1 Wstęp Ziemniaki, które uprawiane są dla celów przemysłowych

Transkrypt

TECHNOLOGIA WĘGLOWODANÓW - TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI
1) OKREŚLENIE SKROBIOWOŚCI ZIEMNIAKÓW METODĄ WAGI HYDROSTATYCZNEJ
Wstęp
Ziemniaki, które uprawiane są dla celów przemysłowych zdecydowanie różnią się od odmian
uznawanych za konsumpcyjne. W obu tych grupach różnicuje się przede wszystkim ilość i
wielkość granul (ziaren) skrobi. Wskazane jest, aby ziemniaki przemysłowe zawierały też
mniejsze ilości innych cukrów i białek, gdyż związki te przy produkcji krochmalu stanowią
produkt odpadowy. Bardzo ważną cechą jest także odporność ziemniaków na różne choroby i
trwałość w czasie przechowywania.
Ziemniaki przemysłowe są surowcem dla przemysłu gorzelniczego i krochmalniczego.
Podstawowym kryterium przydatności ziemniaków na cele przemysłowe jest zawartość
skrobi, która nie powinna być mniejsza niż 15% przy możliwie najniższej zawartości białka.
Miąższ ziemniaków przerabianych na krochmal nie powinien ciemnieć, a skrobia powinna
zawierać duży procent ziaren drobnych, dających krochmal najwyższej jakości, szczególnie
przydatny w przemyśle włókienniczym. W przypadku wykorzystania krochmalu przez
przemysł spożywczy bardziej wartościowa jest skrobia o większych ziarnach. Z drugiej strony
ziemniaki przeznaczone dla gorzelni powinny mieć skrobię o dużych ziarnach, która szybciej
ulega scukrzeniu a dzięki temu łatwiej fermentuje. Stopień ciemnienia miąższu nie ma dla
gorzelnictwa większego znaczenia.
Pod pojęciem skrobiowości rozumie się procentową zawartość w bulwie ziemniaka skrobi
oraz cukrów ulegających fermentacji (sacharoza i cukry proste).
Skład chemiczny ziemniaków jest dość zmienny i zależy od stopnia dojrzałości i warunków
uprawy. Najważniejszym spośród stałych składników bulw (w suchej masie ziemniaków), jest
skrobia. Zawartość pozostałych składników (białko, błonnik, sole mineralne itp.), zwanych
substancjami nieskrobiowymi, jest mniej więcej stała i tylko nieznacznie odchyla się od
średniej ilości 5,75% (stała Maerckera). Wartość skrobiową ziemniaków (skrobiowość)
można oznaczyć na podstawie ciężaru właściwego, o którym przede wszystkim decyduje
ilość skrobi. Ze względu na zawartość skrobi, ziemniaki dzieli się na niskoskrobiowe poniżej 14%, o średniej zawartości skrobi-15-19% i wysokoskrobiowe- powyżej 20% skrobi.
W ramach ćwiczeń należy przeprowadzić analizę skrobiowości metodą wagi hydrostatycznej
dla wybranej odmiany ziemniaków. Każdą analizę wykonać, w co najmniej dwóch
powtórzeniach. Jako wynik analizy podać wartości cząstkowe, średnią oraz odchylenie
standardowe.
Układ pomiarowy
Waga Reimana Parowa jest wagą hydrostatyczną (Rysunek 1). Jej działanie oparte jest na
korelacji pomiędzy zawartością skrobi a ciężarem właściwym bulw i wykorzystuje prawo
Archimedesa. Ciało, całkowicie zanurzone w wodzie, doznaje działania siły wyporu Fw,
proporcjonalnej do jego objętości (V):
gdzie:
dw – gęstość wody,
V – objętość ciała zanurzonego w wodzie,
g – przyspieszenie ziemskie.
____________________________________________________________________________________________________________
KATEDRA TECHNOLOGII WĘGLOWODANÓW – WTŻ – UR KRAKÓW
1
Oprócz siły wyporu, na ciało o masie M, zawieszone i zanurzone w wodzie, działają jeszcze
dwie siły: ciężar ciała — M·g i naprężenie nici — N. Zrównoważenie wagi następuje w
chwili, gdy wypadkowy moment siły działający na belkę wagi jest równy zeru. Ponieważ
długość ramion belki wagi jest jednakowa, równowaga wagi oznacza, że naprężenie nici jest
