Pobierz publikację

Rozwój koopetycji w przemyśle spotkań 2014-­‐05-­‐11 dr Krzysztof CIEŚLIKOWSKI Adiunkt na Wydziale Zarządzania Sportem i Turystyką w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Członek zespołów opracowujących dokumenty planistyczne dla administracji państwowej i samorządowej. Zainteresowania zawodowe i naukowe koncentruje wokół tematów związanych z: marketing destynacji, rynkiem turystyki biznesowej, zarządzaniem obiektami spotkań, kształtowaniem jakości usług, marketingiem na rynkach instytucjonalnych. Doradca dla firm i instytucji w zakresie ich rozwoju na rynkach instytucjonalnych. Autor wielu raportów i publikacji, także z marketingu destynacji i turystyki biznesowej. Postępujące procesy globalizacji sfer życia społecznego i gospodarczego powodują coraz większą konkurencję w różnych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw, ale także powodują coraz większą skłonność, a nawet można powiedzieć, czasami potrzebę kooperacji. Takie wzajemne przenikanie się konkurencji i kooperacji w działaniu firm w teorii zarządzania nazywane jest koopetycją. Pierwsze badania w tym obszarze były prowadzone były w latach 80-­‐tych ubiegłego wieku, a w latach 90-­‐tych pojęcie zostało spopularyzowane przez A.M. Brandenburgera i B.J. Nalebuffa (1996). Koopetycja na rynku spotkań konferencyjnych to zjawisko współdziałania i konkurencji występujące w procesie obsługi klienta. Występujące w jednym procesie, jednak raczej nie występujące jednocześnie. Dokonując obserwacji różnych podmiotów na tym rynku (przedsiębiorstw, organizacji, jednostek administracji samorządowej, państwowej, i innych funkcjonujących na tym rynku) zauważyć można, że koopetycja przejawia się najpierw w kooperacji przy przyciąganiu wydarzenia do określonej destnacji, a później konkurencji (np. miedzy obiektami konferencyjnymi w których może zostać zrealizowane spotkanie). Wydaje się, że w przypadku produktów bardzo złożonych, produktów wymagających wielu kompetencji, w przypadku produktów których przyjęcie do realizacji wymaga rozbudowanych zabiegów komunikacyjnych z klientem, koopetycja przejawia się na początku najpierw we WSPÓLPRACY różnych podmiotów nad przyjęciem zlecenia/projektu (występuje wtedy swego rodzaju alians strategiczny) by później przyjąć formę konkurencji w zakresie podziału zadań i korzyści. Na rynku spotkań konferencyjnych w Polsce przybywa wielkich obiektów -­‐ zadaszonych nowoczesnych obiektów wielofunkcyjnych (np. na południu kraju w miastach: Katowice, Kraków, Gliwice, Sosnowiec), w których można przyjąć imprezę od kilkuset do nawet kilkunastu tysięcy uczestników. Takich wydarzeń jednak nie jest organizowanych w Polsce wiele. Zatem rywalizacja między destynacjami, jak i między obiektami o te wielkie wydarzenia biznesowe będzie się nasilała. Zakładając, że te wydarzenia są także międzynarodowe, to aby przyciągnąć je do obiektów na swoim terenie, miasta, a także obiekty kongresowe, muszą we wstępnym etapie przyciągania imprezy kooperować między sobą np. dla skuteczniejszej promocji, by później podjąć się wewnętrznej konkurencji Koopetycja skupia się ̨ na procesach tworzenia wartości oraz czerpania z niej korzyści, a nie tylko na istocie stosunków pomiędzy stronami, dlatego określa się ̨ ją mianem strategii wspólnego tworzenia wartości w warunkach konkurencji w podziale tych wartości przy częściowej zbieżności celów oraz zmiennej strukturze gry o sumie dodatniej. Uwzględniając ilu rywali rynkowych jest powiązanych relacją