Opinia prawna ws. tłumaczenia pozwu

31-542 Kraków
ul. Mogilska 25
www.oigd.com.pl
e-mail: [email protected]
tel.: 12 413 80 83
fax.:12 413 76 25
Biuro w Warszawie
03-302 Warszawa
ul. Instytutowa 1
e-mail: [email protected]
OIGD 89/2013
tel./fax.: 22 811 92 74
tel./fax.: 22 614 13 85
Kraków, 8 lipca 2013 r.
Pani/Pan Prezes
Członkowie Ogólnopolskiej
Izby Gospodarczej Drogownictwa
Szanowni Państwo,
W związku z przedstawionym na Walnym Zgromadzeniu w dniu 16 maja 2013 r.
zagadnieniem związanym z zarządzeniem sądu wzywającym stronę (firmę polską) do
przetłumaczenia pozwu wraz z wszystkimi załącznikami na język państwa (członka Unii
Europejskiej), w którym ma siedzibę przedsiębiorstwo zagraniczne, gdy powództwo jest
skierowane przeciwko jego oddziałowi, działającemu w Polsce, udzielam następującej
informacji:
I.
Zgodnie z art. 5 pkt 4 ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej (tj. Dz. U z 2013 r. poz. 672) oddziałem przedsiębiorcy jest wyodrębniona
i
samodzielna
organizacyjnie
część
działalności
gospodarczej,
wykonywana
przez
przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności.
Pojęcie to jest również stosowane przy definiowaniu charakteru oddziału przedsiębiorcy
zagranicznego. Według przyjętej doktryny prawa i orzecznictwa za oddział przedsiębiorcy
zagranicznego uważa się formę organizacyjno-prawną, przy pomocy której przedsiębiorca
zagraniczny wykonuje swoją działalność poza miejscem siedziby (wyrok Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 marca 1981 r. w sprawie C-139/80, wyroki KIO z dnia
17 stycznia 2013 r. sygn. akt. KIO 2939/12, KIO 2842/12).
Kwestia osobowości prawnej oddziału zagranicznego przedsiębiorcy jest oceniana na
podstawie polskich przepisów, w szczególności art. 87 i następnych cytowanej wyżej ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej.
Oddział nie posiada osobowości prawnej, w związku z tym jest podmiotem występującym
w obrocie z mocy prawa, w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy zagranicznego (macierzystego).
NIP: 676-10-70-649 REGON: 350714501
Konto: ING Bank Śląski S.A. O/Kraków 52 1050 1445 1000 0012 0000 7449
KRS: 0000026162 Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie
XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
1
W tym stanie rzeczy wszystkie czynności podejmowane przez oddział przedsiębiorstwa
zagranicznego wywołują z mocy prawa skutek bezpośredni na rzecz przedsiębiorcy
zagranicznego. Przedsiębiorca zagraniczny odpowiada całym swoim majątkiem za długi
oddziału działającego w Polsce.
W tym miejscu zaznaczyć należy, iż obowiązkiem przedsiębiorcy zagranicznego, który
rozpoczyna w Polsce działalność oddziału jest między innymi wpisanie go do rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Reasumując, oddział przedsiębiorcy zagranicznego nie ma zdolności do czynności prawnych.
II.
Sposób doręczania dokumentów sądowych w państwach
będących członkami Unii
Europejskiej reguluje rozporządzenie Nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
13 listopada 2007 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych
i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie dokumentów”) oraz
uchylające rozporządzenie Rady (WE) Nr 1348/2000 (Dz. U. L. 324 z dnia 10.12.2007 r.).
Rozporządzenie to weszło w życie z dniem 13 listopada 2008 r. i stosuje się w sprawach
cywilnych i handlowych w sytuacji, gdy dokumenty sądowe i pozasądowe muszą być
dostarczone z jednego państwa Unii do innego (z wyjątkiem Danii).
Rozporządzenie
nie
obejmuje
między
innymi
spraw
skarbowych,
celnych
czy
administracyjnych, nie ma również zastosowania w razie, gdy nie jest znany adres osoby, której
należy doręczyć dokument.
Z motywu 2 rozporządzenia Nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady wynika, iż celem
tej regulacji wspólnotowej jest poprawa oraz przyspieszenie przekazywania dokumentów
sądowych i pozasądowych pomiędzy państwami Unii, z wyjątkiem Danii.
W razie doręczania dokumentów dokonywanych z jednego państwa członkowskiego do innego
istotnym zagadnieniem jest tłumaczenie dokumentów sądowych i pozasądowych.
