rozwoju usług
i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 106, poz. 675) miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego nie mogą ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą
uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, a więc
m.in. stacji bazowych telefonii komórkowej. Ustawa zakłada, że jeżeli lokalizacja inwestycji celu
publicznego z zakresu łączności publicznej nie jest umieszczona w planie miejscowym, dopuszcza
się jej lokalizowanie, jeżeli nie jest to sprzeczne z określonym w planie przeznaczeniem terenu ani
nie narusza ustanowionych w planie zakazów lub ograniczeń. Zgodnie z nowym prawem,
przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej, rolnicze, leśne, usługowe lub produkcyjne
nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej,
a przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją
infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu dla urządzeń nadawczych.
W wydawanych decyzjach środowiskowych na budowę stacji bazowych telefonii komórkowej
organ wydający decyzję (Burmistrz Miasta) uwzględnia wymagania wynikające z Rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów.
Rozporządzenie wyróżnia wartości graniczne dla terenów przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową oraz dla pozostałych miejsc dostępnych dla ludności.
3.8. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie racjonalnego użytkowania zasobów
naturalnych
Cel ekologiczny:
Racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału zasobów
odnawialnych
Kierunek działania: Racjonalizacja użytkowania wody
Zadanie:
1. Wspieranie działan mających na celu oszczędzanie wody (zagospodarowanie wód
opadowych w gospodarstwach domowych i rolnych, wymiana urządzen wodnych
w gospodarstwach domowych, edukacja mieszkanców).
Kierunek w przeważającej mierze realizowany przez gospodarstwa indywidualne i podmioty
prowadzące działalność gospodarczą na terenie miasta Malborka.
Optymalizacja zużycia wody w dużych przedsiębiorstwach jest dziś działaniem powszechnym,
ponieważ ściśle wiąże się z aspektami ekonomicznymi.
W gospodarstwach domowych, gdzie zainstalowane są liczniki wody, zużycie wody stosunkowo
spada i przekłada się na znaczne zmniejszenie kosztów. Dodatkowym elementem znacznie
ograniczającym zużycie wody jest stosowany przez mieszkańców zabieg instalowania tzw.
perlatorów, czyli końcówek kranu, które zwiększają optycznie strumień wody poprzez znaczne jej
napowietrzenie, dając tym samym oszczędność na poziomie od 15-60%.
Roczne zużycie wody na 1 mieszkańca oscyluje wokół 40 m 3/rok z nieznaczną ale spadkową
tendencją: w roku 2008 – 40,5 m3/rok, w 2009 – 34,1 m3/rok, w roku 2010 - 39,1 m3/rok.
Biorąc pod uwagę określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r.
w przeciętne normy zużycia wody, zużycie wody w Malborku jest niższe niż wskazane tam średnie
wartości.
W latach 2008-2011 prowadzono akcje edukacyjno-informacyjne dotyczące optymalizacji zużycia
33
wody przez indywidualnych użytkowników z wykorzystaniem materiałów pochodzących
z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – broszury pn. „Każda kropla
wody”w ramach Międzynarodowej Dekady „Woda dla Życia” 2005–2015.
Ponadto w placówkach oświatowych przeprowadzono szereg akcji edukacyjno-informacyjnych
wśród najmłodszych dotyczących oszczędzania wody m.in.:
− Życie na Ziemi – słońce jako źródło energii, znaczenie wody i powietrza dla życia
organizmów;
− Sesja ekologiczna „Jak oszczędzać wodę”;
− Rozumienie potrzeby i konieczności dbania o życie na Ziemi – zajęcia dotyczące badania
obiegu wody w przyrodzie, filtrowanie jej – doświadczenia i wyciąganie wniosków,
zwrócenie uwagi na oszczędzanie zasobów wodnych w codziennym życiu;
− Chroń środowisko – cykle zajęć m.in. oszczędzanie wody.
Kierunek działania: Zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii
ze zródeł odnawialnych
Zadania:
1. Poprawa parametrów energetycznych budynków - termomodernizacja (dobór drzwi i okien
o niskim współczynniku przenikalności cieplnej, właściwa izolacja termiczna ścian ocieplenie budynków, lokalizacja nowych obiektów zgodnie z naturalną (cieplejszą)
kierunkową orientacją stron świata).
2. Stosowanie indywidualnych liczników ciepła.
3. Wymiana oświetlenia na energooszczędne.
Kierunek w przeważającej mierze realizowany przez gospodarstwa indywidualne i podmioty
prowadzące działalność gospodarczą na terenie miasta Malborka.
Wspólnoty mieszkaniowe z terenu miasta Malborka korzystają z kredytów termomodernizacyjnych
na prace remontowo-termomodernizacyjne wielorodzinnych budynków mieszkalnych (tabela 3).
W celu przekonania mieszkańców do stosowania energooszczędnego oświetlenia w latach 20082011 prowadzono akcje edukacyjno-informacyjne dotyczące oszczędzania energii przez
indywidualnych użytkowników z wykorzystaniem materiałów pochodzących z Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – broszury pn. „Bądź eko... i oszczędzaj”.
3.9. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie edukacji ekologicznej
Cel ekologiczny:
Upowszechnienie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia oraz wdrożenie edukacji
ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej
Kierunek działania: Kształtowanie pełnej świadomości i budzenie zainteresowań społeczeństwa
gminy wzajemnie powiazanymi kwestiami ekonomicznymi, społecznymi, politycznymi
i ekonomicznymi poprzez stworzenie lokalnych mechanizmów pozwalaj acych sprostac
wyzwaniom zwiazanym z wdrażaniem idei i zasad zrównoważonego rozwoju
1. Opracowanie i wdrażanie programu edukacji ekologicznej.
2. Aktualizowanie strony internetowej jako zródła informacji o mieście do potrzeb
mieszkanców w zakresie ochrony środowiska.
