Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 22
Transkrypt
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 22
I. PRODUKTY I TECHNOLOGIE PODWÓJNEGO ZASTOSOWANIA a) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 22 czerwca 2008 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania (ostatnio zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 1167/2008 z dnia 24 października 2008 r.) b) Wspólne działanie 401/2000/WPZiB dotyczące kontroli pomocy technicznej odnoszącej się do niektórych wojskowych użytkowników końcowych c) Wzajemna ocena systemów stosowanych przez państwa członkowskie do kontroli wywozu towarów podwójnego zastosowania, przeprowadzana w ramach strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia II. SPRZĘT WOJSKOWY a) Wspólne stanowisko Rady określające wspólne zasady regulujące kontrolę wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego b) Zewnętrzne działania UE propagujące wśród państw trzecich kontrolę wywozu uzbrojenia oraz zasady i kryteria kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia c) d) Wsparcie UE na rzecz prawnie wiążącego traktatu o handlu bronią Kontrola pośrednictwa w handlu bronią I. PRODUKTY I TECHNOLOGIE PODWÓJNEGO ZASTOSOWANIA (a) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1334/2000 z dnia 22 czerwca 2000 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli eksportu produktów i technologii podwójnego zastosowania (ostatnio zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 1167/2008 z dnia 24 października 2008 r.) (Uwaga: Aby wyświetlić skonsolidowaną wersję preambuły i artykułów rozporządzenia, należy kliknąć na łącze ,,wersja skonsolidowana”. Najnowsza wersja załączników (opisana poniżej) znajduje się w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1167/2008 z dnia 24 października 2008 r.. Wyszukiwarka pomoże szybko odnaleźć tekst i wykazy produktów podwójnego zastosowania). Streszczenie Wywóz produktów i technologii podwójnego zastosowania jest uregulowany na szczeblu Wspólnoty rozporządzeniem Rady nr 1334/2000 (ze zmianami) ustanawiającym wspólnotowy system kontroli wywozu produktów i technologii podwójnego zastosowania. Rozporządzenie to, mające ułatwić legalny handel oraz umożliwić skoncentrowanie zasobów na kontroli wywozu produktów potencjalnie niebezpiecznych i na zwalczaniu nadużyć finansowych, składa się z następujących głównych elementów: rozporządzenie, które między innymi: - definiuje (w art. 2) pojęcia: ,,produkty podwójnego zastosowania” (obejmujące również oprogramowanie i technologię), ,,wywóz” (określany w rozporządzeniu jako ,,eksport”), ,,eksporter” oraz ,,deklaracja eksportowa”; - definiuje swój zakres: poza wymogiem zezwolenia na wywóz produktów podwójnego zastosowania wymienionych w załączniku I przewiduje też – na mocy art. 4, zwanego ,,klauzulą ogólną” – wymóg zezwolenia na wywóz każdego produktu, który ma lub może mieć zastosowanie w związku z bronią masowego rażenia, jak również na wywóz broni konwencjonalnej, jeśli ma ona być wywieziona na obszar objęty embargiem na broń; - ustanawia generalne wspólnotowe zezwolenie na wywóz (art. 6 ust. 1 i załącznik II) dla wszystkich produktów z wyłączeniem produktów potencjalnie najbardziej niebezpiecznych (wymienionych w załączniku IV) dla siedmiu państw trzecich o podobnych poglądach; - w odniesieniu do wywozu wszystkich innych produktów wymagających zezwolenia zgodnie z przedmiotowym rozporządzeniem ostateczną decyzję