PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF

PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF

PRĄDNIK
PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA
Prądnik. Prace Muz. Szafera
17
71–77
2007
JÓZEF KISZKA
Zakład Botaniki Instytutu Biologii Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej
ul. Podbrzezie 3, 31–054 Kraków
NOWE GATUNKI POROSTÓW
W OJCOWSKIM PARKU NARODOWYM
New lichen species to Ojców National Park
ABSTRACT: The paper presents the localities of 63 lichen species new to Ojców National Park
which have not been reported from Kraków-Częstochowa Upland so far.
KEY WORDS: lichens, Ojców National Park, Poland.
WSTĘP
Ojcowski Park Narodowy (OPN) został utworzony 14 stycznia 1956 r.; obecnie zajmuje powierzchnię 2146 ha (50° 10' – 50° 14' 51'’ N; 19° 46' – 19° 51' 45'’ E). Obejmuje
najcenniejszy pod względem geomorfologicznym, biologicznym oraz kulturowym fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Obszar parku rozciągnięty jest na przestrzeni
12 km, od Sułoszowej do Prądnika Korzkiewskiego. W dolinach Prądnika i Sąspowskiej na
stromych zboczach występują bardzo liczne, o swoistych kształtach skały wapienne, zaś na
skrawkach wierzchowiny są niewielkie skały ostańcowe. Stwarza to doskonałe warunki do
rozwoju wapieniolubnych porostów epilitycznych.
Badania nad lichenobiotą Ojcowa i okolicy rozpoczęły się w drugiej połowie XIX wieku. Jako pierwszy Lojka (1868), następnie Jabłoński (1872), Berdau (1876), Rehman
(1879), Filipowicz (1881) i Boberski (1886) z obszaru znajdującego się obecnie w granicach OPN, podali 127 gatunków porostów. W XX w. szczegółową inwentaryzację porostów Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej przeprowadził Nowak (1959, 1960, 1961).
Z terenu OPN autor ten podał 203 gatunki, które po weryfikacji zredukowano do 196
taksonów. Oprócz tego wyróżnił na skałach wapiennych kilka zespołów porostów, głównie
w dolinie Sąspowskiej oraz Prądnika. Do początków XXI wieku z OPN znanych było 246
gatunków porostów.
Ojcowski Park Narodowy nie miał dotychczas monograficznego opracowania lichenobioty. Dlatego od 2004 r. rozpocząłem badania nad aktualną listą porostów. Do tej pory
przebadałem 250 stanowisk, gdzie stwierdziłem 196 gatunków, z których 63 nie były jeszcze dotąd podawane z tego terenu.
72
J. Kiszka
MATERIAŁ I METODYKA
Od 2004 r. do chwili obecnej w Ojcowskim Parku Narodowym badane są porosty na
następujących siedliskach: podłoże skał wapiennych, kamienie, mury, gleba, humus, szczątki
roślinne, darnie mchów, kora drzew, krzewów oraz murszejące drewno. W OPN przebadano już ponad 80% powierzchni, z 250 stanowiskami. Na stanowiskach wykonywane są
spisy gatunków z podaniem siedliska. Zbiór materiałów zielnikowych jest stosowany przy
gatunkach, dla których w oznaczaniu konieczne są cechy mikroskopowe lub chemiczne.
Zebrane próbki materiałów są przechowywane aktualnie w zielniku KRAP-L, w Zakładzie
Botaniki Akademii Pedagogicznej w Krakowie. W niniejszej pracy nowe dla OPN gatunki
porostów zostały podane z opisem siedliska i stanowiskiem. Wysokość nad poziom morza
przyjęto szacunkowo z mapy turystycznej – „Ojcowski Park Narodowy, skala 1:20 000”,
wyd. Compass, Kraków 2006. Przy gatunkach podano kryteria symboli (CR, EN, VU, NT,
LC i DD) zagrożenia wymarciem zamieszczone w czerwonej liście porostów w Polsce
(Cieśliński i in. 2003). Uwzględniono też gatunki nowe dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Nazewnictwo porostów łacińskie i polskie przyjęto wg Fałtynowicza (2003).
