rak912 - Gmina Raków

Transkrypt

R akowskie
A ktualności
K wartalne
ISSN 2083-0380
Rakowskie Aktualności Kwartalne
Drodzy Uczniowie, Nauczyciele i R odzice
Z okazji rozpoczęcia roku szkolnego 2013/2014 składamy wszystkim naszym przedszkolakom i uczniom na każdym szczeblu edukacji, życzenia wielu sukcesów dających radość i satysfakcję zarówno Wam jak i Waszym rodzicom. Niech spełniają się
Wasze marzenia na drodze do dorosłości.
Nauczycielom i dyrekcji szkół życzymy twórczych pomysłów w realizacji założonych celów edukacyjnych, niosących doskonałe wyniki oraz wdzięczność uczniów i
rodziców.
Pracownikom obsługi szkół życzymy poszanowania Waszej pracy i wdzięczności
braci uczniowskiej.
Jerzy Nowak
Alina Siwonia
1
Przewodniczący Rady Gminy
Wójt Gminy R aków
WOJEWÓDZTWO
ŚWIĘTOKRZYSKIE
Prace nad Rewitalizacją Rynku w Rakowie nabierają tempa
Z chwilą przekazania placu budowy, które miało miejsce 23 maja
2013 r. ruszyły prace przy Rewitalizacji Rynku w Rakowie.
Pierwszy etap prac obejmuje wymianę przestarzałej infrastruktury
technicznej: wodnej, kanalizacyjnej,
deszczowej, elektrycznej i teletechnicznej.
Obecnie trwają prace na ulicy Kościelnej, Młyńskiej oraz Nowym Rynku, gdzie przebudowywana jest kanalizacja sanitarna oraz deszczowa.
Po zakończeniu prac ziemnych i
położeniu nawierzchni z płyt granitowych mieszkańcy Rakowa będą
mogli wreszcie korzystać z nowych
miejsc parkingowych zlokalizowanych pomiędzy Rynkiem, a Kościołem Parafialnym p.w. Świętej Trójcy. W nowym miejscu stanie też figura św. Floriana posadowiona na kamiennym postumencie.
Niewątpliwie nowego oblicza nabierze Nowy Rynek, na którym w części centralnej przewidziano budowę
ujęcia wody. Otoczona zielenią studnia stanowić będzie atrakcyjne miejsce do wypoczynku. Wokół Nowego
Rynku przewidziano również wymianę oświetlenia ulicznego.
O dalszych postępach prac będziemy informować na bieżąco.
Marzena Koncewicz
… dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego...
Ocalmy od zapomnienia
Rozpoczęta inwestycja pn. „Rewitalizacja
Rynku w Rakowie wraz z terenami przyległymi” jest znakomitą okazją do skierowania specjalnej prośby do mieszkańców Rakowa. Bardzo
Państwa prosimy o udostępnienie redakcji gazety „RAK” starych fotografii Rakowa do zeskanowania. Będą to dla nas bardzo cenne pamiątki,
które wykorzystamy dokumentując bogatą historię naszego miasteczka. Chcemy „ocalić od zapomnienia” widoki, które zacierają się w naszej
pamięci. Planujemy zorganizować wystawę fotografii w dniu otwarcia Rynku po rewitalizacji,
opisując imieniem i nazwiskiem autora lub właściciela.
Oryginalne zdjęcia proszę przynieść do Urzędu Gminy Raków, pok. nr 18. Osoba do kontaktu – Dariusz Jóźwik, tel. 41 35 35 018.
-2-
Dariusz Jóźwik
Panie Marszałku
dziękujemy za
obwodnicę
Finalizują się długo oczekiwane marzenia Rakowian związane z budową
obwodnicy stolicy naszej gminy. Raków nabiera nowego wymiaru i zdobywa nowe szanse. Niespełna 3 km drogi
z trzema rondami i jednym skrzyżowaniem biegnące po północnej stronie Rakowa przygotowuje nowe inwestycyjne
możliwości, z których z pewnością skorzystają przedsiębiorcy.
Dziś już widać efekty pracy firmy
Skanska, która zamierza terminowo
wywiązać się z umowy i z końcem października oddać inwestorowi wykonane zadanie.
Inwestorem jest Samorząd Województwa. Przychylność i wielka życzliwość Pana Marszałka Adama Jarubasa sprawiły, że moje argumenty znalazły akceptację i co najważniejsze środki finansowe w budżecie województwa
w wysokości ok. 20 mln zł zarówno na
inwestycję, jak i wykup nieruchomości
potrzebnych dla jej realizacji.
Tę wielką przychylność należy docenić tym bardziej, że Samorząd Województwa ma wysoki poziom zadłużenia z racji zaangażowania w inwestycje
z udziałem środków unijnych.
Mogą odetchnąć z ulgą mieszkańcy
ulic: Sienieńskiego, Rynku i Klasztornej.
Sześć lat moich starań dało bardzo wymierny efekt o strategicznym znaczeniu
dla Rakowa. Otworzyła się droga dla realizacji zadania pn. „Rewitalizacja Rynku w Rakowie wraz z terenami przyległymi”.
Przebudowa zabytkowego centrum
Rakowa będzie dopełnieniem planów
inwestycyjnych naszej historycznej i turystycznej miejscowości, w której Pan
Marszałek Adam Jarubas będzie zawsze oczekiwanym, niezwykle miłym
gościem.
-3-
Alina Siwonia
Wójt Gminy Raków
UTWORZENIE PLACU ZABAW W OCIESĘKACH
W lipcu 2013 r. powstał kolejny plac
zabaw dla dzieci na terenie Gminy, tym
razem przy Szkole Podstawowej w miejscowości Ociesęki. Wykonawca Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „APIS” J. Oziębło, z Jarosławia został wyłoniony w wyniku przeprowadzonego postępowania przetargu nieograniczonego. Łączny
koszt budowy nowego placu zabaw wynosi 37600,14 zł. 61,48 % inwestycji tj.
24455 zł pokryło dofinansowane z programu „Odnowa i Rozwój Wsi” które pozyskaliśmy od Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Świętokrzyskiego.
Plac zabaw został wyposażony w zestaw urządzeń pozwalających na swobodną i co najważniejsze bezpieczną zabawę. Umieszczone zabawki to: zestaw
zabawkowy, huśtawki ważki, huśtawki podwójne, piaskownica, pomost wiszący z dwoma tra-
pami, kilka różnych bujaków, kosze z ławkami
oraz brama ogrodzeniowa z furtką.
Jan Oszczypała
Dofinansowanie do dróg transportu
rolnego
Naprawiamy drogi po ulewnych
deszczach
Znakomicie układająca się współpraca władz Gminy Raków z Samorządem Województwa Świętokrzyskiego zaowocowała dotacją w wysokości 44 tys. zł na remont
dróg dojazdowych do gruntów rolnych. Jest
to połowa środków finansowych potrzebnych na wykonanie remontu drogi dojazdowej do gruntów rolnych w miejscowości
Nowa Huta do przysiółka Igrzycznia oraz drogi dojazdowej do gruntów rolnych w miejscowości Radostów, przysiółek Choiny.
Za całość kwoty zamierzamy wykonać remont 250 metrowego odcinka drogi o nawierzchni asfaltowej w Igrzyczni oraz 320
metrowego w Radostowie.
Ostateczna kwota za którą wykonany zostanie remont odcinków oraz wykonawca robót, znane będą po rozstrzygnięciu przetargu nieograniczonego.
W dniu 3 września odebrany został remont odcinka drogi o długości 1350 mb z Barda w kierunku
Trzech Krzyży, wykonany przez firmę DROGMAS ze
Skarżyska-Kamiennej za kwotę 380 tys. zł.
W pierwszych dniach tuż po rozpoczęciu robót
przez Wykonawcę w miejscowości Bardo doszło do
nawalnego deszczu – oberwania chmury. W następnych dniach spod nawierzchni drogi zaczęła wypływać woda, a pod przejeżdżającymi pojazdami uginała się zdegradowana nawierzchnia asfaltowa. W
obecności Zamawiającego, Inspektora Nadzoru i Wykonawcy wykonane zostały kontrolne przekopy w wyniku których stwierdzono, że konstrukcja drogi i grunt
jest mocno niestabilny i nasiąknięty wodą. Podjęto decyzję o wykonaniu robót dodatkowych polegających
na wykonaniu wzmocnienia konstrukcji w miejscach
gdzie jest to konieczne. Roboty dodatkowe warunkowały poprawne wykonanie zadania podstawowego i
wynikały z przyczyn niezależnych, między innymi ze
zmiennych warunków gruntowo-wodnych i zwiększenia ruchu na tej drodze. Bez wykonania robót dodatkowych dalsze wykonywanie zadania podstawowego
mijało się z celem.
Całość robót dodatkowych wykonano za kwotę 45
tys. zł, a remont całego zadania ukończony w umownym terminie.