3. Współpraca w zakresie edukacji ekologicznej (ze szkołami, Ośrodek Kultury, organizacje
pozarządowe).
34
4. Prowadzenie proekologicznej działalności wydawniczej (ulotki, informatory, gazetki).
W okresie 2008-2011 nie opracowano odrębnego programu edukacji ekologicznej dla miasta.
Miasto podejmuje współpracę z placówkami oświatowymi (w zakresie merytorycznym
i finansowym) jak również z innymi podmiotami (organizacje pozarządowe, Starostwo Powiatowe)
w zakresie edukacji ekologicznej w tym akcji i festynów ekologicznych.
Na stronie internetowej Urzędu Miasta (strona główna) znajduje się zakładka „Ochrona
środowiska”, gdzie zamieszczane są najważniejsze informacje dotyczące podejmowanych działań
proekologicznych, możliwości uzyskania finansowania na działania proekologiczne oraz materiały
edukacyjno-informacyjne. Strona internetowa jest w trakcie aktualizacji.
W latach 2008-2011 Urząd Miasta prowadził działalność wydawniczą, która dotyczyła druku
i kolportażu ulotek i plakatów propagujących ochronę środowiska oraz kolportażu otrzymanych
publikacji o ochronie środowiska.
Miasto Malbork zostało objęte zasięgiem projektu "Regionalny System Gospodarki Odpadami
Tczew", realizowanym przez ZUOS Tczew a tym samym programem edukacyjno-informacyjnym w
zakresie gospodarowania odpadami (w tym strona internetowa, materiały informacyjne, spotkania
dla mieszkańców, szkolenia dla pracowników samorządowych, nauczycieli oraz zajęcia lekcyjne).
Kierunek działania: Kształtowanie w społeczeństwie poczucia odpowiedzialności za stan
i potrzebę ochrony środowiska przyrodniczego
11
Organizowanie szkolen z zakresu edukacji ekologicznej i wiedzy o środowisku.
11
Organizowanie akcji proekologicznych np. „Sprzątanie świata”, „Dzien Ziemi” itp.
Na terenie miasta podejmowane są działania z zakresu edukacji ekologicznej głównie przez
placówki oświatowe.
Tabela 5. Zadania z zakresu edukacji ekologicznej zrealizowane w placówkach oświatowych
w 2011 r. (dofinansowane przez UM)
Lp
Zadanie
1.
„ABC szycia- Ekologiczne zabawki”
2.
„Dzień Ziemi przez cały rok”
3.
Zajęcia w zielonej szkole w Benowie
dla członków koła ekologicznego
4.
„Kogo czystość środowiska obchodzina zakupy ze swoja torbą ekologiczna
chodzi”- konkurs na plakat
5.
Rajd rowerowy „Szlakiem rzeki
Nogat”- walory ekologiczne i
historyczne ekotrasy, propagowanie
aktywnego wypoczynku
Akcja „Mniej odpadów , więcej
korzyści”
6.
Szkoła
SP nr 3
świetlica
szkolna
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
Forma realizacji
Zajęcia świetlicowe
Konkurs wiedzy ekologicznej,
Konkurs plastyczny, wystawa prac, teatrzyk ekologiczny
Zajęcia przyrodniczo – ekologiczne w terenie
Szkolny konkurs na plakat propagujący używanie toreb
ekologicznych,
Rajd rowerowy, zawody sprawnościowe i
Propagowanie bezpiecznej turystyki rowerowej
wiedzowe.
Zbiórka makulatury i puszek aluminiowych – podsumowanie
akcji w czerwcu
35
Lp
7.
Zadanie
Szkoła
Forma realizacji
Zajęcia w zielonej szkole w
Bolesławowie dla członków koła
ekologicznego
i
uczniów
wyróżniających się w działalności
ekologicznej
Udział w akcji „Sprzątanie Świata”międzyklasowy
konkurs
na
najładniejszy plakat promujący akcję
„Letnie wspomnienia”- kompozycje
plastyczne z suszonych ziół, zbóż,
kwiatów i traw
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
Zajęcia przyrodniczo – ekologiczne w terenie, zwiedzanie
ścieżki przyrodniczo- dydaktycznej
SP nr 3
Udział klas w sprzątaniu otoczenia, pogadanka na ten temat
Klasowy konkurs na najładniejszy plakat.
SP nr 3
świetlica
szkolna
Konkurs plastyczny
10.
Konkurs
fotograficzny
jesieni
w
lasach,
ogrodach…”
Konkurs fotograficzny, wystawa zdjęć
11.
Jesień w przyrodzie – wycieczka na
zajęcia ekologiczne do Arboretum
Wirty, konkurs plastyczny w terenie,
wykonanie zielnika liści i roślin jako
sposób na zainteresowanie uczniów
pięknem przyrody.
Październik
miesiącem
ochrony
przyrody- konkurs wiedzy pod hasłem
„Mistrz Ochrony Przyrody”
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
świetlica
szkolna
SP nr 3
zaproszone
szkoły
z
miasta
i
powiatu
SP nr 3
zaproszone
szkoły
z
miasta
SP nr 3
świetlica
szkolna
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 3
Koło
Młodych
Ekologów
SP nr 9
Szkolny konkurs wiedzy o ochronie przyrody
SP nr 9
Konkurs międzyszkolny
8.
9.
12
„Owoce
parkach,
13.
„Ziemi lżej, gdy śmieci mniej"konkurs na plakat propagujący
segregację surowców wtórnych”
14.
„Biżuteria i ozdoby z naturalnych
surowców”
15.
„Międzyszkolny
wielobój
ekologiczno-matematycznosportowy”
16.
Dni Promocji Zdrowia – Sportowa
Sobota
17.
„Ekologiczne ozdoby świąteczne”
18.
Akcja „Pomóż zwierzętom przetrwać
zimę”konkurs na wykonanie
karmnika
19.
Zimowy
pejzaż
fotograficzny
20.
Zorganizowanie
międzyklasowego
turnieju wiedzy przyrodniczo –
ekologicznej dla klas I- III
Zorganizowanie
konkursu
międzyszkolnego dla klas V
„ Parki narodowe w Polsce”
21
–
konkurs
Zwiedzanie arboretum , konkurs plastyczny oparty na
bezpośredniej obserwacji
Konkurs na plakat, wystawa prac,
Konkurs plastyczny
Quizy, zabawy, wyścigi, łamigłówki o tematyce ekologicznej
Konkursy, zawody sportowe, promocja żywności ekologicznej,
zdrowego stylu życia
Konkurs plastyczny
konkurs na wykonanie karmnika
Konkurs fotograficzny, wystawa zdjęć
Turniej wiedzy
36
Lp
22
Zadanie
Szkoła
Forma realizacji
Zorganizowanie szkolnego festynu
ekologiczno- sportowego z okazji
„Dnia Ziemi’
Podsumowanie szkolnego konkursu
zbiorki makulatury
Zorganizowanie szkolnego konkursu
ekologicznego dla klas IV- VI „ Z
ekologią za pan brat”
Udział w akcji „ Sprzątanie świata”Polska 2009
Obchody
Światowego Tygodnia
Zwierząt- szkolny konkurs plastyczno
– literacki
Zakup sadzonek drzew i krzewów w
celu wzbogacenia
„ Zielonej klasy”
„Przyroda na szóstkę|”
