wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez sojusz lewicy

„POROZMAWIAJMY O POLSCE”
WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH PRZEPROWADZONYCH PRZEZ SOJUSZ
LEWICY DEMOKRATYCZNEJ W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W 2012R.
Minęła połowa kadencji samorządu terytorialnego lat 2010-2014. Półmetek to dobra okazja do
podsumowania działalności, oceny jej przebiegu i zastanowienia się nad priorytetami, którymi
samorządy i Sojusz Lewicy Demokratycznej powinny się zająć dla dobra społeczności lokalnych.
W listopadzie i grudniu 2012 roku Sojusz Lewicy Demokratycznej przeprowadził w całym kraju
badania w formie ankiety w której zapytał obywateli o wskazanie najważniejszych problemów
społeczności lokalnej, o ocenę realizacji programów wyborczych ówczesnych kandydatów a
obecnych radnych, oraz o zmiany jakie powinny nastąpić w funkcjonowaniu samorządów i
podziale administracyjnym kraju. Na podstawie zebranych w całej Polsce kilkuset tysięcy ankiet
Rada Krajowa SLD opracowała „Raport o stanie samorządu terytorialnego w Polsce 2013” na
podstawie którego do debaty publicznej przedłożyła następujące zagadnienia:
1. Wprowadzenie bezpośrednich wyborów starostów powiatów i marszałków województw.
2. Kadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów ( 3 kadencje).
3. Udziału samorządów w podatku VAT.
4. Udziału samorządów w konsultacjach nad budżetem Państwa oraz tworzenie budżetów
obywatelskich w samorządach.
Wyniki tych badań pozwoliły również na potwierdzenie, że nadal głównym problemem w naszym
kraju są pogłębiające się różnice między regionami tymi, które gorzej się rozwijają gospodarczo i
borykają się z wieloma problemami społecznymi, a tymi które mają wysoką dynamikę rozwoju
gospodarki i mniejsze bezrobocie.
W województwie wielkopolskim w badaniach wzięła udział większość powiatów. Prowadziły je
Rady Powiatowe SLD. Otrzymaliśmy 810 wypełnionych ankiet. Zebrany materiał pozwolił nam
na sformułowanie najważniejszych problemów społeczności lokalnych które zgłosili respondenci,
ocenę działalności samorządowców zwłaszcza jeśli chodzi o deklarowane w kampanii wyborczej
programy i zobowiązania.
Ankiety wypełniały osoby pochodzące z różnych środowisk, w różnym wieku i o różnym
poziomie wykształcenia, bowiem staraliśmy się dotrzeć z nimi do jak najszerszej grupy ludzi.
Większość ankiet wypełniły osoby mieszkające w miastach będących siedzibą powiatów i w
miasteczkach gminnych. Mniej ankiet otrzymaliśmy z dużych miast takich jak Poznań, Kalisz,
Konin, Ostrów Wielkopolski. Niewiele ankiet wypełnili mieszkańcy wsi. Najwięcej ankiet
wypełnili mężczyźni- 54% ogółu, większość bo 57,9% to osoby ze średnim wykształceniem,
29,5% z wyższym a pozostali z zawodowym i podstawowym. Najwięcej respondentów było w
wieku do 40 lat, najmniej powyżej 70,
21 do 20 roku życia.
NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ WSKAZANE W
ANKIETACH
1. Bezrobocie- zwiększające się z miesiąca na miesiąc.
2. Brak zauważalnych działań samorządów sprzyjających utrzymaniu miejsc pracy na lokalnym
rynku.
3. Brak działań samorządów związanych z tworzeniem warunków do powstawania nowych firm i
tworzenia nowych miejsc pracy.
4. Komunikacja - jej ograniczanie i koszty korzystania. Komunikacja publiczna w miastach jest
systematycznie ograniczana i coraz droższa, podobnie komunikacja autobusowa funkcjonująca
między powiatami oraz kolejowa. Jak podkreślają respondenci komunikacja ma ważny związek z
rynkiem pracy i edukacją. Jej ograniczanie i wysokie ceny biletów ograniczają możliwości
dojazdu do pracy i szkoły w innym miejscu niż miejsce zamieszkania, generuje bezrobocie
5. Drogi, ulice i chodniki - niewystarczające są środki finansowe na budowę koniecznych dla
bezpieczeństwa dróg łączących miasta wojewódzkie, trasy biegnące przez Wielkopolskę do
innych województw, obwodnice miast powiatowych. To one powinny być priorytetem do
wspólnego działania samorządów wszystkich szczebli. Problemem są również długo budowane
oraz nieremontowane drogi powiatowe i gminne oraz chodniki i ulice. W opinii respondentów w
samorządach i jednostkach wykonawczych nie ma rzetelnych planów w tym zakresie. Budowa i
remonty dróg oraz ulic robią na mieszkańcach wrażenie chaosu. Ważnym problemem jest również
marnej jakości materiał z którego wykonywane są drogi i ulice.
6. Ograniczona dostępność do publicznej służby zdrowia, głównie do specjalistów i wieczorowej
pomocy doraźnej.
7. Wysokie koszty utrzymania i rosnące zadłużenie szpitali powiatowych i wojewódzkich. W
opinii respondentów koniecznym jest stworzenie sieci szpitali w województwie, poprawa
struktury ratownictwa medycznego oraz zmiany w kontraktowaniu usług przez Narodowy
Fundusz Zdrowia, zwłaszcza w płaceniu za tzw. nad wykonania.
8. Likwidacja publicznych przedszkoli i szkół – pod każdym pretekstem i jednocześnie
niewystarczająca ilość miejsc dla małych dzieci w żłobkach i przedszkolach.