Stanisław Firmanty
Stanisław Firmanty
-4-
Świętowanie w Woli Wąkopnej
Podwójną okazję do świętowania mieli 13 lipca
2013 r. mieszkańcy Woli Wąkopnej. W tym bowiem
dniu miała miejsce uroczystość przekazania lekkiego
samochodu pożarniczego oraz wyremontowanej drogi. Przy budynku remizy Ochotniczej Straży Pożarnej
zebrali się mieszkańcy Woli Wąkopnej, Wólki Pokłonnej oraz zaproszeni goście, wśród których znaleźli się
m.in. p. Mirosław Pawlak – Poseł na Sejm RP, p. Piotr
Żołądek – Członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, p. Marta Solnica – Dyrektor Świętokrzyskiego
Centrum Ratownictwa Medycznego i Transportu Sanitarnego, p. Ryszard Bedla – Zastępca Dyrektora ŚCRMiTS, p. Barbara Barszcz – Radna Powiatu Kieleckiego,
p. Jerzy Nowak – Przewodniczący Rady Gminy Raków
oraz p. Jerzy Perlik, który przekazał działkę na której
obecnie stoi budynek OSP.
zyskany ze Świętokrzyskiego Centrum Ratownictwa
Medycznego i Transportu Sanitarnego.
Na szczególne podziękowanie za zaangażowanie
w organizację uroczystości zasłużyli p. sołtys Teresa
Bęben, Panie z KGW w Woli Wąkopnej, Druhowie OSP
z p. Zbigniewem Krawętkowskim na czele oraz radny
p. Mirosław Ambroziński.
Dariusz Jóźwik
Zaproszeni goście oraz gospodarze na czele z p.
Aliną Siwonia – Wójtem Gminy Raków dokonali uroczystego przecięcia wstęg na poświęconych przez ks.
Tomasza Weryńskiego samochodzie i drodze. Następnie nastąpiło wręczenie odznak dla druhów z OSP
Wola Wąkopna. Po okolicznościowych przemówieniach oraz przyśpiewce przygotowanej przez Koło Gospodyń Wiejskich z Woli Wąkopnej program o pracy
strażaka zaprezentowały dzieci ze Szkoły Podstawowej w Bardzie. Po zakończonych uroczystościach rozpoczęła się zabawa taneczna trwająca do późnych godzin wieczornych.
Całkowita wartość remontu i wyposażenia budynku Ochotniczej Straży Pożarnej wyniosła 39 226,55 zł.
50% inwestycji pokryły środki pozyskane od Marszałka Województwa Świętokrzyskiego z programu „Odnowa Wsi Świętokrzyskiej 2010”. Wartość remontu
drogi wraz z mostem w Woli Wąkopnej wyniosła 330
632,19 zł z czego dofinansowanie z MSW stanowiło
248 209,00 zł. Lekki samochód pożarniczy został po-
Znamiona klęski żywiołowej w gminie Raków
W dniu 21 czerwca 2013 r. w miejscowości Bardo, gm. Raków na wskutek nawalnego deszczu 6
rodzin poniosło straty w gospodarstwach domowych. Spośród tych rodzin najbardziej poszkodowane zostały 2 starsze osoby samotnie gospodarujące, które znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji. Dzięki staraniom Wójta Gminy, pracowników Urzędu Gminy oraz pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej podjęto intensywne prace dotyczące (usuwania skutków nawalnego
deszczu).
Natychmiastowo podjęto działania mające na
celu pozyskanie środków finansowych z budżetu
państwa na przyznanie pomocy poszkodowanym.
Na podstawie wywiadów środowiskowych przeprowadzonych przez pracowników socjalnych
GOPS oraz protokołów Komisji do spraw szacowa-
nia szkód powstałych wskutek zdarzenia noszącego znamiona klęski żywiołowej w gminie Raków
przyznano i wypłacono bezzwrotne zasiłki celowe
dla 6 rodzin poszkodowanych na ogólną kwotę 23
400,00 zł.
W ramach środków własnych gminy usunięto zanieczyszczenia naniesione przez ulewę oraz
uszkodzone sprzęty gospodarstwa domowego.
Cała akcja pomocy przeprowadzona została w
okresie od 21.06.2013 r. do 04.07.2013 r. zakończona z dniem 14.08.2013 r. wypłaceniem bezzwrotnych zasiłków celowych.
-5-
Teresa Jasińska
Kierownik GOPS Raków
DOFINANSOWANIE DO USUNIĘCIA AZBESTU
Informujemy, że w sierpniu br. gmina Raków podpisała umowę z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Kielcach na realizację zadania p.n.: „Unieszkodliwianie wyrobów azbestowych z terenu gminy
Raków”. Od 2008 roku gmina sukcesywnie pozyskuje środki z WFOŚiGW w Kielcach na ten cel
w ramach Programu usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest. W bieżącym
roku usuniętych zostanie 3300 m2 eternitu z terenu gminy Raków. Całkowita wartość zadania
wynosi 21 384,00 zł z czego dotacja to kwota w
wysokości 18 176,40 zł. Właściciele nieruchomości, na których znajdują się odpady azbestowe w
2013 roku mogą uzyskać dotację do unieszkodliwienia tych odpadów w wysokości 85%.
Azbest jest zaliczany do dziesięciu najgroźniejszych substancji zanieczyszczających na ziemi, znajduje się w wykazie opracowanym przez
Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, jako
niebezpieczna substancja chemiczna o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka.
Badania naukowe udowodniły, że azbest stanowi
poważne zagrożenie dla zdrowia w następstwie
długotrwałego narażania dróg oddechowych na
wdychanie jego włókien. Chorobotwórcze działanie azbestu występuje w wyniku wdychania
włókien zawieszonych w powietrzu (oznacza to,
że dopóki włókna nie są uwolnione do powietrza
nie stanowią zagrożenia dla zdrowia).
Prawidłowe usunięcie wyrobów azbestowych
ochroni środowisko i życie ludzkie. Pamiętajmy,
że wyroby azbestowe muszą zniknąć z naszych
posesji do końca 2032 roku.
Wszystkich zainteresowanych uzyskaniem dofinansowania prosimy o zgłaszanie się do Urzędu
Gminy w Rakowie pokój nr 11.
A. Rejnowicz
Zbiórka odpadów na terenie gminy Raków
Z dniem 1 lipca br. na terenie gminy Raków
zaczął obowiązywać nowy system zbiórki odpadów komunalnych. Za odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości odpowiada gmina.
Jeszcze w czerwcu Gmina podpisała umowę z firmą PHU ZIELIŃSKI, wyłonioną w drodze przetargu nieograniczonego, na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Systemem zbiórki odpadów komunalnych gmina Raków objęła wszystkie nieruchomości z terenu gminy – zamieszkałe i niezamieszkałe (czyli takie, na których
nie zamieszkują mieszkańcy a powstają odpady
komunalne np. sklepy, instytucje, prowadzący
działalność).
Odbiór odpadów odbywa się zgodnie z harmonogramem. Obowiązkiem firmy wywozowej
jest m.in. ewidencjonowanie ilości zebranych z
poszczególnych posesji rodzajów odpadów.
Z uwagi na trudne warunki dojazdowe oraz
brak numerów porządkowych na posesjach,
Urząd Gminy w Rakowie przyporządkował
wszystkim właścicielom nieruchomości tzw. numery punktów odbioru. Dzięki temu przedsiębiorca będzie potrafił zidentyfikować właścicie-
la odpadów. W związku z powyższym właściciele nieruchomości, o których mowa wyżej, są zobowiązani w dniu odbioru odpadów komunalnych umieścić w widocznym miejscu swój numer
punktu odbioru.
Zgodnie z podjętymi przez Radę Gminy Raków uchwałami za odbiór i zagospodarowanie
odpadów właściciele nieruchomości zobowiązani są uiszczać opłatę na konto Urzędu Gminy w
Rakowie do końca pierwszego miesiąca kwartału. Pierwszą wpłatę za okres od lipca do września należało wpłacić do 31 lipca br. Kolejną ratę
opłaty za gospodarowanie odpadami mieszkańcy zobowiązani są uiścić do 31 października
2013 roku.
Jak wynika ze złożonego raportu firmy PHU
ZIELIŃSKI, w miesiącu lipcu z terenu gminy Raków zebrano 18,18 Mg zmieszanych odpadów
komunalnych (niesegregowanych) oraz 5,86 Mg
odpadów opakowaniowych.
Redaguje zespół: Ryszard Mikula - red. naczelny, korekta techniczna - Krystyna Jóźwik,
Darek Jóźwik, Ryszard Mikula, Paulina Szewczyk - fotografie.
Adres redakcji: Gmina Raków z siedzibą ul. Ogrodowa 1, 26-035 Raków, tel. (041) 35 35 030,
adres internetowy: www.rakow.pl.
Druk: PHU „SZOSTAKDRUK” Staszów, ul. Kościelna 31, tel. (015) 864 23 83.
-6-
A. Rejnowicz
Ekologia w konkursach !
Od października br. rusza kolejny konkurs ekologiczny finansowany z Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach
pod nazwą „Niepotrzebna rzecz to wcale nie śmieć”.
Konkurs adresowany jest do dzieci i młodzieży oraz
placówek oświatowych z terenu gminy Raków.
Konkurs przeprowadzony zostanie w dwóch etapach i obejmować będzie: zbiórkę surowców wtórnych, wykonanie reklamy z chwytliwym hasłem na temat segregacji odpadów i konkurs na wykonanie bi-
żuterii z odpadów. Przewidywane są nagrody indywidualne oraz nagrody dla placówek oświatowych. Rozstrzygnięcie konkursów nastąpi w styczniu i czerwcu 2014 r.