„Zwierzęce Zagadki”
SP nr 9
Festyn
SP nr 9
Konkurs
SP nr 9
Konkurs
SP nr 9
Udział w akcji
SP nr 9
Konkurs
SP nr 9
Sadzenie roślin
SP nr 5
SP nr 5
SP nr 5
31
Organizacja
obchodów
Międzynarodowego Dnia Ziemi oraz
Światowego Dnia Sprzątania Świata
Udział w Ogólnopolskim programie i
konkursie „Nie znikaj”, w ramach
obchodów
Światowego
Dnia
Bioróżnorodności
Konkursy wiedzowe i plastyczne, quizy
Konkurs wiedzowo – zadaniowo – quizowy dla klas szóstych
szkół miasta Malborka
Konkursy
32
Dni Ekologiczne
SP nr 8
33
KIOTO w domu – zielony projekt
SP nr 8
34
Dzień bez samochodu
SP nr 8
35
Konkurs plastyczny dla klas I-VI
„Ziemię mamy tylko jedną”
Konkurs na hasło, wiersz, rymowankę
dla klas I-VI pod hasłem „Ziemię
mamy tylko jedną”
Konkurs plastyczny dla klas 0-VI z
okazji Światowego Dnia Zwierząt
„Kot i pies – nasi przyjaciele”
Konkurs literacki dla klas IV-VI z
okazji Światowego Dnia Zwierząt
„Kot i pies – nasi przyjaciele”
Przetwarzanie odpadów „Ekologiczne
ozdoby i kartki świąteczne”
Udział w wiosennej i jesiennej akcji
„Sprzątanie świata”
Sesja ekologiczna „Jak oszczędzać
wodę”
Szkolny konkurs ekologiczny dla
uczniów klas I „ Las – zielone płuca
świata”
Zbiórka zużytych baterii- kontynuacja
programu
Obchody „Dnia Ziemi”
SP nr 8
Przeprowadzenie warsztatów dla uczniów poruszających
tematykę
bioróżnorodności;
Zorganizowanie
imprezy
edukacyjnej dla społeczności lokalnej o tematyce ochrony
zagrożonych gatunków; wykonanie mapy obrazującej
zagrożone wyginięciem organizmy
Konkurs plastyczny „Czysta woda, ziemia i powietrze”
Konkurs fotograficzny „Zwiastuny”
Konkurs wiedzy „Ekologia na co dzień”
Happening „Czyste powietrze” Dzień Ziemi
Akcja propagująca działania chroniące naszą planetę „Zielony
projekt” z deklaracją.
Konkurs plastyczny „Ekologiczne środki transportu”
Happening „Dzień bez samochodu”
Konkurs plastyczny
SP nr 8
Konkurs literacki
SP nr 8
Konkurs plastyczny
SP nr 8
Konkurs literacki
ZS nr 1
Konkurs plastyczny
Gimnazjum
Nr 1
Gimnazjum
Nr 1
Gimnazjum
Nr 1
Zbieranie śmieci na wyznaczonym terenie
Gimnazjum
Nr 1
Gimnazjum
-
23
24
25
26
27
28
29
30
36
37
38
39
40
41
42
43
44
SP nr 5
Prezentacja wiedzy przez uczniów
Konkurs
Konkurs plastyczny na najciekawszy plakat z hasłem
37
Lp
Zadanie
Szkoła
Nr 3
45
Organizacja akcji „Sprzątanie Świata”
46
Boże Narodzenie w ekoozdobie
47
47
Konkurs wiedzy ekologicznej z okazji
Dnia Ziemi
Rajd ekologiczny
49
Sprzątanie Świata
50
Dzień bez samochodu
51
Zwierzęta w obiektywie
52
Cykl zajęć dla dzieci 3-6 letnich pod
hasłem
„Zabawy
ekologiczne”
zorganizowany przy współpracy z
rodzicami
Podchody
matematyczno
–
przyrodnicze dla klas V
Lekcja przyrody dla klas VI
w Oceanarium w Gdyni
Międzyszkolny
Konkurs
Przyrodniczy dla klas III
Szkolny konkurs wiedzy ekologicznoprzyrodniczej
dla klas I-III
Udział kl. I-III w programie
edukacyjnym pt.: „Czym skorupka za
młodu nasiąknie…”
Redagowanie gazetki szkolnej pt.:
„Przyroda bez tajemnic”
Podnoszenie estetyki terenu wokół
szkoły
–
tworzenie
skwerku
dydaktycznego.
Wycieczka dla klas V do „Centrum
EKSPERYMENT” w Gdyni
Konkurs fotograficzny „Przyroda w
różnych porach roku”.
Rozumienie potrzeby i konieczności
dbania o
życie na Ziemi.
53
54
55
56
57
58
59
60
61.
62
Gimnazjum
Nr 3
Gimnazjum
Nr 3
Gimnazjum
Nr 2
Gimnazjum
Nr 2
Gimnazjum
Nr 2
Gimnazjum
Nr 2
Gimnazjum
Nr 2
Przedszkole
Nr 10
SP Nr 2
SP Nr 2
SP Nr 2
SP Nr 2
Forma realizacji
dotyczącym segregacji odpadów.
Zbiórka makulatury w szkole
Gazetka tematyczna
Zbiórka makulatury
Konkurs plastyczny na świąteczną ekoozdobę
Konkurs pisemny i plastyczny
Rajd pieszy
Sprzątanie terenu wokół szkoły
Wykonanie prac plastycznych, ulotek informacyjnych
Wystawa prac fotograficznych i plastycznych
Zajęcia plastyczne i umuzykające o tematyce ekologicznej.
Quiz ekologiczny i zawody sportowe. Przedstawienie bajki
ekologicznej przygotowanej przez nauczycieli i rodziców
Udział w akcji ekologicznej. Wykonanie plakatów
Wykonywanie różnorodnych zadań łączących zagadnienia z
matematyki i przyrody na terenie parku miejskiego.
Wycieczka jednodniowa autokarowa
Międzyszkolny konkurs przyrodniczy – sprawdzian wiedzy w
połączeniu z umiejętnościami
Szkolny konkurs w formie testu
SP Nr 2
Realizacja zadań 3-letniego programu edukacyjnego
dla uczniów kl. I-III
SP Nr 2
Redagowanie i drukowanie gazetki o tematyce ekologicznoprzyrodniczej, rozpowszechnianie wśród uczniów szkoły
Sadzenie drzew, krzewów i roślin zielnych z różnych stref
klimatycznych
SP Nr 2
SP Nr 2
Wycieczka jednodniowa autokarowa
SP Nr 2
wykonanie zdjęć przyrodniczych w poszczególnych porach
roku, wystawa w szkole, nagrody dla uczniów.
Poznawanie utworów literackich o tematyce ekologicznej ,
wykorzystanie gier dydaktycznych – np. Zielona brygada czyli
przedszkolaki na straży klimatu” (Ministerstwo Środowiska –
strona dla dzieci – /dzieci.mos.gov.pl/).
Badanie obiegu wody w przyrodzie, filtrowanie jej –
doświadczenia i wyciąganie wniosków; zwrócenie uwagi na
oszczędzanie zasobów wodnych w codziennym życiu.
Wyposażenie kącików przyrody w rośliny ozdobne, pomoce do
obserwowania – udzielenie odpowiedzi na pytanie „Jakie
znaczenie mają rośliny w przyrodzie”.
Włączenie dzieci do prac porządkowych na terenie ogrodu zbieranie papierów, patyków.
Czynny udział w akcji „Sprzątanie Świata”,
Sformułowanie kodeksu zachowań wobec przyrody w formie
rysunkowej– „Jak dbać o środowisko przyrodnicze” ;
zorganizowanie konkursu przedszkolnego.
Przedszkole
nr 8 w
Malborku
38
Lp
Zadanie
Szkoła
Forma realizacji
63
Ukazanie zagrożeń ekologicznych,
oraz podejmowanie działań w celu
ochrony przyrody
Przedszkole
nr 8 w
Malborku
Poznanie i ocenianie zachowań ludzi wpływających na
degradację środowiska przyrodniczego w oparciu o filmy,
historyjki obrazkowe, literaturę, własne spostrzeżenia.