Zagadnienie tłumaczeń normują art. 5 i 8 rozporządzenia.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 jednostka przekazująca (polski sąd), której wnioskodawca (może nim być
powód jak i pozwany) oddaje dokument do przekazania, poucza go, że adresat (przedsiębiorca
zagraniczny), może odmówić przyjęcia dokumentu, jeżeli nie został on sporządzony w jednym
z języków wskazanych w art. 8 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia.
(Art. 8 ust. 1 Jednostka przyjmująca informuje adresata na standardowym formularzu, zawartym
w załączniku II o możliwości odmowy przyjęcia doręczanego dokumentu w momencie
doręczenia lub poprzez zwrócenie go w ciągu tygodnia do jednostki przyjmującej, jeżeli nie
NIP: 676-10-70-649 REGON: 350714501
Konto: ING Bank Śląski S.A. O/Kraków 52 1050 1445 1000 0012 0000 7449
KRS: 0000026162 Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie
XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
2
został on sporządzony w jednym z języków określonych poniżej ani nie dołączono do niego
tłumaczenia na jeden z następujących języków:
a) język, który adresat rozumie;
lub
b) język urzędowy państwa członkowskiego, do którego adresowane są dokumenty, lub jeżeli
w tym państwie członkowskim jest kilka języków urzędowych – język urzędowy lub jeden
z języków urzędowych miejsca, w którym ma nastąpić doręczenie.
Art. 8 ust. 2 W przypadku gdy jednostka przyjmująca została powiadomiona, że adresat
odmówił przyjęcia dokumentu zgodnie z ust. 1, niezwłocznie powiadamia o tym jednostkę
przekazującą, przesyłając w tym celu poświadczenie określone w art. 10, i zwraca jej wniosek
oraz dokumenty, które wymagają tłumaczenia.
Art. 8 ust. 3 Jeżeli adresat odmówił przyjęcia dokumentu zgodnie z ust. 1, rozwiązaniem takiej
sytuacji może być, zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia, doręczenie adresatowi
tłumaczenia dokumentu na jeden z języków określonych w ust. 1. W takim przypadku datą
doręczenia jest data doręczenia dokumentu wraz z jego tłumaczeniem zgodnie z prawem
państwa członkowskiego, do którego dokument jest adresowany. Jeśli jednak zgodnie
z prawem państwa członkowskiego dokument należy doręczyć w pewnym określonym terminie,
data, którą należy brać pod uwagę w odniesieniu do wnioskodawcy, powinna być datą
doręczenia pierwotnego dokumentu, ustaloną zgodnie z art. 9 ust. 2).
Brak przetłumaczenia pozwu wraz z załącznikami na język urzędowy państwa, do którego jest
doręczany pozew lub brak pouczenia, o którym mowa w art. 8 ust. 1 przedmiotowego
rozporządzenia skutkuje tym, iż przedsiębiorca zagraniczny (adresat) może zwrócić pozew,
a więc nie wywoła on żadnych skutków prawnych.
III.
W tym miejscu zaznaczyć należy - na podstawie informacji uzyskanych od członków Izby,
którzy występowali z pozwem przeciwko przedsiębiorcy zagranicznego mającemu oddział
w Polsce – iż zdecydowana większość sądów wzywa do przetłumaczenia pozwu wraz
z wszystkimi załącznikami w stanie faktycznym opisanym na wstępie niniejszej informacji.
Jednakże znany jest również Izbie przypadek, gdy sąd po wniesieniu odwołania przez powoda
w sprawie przeciwko przedsiębiorcy zagranicznego mającemu oddział w Polsce, zmienił
wydane zarządzenie i ponownie zobowiązał tę stronę tylko do przetłumaczenia samego pozwu,
bez załączników.
W sytuacji, gdy sąd rozstrzygając sprawę ma wątpliwości co do obowiązywania w Polsce aktu
prawnego wydanego przez organy Unii, może wystąpić do Trybunału Sprawiedliwości
NIP: 676-10-70-649 REGON: 350714501
Konto: ING Bank Śląski S.A. O/Kraków 52 1050 1445 1000 0012 0000 7449
KRS: 0000026162 Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie
XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
3
Unii Europejskiej o wykładnię prawa.
Powyższa konstatacja wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 r.
sygn. akt. III CZP 3/10 (orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2010/11/155). Zgodnie
z Tezą 1.
wyżej wymienionego orzeczenia „W sprawie o rozstrzygnięcie kolizji ustawy
z prawem unijnym wymagającym wykładni tego prawa, wyłącznie właściwym jest Trybunał
Sprawiedliwości Unii Europejskiej”.