Kwota dofinansowania znana będzie w październiku br. po podpisaniu umowy z WFOŚiGW w Kielcach.
Krystyna Jóźwik
Ekologiczny charakter uroczystości
„W dzień świętej Tekli ziemniaki będziem piekli”
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach ogłosił w maju br.
konkurs na ogólnodostępną imprezę ekologiczną przeprowadzoną w terenie. Do konkursu przystąpić mogły: jednostki samorządu terytorialnego, parki narodowe, krajobrazowe, nadleśnictwa, podmioty prowadzące działalność z zakresu edukacji ekologicznej, uczelnie, muzea, instytucje kultury i
media. Nagrodą w konkursie było dofinansowanie imprezy w wysokości 40 tysięcy złotych.
Gmina Raków zajęła pierwsze miejsce!
W ramach otrzymanego dofinansowania w trakcie uroczystości „W dzień świętej Tekli ziemniaki
będziem piekli”, w wydzielonej osadzie ekologicznej prowadzone będą następujące działania:
1. Warsztaty artystyczne:
- „Z czym na zakupy” – zdobienie wielokrotnego użytku lniano -bawełnianych toreb na zakupy;
- „Hasło na koszulce mamy – ekologii się kłaniamy” - ułożenie i napisanie na koszulce hasła ekologicznego;
- warsztaty form przestrzennych – kwiaty wiejskich ogrodów wykonywane z bibuły i postacie z
drewna.
2. Spotkanie z historią – warsztaty – „Papier ręcznie czerpany” – pokaz etapów powstawania
papieru czerpanego.
3. Rozstrzygnięcie konkursu fotograficznego „Natura w obiektywie” - nagroda główna – aparat
fotograficzny, nagrody dodatkowe – karty pamięci, pendrive i albumy.
4. Konkursy ekologiczne i informacyjne stoisko „Co z tymi odpadami?” - nagrody w postaci
drobnych gadżetów.
5. Punkt zbiórki zużytych baterii, płyt CD/DVD i nakrętek plastikowych „Na wyczerpaniu” – nagrody – sadzonki.
6. Promocja ekologicznej żywności:
- wystawa produktów tradycyjnych oraz dań regionalnych z terenu gminy Raków;
- konkurs „Festiwal na najlepsze ciasto i ciasteczka owocowe”.
7. „Dusza lasu” - konkursy o tematyce ekologicznej.
8. Spektakl ekologiczny.
9. Wystawa różnorodnych odmian i gatunków ziemniaków i innych produktów rolnych.
10. Happening podsumowujący działania w osadzie – poczęstunek uczestników – tort.
11. „Eko Losowanie” – Każdy uczestnik przedsięwzięć realizowanych w osadzie otrzyma kartę
uczestnictwa, która będzie umożliwiała udział w losowaniu nagrody głównej – rower oraz 3 nagród
pocieszenia, pod warunkiem udziału w przynajmniej 2 warsztatach o tematyce ekologicznej.
Wszystkich serdecznie zapraszamy do aktywnej edukacyjnej zabawy.
Krystyna Jóźwik
-7-
Gmina Raków w dożynkowym korowodzie
Barwny korowód dożynkowy stworzyły delegacje z gmin powiatu kieleckiego niosąc w niedzielne południe chleb
wypieczony
z nowego
ziarna oraz wielobarwne
wieńce do ołtarza kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Morawicy.
W orszaku dożynkowym Gminę Raków reprezentowała delegacja
w składzie: Alina Siwonia- Wójt Gminy Raków,
Barbara Barszcz-radna powiatu kieleckiego, Stanisław Gratka, Mieczysław Okólski oraz Kazimierz Karwat- radni gminy Raków oraz panie ze Stowarzyszenia Aktywnych Serc w Rakowie- Z. Balińska, D. Komorowska, E. Wieczorek, B. Niedbała oraz H. Grosicka,
które niosły gminny wieniec dożynkowy.
Ks. Jan Ciszek – proboszcz morawickiej parafii w
swojej homilii powiedział „możemy się cieszyć, bo po
trudach żniw, to co najważniejsze zostało wykonane.
Przynieśliście do naszej świątyni chleb- biały, czarny,
ale zawsze upragniony. Szanujmy go, dzielmy się nim
z innymi”. Zakończenie homilii ujął w piękną metaforę „wszyscy zmierzamy na niebiańskie dożynki, abyśmy pięknie wili wieniec swojego życia”.
Gospodarzami tegorocznych dożynek powiatu kieleckiego byli: Starosta Kielecki- Zdzisław Wrzałka oraz
Wójt Gminy Morawica- Marian Buras.
Wśród gości maszerujących w pięknym orszaku
była obecna Beata Oczkowicz- wiceminister, posłowie, członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego obecni członkowie Zarządu Powiatu w Kielcach,
radni powiatowi oraz samorządowcy z miast i gmin
powiatu kieleckiego a także delegacja z partnerskiego
powiatu Vogtland z Niemiec.
Starostowie dożynek zadbali o przekazanie chle-
ba gospodarzom. Po krótkich wystąpieniach samorządowców na scenie rozpoczęły się występy artystyczne, degustacja smakołyków oferowanych przez stoiska pań z Kół Gospodyń Wiejskich. Rozstrzygnięte zostały konkursy na Najpiękniejsze Gospodarstwo Agroturystyczne , „Piękna i Bezpieczna Zagroda- Przyjazna
Środowisku” oraz na Najładniejszą Posesję.
Wybrany został także najpiękniejszy wieniec dożynkowy. Ten tytuł przypadł wieńcowi z gminy Sitkówka – Nowiny, który uwiły panie z Koła Gospodyń
Wiejskich Szewce- Zawada. Wieniec ten, reprezentował powiat kielecki podczas dożynek wojewódzkich w
Bogorii 8 września 2013r.
Słowa podziękowania za trud wicia wieńca dożynkowego gminy Raków Wójt Gminy- Alina Siwonia
składa na ręce Pani Krystyny Zacharskiej z Rakowa. W
prace przygotowania zbóż i pomoc włączyły się Panie: Maria Falbiszewska, Dorota Kania, Urszula Szpak,
Barszcz Barbara, Beata Walkowicz- Kudłacz oraz Pan
Adam Zięcik. Wieniec powstał ze zbóż przekazanych
przez rolników: Grzegorza Urbanowskiego z Życin
oraz Czesława Siwonię z Radostowa.
Składam serdeczne podziękowania wszystkim ludziom dobrej woli, którzy współtworzyli wieniec reprezentujący Gminę Raków.
Agnieszka Zwierzyńska
CKFiRL w Rakowie
Dziękczynienie za chleb powszedni
W dniu 25 sierpnia 2013 r. w Sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany w Rakowie odbyły się
dożynki parafialne. Podczas mszy dziękczynnej odprawionej przez ks. Pawła Mackiewicza wszyscy zgromadzeni dziękowali za tegoroczne plony. W podzięce
za opatrzność Bożą parafianie przynieśli w darze wyplecione z kłosów zbóż wieńce dożynkowe, owoce i
kwiaty tak dziękując Stwórcy i Matce Bożej za urodzaje i błogosławieństwo pracy na roli.
Mając zaszczyt reprezentować parafian jako starostowie tegorocznych dożynek przynieśliśmy do kościoła pachnące bochny chleba wypieczone z nowej
mąki aby podzielić się nimi z mieszkańcami naszej ziemi Rakowskiej oraz z przybyłymi gośćmi, po to, aby
tego chleba nigdy nikomu nie zabrakło. Ten chleb,
symbol gościnności i dostatku, przekazaliśmy przybyłym, by poprzez ręce zgromadzonych pomnażał się
dla dobra wszystkich.
Dziękując za okazaną pomoc przy przygotowaniu
tegorocznych dożynek pragniemy gorąco zachęcić
wszystkich do wspólnego przeżywania święta dziękczynienia za urodzaje i pracę rolników, dzięki której
możemy żyć ze świadomością, że nigdy nie zabraknie
nam chleba. Chleba, po który sięga każda dłoń człowieka.
-8-
Anna Adamczyk i Adam Masternak
Starostowie dożynek parafialnych w Rakowie
Słowa podziękowania za trud wykonania wieńców
dożynkowych w parafii Raków ks. Paweł Mackiewicz
oraz pani Alina Siwonia – Wójt Gminy Raków składają
wszystkim zaangażowanym.
Tegoroczne wieńce przygotowali:
- panie z Rakowa: K. Zacharska, A. Piskorzewska,
D. Kania, M. Falbiszewska, H. Rejnowicz, panie z Dębna, zboże przekazali mieszkańcy Gminy Raków- panowie: J. Czech z Dębna, K. Olsiński z Rakowa, C. Siwonia z Radostowa, G. Urbanowski z Życin,
- pani A. Adamczyk z Jamna.
,,Moja wiedza – moja przyszłość”
W okresie od września 2013 r. do czerwca 2014 r.
