Wystąpienie Ministra Radosława Sikorskiego w 20

Warszawa, 12 października 2011 r.
Wystąpienie Ministra Spraw Zagranicznych RP
Pana Radosława Sikorskiego
w 20-lecie Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej
Panowie Ministrowie,
Szanowni Państwo,
Serdecznie gratuluję władzom Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i jej
pracownikom 20-lecia działalności! To piękny jubileusz instytucji, która wnosi
cenny wkład w kształtowanie sąsiedztwa polsko-niemieckiego.
Sam raport za ubiegły rok działalności robi wrażenie. Fundacja zrealizowała,
bądź wsparła kwotą 16 milionów złotych blisko 700 projektów w sferze
mediów, literatury, muzyki, kultury, inicjatyw samorządowych.
Dokładnie rok temu, miał miejsce między innymi wyjazd studyjny niemieckich
dziennikarzy na Podlasie. Pejzaż kulturalny i społeczny tego zakątka kształtuje
od wieków siedem kultur: polska, białoruska, litewska, ukraińska, rosyjska,
tatarska i żydowska. To mikrokosmos współczesnej Europy. Goście odwiedzili
założone w letniej rezydencji Miłoszów Międzynarodowe Centrum Dialogu w
Krasnogrudzie. Otwierając je w przededniu inauguracji polskiej prezydencji,
Prezydent Bronisław Komorowski powiedział, że Centrum „zobowiązuje do
szczególnego wysiłku na rzecz niwelowania granic nie tyle politycznych, co
mentalnych między ludźmi różnych kultur i języków.”
Przenosimy
zatem
polsko-niemiecki
model
budowy
dobrosąsiedzkich na Wschód. To jest niebywałe osiągnięcie.
stosunków
W ostatnim dwudziestoleciu udało się nam przekształcić fatalizm polskoniemieckiego sąsiedztwa w „przestrzeń nadziei”. Pomogła w tym przekuwana w
czyn wizja ś.p. Krzysztofa Skubiszewskiego o tym, że „Droga Polski do Europy
wiedzie przez Niemcy.” Idąc za tym drogowskazem Polska przesunęła się z
peryferium do centrum Europy. Na nic zdały się tupania i przekrzykiwania
polityków gotowych zamienić naszą „wspólnotę interesów” we „wspólnotę
sporów.”
Dziś Polskę i Niemcy łączy bezprecedensowa współpraca partnerska.
58% Polaków życzy sobie ścisłych związków z Niemcami. Niemcy są
najważniejszym partnerem handlowym Polski, zaś Polska jest kluczowa dla
Niemiec w wymianie handlowej z Europą Środkowo-Wschodnią. Mamy 600
związków partnerskich miast polskich i niemieckich. 8,5 tysiąca studentów z
Polski studiuje na uczelniach w Niemczech, a Niemców w Polsce – tutaj mamy
sporo do nadrobienia – niespełna 600. Aż 7,000 niemieckich podmiotów
zainwestowało około 25 miliardów EURO w Polsce; polskie firmy ulokowały
ponad miliard EURO w Niemczech. Ale cieszy fakt, iż tym półroczu
odnotowaliśmy rekordową wielkość polskich inwestycji za Odrą – 600 milionów
EURO.
Łączy nas współodpowiedzialność za losy Europy. Kanclerz Angela Merkel
wzywa Niemcy i Polskę, aby „naszą współpracę na polu polityki europejskiej
uczynić jeszcze bardziej intensywną,” zwłaszcza kiedy Europa przeżywa „kryzys
egzystencjalny.”
Niecałe dwa tygodnie temu jako prezydencja Unii gościliśmy szczyt Partnerstwa
Wschodniego. Dołożyliśmy kolejną cegiełkę do realizacji projektu
europejskiego. Przyjęliśmy deklarację potwierdzającą wolę dalszego
pogłębiania integracji Unii Europejskiej i jej sześciu partnerów w Europie
Wschodniej. Do końca roku powinniśmy zakończyć negocjacje umowy
stowarzyszeniowej z Ukrainą i rozpoczniemy je z Mołdawią i Gruzją. Jeśli
państwa te spełnią określone warunki, zniesiemy obowiązek wizowy.