pozostawia organom krajowym, które rozstrzygają o udzieleniu krajowego, globalnego lub indywidualnego zezwolenia na wywóz (art. 6 ust. 2); tym samym zachowuje równowagę pomiędzy zasadą kompetencji Wspólnoty a uzasadnionym prawem państw członkowskich do kontroli nad sprawami związanymi z bezpieczeństwem narodowym; - ustanawia zasady konsultacji i wymiany informacji pomiędzy państwami członkowskimi w sprawie decyzji o udzieleniu zezwolenia na wywóz itd.; - powołuje ,,grupę koordynacyjną” (art. 18), skupiającą przedstawicieli wszystkich państw członkowskich, działającą pod przewodnictwem Komisji i mającą za zadanie badać wszelkie kwestie związane ze stosowaniem przedmiotowego rozporządzenia. W myśl art. 18 ust. 2 w sprawach dotyczących rozporządzenia grupa koordynacyjna może zwracać się o opinię do organizacji reprezentujących eksporterów. załączniki: - Załącznik I Wspólny wykaz produktów podwójnego zastosowania podlegających kontroli. Wykaz ten, sporządzony z pełnym uwzględnieniem wymogów i zobowiązań przyjętych przez państwa członkowskie stosujące odpowiednie międzynarodowe systemy nierozprzestrzeniania broni i mechanizmy kontroli wywozu (m.in. porozumienie z Wassenaar, Reżim Kontrolny Technologii Rakietowych, Grupa Dostawców Sprzętu Jądrowego i Grupa Australijska) lub przyjętych w drodze ratyfikacji odpowiednich umów międzynarodowych (takich jak konwencja o broni chemicznej), jest uaktualniany w świetle nowych uzgodnień podejmowanych w ramach tych systemów, mechanizmów i umów międzynarodowych. - Załącznik II Generalne wspólnotowe zezwolenie na wywóz, obejmujące wywóz wszystkich produktów podwójnego zastosowania poza produktami potencjalnie najbardziej niebezpiecznymi (wymienionymi w załączniku IV, zob. poniżej) do Australii, Japonii, Kanady, Norwegii, Nowej Zelandii, Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych. - Załącznik IIIa Wzór formularza do zastosowania we wszystkich państwach członkowskich przy wydawaniu krajowych, globalnych i indywidualnych zezwoleń na wywóz. - Załącznik IIIb Wspólne elementy uwzględniane przy publikacji generalnych zezwoleń na wywóz. - Załącznik IV Wykaz potencjalnie najbardziej niebezpiecznych produktów podwójnego zastosowania wymienionych w załączniku I, które podlegają kontroli w przypadku transferu wewnątrzwspólnotowego. Więcej informacji na stronie: http://www.ec.europa.eu/comm/trade/issues/sectoral/industry/dualuse/index_en .htm (b) Wspólne działanie 401/2000/WPZiB dotyczące kontroli pomocy technicznej odnoszącej się do niektórych wojskowych użytkowników końcowych Tekst ten – powodujący, że kontrolą objęto pomoc techniczną związaną z bronią masowego rażenia – stanowi pierwszy krok ku zharmonizowaniu kontroli usług związanych z towarami podwójnego zastosowania. Krok kolejny jest zasygnalizowany art. 3, przewidującym możliwość kontrolowania pomocy technicznej, jeżeli wiąże się ona z konwencjonalnymi zastosowaniami wojskowymi i jest świadczona krajom objętym embargiem na broń na mocy decyzji Unii Europejskiej, OBWE lub Rady Bezpieczeństwa ONZ. (c) Wzajemna ocena systemów stosowanych przez państwa członkowskie do kontroli wywozu towarów podwójnego zastosowania, przeprowadzana w ramach strategii UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia W czerwcu 2003 r. Rada Europejska w Salonikach przyjęła plan działania przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia; punkt 21 tego planu przewiduje rozpoczęcie „wzajemnej oceny systemów