Monitorowanie - dane 2016

Transkrypt

Monitorowanie oporności
w Polsce – dane sieci EARS-Net
Dorota Żabicka
Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej
Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów,
Narodowy Instytut Leków, Warszawa
Monitorowanie oporności - definicja
 Monitorowanie lekowrażliwości drobnoustrojów jest to
zorganizowany, zwykle długoterminowy, ciągły system
zbierania, analizowania i raportowania danych
 Umożliwia ocenę zmian ilościowych i prześledzenie
trendów występowania oraz rozprzestrzeniania się
oporności na antybiotyki
 Dostarcza informacji niezbędnych w ochronie zdrowia
publicznego do kontroli zakażeń i formułowania
rekomendacji terapeutycznych
Dorota Żabicka, www.korld.edu.pl, 2016
Definicje oporności nabytej MDR, XDR, PDR
 MDR – wielolekooporność (ang. multidrug-resistance)
Termin MDR oznacza niewrażliwość (oporność lub średnią wrażliwość)
na przynajmniej jeden antybiotyk z co najmniej trzech grup leków
przeciwbakteryjnych aktywnych wobec danego gatunku; nie bierze się
pod uwagę leków, na które gatunek jest naturalnie oporny
 XDR – rozszerzona oporność (ang. extensively drug resistance)
Drobnoustrój jest klasyfikowany jako XDR jeśli jest niewrażliwy (oporny
lub średniowrażliwy) na przynajmniej jeden antybiotyk we wszystkich z
wyjątkiem dwóch grup antybiotyków, aktywnych wobec danego
gatunku
 PDR – całkowita oporność (ang. pandrug-resistance)
Drobnoustrój jest klasyfikowany jako PDR jeśli wykazuje niewrażliwość
na wszystkie antybiotyki we wszystkich klasach aktywnych wobec
danego gatunku drobnoustroju
Drobnoustroje alarmowe ze względu na lekooporność
 Zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia z
dnia 23 grudnia 2011r. do drobnoustrojów alarmowych zaliczamy
m.in.:
 S.aureus oporny na meticylinę (MRSA) lub glikopeptydy (VISA lub VRSA) lub







oksazolidynony;
Enerococcus spp. oporne na glikopeptydy (VRE) lub oksazolidynony
Pałeczki gram-ujemne (Enterobacteriaceae) wytwarzające -laktamazy o
rozszerzonym spektrum substratowym (ESBL) lub oporne na karbapenemy
lub inne dwie grupy leków lub polimyksyny
P.aeruginosa oporne na karbapenemy lub inne dwie grupy leków lub
polimyksyny
Pałeczki niefermentujące z gatunku Acinetobacter spp. oporne na
karbapenemy lub inne dwie grupy leków lub polimyksyny
S.pneumoniae oporne na cefalosporyny III generacji lub penicylinę
Szczepy chorobotwórcze laseczki beztlenowej C.difficile oraz wytwarzane
przez nie toksyny A i B
Grzyby Candida oporne na flukonazol lub inne leki z grupy azoli lub kandyn
Sieć EARS-Net
www.ecdc.europa.eu
 EARS-Net (do 2010 roku EARSS, ang. European Antimicrobial Resistance
Surveillance System) jest to koordynowana przez Europejskie Centrum
Zapobiegania i Kontroli Chorób ECDC (ang. European Centre for Disease
Prevention and Control) w Sztokholmie sieć monitorowania oporności na
antybiotyki kluczowych drobnoustrojów izolowanych z zakażeń inwazyjnych
(fizjologicznie jałowych miejsc organizmu), z posiewów krwi i z płynu
mózgowo-rdzeniowego
 W Europie dane o lekowrażliwości i mechanizmach oporności kluczowych
patogenów zbierane są w 30 krajach europejskich
 W sieci zbierane są dane o lekowrażliwości siedmiu patogenów:
Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis,
Enterococcus faecium, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae i
Pseudomonas aeruginosa, a do 2012 roku również Acinetobacter baumanii
Dane sieci EARS-Net dostępne na stronie internetowej ECDC w zakładce
Surveillance
Atlas of Infectious Diseases
Bakterie Gram-dodatnie
Istotne mechanizmy oporności nabytej
 MRSA – Staphylococcus aureus oporne na metycylinę –
oporność na wszystkie antybiotyki β-laktamowe
 Modyfikacja budowy białek PBP (penicillin binding proteins)
związana z obecnością kasety SCCmec zawierającej gen mecA lub
mecC
 PRP – Streptococcus pneumoniae oporne na penicylinę
 Modyfikacja budowy białek PBP (penicillin binding proteins); geny
mozaikowe u S.pneumoniae
 VRE – Enterococcus faecium i rzadziej Enteroccus faecalis
oporne na wankomycynę
 Zmiana budowy ściany komórkowej u szczepów opornych,
najwyższy poziom oporności na wankomycynę i teikoplaninę u
szczepów z genem vanA , coraz częściej szczepy z genem vanB
 Oporność na linezolid u Enterococcus spp. i Staphylococcus
aureus
Dane sieci EARS-Net
Staphylococcus aureus
Staphylococcus aureus odsetek izolatów opornych (n=1192)
16,0%
14,0%
12,0%
10,0%
8,0%
15,1%
15,8%
6,0%
4,0%
4,2%
2,0%
0,0%
MRSA
gentamycyna
ciprofloksacyna
Dane z 2015r , 1192 izolaty z 48 laboratoriów, ~60 szpitali
Dane sieci EARS-Net
Streptococcus pneumoniae
Streptococcus pneumoniae odsetek izolatów niewrażliwych (n=230)
31,1%
35%
30%
24,5%
25%
19,5%
20%
2014
29%
15%
11,3%
10%
5%
0%
penicylina
makrolidy
penicylina i
makrolidy
cefalosporyny
III gen
Dane z 2015r , 230 izolatów z 40 laboratoriów, ~50 szpitali
Dane sieci EARS-Net
Enterococcus faecalis i Enterococcus faecium
Enterococcus spp. odsetek izolatów niewrażliwych (n=286)
98,8%
100%
80%
E. faecalis
59,3%
60%
E. faecium
46,4%
40%
17,7%
20%
2,8%
0,8%
15,9%
1,3%
0,2%
0%
aminipenicyliny
HLGR
wankomycyna
teikoplanina
Dane z 2015r
E. faecalis 432 izolaty z 47 laboratoriów, ~60 szpitali
E. faecium 216 izolatów z 41 laboratoriów, ~50 szpitali
linezolid
0,9%
Dane sieci EARS-Net
VRE – enterokoki oporne na wankomycynę
Oporność na wankomycynę izolaty z krwi
25,0%
Odsetek opornych
20,0%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
E. faecalis
E. faecium
2010
0,0%
7,8%
2011
0,4%
8,4%
2012
0,0%
8,3%
2013
0,3%
13,0%
2014
1,50%
20%
2015
2,8%
17,7%
Pałeczki niefermentujące
Oporność naturalna i oporność nabyta
 Oporność naturalna na wiele leków, związana głównie
z barierami przepuszczalności osłon komórkowych lub
enzymów rozkładających lek.
 Oporność nabyta:




β-laktamazy ESBL
karbapenemazy MBL
enzymy rozkładające aminoglikozydy
pompy usuwające lek z komórki – nadprodukcja
 Często stwierdzane szczepy MDR
Dane sieci EARS-Net
Pseudomonas aeruginosa
Pseudomonas aeruginosa - odsetek izolatów opornych (n=260)
36,2%
40,0%
35,0%
30,0%
25,0%
20,0%
15,0%
10,0%
5,0%
0,0%
37%
27,8%
23,8%
37,8%
Dane sieci EARS-Net
Acinetobacter baumannii
Acinetobacter baumannii - odsetek opornych (n=245)
88,1%
90%
70,2%
65,6%
80%
54,6%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
aminoglikozydy
fluorochinolony
karbapenemy
fluorochinolony i
aminoglikozydy i
karbapenemy
Bakterie Gram-ujemne rodzina Enterobacteriaceae
Istotne mechanizmy oporności nabytej
• Oporność na antybiotyki β-laktamowe – pałeczki Gram-ujemne
– ESBL β-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym klas A i D
– Karbapenemazy
– MBL – metalo-β-laktamazy klasy B
– β-laktamaza typu KPC (klasy A)
– OXA-48
– Współwystępowanie kliku mechanizmów w jednej komórce bakteryjnej
– Oporność na karbapenemy związana z przepuszczalnością osłon
komórkowych
• Fluorochinolony – mutacje w genach gyrazy/ topoizomerazy IV,
bariery przepuszczalności, aktywne usuwanie leku z komórki,
oporność plazmidowa PMQR (Qnr, Qep itd.)
• Aminoglikozydy – produkcja enzymów inaktywujących lek,
zaburzenia przepuszczalności osłon komórkowych
• Kolistyna – oporność kodowana chromosomalnie lub
plazmidowa
Dane sieci EARS-Net
Escherichia coli
Escherichia coli - odsetek izolatów opornych (n=1616)
60%
60%
50%
40%
28%
30%
20%
11,9%
11,2%
6,1%
10%
0%
0%
aminopenicyliny
aminoglikozydy
fluorochinolony
cefalosporyny III
gen.
karbapenemy
fluorochinolony i
aminoglikozydy i
cefalosporyny III
gen
Dane sieci EARS-Net
Klebsiella pneumoniae
Klebsiella pneumoniae odsetek izolatów opornych (n=679)
100%
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
57,2%
63,9%
64,2%
54%
0,3%
aminopenicyliny aminoglikozydy fluorochinolony cefalosporyny III
gen.
karbapenemy
fluorochinolony i
aminoglikozydy i
cefalosporyny III
gen
Oporność na antybiotyki – aktualna sytuacja
• Rozprzestrzenianie się dobrze poznanych i opisanych
mechanizmów oporności
• Wzrastająca liczba zakażeń wywoływanych przez
drobnoustroje
– MDR (wielolekoporność, ang. multidrug-resistance)
– XDR (rozszerzona oporność, ang. extensively drug
resistance)
– PDR (całkowita oporność, ang. pandrug-resistance)
• Rozprzestrzenianie się klonów wielolekoopornych
• Pojawianie się i rozprzestrzenianie nowych mechanizmów
oporności na leki ostatniej szansy
Dziękuję za uwagę

Monitorowanie - dane 2016

Transkrypt

Podobne dokumenty

Pani Dorota Chrapek z Pogwizdowa 37 lat Pani Dorota to kobieta z

Lista tematów projektów edukacyjnych

Tłumaczenie dokumentu ECDC na temat oporności na antybiotyki w

HARMONOGRAM DYŻURÓW - 24, 25 i 29 marca 2016 roku

szkolny konkurs graficzny kartka walentynkowa

Nieźle ciepie... - Publiczna Szkoła Podstawowa nr 19 w

Krzyżówka