po obu stronach jednakowe. Możemy, zatem, napisać równania:
gdzie mw oznacza masę odważników z prawej strony wagi. Po przyrównaniu równań stronami
i jego przekształceniu, możemy objętość V wyrazić następująco:
Po podstawieniu V do wzoru dz = M·V, otrzymamy wyrażenie na gęstość zanurzonej bryły:
Rysunek 1. Waga hydrostatyczna
____________________________________________________________________________________________________________
2
Ta ostatnia wielkość jest uwarunkowana różną zawartością suchej masy, w tym głównie
skrobi, gdyż pozostałe składniki suchej masy bulw, tzw. sucha masa nieskrobiowa wykazują
niewielkie wahania wokół liczby 5,75 (tzw. stała Merckera). Wystarczy, zatem wyznaczyć
gęstość bulw, aby na tej podstawie wnioskować o zwartości suchej masy. Odejmując od
zawartości suchej masy wartość 5,75, otrzymuje się skrobiowość ziemniaków.
Wykonanie analizy
Przed oznaczeniem ziemniaki należy dokładnie umyć w wodzie, uważając, aby nie uszkodzić
skórki. Następnie zbiornik wagi napełnić wodą (aż do przelewu) i starować wagę. Następnie,
w koszu górnym odważyć dokładnie 5,00 kg ziemniaków suchych lub 5,05 kg ziemniaków
mokrych. Po odważeniu ziemniaki z kosza górnego przenieść delikatnie do kosza dolnego
zanurzonego w wodzie. Po usunięciu pęcherzyków powietrza z powierzchni bulw przez
lekkie wstrząśnięcie koszem, duży ciężarek na dolnej belce przesunąć na pozycję 0,29 kg
(ciężar ziemniaków zanurzonych w wodzie jest zawsze większy niż 290 g) odpowiadającej
początkowi skali na belce górnej - 10% skrobi. Doprowadzenie wagi do równowagi należy
dokonać, przesuwając mały ciężarek na belce górnej. Z jego położenia (po obu stronach)
odczytać wynik: ciężar ziemniaków zanurzonych w wodzie z jednej strony oraz skrobiowość
ze strony drugiej. Na podstawie ciężaru ziemniaków obliczyć ich gęstość oraz procent suchej
masy, wykorzystując fakt, że zależność suchej masy od gęstości wykazuje charakter liniowy
opisywany równaniem:
Przy założeniu stałej Merckera, jako 5,75 określić procent skrobiowości, który podać po
uwzględnieniu poprawki temperaturowej uwzględniającej temperaturę wody.
Tabela 1. Poprawki temperaturowe do oznaczania skrobiowości
temperatura
[oC]
poprawka na
skrobiowość
temperatura
[oC]
poprawka na
skrobiowość
temperatura
[oC]
poprawka na
skrobiowość
8
0,26
13
0,15
17.5
0
9
0,25
14
0,12
18
-0,02
10
0,23
15
0,09
19
-0,05
11
0,20
16
0,06
20
-0,08
12
0,17
17
0,02
21
-0,012
Obliczoną wartość porównać z wartością odczytaną z drugiej strony belki. Porównać obie
wielkości.
____________________________________________________________________________________________________________
3
2) WYOSOBNIENIE SKROBI Z ZIEMNIAKÓW METODĄ LABORATORYJNĄ
Wstęp
Otrzymywanie skrobi ziemniaczanej na skalę przemysłową i laboratoryjną polega na
fizycznym oddzieleniu trzech podstawowych frakcji: skrobi, miazgi oraz soku
ziemniaczanego. Przemysłowo operacje te można wykonać na trzy sposoby:
a) W pierwszym etapie oddziela się sok, a w kolejnych miazgę od skrobi.
b) W pierwszym etapie oddziela się skrobię, a w kolejnych miazgę od soku.
c) W pierwszym etapie oddziela się miazgę, a w kolejnych sok ziemniaczany od skrobi.
Wybór metody zależy w dużym stopniu od czynników ekonomicznych i jakości dostępnego
surowca. Bez względu jednak na zastosowaną technologię fizyczna separacja odbywa się na
systemach filtrów, hydrocyklonów i cyklonów. W metodzie laboratoryjnej, na mniejszą skalę
do efektywnego wymycia skrobi wykorzystuje się zwykłe tkaniny filtracyjne i filtrację
grawitacyjną lub próżniową.