WYNIKI
Aktualna lista nowych porostów dla Ojcowskiego Parku Narodowego obejmuje następujące gatunki:
Absconditella lignicola Vězda & Pišút; błończyk wątły – słabo zmurszałe drewno pniaka modrzewia w miejscu wilgotnym i ocienionym. Stanowisko: Pieskowa Skała, las na południe od
pomnika powstańców 1863 r., około 450 m n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny KrakowskoCzęstochowskiej.
Acarospora heppii (Nägeli ex Hepp) Nägeli; wielosporek Heppiego – drobne kamienie wapienne w miejscu widnym. Stan.: Dolina Sąspówki na prawym zboczu, opodal skały Gęsia Szyja,
około 410 m n.p.m.
Agonimia opuntiella (Buscharth & Poelt) Vězda; drobik orzastowy – humus i obumarłe
darnie mchów w szczelinach skały wapiennej. Stan.: Grodzisko, skała Łamańce od strony zachodniej, około 360 m n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Agonimia tristicula (Nyl.) Zahlbr.; drobik ciemny – obumierające darnie mchów i humus
w szczelinach skalnych w miejscu oświetlonym. Stan.: Wąwóz Węgielny Dół, na skale wapiennej na
prawym zboczu, około 410 m n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Arthonia lapidicola (Taylor) Branth & Rostr.; plamica kamienna – pionowa ściana skalna
w miejscu nasłonecznionym. Stan.: Dolina Sąspówki na skale Gęsia Szyja, około 420 m n.p.m.
Kategoria zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Arthonia spadicea Leight.; plamica kasztanowata – kora starego jawora w przerzedzonym
lesie. Stan.: Wąwóz Jamki, między Wąwozem Pradła a Doliną Sąspowską, około 350 m n.p.m.
Arthonia vinosa Leight.; plamica ponura – kora leszczyny u nasady pnia w miejscu ocienionym. Stan.: Młynnik, prawe zbocze opodal przystanku PKS, około 385 m n.p.m. Kategoria
zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Arthothelium ruanum (A. Massal.) Körb.; plamiec jasny – kora starego graba u nasady pnia
w miejscu ocienionym. Stan: Wąwóz Jamki na lewym zboczu przy Skałach Malesowych, około
420 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Nowe gatunki porostów w Ojcowskim Parku Narodowym
73
Aspicilia moenium (Vain.) G. Thor & Timdal; dzbanusznik łuseczkowaty – małe skałki wapienne w miejscu widnym. Stan.: Garb 452 m n.p.m. na wschód od Lepianki Czajowskiej, około
450 m n.p.m.
Bacidia polychroa (Th. Fr.) Körb.; kropnica wielobarwna – kora wierzby przy szosie. Stan.:
Dolina Prądnika koło wylotu Wąwozu Złodziejowy Dół, około 300 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: EN – wymierający.
Bacidina assulata (Körb.) Vězda; kropniczka pośrednia – kora pniaka wierzby na skraju
lasu. Stan.: Koło żółtego szlaku turystycznego z Murowni do Doliny Prądnika, około 415 m
n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Kategoria zagrożenia: EN –
wymierający.
Bacidina phacodes (Körb.) Vězda; kropniczka biała – spękana kora jesiona w miejscu widnym. Stan.: Pieskowa Skała, koło przystanku PKS, około 375 m n.p.m.
Bagliettoa steineri (Kušan) Vězda; bagliettoa Steinera – ściana skały wapiennej w miejscu
widnym. Stan.: Dolina Sąspowska, Skała Kurowskiego, około 365 m n.p.m.
Biatora efflorescens (Hedl.) Erichsen; wyprószek rozkwitający – kora starej wierzby w miejscu widnym. Stan.: Prądnik Korzkiewski, opodal skały Pilorzowa, około 315 m n.p.m. Kategoria
zagrożenia: VU – narażony na wymarcie.
Buellia griseovirens (Turner & Borrer ex Sm.) Almb.; brunatka szarozielona – kora wierzby
w miejscu widnym. Stan.: Wąwóz Babie Doły koło Sułoszowej, około 390 m n.p.m.
Caloplaca obscurella (J. Lahm) Th. Fr.; jaskrawiec misecznikowaty – kora samotnej wierzby.