stosowanych przez wszystkie państwa członkowskie i przystępujące w przypadku kontroli wywozu towarów”. Punkt 21 brzmi: ,,Aby lepiej skoordynować kontrolę wywozu w UE oraz skorzystać z doświadczeń innych, należy przeprowadzić wzajemną ocenę we wszystkich państwach członkowskich i przystępujących”. Strategia UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, przyjęta w dniu 12 grudnia 2003 r., wśród działań UE przewiduje zwiększenie skuteczności kontroli wywozu w rozszerzonej Europie oraz przypomina o potrzebie przeprowadzenia efektywnej wzajemnej oceny. Pierwszy etap wzajemnej oceny zakończono w lipcu 2004 r. Przeprowadzono ją w grupach obejmujących dwa lub trzy kraje: przeanalizowano krajowe ustawodawstwo oraz jego realizację w celu wyłonienia najlepszych wzorców w rozszerzonej Unii. Wzajemną ocenę koordynowały służby Komisji, korzystając z pomocy grupy zadaniowej, która na podstawie sprawozdań grup sporządziła analizę i zalecenia. W dniu 13 grudnia 2004 r. Rada wydała oświadczenie, które zawierało zalecenia wydane na podstawie wzajemnej oceny i podkreślało, jak dużą wagę UE przywiązuje do skutecznej kontroli wywozu – zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Wykonanie zaleceń wynikających ze wzajemnej oceny zostało w roku 2005, podczas przewodnictwa luksemburskiego i brytyjskiego, uznane za priorytet przez działającą w ramach Rady Grupę Roboczą ds. Towarów Podwójnego Zastosowania. Osiągnięcia dokonane w roku 2005, m.in. listę kontrolną, którą państwa członkowskie mogą wykorzystać do analizy porównawczej ich obecnych praktyk w zakresie relacji z przemysłem w celu osiągnięcia wyższego stopnia wiedzy przedsiębiorstw UE na temat kontroli eksportu oraz zapewnienia ich wsparcia i aktywnej współpracy w walce z rozprzestrzenianiem BMR, zawarto w sprawozdaniu przyjętym do wiadomości przez Radę w dniu 12 grudnia 2005 r. W roku 2006, podczas przewodnictwa austriackiego i fińskiego, Grupa Robocza ds. Towarów Podwójnego Zastosowania kontynuowała prace nad wykonaniem zaleceń. Opierając się na dyskusjach o realizacji wzajemnej oceny – przeprowadzonych zarówno przez Grupę Roboczą ds. Towarów Podwójnego Zastosowania, jak i przez grupę koordynacyjną utworzoną na mocy art. 18 – oraz na wynikach konsultacji z eksporterami, Komisja w dniu 18 grudnia przedstawiła Radzie komunikat i wniosek w sprawie przekształcenia rozporządzenia Rady ustanawiającego wspólnotowy system kontroli wywozu produktów i technologii podwójnego zastosowania; w dokumentach tych uwzględniła zalecenia wynikające ze wzajemnej oceny oraz wyniki późniejszej analizy skutków regulacji, a także obowiązki przypadające UE na mocy rezolucji nr 1540 Rady Bezpieczeństwa ONZ. Jak stwierdzono w powyższym komunikacie oraz na podstawie dyskusji na temat wspólnotowych generalnych zezwoleń na eksport prowadzonych w 2007 roku na forum podgrupy Grupy Roboczej ds. Towarów Podwójnego Zastosowania, w grudniu 2008 roku Komisja przedstawiła Radzie wniosek dotyczący nowych wspólnotowych generalnych zezwoleń na eksport niektórych produktów podwójnego zastosowania niepodlegających szczególnym ograniczeniom do niektórych miejsc przeznaczenia niepodlegających szczególnym ograniczeniom. Projekt wniosku obejmuje sześć nowych generalnych wspólnotowych zezwoleń na eksport. W myśl zaleceń wynikających ze wzajemnej oceny przeprowadzonej w roku 2004, na posiedzeniu w dniu 23 grudnia 2008 r. Komitet Stałych Przedstawicieli zapoznał się z zaleceniami w