Zapoznawanie z przyczynami zanieczyszczenia powietrza i ich
wpływem na zdrowie człowieka (np. jeżdżące pojazdy), gleby
(np. nawozy), wody (zaśmiecanie).
Rozumienie konieczności ochrony środowiska przed
zanieczyszczeniem – wykorzystanie energii słonecznej, filtry na
kominach fabryk, benzyna bezołowiowa.
Założenie kącika
nowości ekologicznych wzbogacenie
biblioteczki przedszkolnej o literaturę dla dzieci, zakup gier
planszowych .
Nauka piosenek i wierszy o tematyce ekologicznej.
Turniej wiedzy ekologicznej „Ziemia – nasz dom” - konkurs
międzyprzedszkolny
64
Ukazanie konieczności segregowanie
odpadów
wytwarzanych
przez
człowieka
Przedszkole
nr 8 w
Malborku
65
Wykorzystanie
materiałów
odpadowych w pracach plastycznych,
konstrukcyjnych
Przedszkole
nr 8 w
Malborku
66
Rozumienie roli przyrody w życiu
człowieka – obszary przyrodnicze i
obiekty chronione.
Przedszkole
nr 8 w
Malborku
Inspirowanie treści programowych, w których kształtuje się
świadomość ekologiczną dzieci – podział domowych odpadów
w zależności od rodzaju surowca, z którego zostały wykonane.
Spacer do pobliskiego miejsca, w którym znajdują się
pojemniki na różne rodzaje odpadów.
Aktywny udział w programie selektywnej zbiórki odpadów
(segregowanie odpadów, -zbiórka makulatury, baterii).
Poznanie ekonomicznego aspektu zbierania makulatury, a także
ochrony lasów, wykorzystanie historyjki obrazkowej „W jaki
sposób powstaje papier”.
Zabawa dydaktyczna „Kupuj świadomie” – udzielenie
odpowiedzi na
pytanie „Czy opakowanie nadaje się
do recyklingu”, zwrócenie uwagi na znaki umieszczone na
opakowaniach, umieszczenie oznakowań w miejscu dostępnym
dla dzieci i rodziców.
Wykonanie plakatów przedstawiających hasła „ekologiczne”,
które zachęcają do selektywnej zbiórki odpadów – konkurs
przedszkolny, umieszczenie haseł w gazetce przedszkolnej.
Wykonanie dekoracji plastycznych związanych z porami roku i
dekorowanie nimi sal i szatni.
Przygotowanie rekwizytów i emblematów na ”bal jesieni”.
Wykonanie ilustracji do albumu „Zdrowa gleba i zdrowe
powietrze dają zdrowe rośliny”.
Konkurs plastyczny międzyprzedszkolny p. t. Małe dzieci nie
chcą śmieci”- zorganizowanie przedszkolnych stacji recyklingu;
zaprezentowanie prac na wystawie dla rodziców.
Przestrzeganie zasady nie niszczenia przyrody- właściwe
zachowanie się w rezerwatach przyrody, a więc nie
hałasowanie, nie śmiecenie, nie zrywanie roślin, nie łamanie
gałęzi.
Oglądanie albumów „Rośliny chronione”, „Zwierzęta
chronione”, poznanie przedstawicieli ginących gatunków.
Zaprojektowanie odznaki „Przyjaciel przyrody” - konkurs dla
dzieci i rodziców.
Obserwowanie świata roślinnego i zwierzęcego w różnych
porach roku– robienie zdjęć oraz wykonanie albumów.
Rozumienie potrzeby dokarmiania ptaków w czasie zimy –
wykonanie karmników oraz zbieranie owoców i nasion
niezbędnych do dokarmiania.
Źródło: UM Malborka
Corocznie w mieście organizowane są cykliczne akcje:
− Sprzątanie Świata
39
− Dzień Ziemi
− Dzień Bez Samochodu
− Godzina dla Ziemi
3.10. Realizacja celów i kierunków działań w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom
Cel ekologiczny:
Minimalizacja wpływu na srodowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia ludzi w
miejscach najwiekszego oddziaływania na srodowisko i zapewnienie bezpieczenstwa
chemicznego lub biologicznego, w tzw. gorących punktach.
Kierunek działania: Minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia
ludzi; zapewnienie bezpieczeństwa
1. Kontrola zakładów produkcyjnych i podmiotów gospodarczych, które mogą znacząco
oddziaływać na środowisko w celu zapewnienia ich prawidłowej i zgodnej z przepisami
działalności (zakłady produkcyjne, stacje paliw i gazu).
2. Zwiększenie bezpieczenstwa przewozów substancji niebezpiecznych przez kontrolę
przewozów i stanu technicznego pojazdów oraz czasu pracy kierowców.
Na terenie miasta Malborka zagrożenie dla środowiska stanowią przede wszystkim zakłady
produkcyjne i usługowe stosujące w procesie technologicznym lub magazynujące substancje
chemiczne. Są to przede wszystkim:
− Cukrownia w Malborku – ze względu na przechowywanie w dużej ilości formaliny i kwasu
solnego oraz zagrożenie pożarowe w przypadku złego składowania cukru;
− Malborskie Zakłady Chemiczne „Organika” – ze względu na przechowywanie diisocyjanianu
toluenu, który w przypadku pożaru powoduje wydzielanie trującego cyjanowodoru
(znajduje się w rejestrze zakładów, których działalność może być przyczyną wystąpienia
poważnej awarii (ZZR));
− PHU Malnaft Sp. z o.o.
− Archer Daniels Midland Company (dawniej ELSTAR OILS BIOPALIWA S.A.),
a także stacje paliw i gazu.
Zakłady należące do grupy potencjalnych sprawców poważnych awarii objęte są cyklicznymi
kontrolami WIOŚ.
W rejestrze poważnych awarii, prowadzonym przez GIOŚ w Warszawie, w latach 2008 – 2010 nie
odnotowano na terenie miasta Malborka zdarzeń o znamionach poważnej awarii.
Innym źródłem poważnej awarii mogą są drogi i szlaki komunikacyjne, po których odbywa się
przewóz materiałów niebezpiecznych dla środowiska. W większości przypadków, transport ten
dotyczy paliw płynnych. Szczególne zagrożenia występują na drogach o największym ruchu tego
typu przewozów (zwłaszcza droga Gdańsk – Tczew – Malbork – Kwidzyn).
Kontrolą przestrzegania przepisów w zakresie transportu drogowego zajmuje się Inspekcja
Transportu Drogowego. Do zadań Inspekcji należy m.in. kontrola:
− ruchu drogowego w zakresie transportu, na zasadach określonych w przepisach działu V
ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, w tym stanu technicznego
pojazdów,
− przestrzegania szczegółowych zasad i warunków transportu zwierząt, artykułów
spożywczych i odpadów,
− przestrzegania zasad i warunków dotyczących przewozu drogowego towarów