Stan.: Dolina Prądnika, koło ujścia potoku Sąspówka, około 320 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Caloplaca teicholyta (Ach.) J. Steiner; jaskrawiec siwy – poziome ściany skały wapiennej
w miejscu nasłonecznionym. Stan.: Dolina Prądnika – Młyny, skały Wdowie, około 380 m n.p.m.
Candelaria concolor (Dicks.) Stein.; świetlinka pospolita – kora śliwy przy drodze. Stan.:
Dolina Prądnika przy wylocie Skalskiej Drogi, około 290 m n.p.m.
Catillaria erysiboides (Nyl.) Th. Fr.; krużyk cieniutki – drewno zmurszałego pniaka. Stan.:
Dolina Sąspowska koło źródła Spod Graba, około 350 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: EN –
wymierający.
Chaenotheca ferruginea (Turner ex Borrer) Mig.; trzonecznica rdzawa – drewno pniaka jodły
w miejscu oświetlonym. Stan.: Wąwóz Korytania w dolinie, około 350 m n.p.m.
Chaenotheca furfuracea (L.) Tibell; trzonecznica otrębiasta – gleba gliniasta oraz kora korzenia leszczyny na skarpie. Stan.: Skalska Droga na prawym zboczu Doliny Prądnika, około 335 m
n.p.m. Kategoria zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Cladonia coniocraea auct.; chrobotek szydlasty – kora starej wierzby nad potokiem. Stan.:
Dolina Sąspowska koło obserwatorium sejsmologicznego PAN, około 375 m n.p.m.
Lecania naegelii (Hepp) Diederich & P. Boom; miseczniczka Naegela – kora starej wierzby
w miejscu widnym. Stan.: Wąwóz Koziarnia, opodal szczytu Węzie Skały, około 445 m n.p.m.
Lecania sylvestris (Arnold) Arnold; miseczniczka zwodnicza – drobne kamienie wapienne
na brzegu drogi w buczynie. Stan.: Wąwóz Złodziejowy Dół na wschód od przysiółka Iwiny,
około 380 m n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Lecanora expallens Ach.; misecznica bledsza – kora starej samotnej wierzby. Stan.: Dolina
Prądnika koło ujścia potoku Sąspówka, około 320 m n.p.m.
Lecanora ramulicola (H. Magn.) Printzen & P. May; misecznica drobna – kora starej brzozy
w widnym lesie. Stan.: Prądnik Czajowski, skraj lasu na garbie od strony Maszyc, około 370 m
n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
74
J. Kiszka
Lempholemma chalazanum (Ach.) B. de Lesd.; kisielec ziarnisty – na humusie w spękaniach
poziomej ściany skalnej. Stan.: Dolina Prądnika – Młyny, skałka przy szosie, około 360 m n.p.m.
Kategoria zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Lepraria elobata Třnsberg; liszajec bezłatkowy – kora buka w buczynie. Stan.: Wąwóz Złodziejowy Dół, prawe zbocze, około 380 m n.p.m.
Leptogium plicatile (Ach.) Leight.; pakość pofałdowana – popękana ściana skały wapiennej.
Stan.: Dolina Prądnika – Młyny, skałka przy szosie, około 360 m n.p.m. Kategoria zagrożenia:
LC – słabo zagrożony.
Micarea botrydoides (Nyl.) Coppins; krużynka maczugowata – kora sosny u nasady pnia
w miejscu widnym. Stan.: Dolina Sąspówki, prawe zbocze opodal skały Gęsia Szyja, około 410 m
n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Micarea hedlundii Coppins; krużynka Hedlunda – drewno kłody w miejscu ocienionym.
Stan.: Dolina Sąspowska, zbocze prawe na północ od wylotu Wąwozu Jamki, około 375 m
n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Kategoria zagrożenia: VU –
narażony na wymarcie.
Micarea peliocarpa (Anzi) Coppins & R. Sant. in Coppins; krużynka ołowiana – gleba
w przerzedzonym lesie. Stan.: Dolina Prądnika, garb lewego zbocza opodal skały Wieża, około
360 m n.p.m.
Micarea prasina Fr.; krużynka ziarenkowata – drewno kłody w miejscu ocienionym i wilgotnym. Stan.: Wąwóz Skałbania w dolinie, około 365 m n.p.m.
Mycobilimbia pilularis (Körb.) Hafellner & Türk; grzezica kulista – kora modrzewia u nasady
pnia. Stan.: Murownia, skraj lasu koło szosy do Ojcowa, około 425 m n.p.m.