Proces wyosobniania skrobi metoda laboratoryjną jest bardzo zbliżony do metody c). W
ramach ćwiczeń należy przeprowadzić wyosabnianie skrobi metoda laboratoryjną. Na
podstawie masy wydzielonej skrobi oraz zawartości skrobi określonej polarymetrycznie
(ćwiczenie 3) określić należy masową wydajność procesu wyosabniania.
Wykonanie ćwiczenia
4 całe ziemniaki (około 250g) zważyć i rozdrobnić na tarce. Przenieść roztarte ziemniaki (w
miarę możliwości ilościowo) na gazę młyńską umieszczoną na lejku i przemywać wodą (użyć
zwykłej, zimnej wody z kranu), cały czas mieszając miazgę. Wymywaną skrobię wraz z
sokiem zbierać w zlewce na 1000ml umieszczonej pod lejkiem. Przemywanie skończyć w
momencie uzyskania negatywnej reakcji przesączu z płynem Lugola na obecność skrobi (w
obecności skrobi roztwór barwi się na niebiesko). Po całkowitym wyosobnieniu skrobi,
zlewkę pozostawić w spokoju aż do opadnięcia ziaren skrobiowych na dno. Następnie zlać
roztwór, a osadzoną na dnie skrobię zalać ponownie wodą, zamieszać i odstawić do osadzenia
się ziaren skrobiowych. Postępowanie takie prowadzić aż do momentu, gdy skrobia będzie
biała, a znajdujący się nad nią roztwór bezbarwny. Po końcowym zlaniu wody znad osadu do
skrobi dodać ok 100ml acetonu, wymieszać i przesączyć na lejku Buechnera. Odsączoną
skrobię przenieść na bibułę i suszyć w temperaturze max 40oC. Po wyschnięciu zważyć i
obliczyć wydajność procesu wymywania względem całkowitej ilości skrobi w ziemniakach
(określoną w ćwiczeniu 3).
3) OZNACZANIE ZAWARTOŚCI SKROBI W ZIEMNIAKACH METODĄ POLARYMETRYCZNĄ
Wstęp
Jak prawie każdy sacharyd skrobia posiada asymetryczne atomy węgla. Jest więc związkiem
chiralnym i wykazuje skręcalność płaszczyzny światła spolaryzowanego. Zgodnie z prawem
____________________________________________________________________________________________________________
4
Biota kąt skręcania płaszczyzny światła spolaryzowanego jest wprost proporcjonalny od
stężenia substancji optycznie czynnej. Umożliwia to, po usunięciu innych substancji
optycznie czynnych (białka) określenie zawartości skrobi w materiale (ziemniaku).
Ćwiczenie polega na usunięciu z rozdrobnionych ziemniaków substancji rozpuszczalnych w
wodzie, rozpuszczeniu skrobi w roztworze chlorku wapniowego, zmierzeniu kąta skręcenia
płaszczyzny światła spolaryzowanego oraz określeniu procentowej (procent masowy)
zawartości skrobi w badanych bulwach.
Wykonanie analizy
W zlewce na 150cm3 odważyć na wadze analitycznej (z dokładnością do 1 mg) około 15g
miazgi ziemniaczanej. Próbkę przenieść ilościowo na sączek z bibuły twardej umieszczony w
lejku Buechnera, znajdującym się na kolbie próżniowej podłączonej do pompy. Starannie
odsączyć miazgę, a pozostałość na sączku przemyć kilkoma, małymi porcjami zimnej wody
destylowanej (po około 10ml). Po kilku przemyciach sączek z przemytą miazgą przenieść do
moździerza i dodać 5g piasku. Mieszaninę rozcierać przez ok. 8 min. a następnie za pomocą
50cm3roztworu chlorku wapniowego przenieść ilościowo do kolby stożkowej ze szlifem
(uważając żeby próbka nie pozostała na szlifie !!!), nałożyć chłodnicę zwrotną i ogrzewać.
Próbkę doprowadzić do wrzenia w ciągu 5 min. i gotować 15 min. Zawartość kolby szybko
schłodzić do temperatury około 20°C. Roztwór przenieść ilościowo za pomocą małej ilości
roztworu chlorku wapniowego do kolby miarowej o pojemności 100cm3, dodać
3cm3roztworu Carreza I, wymieszać przez potrząsanie kolbą i dodać 3cm3roztworu Carreza
II. Roztwór dopełnić do 100cm3 roztworem chlorku wapnia, wymieszać i przesączyć przez
