Oczekiwania WWF wobec COP16/CMP6 w Cancun

Oczekiwania WWF wobec COP16/CMP6 w Cancun
Świat potrzebuje sukcesu w Cancun
Wbrew oczekiwaniom, zeszłoroczna Konferencja Stron Konwencji Klimatycznej Narodów
Zjednoczonych w Kopenhadze nie przyniosła nowego porozumienia. Teraz, kiedy zbliża się spotkanie
w Cancun, rządy muszą raz jeszcze wykazać dobrą wolę i udowodnić zdolność do walki ze zmianami
klimatu poprzez wielostronne porozumienie i działanie. Cancun to szansa dla rządów, by
odpowiedzialnie potraktowały swoich obywateli. Pogodzenie krajowych polityk klimatycznych,
energetycznych i rozwojowych jest wyzwaniem, któremu sprostać możemy jedynie podejmując
bilateralną współpracę. Przede wszystkim jednak, by ustabilizować globalny wzrost temperatury na
poziomie 1,5°C powyżej czasów przedprzemysłowych i by szczyt emisji nastąpił do roku 2015,
niezbędne jest podejście globalne. Zadaniem zarówno rządów jak i Organizacji Narodów
Zjednoczonych jest ochrona najbardziej zagrożonych państw, społeczności i ekosystemów przed
skutkami zmian klimatu. Jedynie decyzje podjęte na poziomie międzynarodowym mogą zapewnić
stosowne ramy działań, aby także mniej zamożne kraje mogły odegrać swoją istotną rolę.
To wyzwanie, by objąć przywództwo i wykonać pierwszy krok naprzód, dotyczy w szczególności
największych gospodarek rozwiniętego i rozwijającego się świata. Chodzi szczególnie o USA, Unię
Europejską, Japonię i Rosję z jednej strony, a także Chiny, Koreę Pd., RPA, Brazylię, Meksyk i Indie z
drugiej. By przełamać impas hamujący międzynarodowe wysiłki niezbędne jest polityczne
przywództwo tych państw. Muszą one zademonstrować, że interes świata stawiają ponad własnymi
narodowymi interesami i gotowe są odbudować wiarę obywateli w rządowe chęci i możliwości.
Rządy te muszą zrobić co w ich mocy, by zapewnić ludziom bezpieczną przyszłość i nie zamiatać pod
dywan historycznej odpowiedzialności, jaka na nich spoczywa.
Najbardziej spornych spraw nie rozwiąże się poprzez przeniesienie rozmów poza ramy ONZ. Rządy
staną wówczas w obliczu dokładnie tych samych konfliktów. Gdy zaś wszystkie oczy zwrócone będą w
stronę Cancun, każde państwo będzie miało szansę odegrać ważną, konstruktywną rolę, nadać
stosowną dynamikę procesom negocjacyjnym i przełamać impas.
Efekt Cancun – oczekiwania co do formy
Podczas COP16 rządy muszą uzgodnić pakiet sprawiedliwych i ambitnych decyzji. Powinien on
zapewnić konsensus w kluczowych obszarach i wytyczać dalszą drogę do wszechstronnego, prawnie
wiążącego globalnego porozumienia w ramach Konwencji, które weszłoby w życie przed końcem
2012 r.
Pakiet z Cancun musi opierać się na dwóch filarach:
(a) serii istotnych decyzji w ramach Konwencji (AWG LCA) i w ramach Protokołu z Kioto (AWG KP),
które regulują mechanizmy i ramy działań w zakresie adaptacji, REDD+, finansów, redukcji
emisji, mierzalności, raportowania i weryfikacji (MRV) oraz transferu technologii, a także
zabezpieczą je na minimalnym poziomie ambicji i precyzyjnie określą ich udział w prawnie
obowiązującym porozumieniu.
(b) decyzji w ramach każdej ze ścieżek negocjacji (AWG KP i LCA) zawierającej porozumienie w
sprawie dalszego procesu negocjacji, w szczególności:
• terminarz i plan prac;
• ostateczną formę prawną porozumienia, wiążącego w ramach Konwencji i połączonego z
uzgodnieniami co do drugiego okresu zobowiązań Protokołu z Kioto;
• sposób zniwelowania luki pomiędzy obecnym poziomem zobowiązań redukcyjnych, a tym
wymaganym do zatrzymania z wysokim prawdopodobieństwem wzrostu temperatury na
poziomie znacznie poniżej 2°C (docelowo 1,5°C);
• formalny przegląd zobowiązań na lata 2013‐2015 r., który doprowadzi do ustalenia nowych
deklaracji na okres post‐2017 i będzie brał pod uwagę 5. Raport Oceniający IPCC (oczekiwany
w 2014 r.) oraz kwestię brakujących redukcji (patrz punkt wyżej).