Opegrapha niveoatra (Borrer) J. R. Laundon; pismaczek zwodniczy – kora jawora w dolinie.
Stan.: Wąwóz Jamki, między Wąwozem Pradła a Doliną Sąspowską, około 350 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: VU – narażony na wymarcie.
Physcia dubia (Hoffm.) Lettau; obrost zmienny – skała wapienna w miejscu widnym. Stan.:
Pieskowa Skała – zamek, około 400 m n.p.m.
Polyblastia albida Arnold; komornica biaława – oświetlona ściana skały wapiennej. Stan.:
Poręba Sąspowska, Skała Malinowa, około 480 m n.p.m.
Placynthiella dasaea (Stirt.) Třnsberg; ziarniak malutki – drewno silnie zmurszałych pniaków
w miejscach ocienionych. Stan.: Dolina Sąspówki, zbocze prawe koło skały Gęsia Szyja, około
410 m n.p.m. Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Placynthiella icmalea (Ach.) Coppins & P. James; ziarniak drobny – gleba przy ścieżce w lesie.
Stan.: Góra Koronna, przy zielonym szlaku turystycznym, około 385 m n.p.m.
Placynthiella uliginosa (Schrad.) Coppins & P. James; ziarniak humusowy – kora starej wierzby nad potokiem. Stan.: Dolina Prądnika – Młynnik, około 365 m n.p.m.
Pseudosagedia aenea (Wallr.) Hafellner & Kalb; opryszczka grabowa – kora jawora w buczynie. Stan.: Dolina Sąspowska, koło skały Lisie, około 355 m n.p.m.
Pseudosagedia byssophila (Körb. ex Hepp) Hafellner; opryszczka jedwabista – ocieniona
skała wapienna. Stan.: Wąwóz Jamki, koło jaskini Złodziejskiej, około 395 m n.p.m. Kategoria
zagrożenia: CR – na granicy wymarcia.
Scoliciosporum umbrinum (Ach.) Arnold; szadziec skręcony – kora gałęzi starej wierzby.
Stan.: Zalew bobrów na Prądniku koło Bramy Krakowskiej, około 315 m n.p.m.
Strangospora pinicola (A. Massal.) Körb.; stuziarnka sosnowa – kora starego jesiona przy
szosie. Stan.: Pieskowa Skała przy szosie do Sułoszowej, około 375 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: LC – słabo zagrożony.
Thelidium dionantense (Hue) Zschacke; sutkowiec diona – pionowe ściany skały wapiennej.
Stan.: Dolina Prądnika – Młyny, Wdowie Skały, około 385 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: DD
– nieznany stopień zagrożenia.
Nowe gatunki porostów w Ojcowskim Parku Narodowym
75
Thelidium immersum (Leight.) Mudd; sutkowiec wgłębiony – Stan.: Dolina Prądnika, skały
Sucze, około 305 m n.p.m.
Thelidium zwackhii (Hepp) A. Massal.; sutkowiec Zwackha – na kamieniach wapiennych w miejscach ocienionych. Stan.: Lepianka Sąspowska, przy drodze na skraju lasu, około 480 m n.p.m.
Thelocarpon epibolum Nyl.; siarczynka zgrabna – drewno słabo zmurszałego pniaka sosny na
skraju lasu. Stan.: Lepianka Czajowska, las na wschód od Leśniczówki, około 470 m n.p.m.
Gatunek nowy dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Kategoria zagrożenia: LC – słabo
zagrożony.
Thelocarpon laureri (Flot.) Nyl.; siarczynka Laurera – drewno ławki w miejscu odsłoniętym
i nasłonecznionym. Stan.: Ojców, plac przed Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego im.
W. Szafera, około 325 m n.p.m.
Trapeliopsis aeneophusca (Flörke) Coppins & P. James; szarek kleisty – gleba w przerzedzonym lesie. Stan.: Wąwóz Jamki, lewe zbocze koło skałki Malesowej, około 430 m n.p.m. Kategoria zagrożenia: DD – nieznany stopień zagrożenia.
Trapeliopsis granulosa (Hoffm.) Lumbsch; szarek gruzełkowaty – drewno pniaka w miejscu
widnym. Stan.: Garb 452 na południe od Poręby Sąspowskiej, około 450 m n.p.m.