suchy karbowany sączek do suchej zlewki, odrzucając pierwsze krople przesączu. Po
przepłukaniu rurki polarymetrycznej, napełnić ją badanym roztworem, umieścić w
polarymetrze i odczytać kąt skręcenia płaszczyzny polaryzacji.
Obliczenie wyniku przeprowadzić zgodnie z zależnością Biota:
uwzględniając objętość piasku (3cm3).
α — odczytany kąt skręcania światła spolaryzowanego
Vpiasku — objętość 5 g piasku (3cm3)
p — stężenie substancji optycznie czynnych (g/100cm3)
[α]20D — skręcalność właściwa skrobi ziemniaczanej w roztworze CaCl2 wynosząca 203°dla
pomiarów wykonywanych w świetle sodowym przy długości fali świetlnej 589 nm
l — długość rurki polarymetrycznej (dm)
Z powyższego wzoru należy obliczyć zawartość substancji optycznie czynnej (p); skrobi.
Wynik podać z dokładnością do 0.1%.
____________________________________________________________________________________________________________
5
4) OZNACZANIE ZIARNISTOŚCI SKROBI ZA POMOCĄ LANAMETRU
Wstęp
Skrobia natywna gromadzona jest w tkankach roślinnych w postaci tak zwanych granul
skrobiowych o skomplikowanej budowie wewnętrznej. W zależności od pochodzenia
botanicznego ziarna (granule) skrobiowe przybierają różny kształt i różna wielkość. Analiza
mikroskopowa (Rysunek 3.) pozwala na określenie średniej wielkości ziaren i ich
identyfikację botaniczną.
Przygotowane preparaty mikroskopowe skrobi różnego pochodzenia obserwować pod
lanametrem, notując wielkości poszczególnych ziarn odczytane z podziałki. Najmniejsza
podziałka wynosi 2 μm (powiększenie obiektywu 500x). Uszeregować przebadane próbki pod
względem wielkości ziarenek skrobiowych.
(a)
(b)
Rysunek 3. Obrazy mikroskopowe skrobi natywnych: (a) ziemniaczana; (b) kukurydziana1
5) OZNACZENIE ZAWARTOŚCI AMYLOZY W SKROBI
RÓŻNEGO POCHODZENIA
BOTANICZNEGO
Wstęp
Bez względu na pochodzenie botaniczne skrobia składa się z dwóch frakcji: polimeru
liniowego – amylozy oraz układu rozgałęzionego – amylopektyny. Zawartość obu frakcji jest
różna w zależności od gatunku rośliny, z której skrobia została wyosobniona. Dodatkowo
wzajemny stosunek amylozy do amylopektyny wpływa na podstawowe właściwości
użytkowe skrobi. Obecnie produkowane są skrobie o szerokim zakresie stosunku amylozy do
amylopektyny, od tak zwanej skrobi woskowej (ziemniaczanej lub kukurydzianej) o
1
James N. BeMiller (Editor), Roy L. Whistler (Editor); Starch, Third Edition: Chemistry and Technology (Food Science and
Technology); 2009
____________________________________________________________________________________________________________
6
zawartości amylopektyny ok. 99% do skrobi wysokoamylozowych, gdzie zawartość frakcji
liniowej sięga 70%.
Struktura amylozy
Struktura amylopektyny
Analizę zawartości frakcji liniowej w skrobi przeprowadza się
wykorzystując różnicę w absorpcji światła przez kompleksy jodu
z amylozą i amylopektyną. W ramach ćwiczenia należy wykonać
krzywą wzorcową oraz analizę zawartości frakcji dla wybranych
czterech rodzajów skrobi (ziemniaczana, kukurydziana,
kukurydziana woskowa, kukurydziana wysokoamylozowa).
Struktura kompleksu
skrobi z jodem
Każdą analizę wykonać, w co najmniej dwóch powtórzeniach.
Określić zawartość amylozy i amylopektyny. Jako wynik analizy
podać wartości cząstkowe, średnią oraz odchylenie standardowe.
Wykonanie analizy
Do kolbki miarowej na 100 ml odważyć, z dokładnością do 1 mg próbkę skrobi o masie około
100 mg. Naważkę zwilżyć 1 ml absolutnego etanolu. Następnie do kolby dodać 10 ml
1 mol/l NaOH, w którym to rozpuścić próbkę w ciągu około 1 godziny. Po rozpuszczeniu