9. Wysokie podatki i opłaty lokalne obciążające mieszkańców oraz małe i średnie
przedsiębiorstwa.
10. Brak miejsc w istniejących i brak planów na budowę nowych domów opieki dla osób
starszych oraz zakładów opiekuńczo – leczniczych i hospicjów.
11. Niewystarczająca liczba mieszkań socjalnych oraz komunalnych i brak planów zmiany tej
sytuacji.
12. Zmniejszające się poczucie bezpieczeństwa osobistego i rodzinnego. Respondenci krytycznie
ocenili pracę policji państwowej i municypalnej. W ich ocenie instytucje te działają bardziej jak
urzędy, zasłaniają się przepisami i paragrafami nie podejmując spraw obywateli. Z oszczędności
samorządy ograniczają oświetlenia ulic i dróg, policja zmniejsza patrole, ogranicza się
profesjonalny monitoring, montuje atrapy.
13. Wybudowanie obiektów sportowo - rekreacyjnych ze środków publicznych, z udziałem
funduszy europejskich, które generują corocznie wysokie dopłaty z budżetu gminy przy czym
władze wykonawcze bardzo często tolerują niewłaściwe zarządzanie tymi obiektami.
14. Wysokie zadłużenie budżetów lokalnych ograniczające inwestycje i wydatki bieżące na druga
część kadencji.
15. Rozrost administracji publicznej na każdym szczeblu, zarówno w urzędach jak i jednostkach
samorządowych, spółkach i instytucjach publicznych.
Wskazywane były również inne problemy lokalne które samorząd powinien podjąć, takie jak np.
remonty i odnawianie zabytków, budowa placów zabaw oraz boisk i hal sportowych,
reaktywowanie klubów sportowych, przeciwdziałanie rozszerzających się narkomanii i
alkoholizmu, ale nie były one tak powszechnie wymieniane jak te przedstawione w pierwszej
kolejności.
OCENA DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDOWCÓW I REALIZACJI PROGRAMU
WYBORCZEGO
Generalizując ocena działalności samorządowców zarówno radnych jak i wybranych w
bezpośrednich wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów, nie jest pozytywna. Podstawowym
kryterium takiej oceny jest brak kontaktu z mieszkańcami i nie rozwiązywanie ważnych dla
społeczności lokalnej problemów. W przypadku samorządowców funkcyjnych zwrócono uwagę
na to, że „bywają oni wśród ludzi” ale jest to najczęściej z jakiejś okazji. To dobrze, że biorą w
tych okazjonalnych spotkaniach udział, ale nie jest to rozmowa z obywatelami – tak oceniają
respondenci. Radni, zdecydowanie rzadziej korzystają z zaproszeń na różne spotkania, sami ich
nie organizują, rzadko prowadzą konsultacje np. na temat budżetu i ważnych uchwał gminy jakich
jak likwidacja szkół i przedszkoli. Samorządowcy w ocenie respondentów nie realizują obietnic
wyborczych, zwłaszcza, że większość z nich dotyczyła takich zagadnień jak budowa i remonty
dróg, zwiększenie miejsc w przedszkolach i żłobkach, nie likwidowanie szkół i bibliotek, lepsza
dostępność do służby zdrowia, tworzenie nowych miejsc pracy, likwidacja biurokracji w urzędach
i instytucjach publicznych.
Negatywnie oceniana jest samorządowa władza wykonawcza głównie za rosnące bezrobocie i
brak działań związanych z tworzeniem warunków dla ściągnięcia inwestorów oraz powstawania
nowych firm, drenaż mieszkańców i przedsiębiorców rosnącymi podatkami i cenami usług
komunalnych, nieracjonalną sprzedaż majątku komunalnego jako jedną z form łatania dziur w
budżecie, bardzo dużą liczbę pracowników w urzędach oraz brak kontaktów z mieszkańcami. W
ankietach wskazuje się również na brak kontaktów w powiatowych i gminnych środowiskach
lokalnych z władzą wojewódzką – marszałkiem, członkami zarządu województwa i radnymi
sejmiku wojewódzkiego.
ZMIANY W PODZIALE ADMINISTRACYJNYM KRAJU
W ankietach respondenci ustosunkowali się do aktualnego podziału administracyjnego kraju oraz
trybu wyborów władz samorządowych.
1. Większość( 62,5%) respondentów wyraziło opinię, że wybory marszałka województwa i
starosty powiatu odbywać się powinny bezpośrednio tak jak wójta, burmistrza i prezydenta.
2. Również większość osób wyraziła stanowisko, że powinny nastąpić zmiany w podziale
administracyjnym kraju. Struktura administracyjna powinna być dwustopniowa tj. gmina i
samorządowe województwo. Powinna nastąpić likwidacja powiatów a ich zadania winny przejąć
odpowiednie województwo i gminy. Uczestnicy badań wypowiedzieli się na temat konieczności
zmian na szczeblu wojewódzkim, tj. likwidacji urzędu wojewody i przekazania jego kompetencji
do samorządu wojewódzkiego oraz odpowiednio wyspecjalizowanych jednostek wojewódzkich.
Ocenili, że obecny podział administracyjny kraju wymaga zmiany, a utrzymywanie administracji
powiatowej i urzędu wojewody jest sztuczne i generuje koszty. Przekazanie ich zadań do
realizacji przez samorządy ułatwi zarządzanie gminą i województwem, a także załatwianie spraw
obywateli.
Opracowanie: Wojewódzki Komitet Wykonawczy SLD w Poznaniu
Poznań, 06.04.2013