Trapeliopsis viridescens (Schrad.) Coppins & P. James; szarek zieleniejący – gleba w miejscu
ocienionym. Stan.: skała Koronna, przy szlaku turystycznym, około 370 m n.p.m. Kategoria
zagrożenia: NT – bliski zagrożenia.
Verrucaria aethiobola Wahlenb. in Ach.; brodawnica posępna – poziome ściany skały wapiennej. Stan.: Dolina Prądnika – Młyny, Skały Wdowie, około 385 m n.p.m.
Verrucaria carnea Arnold; brodawnica cielista – pionowe ściany skały wapiennej. Stan.:
Dolina Prądnika, skały Sucze, około 335 m n.p.m.
Verrucaria crassiuscula Servit; brodawnica zgrubiała – ocienione ściany skały wapiennej.
Stan.: Wąwóz Jamki skała wapienna u wylotu wąwozu do Doliny Sąspowskiej, około 335 m
n.p.m.
Verrucaria floerkeana Dalla Torre & Sarnth.; brodawnica Floerkego – osłonięta ściana skały
wapiennej. Stan.: Grodzisko, skała Łamańce, około 360 m n.p.m.
Verrucaria fuscoatroides Servit; brodawnica brunatnoczarniawa – poziome ściany skały wapiennej w miejscu nasłonecznionym. Stan.: Wąwóz Koziarnia, Węzie Skały, około 440 m n.p.m.
Verrucaria hohstetteri Fr.; brodawnica Hohstettera – osłonięta ściana skały wapiennej. Stan.:
Dolina Sąspowska, skała Gęsia Szyja, około 420 m n.p.m.
Verrucaria macrostoma Dufour & DC.; brodawnica pełna – ściana skalna w miejscu nasłonecznionym. Stan.: Dolina Prądnika – Młyny, skałka po lewej stronie szosy, około 355 m n.p.m.
Verrucaria procopii Servit; brodawnica Prokopa - prostopadłe ściany skał wapiennych
w miejscach widnych. Stan.: Góra Rusztowa, na zachód od szosy Murownia – Ojców, około
430 m n.p.m.
Verrucaria subdolosa Servit; brodawnica złudna – kamienie wapienne w miejscu widnym.
Stan.: Wąwóz Ciasne Skałki opodal wylotu Wąwozu Skałbania, około 355 m n.p.m.
Verrucaria subfuscella Nyl.; brodawnica ciemna – na plesze porostów z Verrucaria w miejscach nasłonecznionych. Stan.: Skała Kocica koło Sułoszowej, około 420 m n.p.m.
Verrucaria sylvatica Zschacke; brodawnica leśna – pionowa ściana skały wapiennej w miejscu
widnym. Stan.: Wąwóz Koziarnia, Węzie Skały, około 440 m n.p.m.
Verrucaria viridicans Servit; brodawnica zieleniejąca – ściana głazów wapiennych w miejscu
osłoniętym i wilgotnym. Stan.: Wąwóz Korytania, głazy w dolinie wąwozu, około 350 m n.p.m.
76
J. Kiszka
PODSUMOWANIE
W Ojcowskim Parku Narodowym po 45 latach od ostatnich badań porostów odszukano
63 nowe gatunki, dotychczas nie podawane w piśmiennictwie tego terenu. Na szczególne
wyróżnienie zasługują Absconditella lignicola, Agonimia opuntella, Lecania sylvestris, Lecanora ramulicola, Micarea hedlundii i Thelocarpon epibolum, które występują na pojedynczych stanowiskach w postaci małych populacji lub pojedynczych okazów.
W wykazanej lichenobiocie OPN występuje 10 taksonów nowych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (Kiszka 2004). W czerwonej liście porostów zagrożonych w Polsce występuje 19 gatunków, z których na granicy wymarcia – CR jest Pseudosagedia byssophila, wymierające – EN: Bacidia polychroa, Bacidina assulata i Catillaria erysiboides, narażone – VU: Biatora efflorescens, Micarea hedlundii i Opegrapha niveoatra, bliskie zagrożenia – NT: Arthonia lapidicola, Arthonia vinosa, Arthothelium ruanum, Caloplaca obscurella, Chaenotheca furfuracea, Lempholemma chalazanum i Trapeliopsis viridescens, słabo
zagrożone – LC: Leptogium plicatile, Strangospora pinicola i Thelocarpon epibolum oraz
o niedostatecznych danych jako gatunki o nieznanym ryzyku zagrożenia – DD: Thelidium
dionantense i Trapeliopsis aeneofusca.