próbki zawartość kolby uzupełnić do 100 ml wodą destylowaną, a następnie pobrać pipetą
automatyczną 2.5 ml roztworu i umieścić w kolejnej kolbce miarowej na 100 ml. Dodać 50
ml wody destylowanej, kilka kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny i zneutralizować
0,1 mol/l HCl aż do zaniku barwy. W następnej kolejności do roztworu dodać 2 ml 0.20%
roztworu jodu w jodku potasu, a całość po uzupełnieniu wodą pozostawić na 1 godzinę. Po
tym czasie wykonać pomiary absorbancji przy długości fali λ1 =525 nm i λ2 = 640 nm
względem próby zerowej (2 ml 0,20% roztworu jodu w jodku potasu dopełnić w kolbie
miarowej na 100ml).
Analizę wykonać dla dwóch różnych rodzajów skrobi. Wyniki porównać.
Zawartość amylozy określić na podstawie krzywej kalibracyjnej na próbkach o znanej
zawartości amylozy.
Wykonanie krzywej wzorcowej
Zawartość amylozy określić na podstawie krzywej kalibracyjnej na próbkach o znanej
____________________________________________________________________________________________________________
7
zawartości amylozy, zgodnie z Tabelą 2. Po odpowiednim naważeniu próbek postępować jak
w opisie dla próbek właściwych. Wykreślić krzywą w układzie
. W
zależności od układu punktów pomiarowych otrzymanych przy kalibracji równanie krzywej
przyjmuje funkcje liniową lub kwadratową.
Tabela 2. Naważki amylozy i amylopektyny do krzywej wzorcowej
naważka [mg]
amyloza
amylopektyna
Zawartość amylozy
[%]
1
0
100
0
2
25
75
25
3
50
50
50
4
75
25
75
5
100
0
100
L.p.
6) OZNACZANIE KWASOWOŚCI SKROBI
Wstęp
Kwasowość skrobi jest jednym z normatywnych parametrów świadczących o jakości
uzyskanego surowca. Szczególnie niepożądaną cechą jest zbyt wysoka kwasowość mogąca
być następstwem procesów gnilnych, a w szczególności hydrolizy tłuszczów i białek. W
przypadku skrobi ziemniaczanej nie bez znaczenia jest obecność estrowo związanego kwasu
fosforowego (V). Zbyt wysoka kwasowość może świadczyć również o nieprawidłowo
przeprowadzonym procesie rafinacji chemicznej, czyli siarczynowaniu roztworem wodnym
SO2.
Kwasowość produktów przemysłu skrobiowego wyznaczana jest rutynowo za pomocą
miareczkowania alkacymetrycznego w wersji dla słabych kwasów (Rysunek 2.). Gdy w
produktach spożywczych występują naturalne barwniki o intensywnym zabarwieniu,
alkacymetryczne oznaczenie kwasowości z użyciem typowych wskaźników pH jest
niemożliwe, gdyż barwniki te zasłaniają zmiany barwy wskaźników. W takich przypadkach
stosuje się specjalne wskaźniki, które w punkcie miareczkowania zabarwiają się na ostry,
charakterystyczny kolor lub wykonuje miareczkowanie potencjometryczne.
____________________________________________________________________________________________________________
8
Rysunek 2. Typowa krzywa miareczkowania słabego kwasu mocną zasadą
Metodę stosuje się do skrobi ziemniaczanej i pszennej. W kolbie stożkowej o pojemności
250cm3 odważyć 25 g badanego produktu z dokładnością do 0.01 i dodać 100cm3 wody
destylowanej wolnej od dwutlenku węgla. Następnie dodać 10 kropli 1% roztworu
fenoloftaleiny, wymieszać i szybko miareczkować 0,1-molowym roztworem wodorotlenku
sodowego przy ciągłym energicznym mieszaniu. Miareczkowanie jest zakończone, gdy
powstałe wyraźnie różowe zabarwienie roztworu utrzyma się przez 1 min. Kwasowość
produktu obliczyć w mililitrach roztworu wodorotlenku sodowego o CNaOH=1mol/dcm3na 100
g skrobi. Wynik podawać z dokładnością do 0,1cm3.
____________________________________________________________________________________________________________
9
WYCIĄG Z KART CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH UŻYWANYCH W