sprawie najlepszych praktyk dotyczących elementów wspólnotowego certyfikatu użycia końcowego (uzgodnionymi przez Grupę Roboczą ds. Towarów Podwójnego Zastosowania); certyfikat ten – właściwie podpisany i opatrzony pieczęcią – ma być w odpowiednich przypadkach przedstawiany organom krajowym przez eksporterów ubiegających się o zezwolenie na wywóz produktów podwójnego zastosowania (por. art. 6 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1334/2000). SPRZĘT WOJSKOWY a) WSPÓLNE STANOWISKO RADY 2008/944/WPZiB określające wspólne zasady regulujące kontrolę wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego Tło i streszczenie UE od wielu lat odgrywa zarówno w regionie, jak i na świecie czołową rolę w kontrolowaniu wywozu uzbrojenia. W roku 1998 Rada przyjęła kodeks postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia; ustanowiła w nim osiem kryteriów stosowanych przy wywozie broni konwencjonalnej, stworzyła mechanizmy powiadamiania i konsultacji w przypadku odmów, a także przewidziała procedurę przejrzystości polegającą na publikowaniu rocznych sprawozdań UE o wywozie uzbrojenia. Kodeks przez dziesięć lat obowiązywania znacznie przyczynił się do harmonizacji krajowych polityk w dziedzinie kontroli wywozu uzbrojenia, a jego zasady i kryteria zostały oficjalnie uznane przez różne państwa trzecie. Wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB, przyjęte w dniu 8 grudnia 2008 r., oznacza, że przegląd kodeksu – zwieńczony sukcesem –oficjalnie się zakończył i że poczyniono kolejny ważny krok w doskonaleniu unijnych norm kontroli wywozu. Wspólne stanowisko jest znacznie aktualniejszym i lepszym instrumentem, który ma zająć miejsce wspomnianego kodeksu. Zawiera kilka nowych elementów, które pogłębiają i poszerzają zakres jego zastosowania. Między innymi kontrolą objęte zostają: pośrednictwo, transakcje tranzytowe i niematerialne transfery technologii oraz wdrożone zostają zaostrzone procedury służące harmonizacji eksportowych polityk państw członkowskich. Przyznając szczególną odpowiedzialność państwom eksportującym sprzęt wojskowy i technologie wojskowe, państwa członkowskie jeszcze raz dowiodły, że są zdecydowane zapobiegać wywozowi tych produktów, jeśli mogłyby zostać wykorzystane do niepożądanych celów, np. do represji wewnętrznych lub ataków międzynarodowych, lub mogłyby się przyczynić do destabilizacji regionalnej. Co roku Rada oceniała realizację kodeksu (zob. pierwsze, drugie, trzecie, czwarte, piąte, szóste, siódme, ósme, dziewiąte i dziesiąte sprawozdanie roczne). W myśl klauzuli operacyjnej nr 5 kodeksu Rada w dniu 13 czerwca 2000 r. przyjęła wspólny wykaz sprzętu objęty przepisami kodeksu wraz z deklaracją nr 2000/C/191/01. W dniu 23 lutego 2009 r. Rada przyjęła najnowszą wersję wspólnego wykazu uzbrojenia Unii Europejskiej, uaktualniającą wersje poprzednie. Artykuł 12 wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB przewiduje, że wspólny wykaz powinien stać się punktem odniesienia dla krajowych wykazów technologii wojskowych i sprzętu wojskowego, ale nie powinien ich bezpośrednio zastępować. Przewodnik użytkownika, sporządzony i regularnie uaktualniany przez Grupę Roboczą ds. Wywozu Broni Konwencjonalnej, służy państwom członkowskim jako wskazówka we wdrażaniu przedmiotowego wspólnego stanowiska (por. art. 13 wspólnego stanowiska). Skierowany jest przede wszystkim do urzędników wydających zezwolenia na wywóz. Punkt 4.1.2 podręcznika wymaga, by państwa