40
niebezpiecznych,
− rodzaju paliwa używanego do zasilania silników pojazdów samochodowych.
Na terenie miasta Malborka w okresie 2008-2011 Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego
w Gdańsku przeprowadził ogółem 229 kontroli, w tym:
− 212 kontroli drogowych w trybie ustawy o transporcie drogowym,
− 5 kontroli drogowych w trybie ustawy o drogach publicznych,
− 9 kontroli stanu technicznego pojazdów z trybie ustawy Prawo o ruchu drogowym,
− 3 kontrole w siedzibie przedsiębiorcy.
W wyniku przeprowadzonych kontroli Pomorski Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego
wydał 26 decyzji o nałożeniu kary pieniężnej za naruszenia przepisów ustawy o transporcie
drogowym oraz 3 decyzje o nałożeniu kary pieniężnej za naruszenia ustawy o drogach publicznych
– 3.
41
4. WNIOSKI Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA
MALBORKA DO ROKU 2011 Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA
2012 – 2015
4.1. Prezentacja wskazników efektywności realizacji
W Programie ochrony środowiska dla Miasta Malborka do roku 2011 z uwzględnieniem
perspektywy na lata 2012-2015 przyjęto system oceny realizacji Programu, oparty na wskaźnikach
(miernikach) stanu środowiska i zmianie presji na środowisko oraz na wskaźnikach świadomości
społecznej. W tym celu sformułowano listę wskaźników efektywności realizacji POŚ dla miasta
Malborka.
Zebrane dane w raporcie w dużej mierze umożliwiają odniesienie się do wskaźników i dokonanie
oceny stopnia wykonania Programu. Dla części przyjętych wskaźników, z uwagi na niewłaściwy
ich dobór, zmiany stanu prawnego lub trudności w pozyskaniu danych, nie można było określić
wartości liczbowych. Na podstawie dostępnych danych oceniono stopień wykonania Programu, co
opisano poniżej.
Tabela 6. Wskazniki realizacji celów Programu
Wskaźnik
Jednostka
miary
Wartość w
2007 r.
Wartość w 2011
roku
podsumowanie
POŚ 2011
Ocena
Zasoby przyrodnicze
% powierzchni gminy objęty
prawną ochroną przyrody
%
0
0
Miasto nie posiada obszarów cennych
przyrodniczo w rozumieniu ustawy o
ochronie przyrody i nie są takie
planowane
Sieć NATURA 2000
ha
0
0
Miasto nie jest objęte siecią Natura
2000
Liczba rezerwatów
szt
0
0
Na terenie miasta nie ma rezerwatów
Liczba rezerwatów posiadających
plany ochrony
szt
0
0
Na terenie miasta nie ma rezerwatów
Liczba planowanych rezerwatów
szt
0
0
Na terenie miasta nie ma możliwości
utworzenia rezerwatu
Liczba użytków ekologicznych
szt
0
0
W Studium uwarunkowań i
zagospodarowania przestrzennego
miasta Malborka typowano na użytek
ekologiczny uwodniony teren
wyrobiska gliny wraz z najbliższym
otoczeniem, położony w zachodniej
części Kałdowa. Nie powołano jednak
tej formy ochrony przyrody.
Liczba pomników przyrody
szt
18
18
W latach 2008-2011 nie utworzono
nowych pomników przyrody
%
powierzchni
gminy
0,05 %
0,05 %
Użytki leśne oraz grunty
zadrzewione i zakrzewionych
Nie wzrosła powierzchnia gruntów
zadrzewionych, utrzymanie obszarów
zieleni na tym samym poziomie, ale
42
Wskaźnik
Jednostka
miary
Wartość w
2007 r.
Wartość w 2011
roku
podsumowanie
POŚ 2011
Ocena
wzrosła ich jakość (pielęgnacja,
rewitalizacja)
Powierzchnia ziemi
Powierzchnia terenów
zrekultywowanych
ha
0
0
Nie wykonano rekultywacji składowisk
odpadów – wykonano szereg działań
zmierzających do rozpoczęcia prac
Udział gleb kwaśnych i bardzo
kwaśnych
%
bd
bd
% ogólnej
powierzchni
I – 0,02%
II – 9,8 %
IIIa – 11,8%
IIIb – 4,3 %
IVa -1,4 %
IVb 0,9%
V – 0,3%
VI – 0,1%
I – 0,36%
II – 4,0 %
IIIa – 14,1%
IIIb – 5,5 %
IVa -2,0 %
IVb - 0,9%
V – 0,4%
VI – 0,04%
Udział poszczególnych klas
bonitacyjnych gleb w ogólnej
powierzchni gruntów rolnych w mieście
utrzymuje się na podobnym poziomie.
ha
bd
523,15
Udział poszczególnych klas
bonitacyjnych gleb (grunty orne)
Powierzchnia gleb ochronnych
Wody powierzchniowe i podziemne
Jakość cieków wodnych, udział
wód pozaklasowych (wg oceny
ogólnej)
% udziału w
ogólnej
ilości
punktów
pomiarowych (na
terenie
gminy)
Klasy III V
Nie adekwatny
wskaźnik
Młynówka Malborska (Kanał Juranda)
w 2009 roku objęta monitoringiem: wg
nowych kryteriów. Stan
fizykochemiczny poniżej dobrego
(przekroczenia wskaźników O 2,
OWO,BZT5, azot amonowy, azot
Kjedahla, fosfor.. Zawartość azotanów
<10 mg/l (wody niezagrożone)
Wg oceny eutrofizacji komunalnej w
latach 2008-2010 – rzeka
zeutrofizowana.
Rzeka Nogat badana jest poza miastem
Malbork, wg nowych kryteriów ( inny
podział na klasy). Dokonanie
porównania nie jest możliwe.
Stan biologiczny rzeki - klasa II
(potencjał dobry).
Stan fizykochemiczny - poniżej
dobrego z uwagi na tlen rozpuszczony.
Wszystkie pozostałe wskaźniki
determinujące stan fizykochemiczny
mieściły się w klasie I i II.
Substancje szkodliwe dla środowiska
wodnego -klasa II (stan dobry).
Stan ekologiczny - umiarkowany (klasa
III).
Stan chemiczny – dobry
Stan ogólny – zły.
Zawartość azotanów <20 mg/l (wody
niezagrożone)
Wg oceny eutrofizacji komunalnej w
43
Wskaźnik
Jednostka
miary
Wartość w
2007 r.
Wartość w 2011
roku
podsumowanie
POŚ 2011
Ocena
latach 2008-2010 – rzeka
zeutrofizowana.
Ilość jezior z ustaloną klasą
czystości (raz na rok)
szt.
0
0
Zbiorniki wodne na terenie miasta nie
są objęte badaniami.
W ramach monitoringu
poeksploatacyjnego badana jest jakość
wód powierzchniowych stawu w
okolicy zamkniętego składowiska
odpadów przy ul. Ceglanej.
Ilość przebadanych kąpielisk
(sezon turystyczny maj –
wrzesień)
szt
1
1
Na terenie miasta zorganizowane jest
jedno kąpielisko na Nogacie. W sezonie
letnim kąpielisko jest otwarte. PSSE
stwierdza przydatność wody do kąpieli.
W 2010 r. jedno badanie wykazało
ponadnormatywną ilość bakterii
kałowych Escherischia coli. Kąpielisko
nie zostało zamknięte, z uwagi na
zakończenie sezonu.
Długość linii brzegowej