PIŚMIENNICTWO
Berdau F. 1876. Liszajniki izsledowannyje do sich por w obłasti Warszawskogo Uczebnego
Okruga z ukazaniem na morfołogiju i fizjołogiju liszajnikow. Warszawa.
Boberski W. 1886. Systematische Übersicht der Flechten Galiziens, „Verhandlungen der
Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”, 36: 1–44.
Cieśliński S., Czyżewska K., Fabiszewski J. 2003. Czerwona lista porostów wymarłych
i zagrożonych w Polsce, „Monogr. Bot.”, 91: 13–49.
Fałtynowicz W. 2003. The Lichens, lichenicolous and allied fungi of Poland – an annotated checklist, „Biodiversity of Poland”, 6: 1–435.
Filipowicz K. 1881. Spis mchów, wątrobowców i porostów z niektórych stanowisk Królestwa Polskiego, a mianowicie z Doliny Ojcowskiej i Bentkowskiej, okolic Warszawy, Łukowa,
Puław i Brześcia Litewskiego, zebranych w latach 1877–1879, „Pamiętnik Fizjograficzny”,
1: 258–267.
Jabłoński W. 1872. Przyczynek do flory Krajowej, „Sprawozdania Komisji Fizjograficznej”, 6: 73–76.
Kiszka J. 2004. Porosty (Lichenes) Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej zebrane w XIX
wieku i ich zanikanie, [w:] J. Partyka (red.), Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Tom I Przyroda. Ojców, s. 263–268.
Lojka H. 1868. Spis porostów zebranych, Sprawozdania Komisji Fizjograficznej, 2: 67–69.
Nowak J. 1959. Verrucaria polonica n. sp., nowy gatunek porostu z południowej Polski,
„Fragmenta Flor. Geobot.”, 5(1): 155–163.
Nowak J. 1960. Naskalne zespoły porostów Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, „Fragmenta Flor. Geobot.”, 6(3): 323–392.
Nowak J. 1961. Porosty Wyżyny (Jury) Krakowsko-Częstochowskiej, „Monogr. Bot.”, 11(2):
3–127.
Rehman A. 1879. Systematyczny przegląd porostów znanych dotąd z Galicji Zachodniej,
opracowany na podstawie własnych i cudzych spostrzeżeń, „Spraw. Kom. Fizjogr.”, 13: 3–66.
Nowe gatunki porostów w Ojcowskim Parku Narodowym
77
SUMMARY
Ojców National Park (2146 ha) was established in 1956 on Cracow-Częstochowa Upland
in southern Poland. Within its area, on the steep wooded walls of gorges of the Prądnik and
Sąspówka streams, there are numerous limestone rocks, which are habitat for calciphilous
epilytic lichens. Lichens of this area were already studied in the 19th century (Lojka 1868;
Berdau 1876; Jabłoński 1872; Rehman 1879; Filipowicz 1881; Boberski 1886) and the
20th century (Nowak 1959, 1960, 1961).
During the present research in Ojców National Park the author found 63 lichen species
which were not recorded in the 19th or 20th century. The list includes 10 species which are
new to Kraków-Częstochowa Upland (Kiszka 2004).
Out of the lichen species recorded in the present research, 19 taxa are included in the
Red List of Endangered Lichens in Poland in the following categories: CR – Pseudosagedia
byssophila; EN – Bacidia polychroa, Bacidina assulata and Catillaria erysiboides; VU –
Biatora efflorescens, Micarea hedlundii and Opegrapha niveoatra; NT – Arthonia lapidicola,
Arthonia vinosa, Arthothelium ruanum, Caloplaca obscurella, Chaenotheca furfuracea,
Lempholemma chalazanum and Trapeliopsis viridescens; LC – Leptogium plicatile,
Strangospora pinicola and Thelocarpon epibolum; DD – Thelidium dionantense and
Trapeliopsis aeneofusca.
Translated by the author