Gimnazjum im. Jana Pawła II będzie realizować projekt „Moja wiedza – moja przyszłość”. Projekt jest
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w
ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet IX Rozwój
wykształcenia i kompetencji w regionach, Działanie
9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie
wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w
systemie oświaty, Poddziałanie 9.1.2 Wyrównywanie
szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym
dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych.
Projekt o wartości 280.313,12 zł skierowany jest
do uczniów, uczennic i nauczycieli Gimnazjum im.
Jana Pawła II w Rakowie.
Celem głównym projektu jest poprawa wyników
edukacyjnych poprzez wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych dla 66 uczniów (30 dziewcząt, 36 chłopców) oraz poprawa jakości nauczania poprzez wzrost
umiejętności prowadzenia zajęć dydaktycznych przez
nauczycieli.
W ramach projektu uczniowie będą korzystać z
następujących form wsparcia:
- zajęć pozalekcyjnych dla uczniów zdolnych z języka angielskiego, informatyki, matematyki, fizyki, chemii,
- zajęć pozalekcyjnych dla uczniów mających trudności w nauce z języka polskiego, matematyki, fizyki,
- wycieczki edukacyjnej do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.
Dodatkowo szkoła zostanie wyposażona w sprzęt
multimedialny umożliwiający stosowanie innowacyjnych form nauczania – 2 tablice interaktywne, 2 projektory i 2 laptopy.
Zajęcia odbywać się będą w grupach kilkuosobowych.
Udział w projekcie jest całkowicie BEZPŁATNY!!!
Wszelkie wydatki związane zakupem materiałów dydaktycznych, pomocy dydaktycznych, poczęstunku,
odwozów ze szkoły i wyjazdu do Warszawy ponoszone są ze środków projektu.
Dyrektor Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie
Grzegorz Szewczyk
- spotkań z psychologiem i doradcą zawodowym,
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
-9-
Comenius Regio w Gminie Raków
Gmina Raków wspólnie z Gminą Zdikov z Republiki Czeskiej w partnerstwie z Gimnazjum im. Jana
Pawła II w Rakowie, Zespołem Szkolno-Przedszkolnym w Rakowie oraz Centrum Kultury Fizycznej i
Rozwoju Lokalnego w Rakowie, będzie po raz kolejny realizowała program „Uczenie się przez całe
życie”, działanie: „Comenius Regio Partnerskie Projekty”.
Celem programu jest wzmocnienie europejskiego wymiaru edukacji poprzez promowanie współpracy między lokalnymi i regionalnymi władzami oświatowymi w Europie, realizacja celów programu
Comenius, a w konsekwencji wzbogacenie oferty edukacyjnej dla uczniów.
Złożony przez Gminę Raków wniosek na realizację projektu pn.”The same as we are” został wysoko oceniany pod względem jakościowym przez dwóch niezależnych zagranicznych ekspertów i znalazł się jako jedyny z województwa świętokrzyskiego wśród miast m.in. takich, jak: Warszawa, Kraków. Łódź, Poznań, Elbląg, Katowice, Gdynia, Opole, Płock, na liście wniosków zaakceptowanych
do realizacji.
Wartość projektu to kwota 34.375 euro (145.241 zł).
Na realizację projektu Fundacja Rozwoju Edukacji – Narodowa Agencja Programu „Uczenie się
przez całe życie” przyznała gminie kwotę 28.281,25 euro (119.494 zł).Różnica pomiędzy całością
kosztów projektu a przyznanym dofinansowaniem w wysokości 6.093,77 euro (25.747 zł) to wkład
własny gminy, który bez dodatkowych kosztów finansowych, zostanie wypracowany przez koordynatora projektu oraz pracowników z instytucji partnerskich projektu.
Projekt będzie realizowany przez okres dwóch lat - od sierpnia 2013r. do lipca 2015r.
Głównym celem projektu jest tworzenie warunków włączenia dzieci niepełnosprawnych jako indywidualnych osób i jako grup w tok normalnego życia i korzystania przez nich z ogólnodostępnej
infrastruktury społecznej i form życia społecznego.
Cele szczegółowe projektu to:
1. Wyrównywanie szans uczniów niepełnosprawnych.
2. Aktywne uczestnictwo uczniów niepełnosprawnych w życiu społecznym.
3. Integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym.
4. Wzbogacenie warsztatu pracy nauczycieli w zakresie pracy z uczniem niepełnosprawnym.
5. Poznanie metod, form i zasad pracy z uczniem niepełnosprawnym w kraju partnerskim, wymiana doświadczeń i prezentacja dobrych praktyk.
6. Poznanie oferty edukacyjnej dla uczniów niepełnosprawnych dostępnej w kraju partnerskim,
a także poznanie problemów i barier, z którymi przychodzi im się mierzyć na co dzień.
7. Propagowanie idei równego dostępu do edukacji dla uczniów niezależnie od ich sprawności
intelektualnej, fizycznej czy też psychicznej.
8. Kształtowanie kompetencji wychowawczych rodziców i umiejętności radzenia sobie z problemem niepełnosprawności w rodzinie.
9. Powołanie Gminnej Rady do Spraw Integracji.
Wymienione cele projektu będziemy starali się osiągnąć poprzez szereg zaplanowanych do realizacji działań oraz realizację mobilności, m.in.:
10. zajęcia artystyczne pn. „Umiem, potrafię, wiem” w zakresie: muzykoterapii, plastykoterapii,
teatroterapii, zajęcia korekcyjno - sportowe;
- konkurs literacki dla uczniów klas IV – VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjum pt.
„Czy Polacy są narodem tolerancyjnym” ;
- spotkania integracyjne, wyjazdy, udział w plenerze malarskim, zorganizowanie: zabawy choinkowej dla uczniów niepełnosprawnych i ich rodziców/opiekunów z udziałem zespołu muzycznego,
wyjazdu dla 100 uczestników na spektakl do teatru w Krakowie, koncertu muzycznego, spektaklu teatralnego, obchodów Dnia Godności Osób Niepełnosprawnych;
- 10 -
- warsztaty, konferencje: zorganizowanie warsztatów dla nauczycieli pn. „Uczymy się, aby móc
lepiej uczyć innych” w zakresie metodyki uczenia i rozwoju osób niepełnosprawnych; warsztatów dla
uczniów niepełnosprawnych i ich rodziców pn. „Razem raźniej” z przedstawicielami instytucji współpracujących z osobami niepełnosprawnymi, psychologiem; zorganizowanie międzynarodowej konferencji pn. „Antydyskryminacja na co dzień” z udziałem kraju partnerskiego, instytucji współpracujących z niepełnosprawnymi, sąsiednich gmin.
Ze środków projektu zostaną zakupione pomoce do przeprowadzenia zajęć artystycznych, sportowych i teatralnych. Zostanie opracowana i wydana w trzech językach: polskim, czeskim i angielskim broszura na temat krajów partnerskich, działań projektowych oraz dobrych praktyk w zakresie
pracy z uczniem niepełnosprawnym, zostaną wydane kalendarze na rok 2014 i 2015 oraz zorganizowana wystawa fotograficzna.
Podczas trwania projektu będziemy gościć w naszej gminie przedstawicieli gminy czeskiej.
Odbędą się również wyjazdy osób zaangażowanych w realizację działań projektowych do kraju
partnerskiego. Celem wyjazdów będzie m.in.: poznanie metod, form i zasad pracy z uczniem niepełnosprawnym w kraju partnerskim, poznanie i wymiana doświadczeń w zakresie opieki nad uczniem
niepełnosprawnym, poznanie oferty edukacyjnej dostępnej dla uczniów niepełnosprawnych, a także problemów i barier, z którymi się na co dzień spotykają i borykają uczniowie niepełnosprawni i ich
rodziny.
Koordynator projektu
Jadwiga Milewicz
Działaj Lokalnie VIII w Rakowie
„Działaj Lokalnie” to program
Polsko-Amerykańskiej Fundacji
Wolności realizowany od 2000
roku przez Akademię Rozwoju
Filantropii w Polsce. Celem Programu jest aktywizowanie lokalnych społeczności
wokół różnych celów o charakterze dobra wspólnego.
„Działaj Lokalnie VIII” to konkurs grantowy realizowany przez Akademię Rozwoju Filantropii
w Polsce we współpracy z Ośrodkiem Działaj Lokalnie - Fundacją Aktywizacji i Rozwoju Młodzieży FARMa w Staszowie. Ósma edycja Programu
grantowego angażowała organizacje i stowarzyszenia działające na terenie gmin: Staszów, Połaniec, Rytwiany, Osiek, Bogoria, Oleśnica, Szydłów, Łubnice, Tuczępy i Raków.
Na ogłoszony konkurs wpłynęło 14 wniosków, z czego wybrano 6 o najwyższej punktacji. Wśród najwyżej ocenionych wniosków znalazł się wniosek Gminnego Towarzystwa Sportowego w Rakowie napisany we współpracy z wychowawcą Świetlicy środowiskowej „Tęcza” w
Rakowie pt. „Razem działamy – dzieci, młodzież i
dorosłych w rozwoju talentów wspieramy”. Tytuł
projektu nawiązuje do typu działań jakie skierowane są do społeczności lokalnej. Celem projektu
jest integracja mieszkańców i stworzenie im moż-
liwości wspólnego i twórczego spędzenia wolnego czasu.