koopetycji oraz jaka jest liczba podejmowanych działań, zadań, czynności, w ramach ogniw łańcucha wartości, które są ̨ dokonywane wspólnie z konkurentami wyróżnia się cztery formy ( na podstawie B. Jankowska, 2009): 1 koopetycja bilateralna prosta: oznacza relacje miedzy dwoma przedsiębiorstwami, które odnoszą ̨ się ̨ do jednego poziomu, jednego typu działań w ramach łańcucha tworzenia wartości, np. konsorcjum w zakresie B+R, promocji -­‐ koopetycja bilateralna złożona: oznacza relacje między dwoma przedsiębiorstwami, które konkurują ̨ np. w kanale dystrybucji, ale kooperują ̨ w zakresie doskonalenia jakości usług i wprowadzania nowych technologii; -­‐ koopetycja sieciowa prosta: to relacje w grupie przedsiębiorstw, które są ̨ dla siebie zarówno odbiorcami, jak i dostawcami; -­‐ koopetycja sieciowa złożona: urzeczywistnieniem jej są ̨ skupiska -­‐ klastry i wielostronne porozumienia biznesowe (szczególnie na określonym terytorium)dla realizacji określonych celów Na rynku spotkań konferencyjnych występuje raczej koopetycja sieciowa złożona. Kilka obiektów kongresowych zabiega o przyjęcie wydarzenia i przygotowuje wspólną ofertę, w koordynację tych działań aktywnie włącza się administracja samorządowa lub państwa (w zależności od skali wydarzenia). Wydaje się, że zarządzający obiektami spotkań w Polsce oraz inni dostawcy na tym rynku są coraz bardziej świadomi konieczności koopetycji. Przejawia się to także w coraz częstszym pojawianiu ich na konferencjach i warsztatach branżowych, wspólnych dyskusjach nad problemami branży, wypracowywanie wspólnej metodyki badań rynku spotkań, wymianie wiadomości na temat zmian prawnych, możliwości założenia wniosków aplikacyjnych dotyczących realizacji wspólnych projektów, czy pojawianiu się ich oferty na wspólnym krajowym stoisku w przypadku targów międzynarodowych adresowanych do zleceniodawców z przemysłu spotkań. Strategia koopetycji stała się ̨ ważnym aspektem funkcjonowania podmiotów na rynku spotkań konferencyjnych, ponieważ ̇ sama konkurencja nie wnosi wartości dodanej, zaś połączenie konkurencji ze współpracą pozwala na następujące korzyści: -­‐ uzyskanie oszczędności dzięki koordynacji czynności z innymi uczestnikami kanału dystrybucji czy też komunikacji; -­‐ dostęp do innowacji i szerszej wiedzy o rynku; -­‐ korzyści skali (w zakresie wykorzystywania najnowszych technologii, rozwiązań organizacyjnych, wspólnego wykorzystania infrastruktury ogólnej itd.). E. G. Carayannis i J. Alexander wskazują, ̨ iż korzyści koopetycji osiągane są szczególnie przez podmioty: bazujące na najnowszej wiedzy w procesie organizacji i obsługi klienta; stosujących interdyscyplinarne technologie i rozwiązania organizacyjne; oferujących produkty o stosunkowo krótkim cyklu życia produktu. Podmioty rynku spotkań konferencyjnych spełniają wszystkie te kryteria, więc można podejrzewać, że w najbliższych latach znaczenie i zjawisko koopetycji na tym rynku w Polsce będzie rosło. Bibliografia: 1. Brandenburger A.M., Nalebuff B.J.: Co-­‐Opetition: A Revolution Mindset That Combines Competition and Cooperation. The Game Theory Strategy That's Changing the Game of Business, HarperCollinsBusiness, London 1996 2. Jankowska B.: Konkurencja czy kooperacja? „Ekonomista” 2009, nr 1, s. 67–89 3. Carayannis E. G., Alexander J.: Winning by Co-­‐opeting in Strategic Government University Industry. R&D Partnerships: The Power of Complex, Dynamic Knowledge Networks, Journal of Technology Transfer No. 24(2–3), 1999, s. 197-­‐210. -­‐
2