Wspólnie potępiliśmy Białoruś za pogwałcenie podstawowych wolności, ale
jednocześnie przyznaliśmy jej jasną perspektywę współpracy i szczodrej
pomocy, gdy reżim wypuści z więzień działaczy demokratycznych i wkroczy na
drogę przemian.
Przed nami uzdrowienie strefy euro. Musimy doprowadzić do porządku finanse
publiczne, aby uniknąć kolejnych perturbacji; kontynuować gruntowne reformy
zarządzania gospodarczego; stymulować wzrost gospodarczy; i poprzez te kroki,
odbudować zaufanie obywateli.
Chcemy dalej razem budować Europę. Uzgodnione w 20-tą rocznicę Traktatu
polsko-niemieckiego dokumenty rocznicowe zobowiązują nas do podjęcia
kolejnego kroku - „Partnerstwa dla Europy.” Niemcy, promotor rozwiązań w
obecnym kryzysie projektu integracyjnego, znajdują w Polsce partnera w
działaniach zmierzających do przezwyciężenia trudności. To dzięki Niemcom
przeforsowano Pakt Euro Plus, który pozwala Polsce uczestniczyć w istotnych
debatach o przyszłości Unii. Niemcy, lider strefy euro, i Polska, choć na razie
poza strefą to jednak spokojna wyspa na burzliwym morzu gospodarki
europejskiej, stanowią silną oś polityczną Europy.
Zawsze dobrze wychodziliśmy stawiając na otwartość i solidarność. W
momencie próby, jak dziś, zobowiązani jesteśmy podtrzymywać te wartości i
przeciwdziałać populistycznym pomysłom, za którymi nie kryje się interes
wspólnotowy, lecz egoistyczny protekcjonizm. My tę lekcję już kiedyś
przerabialiśmy. Zaprowadziła nas ona tylko na manowce.
W tych trudnych czasach widzę ważną rolę do spełnienia przez Fundację.
Chodzi o współtworzenie narracji w stosunkach polsko-niemieckich i
wychodzenie z nią na forum unijne.
Na Europejskim Kongresie Kultury we Wrocławiu Zygmunt Bauman powiedział,
że „losy politycznej jedności Europy” zależą „w dużym stopniu od rozwoju
kultury europejskiej.” Dlatego też cieszę się, że w Berlinie trwa wystawa o
tysiącleciu polsko-niemieckiego sąsiedztwa. Dołożymy także starań, aby
zakończyć projekt wspólnego podręcznika historii.
Musimy również jak najszybciej zrealizować zobowiązania ujęte we Wspólnym
Oświadczeniu Okrągłego Stołu w sprawach niemieckiej Polonii i mniejszości
niemieckiej w Polsce.
Nie tak dawno miałem przyjemność odwiedzić wspólnie z moim przyjacielem
Guido Westerwelle instalację „Przez Warszawę ku Wolności.” Przypomina
historię 6 tysięcy uchodźców z NRD, którzy jesienią 1989 roku, dzięki
solidarności Polaków, za pośrednictwem ambasady Republiki Federalnej
Niemiec w Warszawie wyjechali na Zachód. Ówczesny pracownik ambasady
RFN Pan Johannas Bauch osobiście towarzyszył uchodźcom w ich podróży
„pociągami wolności” przez Polskę. Potem poświęcał się sprawie stosunków
polsko-niemieckich.
Dziękuję za to Panu Bauchowi oraz Panu Herbertowi Helmrichowi, którzy dziś
ustępują z zarządu Fundacji. Za chwilę będę miał przyjemność odznaczenia
Pana Herberta Helmricha Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi RP oraz nadania
Panu Johannesowi Bauchowi honorowej odznaki Bene Merito. Dziękuję
również Pani Profesor Dorocie Simonides za wiele lat spędzonych w Radzie
Fundacji oraz nieoceniony wkład w rozwój wzajemnych stosunków.
„Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.” Polska od początku lat 90-tych
znalazła w Niemczech prawdziwego przyjaciela. Dziś możemy służyć pomocą
innym krajom, które tej pomocy potrzebują, zwłaszcza poprzez budowę
przyjaznego, demokratycznego i dostatniego sąsiedztwa. Tylko poprzez
ściślejszą współpracę w ramach Unii Europejskiej zaradzimy zagrożeniu
powstawania podziałów i obszarów wykluczenia wewnątrz samej Europy.
Tym celom niech służy również dalej nasza Fundacja!