członkowskie eksportujące sprzęt wymieniony we wspólnym wykazie uzbrojenia UE publikowały krajowe sprawozdania na temat wywozu sprzętu obronnego. Większość państw członkowskich publikuje krajowe sprawozdania w Internecie, na następujących stronach: Austria: (rząd: http://www.austria.gv.at Ministerstwo Spraw Zagranicznych: http://www.bmaa.gv.at) Belgia: « Rapport du Gouvernement au Parlement sur la loi relative à l'importation, l'exportation et le transit d'armes » http://www.diplomatie.be/fr/press/homedetails.asp?TEXTID=8481 (diplobel.fgov.be) http://docs.vlaanderen.be/buitenland/deelsites/wapenhandel.htm http://gov.wallonie.be/code/fr/rap_2005.pdf Bułgaria: http://www.mee.government.bg/ind/lic/arms.html Czechy: « Yearly National Reports: 2001, 2002, 2003, 2004 » http://www.mzv.cz/wwwo/mzv/default.asp?ido=15135&idj=2&amb=1&ikony=True&t rid=1&prsl=True&pocc1=8 (www.mzv.cz/kontrolaexportu) Dania: « Udforsel af vaben og produkter med dobbelt anvendelse fra Danmark 2004 » http://www.um.dk/NR/rdonlyres/5D6C5BD3-E876-484B-B974AA62D12D949B/0/2004Udfoerselafvaabenogdualuseprodukterrev2.pdf Estonia: http://www.vm.ee/eng/kat_153 Finlandia: « Annual report according to the eu code of conduct on arms exports 2003 » http://www.defmin.fi/index.phtml/page_id/334/topmenu_id/75/menu_id/334/this_to pmenu/75/lang/3/fs/12 Francja: « Rapport au Parlement sur les exportations d'armement de la France en 2002 et 2003 » http://www.defense.gouv.fr/sites/defense/actualites_et_dossiers/rapport_sur_les_ex portations_darmement_en_2002_et_2003 Niemcy: « 2004 Military Equipment Export Report » http://www.bmwi.bund.de/Navigation/Service/bestellservice,did=72610.html Węgry: http://www.mkeh.hu Irlandia: http://www.entemp.ie/trade/export/military.htm Włochy: http://www.senato.it/leg/15/BGT/Schede/docnonleg/12689.htm Łotwa: www.mfa.gov.lv Litwa: http://www.urm.lt/index.php?1703452064 Luksemburg: www.mae.lu Malta: http://mcmp.gov.mt/commerce_trade04.asp Holandia: « Bijlage: Jaarrapport Wapenexportbeleid 2004 » http://www.exportcontrole.ez.nl Polska: http://dke.mg.gov.pl Portugalia: http://www.mdn.gov.pt/Defesa/Estrutura/Organigrama/DGAED/relatorios_anuarios.h tm Rumunia: www.ancex.ro, www.export-control.ro Słowacja: www.economy.gov.sk Słowenia: www.mors.si Hiszpania: http://www.revistasice.com/Estudios/Documen/bice/2827/BICE28270101.PDF (www.mcx.es/sgcomex/mddu) Szwecja: http://www.sweden.gov.se Wielka http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c Brytania: =Page&cid=1007029390554 (b) Zewnętrzne działania UE propagujące wśród państw trzecich kontrolę wywozu uzbrojenia oraz zasady i kryteria kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia W dniu 17 marca 2008 r. Rada przyjęła wspólne działanie 2008/230/WPZiB w sprawie wspierania działań UE mających na celu propagowanie wśród państw trzecich kontroli wywozu uzbrojenia oraz zasad i kryteriów kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia. Wspólne działanie przewiduje, że 500 500 EUR z budżetu UE dofinansuje seminaria organizowane przez prezydencję (z pomocą Sekretariatu Rady), których uczestnikami będą eksperci zajmujący się kontrolą wywozu uzbrojenia pochodzący z państw członkowskich UE i innych zainteresowanych państw, zwłaszcza blisko sąsiadujących z UE. Inicjatywa ta jest skierowana m.in. do państw Europy Południowo-Wschodniej, państw objętych europejską polityką sąsiedztwa (państw Afryki Północnej i basenu Morza Śródziemnego oraz państw