Jak wynika z uzasadnienia omawianego postanowienia organem właściwym do orzekania
w trybie prejudycjalnym o wykładni traktatów oraz o ważności i wykładni aktów przyjętych przez
instytucje, organy lub jednostki Unii jest Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sąd
prowadzący daną sprawę – przy uwzględnieniu zasady acte clair – ocenia samodzielnie czy jest
potrzeba (konieczność) wystąpienia ze stosownym wnioskiem do Trybunału Sprawiedliwości
(np. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 08 marca 1978 r. nr 106/77).
W przypadku wystąpienia z powyższym wnioskiem wynik wykładni zastosowanej przez
Trybunał Sprawiedliwości przesądzi o zgodności danej ustawy z prawem unijnym.
IV.
Przedstawiając Państwu niektóre problemy i związane z tym trudności występujące przy
pozywaniu przez sądy w Polsce oddziału przedsiębiorstwa zagranicznego pragnę zwrócić
uwagę Państwa na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 maja 2008 r.
sygn. akt C-14/07 oraz na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach, Wydział V Cywilny
z dnia 07 listopada 2012 r., sygn. akt. V ACz 758/12.
Jak wynika z akt sprawy V Acz 758/12 zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy zawiesił
postępowanie w stosunku do pozwanej strony (oddziału przedsiębiorstwa zagranicznego)
wskazując, iż z powodu niewykonania przez powódkę zarządzenia zobowiązującego ją do
przetłumaczenia na język strony pozwanej załączników do pozwu niemożliwym było nadanie
dalszego biegu. Pozwana bowiem odmówiła przyjęcia pozwu na podstawie art. 8 ust. 1, 3 i 4
rozporządzenia nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r.,
dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych
w sprawach
cywilnych
i
handlowych
(„doręczanie
dokumentów”)
oraz
uchylającego
rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 (Dz. U. UE. L. 2007/324.79), powołując się na brak
tłumaczenia na język dla niej zrozumiały załączników do pozwu. Sąd Okręgowy uznał zaś, iż
z uwagi na skomplikowany charakter sprawy, w tym dużą ilość dokumentacji technicznej oraz
brak podstaw do przyjęcia, aby pozwana rozumiała język polski, w którym załączniki zostały
sporządzone koniecznym było również doręczenie ich tłumaczenia.
NIP: 676-10-70-649 REGON: 350714501
Konto: ING Bank Śląski S.A. O/Kraków 52 1050 1445 1000 0012 0000 7449
KRS: 0000026162 Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie
XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
4
Sąd Apelacyjny w Katowicach uchylił zaskarżone postanowienie sądu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu swojego postanowienia uchylającego zaskarżone orzeczenie podniósł, iż
zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażonym w wyroku
z dnia 08 maja 2008 r. w sprawie C-14/07 przy dokonywaniu wykładni art. 8 rozporządzenia
Nr 1348/2000 (co do istoty tożsamego w swej treści do obecnie obowiązującego
art. 8 rozporządzenia nr 1393/2007) w kontekście oceny dopuszczalności odmowy przyjęcia
dokumentu zawierającego nieprzetłumaczone na język państwa doręczenia ani też język
zrozumiały dla adresata załączniki, koniecznym jest uwzględnienie celu rozporządzenia. Tym
zaś jest przede wszystkim poprawa i przyspieszenie przepływu pomiędzy państwami
członkowskimi dokumentów sądowych
i
pozasądowych
w sprawach
cywilnych
przy
ograniczeniu możliwości odmowy doręczenia do sytuacji wyjątkowych (motyw 8 rozporządzenia
nr 1348/2000 i motyw 10 rozporządzenia nr 1393/2007). W dalszej treści uzasadnienia Sąd
Apelacyjny w Katowicach przytacza tezy Trybunału Sprawiedliwości z wyżej wymienionego
wyroku, zgodnie z którymi Trybunał jednoznacznie uznał, iż brak tłumaczenia dokumentów
stanowiących załączniki do dokumentu wszczynającego postępowanie i pełniących funkcję
dowodową stanowić może na gruncie art. 8 rozporządzenia nr 1348/2000 podstawę odmowy
przyjęcia pisma jedynie wyjątkowo, w wąsko określonych przypadkach, gdy załączniki te są
niezbędne do zrozumienia przedmiotu i podstawy powództwa, stanowiąc integralną część
dokumentu wszczynającego postępowanie w sprawie.
Teza ta zdaniem Sądu Apelacyjnego zachowuje aktualność również w obecnie obowiązującym
stanie prawnym.
Z poważaniem
Wanda Wcisło
RADCA PRAWNY
NIP: 676-10-70-649 REGON: 350714501
Konto: ING Bank Śląski S.A. O/Kraków 52 1050 1445 1000 0012 0000 7449
KRS: 0000026162 Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie
XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
5