W ramach projektu organizowane są międzypokoleniowe warsztaty artystyczne (patchwork,
decopatch, decoupage, florystyczne, plastyczne,
enkaustyki, scrapbooking) oraz kulinarne. Podsumowaniem działań będzie wystawa prac. Działania projektowe rozpoczęły się 01.08.2013 r. i potrwają do 31.10.2013 r.
Dlatego też, jeśli:
Mieszkasz na terenie Gminy Raków?
Pragniesz rozwinąć swoje pasje, umiejętności i
zainteresowania?
A może chcesz aktywnie spędzić wolny czas?
Nie czekaj! Zapisz się już dziś do udziału w projekcie pt. Razem działamy - dzieci, młodzież i dorosłych w rozwoju talentów wspieramy!
Gwarantujemy miło i aktywnie spędzony czas,
materiały do zajęć i warsztatów, niezapomniane i
bezcenne wspomnienia.
Wszelkie informacje można uzyskać pod nr tel.
41/35 35 007 oraz bezpośrednio u koordynatora projektu w Świetlicy środowiskowej „Tęcza” w
Rakowie
- 11 -
Zapraszam.
Paulina Szewczyk
Świętokrzyska młodzież w USA
Grupa młodzieży ze świętokrzyskiego uczestniczyła w dniach od 21 lipca- 6 sierpnia 2013r. w wymianie młodzieży ze Stanami Zjednoczonymi. Liderzy Klubów 4 H mieszkali u niezwykle gościnnych Amerykanów ze stanu Indiana.
Województwo świętokrzyskie może pochwalić się
największą ilością Klubów 4 H uczących młodzież samodzielności, przedsiębiorczości i kreatywności we
wspólnym działaniu. Ruch wywodzi się ze Stanów
Zjednoczonych, stąd młodzież w ramach wymiany pojechała zdobywać nowe doświadczenia.
Od kilku lat młodzież z kielecczyzny ma możliwość
kontaktu z amerykańskimi liderami dzięki corocznym
wymianom. W latach parzystych Amerykanie przyjeżdżają do nas, w latach nieparzystych kielczanie jadą z
rewizytą. Zawsze młodzieży towarzyszy też grupa dorosłych związanych z ruchem 4 H lub go wspierających- jak podaje Jarosław Mostowski dyrektor Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach.
W aktualnej edycji wzięła udział 13 osobowa grupa młodzieży z powiatów kieleckiego, w tym Klubu 4
H Promyczek w Rakowie, koneckiego, włoszczowskiego, buskiego, jędrzejowskiego, opatowskiego, kazimierskiego wraz z opiekunami z Kielc, ze Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Świętokrzyskiego Urzędu Marszałkowskiego w
Kielcach, Akademii Rolniczej w Krakowie.
Uczestnicy wymiany zwiedzili już wiele atrakcyjnych miejsc i przeżyli fantastyczne powitanie w Columbia City, gdzie oczekiwały na nich rodziny goszczące. To było niesamowite - niektórzy witali uczestników wymiany kwiatami, balonami czy własnoręcznie wykonanymi transparentami powitalnymi.
Z lotniska w Chicago uczestnicy dotarli autokarami
do Lafayette, gdzie młodzież na Uniwersytecie Purdue (jedna z największych amerykańskich uczelni rolniczych) opowiadała o ziemi świętokrzyskiej, a koordynatorka przedsięwzięcia Renata Gos ze Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach o zmianach jakie zaszły w działalności naszych
klubów na przestrzeni ostatnich lat. Były polskie piosenki i rozmowy z amerykańskimi studentami- cytuję
za Marzeną Kądzielą – dziennikarką Echa Dnia.
Wiele emocji wzbudziła wizyta w nowoczesnej farmie mlecznej Fair Oakes, gdzie uczestnicy mogli zobaczyć narodziny cieląt.
Niezwykle pozytywne wrażenia wyzwolił wśród
uczestników pobyt w stolicy stanu Indiana- Indianapolis z górującymi wieżowcami, pięknym ratuszem,
muzeami oraz światowej sławy obiektami sportowymi. W ratuszu powitał grupę sam gubernator stanu
Indiana Pence Mike.
Uczestnicy odwiedzili jeden z największych stadionów- Lucas Oil Stadion, gdzie rozgrywane są najważniejsze mecze futbolu amerykańskiego oraz Motor Speedwey- gigantyczny tor wyścigowy, na którym
odbywają się między innymi Indianapolis 500, Nascar,
MotoGP, Formuła1.
W Eiteljorg Museum zapoznali się z dawną i współczesną sztuką rdzennych mieszkańców Stanów Zjednoczonych czyli Indian.
10 dni pobytu organizowały rodziny goszczące.
W ramach atrakcji młodzież brała udział w targach 4
H, wyścigach RODEO, wyścigach samochodowych, w
spotkaniach z przyjaciółmi i innych licznych wydarzeniach.
Rodziny goszczące dowiozły uczestników do La
Grande, gdzie poznawali kraj Amiszów, w niedzielę 4 sierpnia uczestniczyli w targach stanowych,
a w ostatnich dwóch dniach pobytu zwiedzali Chicago. Relacja z wydarzeń zamieszczana była na bieżąco przez Marzenę Kądzielę z Echa Dnia, uczestników
oraz gospodarzy pobytu na facebooku i pod następującymi linkami:
http://www.echodnia.eu/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20130714%2FPOWIAT0105%2F130719471
Poland 4-H Exchange - Indianapolis Day
W wymianie brała udział – Weronika Zwierzyńska
z Klubu 4 H Promyczek w Rakowie, która składa serdeczne podziękowanie na ręce Pani Aliny SiwoniaWójt Gminy Raków, Pani Katarzyny Zarzyckiej – Prezes
Banku Spółdzielczego w Szydłowie za wsparcie, Pani
Renaty Gos- Koordynatorki Klubów 4 H w woj. świętokrzyskim.
Składam serdeczne podziękowanie za życzliwość i
okazane wsparcie.
- 12 -
Agnieszka Zwierzyńska
Kartka z wakacji!
Dziecięce
Teatralne
Animacje
Młodzieżowe
Aranżacje
Powyższe słowa w pełni oddają nietypowe propozycje przygotowane dla dzieci i młodzieży z terenu
Gminy Raków na minione już - wakacje 2013r.
W działania organizacyjne włączyli się miłośnicy dzieci dbający o bezpieczny i radosny czas odpoczynku połączony z odkrywaniem siebie w nowych,
plenerowych rolach. Motto, które przyświecało nam
podczas tegorocznych wakacji – to słowa Jana Pawła
II: „Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym
sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka”.
W ofercie znalazły się warsztaty teatralne dramowe oraz cyrkowe animacje i zabawy na świeżym powietrzu.
Działania odbyły się w dniach 17 lipca oraz 20 i 21
sierpnia 2013r.
Warsztat dramowy z 17 lipca 2013r. odbył się w
gospodarstwie Państwa Barbary i Jana Walkiewiczów
w Korzennie. Nietypowa, plenerowa sceneria wyzwoliła wśród młodzieży oryginalne pomysły w działaniu.
Celem warsztatu było pobudzenie świadomości
na temat współpracy, kreatywności wśród młodzieży oraz podniesienie poczucia własnej wartości- ja też
mogę być twórczy i twórczo współpracować. Jestem
ważny dla grupy.
Metoda dramy, którą pracowaliśmy, stworzyła
nam przestrzeń do lepszego poznania się i wspólnego działania. Najlepiej poznajemy się – właśnie przez
wspólne działanie.
Wszystko odbywało się w bezpiecznej i kreatywnej atmosferze bycia w roli. Każdy z nas potrafi w nie
wchodzić. Nie trzeba mieć zdolności aktorskich, bo
w dramie liczy się to co chcemy pokazać i wyrazić!
Wszyscy mieliśmy okazję wejść w rolę.
Warsztaty prowadziła Pani Małgorzata Winiarek – Kołucka, wieloletnia praktyczka dramy, Prezeska Stowarzyszenia Praktyków Dramy STOP-KLATKA
w Warszawie oraz Agnieszka Zwierzyńska- pasjonatka i praktyczka dramy, absolwentka kursu- Dramowej
Akademii Wolontariackiej w woj. świętokrzyskim, kierowniczka CKFiRL w Rakowie.
W efekcie śmiesznej improwizacji powstały autorskie teksty piosenek, które uczestnicy wykonali do muzyki według własnej aranżacji. Było dużo dobrej zabawy i wiele wartościowych spostrzeżeń wyrażanych w
rundach ewaluacyjnych.
Nie mniej radości przyniosły warsztaty dramowocyrkowe połączone z nauką żonglowania chusteczkami, piłeczkami, talerzykami oraz kijkami- flowerstick.
Warsztaty odbyły się w dniach 20 i 21 sierpnia
2013r. w Rakowie w parku, w świetlicy w Celinach
oraz w siedzibie Biblioteki w Szumsku. Warsztaty prowadzili: Agnieszka Zwierzyńska i Marcin Fornal- z pracowni Warsztatów edukacyjnych „Figaro” w Lesku.
