Proces kształcenia zawodowego

Proces kształcenia
zawodowego
Opracował: Zbigniew Prokop
Cele i treści kształcenia zawodowego
Celem kształcenia zawodowego jest
przygotowanie do życia i twórczej postawy
w społeczeństwie.
 Kształtowanie specyficznych umiejętności
zawodowych zastępowane jest
umiejętnościami ogólnozawodowymi
umożliwiającymi zmiany charakteru i treści
pracy.

Cele i treści kształcenia zawodowego
Cele kształcenia zawodowego należy
rozumieć jako świadomie założone wyniki
procesu nauczania - uczenia się zawodu
wyrażone przyrostem wiadomości,
umiejętności i nawyków oraz zmianami
osobowości uczącego się.
 Treści kształcenia są pochodną celów

Podział celów kształcenia

Cele ogólne
 Cele
poznawcze
 Cele kształcące
 Cele wychowawcze

Cele szczegółowe

Szczegółowe cele dydaktyczne w
kształceniu zawodowym powinny
określać, co uczący się potrafi zrobić,
jeżeli będzie się uczył, a nie ustalać, co
robi lub co ma zrobić nauczyciel
Klasyfikacja celów nauczania - uczenia się
Cele nauczania - uczenia się
Cele dydaktyczne
Cele poznawcze
Cele wychowawcze
Cele kształcące
Treści kształcenia zawodowego




Zbiór pojęć, twierdzeń i teorii stanowiących
przedmiot poznania
Zbiór przedmiotów, narzędzi, urządzeń (a także
ich opisy) warunkujących proces pracy
Układ czynności niezbędnych do ukształtowania
się umiejętności i nawyków zawodowych
Układ czynności warunkujących efektywne
uczestnictwo uczącego się w procesie pracy
Treści kształcenia zawodowego



Podstawę do ustalenia treści danego przedmiotu
stanowi podstawa programowa kształcenia w
zawodzie i program nauczania zatwierdzony
przez MEN
Współcześnie dąży się do tego, by treści
stanowiły układy strukturalne i zintegrowane,
aby gwarantowały wiązanie teorii z praktyką
i aby odpowiadały obecnemu rozwojowi techniki.
Stąd pojawia się idea kształcenia modułowego
Miejsce treści kształcenia w systemie kształcenia zawodowego
Praktyka
(otaczająca nas
rzeczywistość
Klasyfikacja zawodów i specjalności
szkolnictwa zawodowego
Charakterystyka kwalifikacyjna absolwenta w zawodzie
Treści kształcenia zawodowego
Podstawa programowa kształcenia w zawodzie
Program
nauczania
przedmiotu/
modułu
Program
nauczania
przedmiotu/
modułu
Program
nauczania
przedmiotu/
modułu
Plan nauczania
Program nauczania dla zawodu
Program
nauczania
przedmiotu/m
odułu
Charakterystyka kwalifikacyjna
absolwenta w zawodzie
Poziom
taksonometryczny
Kategoria
celu
Określenia
wieloznacznikowe
I
WIADOMOŚCI
A
wiedzieć (zapamiętać)
wymienić, podać, określić,
zdefiniować, wyliczyć
B
rozumieć
wyjaśnić, charakteryzować,
rozpoznawać, rozróżniać,
uzasadniać, zilustrować,
C
potrafi stosować
wiadomości
w sytuacjach typowych
D
stosowanie wiadomości w
sytuacjach problemowych
(rozwiązywanie
problemów),
II
UMIEJĘTNOŚ
CI
Przykłady czasowników operacyjnych
(działanie, polecenie, zadanie)
wykonywać, zastosować, narysować,
rozwiązać, sklasyfikować, połączyć,
zmierzyć,
dowieść, analizować, wykryć
przewidzieć, ocenić, zaplanować,
zaprojektować.
Kategorie:
•
A i B- odnoszą się do wiedzy teoretycznej jaką uczeń powinien zdobyć na naszych zajęciach oraz
musi rozumieć to, czego się nauczył
•
C i D- odnoszą się do umiejętności zastosowania nabytej teorii w praktyce w sytuacjach typowych
i problematycznych
•
D- jej cel jest najtrudniejszy, gdyż odnosi się do zachowań nietypowych (w razie problemu uczeń
powinien sam przeanalizować sytuację i w oparciu o zdobytą teorię zastosować najlepsze wyjścierozwiązanie problemu)
Systemy i etapy nauczania – uczenia się
praktycznych umiejętności zawodowych
System przedmiotowy
 System operacyjny
 System operacyjno-kompleksowy

Etapy nauczania – uczenia się
Etap wstępny
 Etap rozwojowy
 Etap powstania nawyków
 Etap specjalizujący

Etapy nauczania – uczenia się praktycznych
umiejętności zawodowych
ETAPY NAUCZANIA-UCZENIA SIĘ
PRAKTYCZNYCH UMIEJĘTNOŚCI ZAWODOWYCH
Etap wstępny
Etap rozwojowy
Etap powstawania
nawyków
Etap specjalizujący
Analiza ruchów i czynności przy maksymalnym udziale
świadomości
Synteza ruchów i czynności (łącznie się, scalanie,
porządkowanie) oraz zmniejszanie się udziału świadomości.
Doskonalenie ruchów roboczych, czynności i zabiegów
technologicznych
Automatyzowanie ruchów, czynności i zabiegów
technologicznych (powstawanie nawyków) ograniczanie
udziału świadomości do korygowania analizatorów
ruchowych
Uczniowie stopniowo przygotowują się do podjęcia pracy
w wyuczonym zawodzie (specjalności)
Formy organizacyjne kształcenia
zawodowego
Systemy procesu kształcenia
zawodowego
1
Gabinetowo-lekcyjny
2
Pracowniano-laboratoryjny
3
Warsztatowo - produkcyjno
- usługowy
Przedmiotowy
Operacyjny
Operacyjno kompleksowy
Formy organizowania praktycznej nauki zawodu
w systemie warsztatowo – produkcyjno - usługowym









Nauczanie indywidualne
Nauczanie grupowe
Nauczanie w grupach uczniowskich
Nauczanie w zespołach pracowniczych
Praktyki zawodowe uczniów
Zajęcia specjalizujące
Zajęcia pracowniane lub laboratoryjne
Wycieczki dydaktyczne
Zajęcia seminaryjne
Literatura
1.Cz. Kupisiewicz – Podstawy dydaktyki
ogólnej
2.T. Nowacki – Podstawy dydaktyki zawodowej
3.W. Okoń - Wprowadzenie do dydaktyki
ogólnej
4.Cz. Plewka – Poradnik nauczyciela
praktycznej nauki zawodu
5.T. Ornatowski – Praktyczna nauka zawodu
6.F. Szlosek – Wstęp do dydaktyki
przedmiotów zawodowych
7.K. Symela – Kształcenie modułowe