Rządy powinny wykorzystać spotkanie w Cancun w celu odpowiedzi na pytanie, jaką konkretnie
formę prawną powinny przybrać zobowiązania w okresie 2013‐17. Powinna ona zawierać założenia
drugiego okresu zobowiązań KP dla krajów rozwiniętych. Końcowy dokument powinien być gotowy
do ostatecznego przyjęcia w 2011 roku podczas COP17 w RPA i wejść w życie w 2012 r. Jest to
niezbędne, by uniknąć luki pomiędzy istniejącymi zobowiązaniami a nowymi ustaleniami na okres
post 2012.
Bez decyzji wytyczających ścieżkę do globalnego, prawnie wiążącego porozumienia, które będzie w
mocy przed końcem pierwszego okresu zobowiązań, deklaracje nigdy nie będą w stanie wyjść poza
ramy implementacji. Prowadzi to do kształtowania bardzo fragmentarycznego podejścia, bez
poziomu ambicji niezbędnego do walki z postępującą zmianą klimatu.
Szczegółowe decyzje do podjęcia
Ostatnie 2 lata negocjacji przyniosły postęp w poszczególnych częściach porozumienia. Dalszy postęp
w każdym z tzw. „building blocks” jest realny, a także niezbędny dla osiągnięcia efektu, który można
będzie określić mianem zrównoważonego.
Pakiet decyzji powinien zawierać:
W ścieżce AWG KP
•
porozumienie co do sektora LULUCF, problemu nadwyżek jednostek redukcyjnych (AAU),
mechanizmy handlu w ramach Protokołu z Kioto (CDM/JI/ET). Decyzje te muszą być
maksymalnie spójne środowiskowo, by zapewnić że cele redukcyjne nawet nisko
uprzemysłowionych krajów są istotne, nie są zaś jedynie konstrukcją na papierze, która w
praktyce zwiększy niedobór działań redukcyjnych (gigatonne gap);
•
porozumienie w sprawie innych sektorów i pozostałych gazów;
•
przełożenie większości dotychczasowych deklaracji na mierzalne zobowiązania do redukcji emisji
w latach 2013‐17, wobec roku bazowego 1990, mając na uwadze, że obecne zobowiązania są
(zgodnie z nauką) niewystarczające do zahamowania ocieplenia na poziomie 2°C i wymagają
przeglądu w celu wypełnienia tej luki tak szybko, jak to możliwe;
W ścieżce AWG LCA
• Adaptacja1: Ustanowienie ram dla wdrożenia działań adaptacyjnych, globalnego mechanizmu
ubezpieczeniowego, podkreślenie wewnętrznych relacji i powiązań ekosystemów, ludzi, siedlisk,
by umożliwić zarówno gatunkom jak i ludziom adaptację do przyszłych skutków zmian klimatu.
1
Więcej informacji http://assets.panda.org/downloads/wwf_cancun_briefing_paper_on_adaptation_final.pdf
Odniesienie do potencjalnych
przewidywalneego finansowania.
strat
i
zniszczeń,
zapewnienie
ich
odpowiedniego
i
• REDD+2: Porozumienie w sprawie ‘REDD+ framework’, powiązane ze zobowiązaniem do
sprawiedliwego, przejrzystego i zrównoważonego finansowania, zapewniające stosowny poziom
ochrony lasów, bioróżnorodności, korzyści społecznych a także praw narażonych społeczności;
zachęcające kraje do tworzenia własnych programów REDD+, zapewniające podjęcie środków
ograniczenia wylesiania i degradacji lasów, biorąc pod uwagę zarówno kraje rozwinięte jak i
rozwijające się.
• Finanse:3 Ramy dla odpowiedniego i przewidywalnego finansowania poprzez zreformowany,
zrównoważony i sprawnie zarządzany mechanizm w ramach Konwencji. Powinny one zawierać:
• Fundusz i jego zarządzanie: nowy globalny fundusz klimatyczny, przejrzysty skład i funkcje
organu zarządzającego, sposób finansowania redukcji emisji, adaptacji, REDD i transferu
technologii oraz określenie formy zwierzchnictwa Konferencji Stron Konwencji nad decyzjami
finansowymi;
• Źródła: wytyczenie planu wdrożenia innowacyjnych i tradycyjnych źródeł publicznego
finansowania w wymaganej skali, korzystając z wszelkich przydatnych rekomendacji ze strony
UNSG’s Advisory Group on Climate Finance (AGF);
• Skala: zobowiązanie do długoterminowego finansowania ze źródeł publicznych w kwocie
przynajmniej 100 mld USD/rok do 2020 roku, jako minimalny krok do wypełnienia finansowych
zobowiązań państw rozwiniętych, z pośrednimi celami na 2013 i 2015 rok.