Radość i zaangażowanie uczestników wzrastały
wraz z doskonaleniem poszczególnych etapów zdo-
bywanych umiejętności żonglowania. Wspólna nauka
poprzez zabawę zakończyła się wypuszczeniem baniek mydlanych i fotografią z energią.
Mimo, iż grupy były zróżnicowane wiekowo uczestnicy fantastycznie i pożytecznie spędzili czas wolny.
Uczestniczy warsztatów mieli zorganizowany poczęstunek przez Organizatorów:
- panią Basię i Jana Walkiewiczów,
- pana Stanisława Gratkę- radnego z Celin,
- panie z Koła Gospodyń Wiejskich w Szumsku,
- panią Agnieszką Marek z Biblioteki w Szumsku,
- Centrum Kultury Fizycznej i Rozwoju Lokalnego
w Rakowie.
- 13 -
AZ
Obchody 150 rocznicy powstania styczniowego
i bitwy pod Ociesękami
Odsłonięcie pomnika na zbiorowej mogile powstańców, inscenizacja bitwy z 1863 roku w wykonaniu grup rekonstrukcyjnych oraz zlot pojazdów militarnych – to główne punkty uroczystości,
które 21 lipca odbyły się w Ociesękach.
W uroczystościach uczestniczyli czterej posłowie ziemi świętokrzyskiej, wojewódzkie i gminne władze samorządowe, strażacy, członkowie
grup rekonstrukcji historycznej, żołnierze z Centrum Szkolenia na Bukówce, mieszkańcy Ociesęk
i gminy Raków.
Organizatorem obchodów była Ochotnicza
Straż Pożarna w Ociesękach. Patronat honorowy
nad tym przedsięwzięciem sprawowali Marszałek
Województwa, Wojewoda Świętokrzyski i Starosta Powiatu Kieleckiego.
Uroczystości rozpoczęła w samo południe
msza polowa na cmentarzu parafialnym. Tuż
po niej odsłonięto pomnik na zbiorowej mogile 22 powstańców, poległych 28 listopada
1863 r. w bitwie pod Ociesękami. Tej podniosłej
chwili towarzyszył Apel poległych i salwa honorowa w wykonaniu Grupy Rekonstrukcyjnej Żuawów Śmierci. Następnie na placu przy Szkole Podstawowej odbyła się inscenizacja w wykonaniu ponad 80 członków grup rekonstrukcji
historycznej z Kielc, Radomia, Staszowa i BuskaZdroju. Na polu bitwy z jazdą kozacką i piechotą
jak przed 150 laty starły się oddziały powstańcze
składające się z kawalerii, strzelców i kosynierów.
wy z Kielc.
Organizację uroczystości wsparli:
Fundacja ORLEN – DAR SERCA
Samorząd Województwa Świętokrzyskiego
Urząd Gminy w Rakowie
Bank Spółdzielczy w Szydłowie
Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej
Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach
Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach
Stowarzyszenie „Semper Fidelis” ze Starachowic
KRISMAR Kielce
Po południu występem zespołu „Kwiat Podola” z Ukrainy otwarty został festyn rodzinny
z wieloma atrakcjami. Na scenie zaprezentowali się uczniowie szkół z Ociesęk i Rakowa, zespół
folklorystyczny Chełmowianki z gminy Nowa Słupia oraz Koło Gospodyń Wiejskich z Sędka w
gminie Łagów. Wielkim powodzeniem
cieszył się konkurs dla publiczności, poprowadzony przez członków Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii. Imprezie towarzyszył „Zlot pojazdów militarnych”, podczas którego zaprezentowano pojazdy różnego typu,
w tym motocykle, samochody pancerne i wozy terenowe. Wystawę sprzętu
i uzbrojenia zorganizowało Muzeum
Orła Białego. Miłośnicy militariów mogli spróbować swoich sił na strzelnicy,
strzelając z broni pneumatycznej. Najmłodsi licznie korzystali z placu zabaw,
korzystając też z atrakcji przygotowanych przez Muzeum Zabawek i Zaba-
- 14 -
Prezes OSP Ociesęki
Janusz Juszczyk
Płonie ognisko – czyli piknik pora zacząć
20 lipca 2013r. w Chańczy na pikniku wielopokoleniowym pod nazwą „Rodzina razem – bez
alkoholu i narkotyków” zapłonęło ognisko, które swoją magiczną mocą zgromadziło w zaczarowanym kręgu przybyłe rodziny, młodzież, dzieci,
zaproszonych gości oraz wypoczywających nad
Zalewem Chańcza.
Gościnnie – honorowe miejsca przy kamiennym kręgu zajęli:
Pani Alina Siwonia – Wójt Gminy Raków;
Pani Krystyna Urbanowska – Sekretarz Gminy.
Na dobry początek odbył się konkurs plastyczny z balonami, którego celem było malowanie tematyczne.
Niewątpliwą atrakcją pikniku były śpiewy tradycyjnych piosenek ogniskowych i tańce na trawie dla miłośników tańca. Oprawę muzyczną zapewnił Pan Dariusz Jóźwik
Smaku natomiast dodawały samodzielnie, tradycyjnie pieczone nad ogniskiem kiełbaski, tradycyjny smalec ze skwarkami – przygotowany i wysmakowany przez panią Katarzynę Lesiak.
Dopełnieniem były kiszone, małosolne ogórki
przygotowane przez miejscowe Panie.
Ogromne słowa uznania i podziękowania kierujemy do miejscowej Komendy Policji – za czuwanie nad bezpiecznym przebiegiem Pikniku.
Ja osobiście serdecznie dziękuję za współpracę, organizatorom i współorganizatorom którymi byli:
Radna Rady Gminy, Sołtys wsi Chańcza, Rada
Sołecka
Współorganizatorzy :
Pani Teresa Jasińska – kierownik GOPS w Rakowie;
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych.
Halina Łukasik
Wieści z Gminnej Biblioteki Publicznej w Rakowie...
- Dnia 25 czerwca (wtorek) w lokalu Gminnej Biblioteki Publicznej w Rakowie odbyło się spotkanie organizacyjne w ramach budowania partnerstwa związane z projektem ,,ROZPRACUJ TO Z
BIBLIOTEKĄ!”. Na spotkanie przybyli zaproszeni
goście: zastępca Wójta Gminy Raków- pani Jadwiga Milewicz, kierownik CKFiRL -pani Agnieszka Zwierzyńska, Główna Księgowa -pani Anna Fit,
Gminny Inspektor ds. Kultury, opiekun świetlicy
,,Tęcza” -pani Paulina Szewczyk, emerytowany
nauczyciel, opiekun świetlicy wiejskiej- pani Halina Łukasik, Prezes Stowarzyszenia Aktywne Serca - pani Zofia Balińska, radny gminny, zastępca przew. RG-pan Zygmunt Niezgoda, stażysta
odbywający staż w UG w Rakowie- pan Krzysztof Śliwa. Gospodarzami spotkania byli pracownicy GBP i filii w Szumsku -panie Iwona Sikora i
Agnieszka Marek. W organizacji spotkania brała udział pani Martyna Idzik odbywająca staż w
GBP w Rakowie. Gościem specjalnym, a zarazem
animatorem i osobą wspierającą była pani Barba-
ra Szczerbińska- przedstawiciel Centrum Aktywności Lokalnej w Białymstoku.
Celem spotkania było zapoznanie zaproszonych
osób z założeniami i celami projektu, wynikami
badań prowadzonymi przez bibliotekę w związku z jej udziałem w projekcie, problemami na lokalnym rynku pracy. Pani Szczerbińska wygłosiła krótką prelekcję na temat partnerstw i korzyści
wynikających ze współpracy wzbogaconą prezentacją multimedialną, pani Agnieszka Marek
przygotowała prezentację multimedialną związaną z projektem.
Następnie nawiązała się dyskusja zmierzająca do
zdiagnozowania i nazwania problemów na lokalnym rynku pracy z perspektywy instytucji i organizacji zaproszonych osób.
- W dniach 3-12 lipca 2013 r. przedszkolaki z
przedszkola w Rakowie brały udział w zajęciach
organizowanych przez panią Iwonę Sikora oraz
panią Martynę Idzik w bibliotece. Uczestniczyły w
- 15 -
cy i współdziałania w grupie, poznawały utwory poetyckie poetów dziecięcych, nowe gry i zabawy przy okazji wesoło i przyjemnie spędzając
czas. Cieszymy się, że Iza, Zuzia, Brajanek, Michałek, Bartuś, Kryspinek (mam nadzieję, że nikogo
nie pominęłam) były z nami i zapraszamy podczas ferii zimowych.
- Od kilku miesięcy biblioteka ma oficjalną stronę
na Facebooku, gdzie informujemy o ważnych wydarzeniach. Strona jest na bieżąco aktualizowana, a jej adres to Gminna Biblioteka Publiczna w
Rakowie. Zapraszam
Iwona Sikora
Kierownik GBP w Rakowie
zajęciach literackich, zabawach ruchowych i zajęciach plastycznych, które odbywały się codziennie w godz. 11.00-12.00. Dzieci uczyły się pra-
Tęczowe wakacje w Rakowie
Wakacje 2013 upłynęły dzieciom i młodzieży z uczęszczających do Świetlicy środowiskowej „Tęcza” w Rakowie jak zwykle, bardzo szybko. Wspólnie spędzaliśmy czas na wycieczkach,
zwiedzając ciekawe miejsca, organizowane były
różnorodne warsztaty artystyczne, ogniska, zajęcia i konkursy profilaktyczne.