wyznaczonej dla zbiorników i
cieków wodnych
km
0
0
Zgodnie z art. 15 ustawy Prawo Wodne
linię brzegu dla cieków naturalnych,
jezior oraz innych naturalnych
zbiorników wodnych stanowi krawędź
brzegu lub linia stałego porostu traw
albo linia, którą ustala się według
średniego stanu wody z okresu co
najmniej ostatnich 10 lat.
Linię brzegu ustala się w drodze
decyzji, na wniosek mającego interes
prawny lub faktyczny.
Jakość wód podziemnych, udział
wód o bardzo dobrej i dobrej
jakości (klasa Ia i Ib)
% udziału w
ogólnej
ilości
punktów
monitoringu
(na terenie
gminy)
IV
V
Monitoring regionalny (sieć
regionalna):
Malborka wodociąg miejski - nr lokalny
punktu 6, nr punktu w CBDW 930096
przekroczenia: F, Na
W 2009 wyłączono z Państwowego
Monitoringu Środowiska (sieć krajowa)
punkt badawczy II/230/1 Malbork.
Liczba komunalnych ujęć wody
szt.
1
1
Na terenie Malborka istnieje jedno
ujęcie komunalne wody, zaopatrujące
miasto w wodę. Jakość wód
wprowadzanych do sieci wodociągowej
spełnia wymagania rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007
r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi
Liczba SUW
szt
0
1
Z uwagi na przekroczenia fluorków,
sodu i boru w wodzie podawanej do
sieci w latach 2008-2010 decyzją PSSE
wybudowano Stacje uzdatniania wody
44
Wskaźnik
Jednostka
miary
Wartość w
2007 r.
Wartość w 2011
roku
podsumowanie
POŚ 2011
Ocena
w celu eliminacji tych związków.
3
m /d
9800
9800
Komunalne ujęcie wody posiada
zatwierdzone zasoby pozwoleniem
wodnoprawnym znak OS-6223-G-2/03
z dnia 18.04.2003 ważne 10 lat
m3/rok
2 693 100
2 314 090
Wielkość produkcji wody w Malborku
na przestrzeni lat 2008-2011 zmalała
(przy czym radykalny spadek
odnotowano w roku 2011). Trend
malejący może być spowodowany
optymalizacją zużycia wody zwłaszcza
na cele produkcyjne, ponieważ
konsumpcyjne zużycie wody na 1 osobę
oscyluje wokół tej samej wartości od
kilku lat tj. ok. 40 m3/rok.
Długość sieci wodociągowej
rozdzielczej
km
103,5
124,4
Liczba przyłączy
wodociągowych
szt
2861
2981
Procent mieszkańców objętych
siecią wodociągową
% ogółu
ludności
99,3
99,3
W latach 2008-2011 nastąpił wzrost
długości sieci wodociągowej,
wynikający z sukcesywnego
rozbudowywania sieci wodociągowej w
mieście. Ilości te nie są znaczące z
uwagi na fakt, że miasto jest
zwodociągowane w 99,3%
Udział ludności obsługiwanej
przez oczyszczalnie ścieków
% ogółu
ludności
89,5
89,7
Długość sieci kanalizacyjnej
km
74,5
78,7
Liczba przyłączy kanalizacyjnych
szt
3220
3305
Wskaźnik skanalizowania gminy
(K) K = 1 000 x dł. sieci
kanalizacyjnej/liczba
mieszkańców gminy
K
1,96
2,07
0,71
0,63
Wydajność ujęć wody
Produkcja wody
Wskaźnik proporcji dł. sieci
kanalizacyjnej do dł. sieci
wodociągowej
-
Liczba szamb
szt
bd
288
Liczba przyzagrodowych
oczyszczalni ścieków
szt
15
19
Miasto jest skanalizowane w 89,7 % a
długość sieci kanalizacyjnej
sukcesywnie nieznacznie wzrasta.
Wzrost długości sieci uwarunkowany
jest ekonomicznymi czynnikami
(opłacalność budowy sieci) tzn.
realizacja sieci kanalizacyjnej na
obszarze aglomeracji powinna być
uzasadniona finansowo i technicznie,
przy czym wskaźnik długości sieci
obliczany jako stosunek przewidywanej
do obsługi przez system kanalizacji
zbiorczej liczby mieszkańców
aglomeracji i niezbędnej do realizacji
długości sieci kanalizacyjnej (łącznie z
kolektorami i przewodami tłocznymi
doprowadzającymi ścieki do
oczyszczalni) nie może być mniejszy od
120 mieszkańców na 1 km sieci. Zatem
na terenie budowy rozproszonej
(peryferie miasta) warunek ten może
nie być spełniony. Obecnie ok. 10%
mieszkańców korzysta bądź ze
zbiorników bezodpływowych bądź
przydomowych oczyszczalni ścieków.
Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost
liczby przydomowych oczyszczalni
ścieków.
45
Wskaźnik
100% długości wałów
przeciwpowodziowych ma
właściwy stan techniczny
Jednostka
miary
%
Wartość w
2007 r.
Wartość w 2011
roku
podsumowanie
POŚ 2011
Ocena
bd
100
Za utrzymanie w należytym stanie
techniczno - eksploatacyjnym wałów
przeciwpowodziowych odpowiada
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
Województwa Pomorskiego.
Powietrze atmosferyczne
Ilość pozwoleń na emisje
szt
Wielkość rocznej emisji dla
wskaźników
7
9
NO2
19,3
19,2
Pył
zawieszony
PM10
6,4
Nie badano
SO2
1,2
6,67
CO
Nie badano
Nie badano
szt.
bd.
13
Wartość została określona na podstawie
danych uzyskanych z Urzędu
Marszałkowskiego z bazy podmiotów
wnoszących opłaty za korzystanie ze
środowiska. Należy pamiętać, że nie
każdy podmiot realizuje taki
obowiązek, zatem ocena ta nie jest
kompletna, natomiast uwzględnia
największe emitory z terenu miasta.
Ilość kotłowni opartych o
Szt.
„ekologiczne” źródła ogrzewania
bd
bd
Ocena nie może być dokonana z uwagi
na brak danych.
Emitory odorów
szt.
1
1
Emitorem odorów na terenie miasta jest
Cukrownia Malbork. Zakład dostosował
technologię produkcji w sposób mający
na celu ograniczenie emisji hałasu i
odorów.
Natężenie ruchu pojazdów
szt
8927
9888
Ilość lokalnych kotłowni
węglowych
Jakość powietrza atmosferycznego w
mieście jest zadowalająca. Badane
parametry nie przekraczają
dopuszczalnych wartości
Przyjęto średnie natężenie dla dróg
krajowych w województwie
pomorskim. W skali kraju nie jest to
wartość najwyższa. Nie zrealizowano
zakładanych inwestycji dla
wyprowadzenia z miasta ruchu
tranzytowego.
Hałas
Ilość zakładów posiadających
szt
określone dopuszczalne poziomy
emisji hałasu
1
1 (+2
nieprawomocne)
-
Liczba stref ciszy na jeziorach i
obszarach chronionych
(zachowana co najmniej na
dotychczasowym poziomie)
0
0
-
szt
Pola elektromagnetyczne
Ilość emitorów pól
szt.
12
12
Nie zwiększyła się liczba emitorów pól
46
Wskaźnik
Jednostka
miary
Wartość w
2007 r.
Wartość w 2011
roku
podsumowanie
POŚ 2011
elektromagnetycznych:

liniowych;

punktowych.
Ocena
elektromagnetycznych
Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych
Ilość zużytej wody/1 mieszkańca
na rok
m3/osoba
Zużycie energii w przeliczeniu na kWh
1mieszkańca na rok
Liczba instalacji działających w
oparciu o energię odnawialna
szt
35,9
39,1
Zużycie wody oscyluje wokół wartości,
którą należy uznać za niższą od średniej
krajowej. Czynnikiem decydującym w
dużej mierze o oszczędzaniu wody
przez mieszkańców jest czynnik
ekonomiczny, w drugiej kolejności są to
względy ochrony środowiska
591,8
636,1
Wzrost zużycia energii elektrycznej
może być spowodowany wzrostem
konsumpcji (więcej niż jeden telewizor
w gospodarstwie domowym, więcej niż
jeden komputer, więcej sprzętu AGD i
RTV) i niewystarczającą świadomością
nt. sposobów oszczędzania energii.
14
19
Obserwuje się pozytywny trend
realizowania inwestycji z zakresu OZE
wśród mieszkańców. Zachęta finansowa
jest czynnikiem motywującym.
Edukacja ekologiczna
Liczba projektów zrealizowanych szt
na rzecz ochrony środowiska
Ilość ścieżek przyrodniczo dydaktycznych
Szt.
bd
0
66
1
Edukacja ekologiczna realizowana jest
na dobrym poziomie w placówkach
oświatowych. Brak programu
edukacyjnego dla miasta i ośrodka
pełniącego rolę centrum edukacji
ekologicznej powoduje, że edukacja
ekologiczna wśród mieszkańców nie
jest realizowana na zadowalającym
poziomie (mały zasięg, przypadkowi
odbiorcy)
Ścieżka EKOTRASA Szlakiem rzeki
Nogat jest właściwie wytyczonym
szlakiem na potrzeby edukacji w terenie
z zakresu ekologii, biologii, geografii,
historii, wiedzy o regionie. Na jej
przebiegu znajdują się zarówno
elementy przyrodnicze jak i kulturowe.
Przeciwdziałanie poważnym awariom
Ilość sytuacji awaryjnych na
terenie gminy w ciągu roku
szt
0
0
Nie wystąpiły zdarzenia o znamionach
poważnej awarii
47
4.2. Wykorzystanie środków krajowych i unijnych na realizację zobowiazań akcesyjnych
w mieście Malbork
Dla realizacji zobowiązań określonych w Traktacie Akcesyjnym Miasto Malbork oraz instytucje z
terenu miasta w latach 2008-2011 z sukcesem kontynuowały pozyskiwanie środków zarówno
unijnych jak i krajowych.
Tabela 7. Pozyskiwanie w latach 2008-2011 środków krajowych i unijnych przez instytucje
działajace na terenie miasta Malborka
Lp.
Nazwa projektu
Beneficjent
Wartość
projektu
Wartość
dofinansowania
zł
zł
Źródło finansowania
Fundusze unijne
1.
Poprawa efektywności
funkcjonowania systemu
ratownictwa medycznego w
powiecie malborskim
poprzez wyposażenie
zespołów wyjazdowych w
nowe pojazdy i sprzęt
specjalistyczny
Powiatowe
700 000
Centrum
Zdrowia Spółka
z ograniczoną
odpowiedzialnoś
cią Niepubliczny
Zakład Opieki
Zdrowotnej w
Malborku
595 000
Program Operacyjny
Infrastruktura i
Środowisko
Fundusze unijne
Lista podpisanych umów/wydanych decyzji przez Zarząd Województwa Pomorskiego w ramach Regionalnego
Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007 - 2013
1.
Odbudowa i wprowadzenie Miasto Malbork
nowych funkcji na terenie
Szkoły Łacińskiej w
Malborku
11 382 737,94
7 941 868,14
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
Przebudowa dróg
dojazdowych do węzła
transportowego przy
dworcu PKP w Malborku
Miasto Malbork
4 988 790,63 zł
2 761 578,75 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
Aktywizacja turystyczna
wschodnich terenów
zespołu zamkowego w
Malborku
Muzeum
Zamkowe w
Malborku
24 035 597,01 zł 6 139 769,45 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
48
Lp.
Nazwa projektu
Beneficjent
Wartość
projektu
Wartość
dofinansowania
zł
zł
2.
Wzrost konkurencyjności
firmy
BPN
poprzez
wprowadzenie
nowych
usług i utworzenie nowego
oddziału w Malborku
BPN Biuro
Pośrednictwa
Nieruchomości
BPN Mierzeja
323 485,22 zł
141 669,21 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
3.
Budowa przychodni
stomatologicznej w
Malborku
ndywidualna
Specjalistyczna
Praktyka
Lekarska Alicja
HolcNiedzielska
731 871,91 zł
200 000,00 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
4.
Budowa przychodni
okulistycznej w Malborku
Indywidualna
Specjalistyczna
Praktyka
Lekarska Hanna
Pichlak
669 545,41 zł
199 970,05 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
5.
Podniesienie
konkurencyjności i
innowacyjności PPHU
WOBEX Katarzyna
Rogalska w Malborku
poprzez wprowadzenie
nowych usług i
unowocześnienie
składników majątku
trwałego
WOBEX P.P.H.U 276 507,22 zł
Katarzyna
Roglaska
104 193,28 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
6.
Podniesienie
Forest JK Joanna 1 735 250,00 zł
konkurencyjności i
Kondys
innowacyjności
przedsiębiorstwa Forest JK
poprzez zakup
innowacyjnej linii do
produkcji stolarki
otworowej PCV, która
zostanie zlokalizowana w
Malborku
712 250,00 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
7.
Wzrost konkurencyjności
Alfa Jan
przedsiębiorstwa ALFA Jan Majewski
Majewski poprzez
podniesienie jakości
obsługi klienta oraz
realizację III etapu ALFA
SPA w Malborku
1 353 793,60 zł
538 440,00 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
Przebudowa rozdzielczej
sieci cieplnej zasilającej
2 113 155,90 zł
616 897,70 zł
Regionalny Program
Operacyjny dla
ECO Malbork
49
Lp.
Nazwa projektu
Beneficjent
Wartość
projektu
Wartość
dofinansowania
zł
zł
obiekty szpitala oraz inne w Spółka z o.o.
miejscowości Prabuty z
kotłowni lokalnej wraz z
węzłami cieplnymi
Województwa
Pomorskiego na lata
2007-2013
Fundusze krajowe
8.
Budowa Stacji Uzdatniania PWiK w
Wody dla Miasta Malborka Malborku Sp. z
o.o.
9.
"Słoneczny Malbork"
10.
Unieszkodliwianie
odpadów azbestowocementowych z terenu
gminy miasta Malbork edycja 2009
11.
12.
13.
813 360
Wojewódzki Fundusz
Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej
Miasto Malbork bd
30 000
Wojewódzki Fundusz
Gospodarki Wodnej
Miasto Malbork
16 056
Wojewódzki Fundusz
Gospodarki Wodnej
Zaprojektowanie i budowa Przedsiębiorstwo bd
przedsięwzięcia:
"Nogat" Sp. z
Modernizacja i rozbudowa o.o.
oczyszczalni ścieków w
Kałdowie Wsi Gm.
Malbork w części
dotyczącej piaskowników i
osadników wstępnych
zlokalizowanych w
istniejących osadnikach
wstępnych
338 505
Wojewódzki Fundusz
Gospodarki Wodnej
Przebudowa sieci cieplnej ECO Malbork
rozdzielczej, zasilającej
Sp. z o.o.
obiekty szpitala oraz inne w
miejscowości Prabuty z
kotłowni lokalnej wraz z
węzłami cieplnymi
bd
692 000
Wojewódzki Fundusz
Gospodarki Wodnej
“Czyste powietrze
Pomorza”
bd
Miasto Malbork
bd.
bd
umowa z
udziałem
środków RPO
36 601
Wojewódzki Fundusz
Gospodarki Wodnej
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z WFOŚiGW oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Pomorskiego
50
4.3. Podsumowanie i wnioski z oceny sporzadzonej w raporcie
Niniejszy Raport jest podsumowującą oceną realizacji Programu ochrony środowiska dla Miasta
Malborka do roku 2011 z uwzględnieniem perspektywy 2012-2015. Program ochrony środowiska
nie jest aktem prawa miejscowego, lecz opracowaniem o charakterze strategicznym, operacyjnym,
przeznaczonym do okresowej aktualizacji (nie rzadziej niż co 4 lata).
Oceny sporządzonej w Raporcie dokonano na podstawie wskaźników przyjętych w POŚ dla miasta
Malborka oraz weryfikacji działań podejmowanych przez instytucje i mieszkańców miasta
Malborka w całym okresie programowania 2008- 2011.
Pełna ocena wdrożenia przyjętych w POŚ dla Malborka celów jest utrudniona z uwagi na
ogólnikowość wielu wskazanych kierunków i działań lub brak sprecyzowania podmiotów
realizujących poszczególne działania. W kontekście przyjętych kierunków niewłaściwie dobrano
wskaźniki monitorowania Programu, co też utrudniło dokonanie oceny. W następstwie zmian
legislacyjnych część wskaźników zdezaktualizowała się. Ponadto z uwagi na brak niektórych
danych, informacji i wskaźników wynikających mi.in z braku publikacji danych statystycznych za
rok 2011, przeprowadzona ocena nie jest pełna, jednak na podstawie zgromadzonych danych można
sformułować następujące wnioski:
 Miasto Malbork zrealizowało w terminie zobowiązania wynikające z przynależności
do aglomeracji Malbork, zapisane w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków
Komunalnych dla miasta Malborka;
 Woda ujmowana z komunalnego ujęcia wody spełnia wymagania jakości wody
przeznaczonej do spożycia. Niepokój budzi wodociąg lokalny Malbork PKP, który
zaopatruje 12 osób. W 2010 roku w wodociągu lokalnym Malbork PKP wystąpiły
przekroczenia mętności oraz dopuszczalnej wartości żelaza. Na dzień dzisiejszy
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Malborku nie ma dostępu do punktu
poboru, ponieważ żaden z domniemanych właścicieli nie przyznaje się do własności
hydroforni i studni leżącej przy ul. Rolniczej 7 w Malborku. W związku z
powyższym PPIS w Malborku odstąpił od sprawowania nadzoru nad wodociągiem
lokalnym Malbork PKP ze względu na brak właściciela hydroforni. Z uwagi na
fakt, że wodociąg ten zaopatruje ludzi w wodę do spożycia koniecznym jest
podjęcie dodatkowych działań mających na celu ustalenie własności hydroforni
i umożliwienie dostępu celem pobrania prób wody do badań.
 W celu zapewnienia mieszkańcom wody o jakości zgodnej pod względem fizycznym
jak i chemicznym z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia oraz dyrektywą Rady
98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, od 2010
roku funkcjonuje Stacja Uzdatniania Wody. W procesie napowietrzania i filtracji
usuwane są z wody nadwyżki fluorków, sodu i boru.
 Na terenie miasta wdrożono regulacje lokalne dotyczące ochrony zasobów
przyrodniczych – zwłaszcza ochrony i kształtowania zieleni miejskiej. Planowane
jest wykonanie inwentaryzacji w latach 2013-2015.
 Dokumenty planistyczne dla miasta Malborka w sposób kompleksowy odnoszą
się do kluczowych kwestii związanych z ochroną środowiska i przyrody w mieście
i zabezpieczają jego walory w kontekście postępującej suburbanizacji i rozwoju
przemysłu;
 Wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska w okresie
sprawozdawczym wyniosły łącznie ponad 9 mln zł (z tego 5138 mln zł to wydatki w
51