• MRV i Zero Carbon Action Plans (ZCAPs) dla krajów rozwiniętych4: System mierzenia,
raportowania i weryfikacji (MRV), oparty na koncepcji wiążących celów redukcyjnych, który
zapewni:
• Porównywalne zasady rozliczania, proces przeglądu i weryfikacji eksperckiej, umożliwiający
wczesne ostrzeganie, jeśli państwo nie jest na drodze do sprostania swoim celom;
• Usprawniony proces komunikacji (co 4 lata, aktualizacja w cyklu 2‐letnim, kontynuacja
corocznych zestawień emisji gazów cieplarniancyh), wymagający przedstawienia
długoterminowych planów działań na rzecz gospodarki zeroemisyjnej (ZCAPs) –
aktualizowanych okresowo – oraz rocznych przeglądów finansowych;
• MRV i Low Carbon Action Plans (LCAPs) dla krajów rozwijających się5: Ramy MRV dla krajów
rozwijających się (z mniej rygorystycznymi zapisami dla grup LDC i SIDS), zapewnienie
adekwatnych finansowych i technologicznych form wsparcia. W ramach MRV:
• Usprawniony proces komunikacji (co 4 lata z dwuletnią aktualizacją, dwuletnie zestawienia
statystyk dot. emisji gazów cieplarniancyh,
• mechanizm przeglądu i weryfikacji eksperckiej, długoterminowe plany rozwoju gospodarki
niskowęglowej (LCAPs) okresowo aktualizowane.
• Redukcja emisji (mitygacja):
2
•
Przekształcenie deklaracji w cele i plany działań (NAMAs): wyszczególnienie najważniejszych
deklaracji co do redukcji emisji i NAMAs przez kraje rozwinięte i rozwijające się, przekazane
jako zapisy do zawarcia w przyszłym wiążącym porozumieniu, ustanowienie mechanizmu
wspierania poszukiwań NAMA.
•
Dostrzeżenie brakujących zobowiązań: formalne potwierdzenie luki, którą trzeba uzupełnić
redukcjami, zgoda na proces, który do 2013 roku zidentyfikuje dodatkowe możliwości
Więcej informacji: http://wwf.panda.org/what_we_do/footprint/climate_carbon_energy/forest_climate/solutions/.
Więcej informacji: http://wwf.panda.org/climatefinance
Więcej informacji: http://assets.panda.org/downloads/ngotreaty_group_a1_nat_comms_brief_june2010_fin_2.pdf,
http://assets.panda.org/downloads/zero_and_low_carbon_action_plans_unfccc_final_oct_2010.pdf
5
Więcej informacji: http://assets.panda.org/downloads/ngotreaty_group_na1_nat_comms_brief_june2010_fin.pdf
3
4
redukcji emisji, by zapewnić przetrwanie najbardziej narażonych krajów, ludzi, gatunków,
społeczności i ekosystemów, w oparciu o granice 2 i 1,5°C wzrostu temperatury.
•
Niedostateczne zobowiązania w przyszłości: zniwelowanie potencjalnych luk, np poprzez
uregulowanie kwestii emiesji z transportu morskiego i lotniczego, uniknięcie podwójnego
zliczania offsetów jako redukcji emisji i realizacji zobowiązań finansowych.6
• Transfer technologii: Ustanowienie mechanizmu transferu technologii, napędzającego innowacje,
powiększanie zasobów, wymianę informacji i współpracę. Mechanizm ten musi uwzględniać
istnienie sieci centrów technologicznych, także regionalnych, które wspierać będą wdrażanie
planów działań technologicznych, a także zawierać decyzje co do ochrony prawa własności
intelektualnej.
10 października 2010 r. w ramach Global Call for Action, tysiące akcji na całym świecie raz jeszcze
pokazały, że społeczeństwa, którym zależy na ochronie klimatu, wzywają rządy do podjęcia działań.
Zagrożeni są nie tylko mieszkańcy Grenady, Bangladeszu czy Lesoto. Zagrożone są całe biomy i
ekosystemy, miliony gatunków, a czasem egzystencja narodów czy kultur. Żaden rząd nie może
stanąć na drodze do ambitnego porozumienia, popartego nauką i równym obowiązkiem ochrony
mieszkańców Ziemi. Cancun musi być sukcesem i pomóc nam wkroczyć na ścieżkę wprost do
globalnego porozumienia.
Więcej informacji
Wojciech Stępniewski
Kierownik projektu „Klimat i energia”
WWF Polska
[email protected]
+48 602 381 962
6
Więcej o stanowisku WWF w sprawie niedostatecznych zobowiązań:
http://assets.panda.org/downloads/wwf_plugging_the_gap_final.pdf