Zapraszamy do naszych wakacyjnych wspomnień…
Warsztaty artystyczne są ulubioną formą działań uczestników świetlicy. Podczas wakacyjnych
zajęć dzieci i młodzież rozwijała umiejętności zdobienia przedmiotów decoupagem
– samodzielnie
wykonali zegary,
ozdobili metalowe kanki i koszyczki.
Zorganizowano warsztaty
florystyczne,
w
ramach których powstały
morskie
dekoracje z
muszelek –
serduszka i
kompozycje ze świecą. Wakacyjne warsztaty plastyczne
były wyzwa-
niem, uczącym cierpliwości i staranności wykonania prac artystycznych. Uczestnicy mogli nauczyć się jak przy pomocy wstążek i styropianowego stożka, wykonać aniołka/wróżkę. Najwięcej przyjemności, frajdy i kreatywnej zabawy mieli przy wykonaniu filcowych włosów dla swojego aniołka/wróżki. Podczas spotkań plastycznych
wykonano ogromny filcowy obraz przedstawiający zachód słońca nad zalewem. Warsztaty wyklejania papierem - decopatch – również cieszyły się ogromnym zainteresowaniem – uczestnicy
ozdobili lustra dekoracyjne techniką papierowe-
- 16 -
go patchworku.
Podczas wakacji nie mogło zabraknąć konkursów plastycznych. Zorganizowano 3 konkursy
o tematyce: „Nie piję, szczęśliwie żyję”, „Szczęśliwie spędzam wolny czas”, „Otchłań narkomanii”. Dzieci i młodzież chętnie brała udział w
zmaganiach konkursowych. Powstało wiele ciekawych prac promujących zdrowy styl życia oraz
bezpieczne spędzanie czasu wolnego bez używek. Uczestnicy konkursów otrzymywali drobne
nagrody.
Oferta świetlicy również skierowana była do
starszej młodzieży - ulubionym przez nich zajęciem było toczenie wielogodzinnych pojedynków w planszowej grze o tematyce fantastycznej
pt. „Magia i miecz”. Wycieczki i wyjazdy są ulubioną formą aktywności wszystkich dzieci, dlatego też w ramach działań świetlicowych dzieci
i młodzież mogła wziąć udział w dwóch wyjazdach organizowanych przez świetlicę do kina i na
basen. W ramach wycieczki kulturalnej do kina
młodsi uczestnicy mogli obejrzeć film pt. „Smerfy
2”, starsi natomiast zobaczyli komedię „Red 2”.
Wyjazd na basen był doskonałą formą promującą
aktywny wypoczynek i zdrowy styl życia.
Oczywiście nie mogło zabraknąć ulubionego
i obowiązkowego punktu każdych wakacji czyli - ogniska – pieczenie kiełbasek, gry i zabawy na
świeżym powietrzu sprawiły radość najmłodszym
i tym nieco starszym uczestnikom.
W ramach wakacyjnych zajęć z oferty Świetlicy środowiskowej „Tęcza” w Rakowie skorzystało 56 osób.
Niestety lato oraz wakacje szybko minęły i
szkolny dzwonek upomniał się o uczniów, mimo
to Świetlica środowiskowa „Tęcza” w dalszym
ciągu serdecznie zaprasza dzieci i młodzież do
udziału w kolejnych działaniach i projektach.
Serdecznie dziękujemy Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Rakowie za pomoc w umożliwieniu dzieciom i młodzieży spędzenia wakacyjnego czasu wolnego bezpiecznie i ciekawie umożliwiając rozwój
umiejętności, zainteresowań i pasji.
Paulina Szewczyk
Wakacje w świetlicach - kulturalnie i na sportowo
Wakacje to nie tylko czas wolny od obowiązków szkolnych, to przede wszystkim czas na aktywny wypoczynek z uwzględnieniem realizacji
swoich własnych zainteresowań.
W ramach współpracy Świetlicy Wiejskiej w
Chańczy i Świetlicy Środowiskowej „Tęcza” w Rakowie zaplanowane i zrealizowane zostały dwa
bloki tematyczne: kultura i sport. Działania sportowe zrealizowane zostały poprzez wycieczki do
Parku Linowego w Borkowie oraz do Kręgielni w
Kielcach.
Celem zorganizowanego wyjazdu sportowego do Parku Linowego w Borkowie w dniu 20
sierpnia 2013 r. było rozwijanie sprawności sportowej poprzez ukazanie aktywnych i bezpiecznych form spędzania czasu wolnego.
Park linowy był dla uczestników wycieczki niezapomnianą atrakcją, gdzie pod czujnym okiem
instruktorów i przy użyciu atestowanego sprzętu
alpinistycznego, uczestnicy zdobyli umiejętność
do pokonywania przeszkód i własnych słabości.
Opanowali technikę posługiwania się liną, uprzężami, karabinkami.
Nabyte umiejętności uczestnicy wdrażali w
czyn na 3 trasach wspinaczkowych o różnym
stopniu trudności, które dostosowane były do
wieku i umiejętności uczestników.
Największym zainteresowaniem ze strony najmłodszych cieszył się tor „Mały Odkrywca” – przy-
gotowane na torze liny, „pajęcze sieci”, zjazdy,
ruchome kładki i hamaki uczestnicy pokonywali z wielką odwagą i poświęceniem. Radość z samodzielnego przebycia trudnych odcinków trasy
sprawiła, że wszyscy „mali odkrywcy” postanowili kilkukrotnie skorzystać z trasy.
Trudniejszym zadaniem dla starszych dzieci i młodzieży rozpoczynających przygodę z linami był tor o nazwie „Leśna przygoda”. Przeszkody zwieszone były na wysokości od 4 do 5 metrów, a były to m.in. spacer na linie, równoważnia, obręcze, kładki. Najprzyjemniejszym elementem kończącym trasę był długi zjazd na linie.
Dla odważnych i bez lęku wysokości, umiejących pokonać strach i własne słabości sprawdzeniem umiejętności był tor „Adrenalina”. Śmiałkowie, którzy podjęli wyzwanie najtrudniejszego
toru, nie bez emocji i strachu, ale z ogromnym
wysiłkiem oraz aplauzem otrzymanym od pozostałych uczestników z wielką dumą zjeżdżali po
linie ukończonego toru. Przeszkodą wymagającą
siły, odwagi i sprawności fizycznej toru Adrenalina była przeszkoda pn. Skok Tarzana – jak sama
nazwa mówi uczestnik musiał oddać skok na linie, po czym lądował na pionowo zawieszonej
siatce. Należy zaznaczyć że przeszkody tego toru
były zawieszone na wysokości ok. 8 – 9 metrów.
Dodatkową atrakcją gdzie uczestnicy mogli pozbyć się nadmiaru energii była trampoli-
- 17 -
na i ścianka wspinaczkowa. Dużym wyzwaniem
dla niektórych było ćwiczenie koordynacji ruchu i
zmysłu równowagi – ruchoma wieża, którą należało ustawić ze skrzynek.
Całodzienny wysiłek wspinaczkowy, radość
z możliwości pokonania przeszkód, zmęczenie
i pamiątki w postaci drobnych siniaków długo
świadczyły o dobrej zabawie.
W wycieczce uczestniczyło 40 uczestników.
Niespodziewaną atrakcją w drodze powrotnej
wyjazdu było zwiedzanie stadniny koni w Borkowie. Uczestnicy zobaczyli konie na wybiegu, naukę jazdy konnej oraz stajnie z końmi w boksach.
Za sprawienie uczestnikom miłej niespodzianki
dziękujemy Pani Sylwii Przetak.
Odmienną formą aktywnego spędzania czasu wolnego był wyjazd do
Kręgielni MK Bowling w
Kielcach w dniu 27 sierpnia 2013 r.
Celem wyjazdu było poznanie innych sportowych
form spędzania czasu wolnego, nabycie umiejętności, zasad właściwego i kulturalnego spędzania czasu
wolnego w miejscach publicznych oraz integracja
i wzmocnienie więzi koleżeńskich w grupie różnowiekowej.
Gra w kręgle to rodzaj
zabawy sportowej, która
gromadzi uczestników bez
względu na wiek i z różnymi umiejętnościami, a radość ze spędzonego czasu
różni się tylko ilością zdobytych
punktów. Dla uczestników wyjazdu 2 godzinny czas spędzony na kręgielni to: dobra zabawa, miło i aktywnie spędzony
czas, nabycie nowych umiejętności i poznanie innych możliwości spędzania czasu wolnego.
Wyjazd sportowy do kręgielni połączony był z działaniem kulturalnym - seansem filmowym w kieleckim Kinie Helios. Uczestnicy mogli obejrzeć
film przygodowy z elementami
fantastyki i mitologii pt. „Percy Jackson i morze potworów”.