ramach gospodarowania środkami z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiskawcześniej fundusze ochrony środowiska). Stanowią one podstawowy miernik
determinacji w podejmowanych działaniach na rzecz ochrony środowiska w mieście.
Działalność edukacyjna na terenie miasta Malborka przybiera różnorodne formy,
prowadzona jest zarówno przez samorząd jak i organizacje i placówki oświatowe z
terenu miasta. Podejmowane działania edukacyjne obejmują różne komponenty
środowiska. Dotyczą aktualnych potrzeb wynikających z realizacji zobowiązań
unijnych.
Na podstawie dostępnych informacji można stwierdzić, że sukcesywnie następuje
wzrost udziału odnawialnych źródeł energii. Wyraźną zachętą do instalowania OZE
wśród mieszkańców Malborka jest możliwość uzyskania dofinansowania na ten cel.
Miasto aplikowało i otrzymało środki z programu „Czyste powietrze Pomorza”
dotowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Gdańsku. Program ten jest kontynuowany, zatem rekomenduje się ponowne
ubieganie o środki finansowe na rozwój OZE w Malborku.
Jakość wód powierzchniowych (Młynówka Malborska, Nogat) będzie sukcesywnie
ulegać poprawie, co ma ścisły związek z rozbudową sieci kanalizacji deszczowej i
kontrolą nielegalnego odprowadzania ścieków. Uszczelnianie sieci deszczowej oraz
montaż urządzeń podczyszczających na wylotach kanalizacji deszczowej do wód
powierzchniowych służy poprawie ich jakości.
Działania władz miasta ukierunkowane na zmniejszenie ponadnormatywnego hałasu
w śródmieściu skupiają się na wyprowadzeniu ruchu tranzytowego z centrum
(obwodowa Malborka – m.in. udział finansowy w projekcie GDDKiA) i upłynnienie
ruchu pojazdów w mieście (druga nitka mostu przez Nogat, budowa rond,
stosowanie inteligentnej sygnalizacji świetlnej), a także podejmowanych jest szereg
inwestycji z zakresu budowy i modernizacji dróg gminnych. Dla zmniejszenia ruchu
pojazdów w mieście rozbudowywana jest sieć ścieżek rowerowych, nie tylko z
wykorzystaniem walorów krajobrazowych miasta ,a także w jego centrum, co
przyczynia się zarówno do zmniejszenia hałasu jak i do poprawy jakości powietrza
w mieście.
W ramach projektu AIRPOMERANIA na terenie miasta wybudowano stację
monitoringową przy ul. Mickiewicza, która stanowi element referencyjnego systemu
monitoringu powietrza w województwie pomorskim W projekcie przewidziano
wykonanie i wdrożenie procedur ostrzegawczo-alarmowych w sytuacjach
przekroczeń stężeń substancji wprowadzanych do powietrza oraz budowę i zasady
prowadzenia bibliotek i archiwum zasobów informacji związanych z jakością
powietrza atmosferycznego. Dzięki regionalnemu systemowi zarządzania informacją
o jakości powietrza w województwie pomorskim realizowane będą zadania
w zakresie działań krótkoterminowych, systemu ostrzegawczego, monitorowania
postępu programów naprawczych, archiwizowania danych i zasobów.
Zarówno podmioty prywatne jak i administracja publiczna z sukcesem pozyskują
środki UE dla realizacji projektów wpływających na utrzymanie zrównoważonego
rozwoju w mieście. Świadczy to o właściwie prowadzonej polityce informacyjnej z
zakresu możliwości i źródeł pozyskania dofinansowania. Jest to dobry prognostyk
dla wykorzystania środków w przyszłym okresie programowania 2014-2020.
52
Indeks tabel
Tabela 1. Parametry zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do Nogatu w latach 2010-2011. 11
Tabela 2. Udział klas bonitacyjnych użytków rolnych na terenie miasta w ha.................................. 17
Tabela 3. Osiągnięty zbiorczy efekt ekologiczny - zadanie z dziedziny ochrony powietrza
realizowane w ramach konkursu „Czyste powietrze Pomorza”.........................................................27
Tabela 4. Wykaz budynków objętych pracami termomodernizacyjnymi w latach 2008-2011..........28
Tabela 5. Zadania z zakresu edukacji ekologicznej zrealizowane w placówkach oświatowych
w 2011 r. (dofinansowane przez UM)................................................................................................ 35
Tabela 6. Wskaźniki realizacji celów Programu ................................................................................42
Tabela 7. Pozyskiwanie w latach 2008-2011 środków krajowych i unijnych przez instytucje
działające na terenie miasta Malborka................................................................................................48
53

Raport z wykonania Programu ochrony środowiska Miasta Malborka

Transkrypt

Podobne dokumenty

Praca dla mamy w domu

`Spotkanie po latach`

EFS - Język ROSYJSKI dla zaawansowanych (1 GRUPA)

Lato w Malborku

Pokonkursowa wystawa fotograficzna w Malbork Welcome Center

OŚWIADCZENIE O WYRAŻENIU ZGODY NA WYKORZYSTANIE

Rejs przez Atlantyk marzec-maj 2015

"Lato z Jedynk±" - fotoreporta

Ta ostatnia niedziela - otwarte zamknięcie