TRAKCIE ĆWICZEŃ
Roztwór jodu w KI
OZNAKOWANIE ZGODNE Z DYREKTYWAMI UE
Produkt nie wymaga oznakowania zgodnie z dyrektywami UE lub odpowiadającymi im przepisami
krajowymi.
WSKAZANIA RYZYKA DLA LUDZI I ŚRODOWISKA
Substancja lub mieszanina nie stwarza zagrożenia zgodnie z dyrektywami 67/548/EWG lub 1999/45/WE
PIERWSZA POMOC
W przypadku wdychania
Jeżeli osoba poszkodowana oddycha, przenieść na świeże powietrze. Jeśli poszkodowany nie oddycha,
zastosować sztuczne oddychanie
W przypadku kontaktu ze skórą
Zmyć mydłem i dużą ilością wody.
W przypadku połknięcia
Nieprzytomnej osobie nigdy nie podawać nic doustnie. Wypłukać usta wodą.
Roztwór NaOH i HCl
Znaki ostrzegawcze:
C Produkt żrący
Klasyfikacja:
R35 Powoduje poważne oparzenia.
Działa szkodliwie po połknięciu. Działa drażniąco na oczy i skórę.
PIERWSZA POMOC
Zmyć dużą ilością wody. Zasięgnąć porady medycznej.
W przypadku kontaktu z oczami
Przemywać dokładnie dużą ilością wody przynajmniej przez 15 minut i skonsultować się z lekarzem.
Można przepłukać oczy roztworem kwasu bornego.
Wypłukać usta wodą. Zasięgnąć porady medycznej.
Etanol
Znaki ostrzegawcze:
T Produkt toksyczny
Klasyfikacja:
R20/21/22 Działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu.
R39/23/24/25 Działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu;
zagraża powstaniem bardzo poważnych nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia.
S36/37 Nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne.
Działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu. Działa toksycznie przez
drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu; zagraża powstaniem bardzo poważnych
nieodwracalnych zmian w stanie zdrowia.
PIERWSZA POMOC
Zmyć mydłem i dużą ilością wody. Zasięgnąć porady medycznej.
W przypadku kontaktu z oczami
Przemywać dokładnie dużą ilością wody przynajmniej przez 15 minut i skonsultować się z lekarzem.
Nieprzytomnej osobie nigdy nie podawać nic doustnie. Wypłukać usta wodą. Zasięgnąć porady medycznej.
____________________________________________________________________________________________________________
10
Chlorek wapnia
Znaki ostrzegawcze:
Xi – Drażniący
Klasyfikacja:
R36 – Działa drażniąco na oczy.
S24- Unikać zanieczyszczenia skóry.
S26- Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.
Po narażeniu dróg oddechowych pył powoduje kaszel, ból w klatce piersiowej i skrócenie oddechu.
Po połknięciu: palenie w ustach, nudności i wymioty, mogą wystąpić dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Po zanieczyszczeniu skóry: może wystąpić zaczerwienienie, objawy podrażnienia.
Po zanieczyszczeniu oczu: Wystąpi silnie zaczerwienienie białkówki oczu, podrażnienie.
PIERWSZA POMOC
Po wdychaniu: zapewnić dostęp świeżego powietrza.
Po połknięciu: natychmiast podać duże ilości wody do wypicia. Wywołać wymioty, natychmiast wezwać
lekarza.
Po kontakcie z oczami: przepłukać dużą ilością wody przy szeroko odchylonej powiece, skontaktować się
z okulistą.
Po kontakcie ze skórą: zdjąć zanieczyszczone ubranie. zmyć dużą ilością wody.
____________________________________________________________________________________________________________
11

1 Wstęp Ziemniaki, które uprawiane są dla celów przemysłowych

Transkrypt

Podobne dokumenty

MAS 26.B

1. Kwasowa hydroliza polisacharydów

Karta produktu w postaci pliku pdf

Kliknij aby pobrać dokument w formacie PDF

Czy wiesz, że wysokocząsteczkowa skrobia

Konserwanty mają na celu zmniejszenie szybkości lub

Bieganie po bagnach

Zalecenia żywieniowe w celiakii