wschodnioeuropejskich z regionu Kaukazu), a także do Turcji i Ukrainy. Seminaria mają służyć m.in. popularyzowaniu kryteriów i zasad kodeksu postępowania UE w sprawie wywozu uzbrojenia oraz mają pomóc w opracowaniu i wdrożeniu przepisów zapewniających skuteczną kontrolę wywozu uzbrojenia. (c) Wsparcie UE na rzecz prawnie wiążącego traktatu o handlu bronią Od podjęcia w 2005 roku pod kierownictwem Zjednoczonego Królestwa inicjatywy na rzecz promowania przyjęcia traktatu o handlu bronią UE jest w pełni zaangażowana w realizację tego projektu. UE w pełni popiera – w ramach struktur ONZ – działania zmierzające do zawarcia wspomnianego traktatu. Wszystkie państwa członkowskie UE głosowały za rezolucją nr 61/89 Zgromadzenia Ogólnego ONZ zalecającą utworzenie grupy ekspertów rządowych, których zadaniem miała być analiza wykonalności, zakresu zastosowania i planowanych założeń traktatu o handlu bronią oraz za rezolucją nr 63/240 Zgromadzenia Ogólnego ONZ ustanawiającą otwartą grupę roboczą, aby w 2009 roku przeanalizowała „te elementy sprawozdania grupy ekspertów rządowych, które w wyniku wypracowanego porozumienia można by włączyć do prawnie wiążącego traktatu dotyczącego importu, eksportu oraz transferu broni konwencjonalnej; traktat taki wprowadziłby równowagę z korzyścią dla wszystkich, a zasady zawarte w Karcie Narodów Zjednoczonych oraz inne wiążące zobowiązania międzynarodowe stanowiłyby podstawę takiej analizy, a także aby przekazała wstępne sprawozdanie grupy roboczej Zgromadzeniu Ogólnemu do rozważenia podczas 64. sesji.” W dniu 19 stycznia 2009 r. Unia Europejska podjęła dalsze konkretne kroki zmierzające do promowania traktatu o handlu bronią, przyjmując decyzję Rady 2009/42/WPZiB promującą proces prowadzący do zawarcia traktatu o handlu bronią. Celem tej decyzji jest lepsze informowanie podmiotów krajowych i regionalnych, państw członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i przedmiotowego sektora o trwających na forach międzynarodowych rozmowach na temat traktatu o handlu bronią, a także wsparcie debaty prowadzonej przez państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych, zwłaszcza państwa, które nie uczestniczą w działaniach grupy ekspertów rządowych. Do osiągnięcia takich celów będzie prowadzić zorganizowanie sześciu seminariów regionalnych, posiedzenia dodatkowego przy okazji posiedzenia Komitetu Pierwszego podczas 64. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, jak również posiedzenia inauguracyjnego i seminarium końcowego. (d) Kontrola pośrednictwa w handlu bronią W dniu 23 czerwca 2003 r. Rada przyjęła wspólne stanowisko 2003/468/WPZiB w sprawie kontroli pośrednictwa w handlu bronią; ma ono uregulować pośrednictwo w handlu bronią, aby zapobiec obchodzeniu embarga na wywóz broni nałożonego przez ONZ, UE lub OBWE. Wspólne stanowisku jest zbiorem przepisów, które mają zostać włączone do ustawodawstwa krajowego i które obligują państwa członkowskie do zastosowania wszelkich niezbędnych kroków, by objąć kontrolą pośrednictwo prowadzone na ich terytorium lub przez osoby będące ich obywatelami. Państwa członkowskie są przede wszystkim zobowiązane rozpatrywać wnioski o wydanie zezwoleń na konkretne transakcje pośrednictwa w świetle przepisów Kodeksu postępowania Unii Europejskiej w sprawie wywozu uzbrojenia, utworzyć system wymiany informacji na temat pośrednictwa w handlu bronią oraz ustanowić odpowiednie sankcje gwarantujące skuteczność kontroli. ________