Przygody młodego bohatera
wzbudziły w uczestnikach chęć
przeżycia niesamowitej podróży. Film i zawarty w nim morał ukazywał również potrzebę pielęgnowania takich wartości jak:
przyjaźń, koleżeństwo, wzajemna pomoc, zaufanie i uczciwość. W wycieczce uczestniczyło 40
uczestników.
Dzieci i młodzież – uczestnicy wyjazdów, serdecznie dziękują Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Rakowie za
możliwość przeżycia ciekawych i radosnych wakacyjnych chwil w sposób bezpieczny, aktywny i
pożyteczny.
Wychowawcy świetlic serdecznie dziękują za
okazane wsparcie i pomoc w umożliwieniu realizacji dziecięcych marzeń.
- 18 -
Halina Łukasik i Paulina Szewczyk
Ogólnopolska kampania
Zachowaj Trzeźwy Umysł w gminie Raków
To już taka nasza tradycja, że bierzemy udział w „Zachowaj Trzeźwy Umysł”. W realizację wszystkich działań edukacyjnych i profilaktycznych chętnie włączyli się uczniowie, rodzice oraz nauczyciele z placówek oświatowych z terenu gminy (szkoły podstawowe: w Rakowie, Ociesękach, Szumsku, Bardzie, Gimnazjum im. Jana
Pawła II w Rakowie) oraz dzieci, młodzież i opiekunowie świetlic środowiskowych: w Rakowie i Chańczy. Inicjatywy miały na celu wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży oraz promowanie profilaktyki alkoholowej, narkotykowej i zdrowego stylu życia.
Ogólnopolska kampania Zachowaj Trzeźwy Umysł ma na celu nie tylko przekazanie materiałów edukacyjnych tzn. ulotek, plakatów, scenariuszy zajęć, ale również zaangażowanie uczniów w różne akcje i promowanie
ich inicjatyw. W ramach tegorocznej kampanii odbyło się pięć konkursów indywidualnych – dwa dla uczniów
szkół podstawowych i trzy dla gimnazjum. W konkursach plastyczno – literackich uczniowie mieli za zadanie
namalować lub opisać piękne miejsce lub osobę, w konkursie ulotkowym odpowiedzieć na pięć pytań. Gimnazjaliści zmagali się także z zadaniami przez Internet, szukając odpowiedzi na pięć podchwytliwych pytań oraz
prezentując swoje sylwetki w konkursie „Szukamy Młodych Mistrzów-Lokalni Liderzy”.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Rakowie z radością informuje, że konkursy
Zachowaj Trzeźwy Umysł 2013 zostały rozstrzygnięte. Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych
oraz Fundacja „Zachowaj Trzeźwy Umysł” przekazali nagrody dla uczestników konkursów.
W gronie laureatów nagrody głównej tegorocznej edycji kampanii ZTU, w ramach konkursu „Na tropie piękna”, znalazła się Nikola Chruścińska, uczennica Szkoły Podstawowej w Szumsku. Nagroda główna wręczona
będzie we wrześniu w Centrum Olimpijskim w Warszawie.
Ponadto wśród nagrodzonych uczestników konkursów indywidualnych znaleźli się:
1. Daniel Basiński – ZSP w Rakowie, nagroda w konkursie „Na tropie piękna”
2. Weronika Grudzień – SP w Szumsku, nagroda w konkursie „Na tropie piękna”
3. Martyna Rejnowicz – Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie, nagroda w konkursie „Dzielę się pięknem”
4. Katarzyna Bęben – SP w Ociesękach, nagroda w konkursie „Na tropie piękna”
5. Kamila Michalczyk – ZSP w Rakowie, nagroda w konkursie „Na tropie piękna”
6. Łukasz Wójcik – Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie, nagroda w konkursie „Eksplorator”.
Laureatom ogólnopolskiego konkursu w ramach ZTU 2013 serdecznie gratulujemy, a wszystkie dzieci, młodzież, jak również dorosłych zachęcamy do dalszego aktywnego udziału w kampanii.
Nina Kozłowska
Oświadczenie Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego
w 70. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej
Rok 2013 to 70. rocznica kulminacji masowej
zagłady ludności na terenie województwa wołyńskiego i Galicji Wschodniej. W wyniku zbrodni ludobójstwa śmierć poniosło wiele tysięcy obywateli II Rzeczpospolitej Polskiej, w zdecydowanej większości Polaków, ale też Ukraińców, Żydów, Niemców i przedstawicieli innych narodowości.
Sejmik Województwa Świętokrzyskiego składa hołd ofiarom cywilnym oraz członkom Armii
Krajowej, Batalionów Chłopskich i oddziałów samoobrony, którzy podjęli walkę obronną z siłami
Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) i Organizacji
Ukraińskich Nacjonalistów (OUN).
Wyrażamy wielki szacunek za odwagę tym
Ukraińcom, którzy z narażeniem życia i bezpieczeństwa swoich najbliższych udzielali pomocy
swoim sąsiadom.
Prawda o zbrodniach na Kresach powinna być
dla wszystkich współczesnych przestrogą przed
tym, do czego może doprowadzić skrajny nacjonalizm i nieposzanowanie praw drugiego człowieka.
Oświadczenie Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego jest aktem potępienia zbrodni wołyńskiej i wyrazem głębokiej czci dla ofiar tragicznych wydarzeń.
Ofiarom należy się nasza pamięć i szacunek.
Bohaterom należy się chwała i pamięć.
Sejmik Województwa Świętokrzyskiego wspiera starania środowisk kresowych o ustanowienie
przez Parlament RP dnia 11 lipca „Dniem Pamięci
i Męczeństwa Kresowian – ofiar OUN-UPA”.
- 19 -
Przewodniczący Sejmiku
Tadeusz Kowalczyk
ZASADY SEGREGACJI ODPADÓW KOMUNALNYCH
NA TERENIE GMINY RAKÓW
Segregacja odpadów to zbieranie odpadów (surowców wtórnych), nadających się do odzysku według
materiału, z jakiego zostały wykonane
Dlaczego warto segregować odpady komunalne?
MIESZKAŃCY PROWADZĄCY SELEKTYWNĄ ZBIÓRKĘ ODPADÓW ZAPŁACĄ
4,00 ZŁ OD OSOBY NA MIESIĄC
MIESZKAŃCY NIE PROWADZĄCY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW
ZAPŁACĄ 10,00 ZŁ OD OSOBY NA MIESIĄC
To się opłaca!
Chronimy Środowisko
Im więcej posegregujemy tym
mniej zapłacimy za wywóz
śmieci. Zmniejszamy także
ryzyko nałożenia kar na nasz kraj
przez Unię Europejską.
Wysegregowane odpady
wykorzystuje się do produkcji
nowych materiałów
dzięki temu:
- zmniejsza się zużycie nowych
surowców,.
- oszczędza się wodę i energię,
-ograniczany ilość szkodliwych
substancji, powstających
podczas
rozkładu odpadów na
składowisku
Odpady ulegające
biodegradacji zbieraj do
kompostownika.
Poprzez kompostowanie ilość
odpadów trafiających na
składowisko jest znacznie
mniejsza, zmniejszają się koszty
transportu co ma znaczący
wpływ na ustalenie stawki jaką
ma płacić mieszkaniec za
gospodarowanie odpadami
komunalnymi na terenie gminy
Raków.
Pojemnik na odpady po
segregacji
Wrzucamy
wszystkie
pozostałe po
segregacji
odpady
UWAGA! NIE
WRZUCAMY TUTAJ
- popiołu i szlaki,
-odpadów ogrodowych,
skoszonej trawy, liści, gałęzi
CO I JAK SEGREGOWAĆ
SZKŁO KOLOROWE
- butelki
-słoiki po napojach i żywności
PLASTIK
- butelki typu PET,
- opakowania z tworzyw
sztucznych po szamponach,
płynach, napojach,
-art. z gospodarstwa
domowego z tworzyw
sztucznych,
PAPIER
- gazety i czasopisma,
-katalogi, reklamy,
- zużyte zeszyty, książki,
koperty,
-opakowania kartonowe i
tekturowe,
UWAGA!
NIE WRZUCAMY TUTAJ
UWAGA!
NIE WRZUCAMY TUTAJ
UWAGA!
NIE WRZUCAMY TUTAJ
-szkła stołowego, ceramiki, porcelany
- luster i szkła okiennego,
żarówek i lamp neonowych, lub
fluorescencyjnych,
- szkła żaroodpornego,
-szkła okularowego,
-szyb samochodowych
- puszek po farbach, lakierach,
- butelek i opakowań po olejach
przemysłowych, chemicznych
-styropianu,
-zabawek,
tworzywowych elementów pojazdów(deski
rozdzielcze, zderzaki itp.)
- mokrego, zabrudzonego, zatłuszczonego
papieru,
- papieru powlekanego folią,
- pieluch, artykułów higienicznych,
- worków po cemencie,
- 20 -

rak912 - Gmina Raków

Transkrypt

Podobne dokumenty

rak9 - Gmina Raków

STMiG_SPRAWOZDANIE_2016

rak918 - Gmina Raków

rak920 - Gmina Raków

Rakowskie Aktualności Kwartalne

Rakowskie Aktualności Kwartalne

Rakowskie Aktualności Kwartalne

Untitled