1 przykłady metod aktywizujących wykorzystywanych w kształceniu

PRZYKŁADY METOD AKTYWIZUJĄCYCH WYKORZYSTYWANYCH W
KSZTAŁCENIU ZINTEGROWANYM Z UWZGLĘDNIENIEM TREŚCI
SPOŁECZNO - PRZYRODNICZYCH
ŚNIEŻNA KULA
Śnieżna kula jest metodą dyskusji. Charakteryzuje ją to, że uczniowie najpierw samodzielnie
opracowują problem, później jego rozwiązaniem zajmuje się grupa, a ostateczną decyzję, w
ramach podsumowania dyskusji, podejmuje cała klasa.
1.
2.
3.
4.
5.
Sposób realizacji
N. podaje temat dyskusji, np.: W jaki sposób należy ograniczyć ilość śmieci?”.
Następnie rysuje na tablicy lub arkuszu papieru duży okrąg oraz rozdaje uczniom
karteczki i kolorowe flamastry: zielone, niebieskie, czerwone i czarne.
U. samodzielnie znajdują sposoby rozwiązania problemu i zapisują je na karteczkach
zielonym kolorem. N. przyczepia kartki z odpowiedziami na obwodzie koła.
Następnie U. dobierają się w pary i wspólnie ustalają rozwiązanie problemu. Zapisują
je na kartkach kolorem niebieskim i przyczepiają na obwodzie okręgu, bliżej środka.
kolejnym etapem dyskusji jest praca w kilkuosobowych grupach, które wspólnie
uzgadniają stanowiska i zapisują je na kartkach kolorem czerwonym. Przedstawiciele
grup, po prezentacji wykonanej pracy, przyczepiają je na tablicy jeszcze bliżej środka
koła.
zakończeniem dyskusji jest podjęcie wspólnej decyzji przez całą klasę, zapisanie jej
na kartce czarnym kolorem i umieszczenie w centrum okręgu.
Przykłady zasad, których należy przestrzegać, aby ograniczyć ilość śmieci
• zlikwidować dzikie wysypiska np. w lasach
• segregować odpady - (papier, szkło, plastik czy aluminium)
• stosować recykling
• dbać o środowisko i nie śmiecić
• zgniatać opakowania np. po mleku czy soku
BURZA MÓZGÓW
Metoda ta inaczej zwana jest giełdą pomysłów i polega na zespołowym rozwiązywaniu
problemu. Charakteryzuje ją spontaniczność. Biorą w niej udział wszyscy uczniowie. W
pierwszej fazie dyskusji należy zapisać wszystkie pomysły uczniów, a następnie dokonać
koniecznej selekcji. Uczniowie nie mogą konsultować swoich pomysłów z innymi, lecz
powinni zgłaszać je bezpośrednio nauczycielowi. Natomiast w drugiej fazie następuje ocena i
eliminacja rozwiązań nie do przyjęcia.
1.
2.
3.
4.
Sposób realizacji
N. formułuje temat dyskusji, np. „Co zrobić, aby nie zabrakło nam wody?”
U. podają przykłady rozwiązań problemu, a N. zapisuje je na tablicy.
Następnie N. wraz z U. ocenia podane propozycje i wybiera najlepsze z nich.
Dyskusja kończy się wspólnym podsumowaniem i wyciągnięciem wniosków.
•
•
•
•
Co zrobić, aby nie zabrakło nam wody?
nie marnować wody
nie kąpać się codziennie w wypełnionej po brzegi wannie
myjąc zęby zakręcać kran
tropić w domu przecieki
1
MAPA POJĘCIOWA
Metoda ta polega na wizualnym opracowaniu problemu z wykorzystaniem;
• haseł,
• rysunków,
• symboli,
• schematów,
• fragmentów tekstu.
Pomaga ona w uporządkowaniu zagadnień oraz rozumieniu związków między nimi. Plakaty
mogą być wykonywane różną techniką: przy użyciu farb, kredek lub innych środków.
PORTFOLIO
Teczka z dokumentami (portfolio) to metoda, która polega na gromadzeniu materiałów na
określony temat. Wymaga to stałego segregowania i wartościowania uzyskanych informacji.
Kształtuje ona umiejętność porządkowania wiadomości. Uczniowie mogą także wymieniać
się materiałami, dzięki czemu uczą się współpracy w zespole. Przykłady zagadnień, na temat
których można gromadzić informacje:
• „Moja miejscowość”
• „Moja rodzina”
• „Zielnik”
• „Ptaki”
SKRZYNKA PYTAŃ
Jest to metoda, która może być wykorzystana podczas powtórzenia materiału.
Sposób realizacji
1. N. przygotowuje karty z pytaniami i zadaniami.
2. Gotowe karty umieszcza w pudełku.
3. Według ustalonej kolejności U. podchodzą do skrzynki pytań i losują karty. Po
chwili zastanowienia udzielają odpowiedzi.
LINIA CZASU
Technika linii czasu to metoda, w której daty wydarzeń lub zjawisk są naniesione na osi
czasu. Umożliwia to lepsze ich zrozumienie.
Przykładem linii czasu może być:
• zmiana pogody w ciągu ostatniego tygodnia.
• obserwacja drzewa owocowego, zapisywanie zmian zachodzących na nim „od kwiatu
do owocu”
GRA EDUKACYJNA
Metoda ta spełnia funkcje poznawcze i wychowawcze. Umożliwia współdziałanie uczniów
oraz łączy elementy zabawy i nauki. Przykładem są gry edukacyjne zamieszczone w
wyprawkach podręczników „Wesołej szkoły”. Wspomnieć też należy o wykorzystywanych
grach multimedialnych, np.:
• „Ekologia”
• „Ortografia”
• „Nasza szkoła”
• „Sokrates”
2
OBSERWACJA BEZPOŚREDNIA
Polega na uważnym przyglądaniu się zjawiskom i obiektom przyrodniczym. Metoda ta
rozwija u uczniów spostrzegawczość. Pomaga im poznać i zrozumieć procesy zachodzące w
przyrodzie. Obserwacje można przeprowadzić podczas zajęć w terenie, wykorzystując do
nich różne przyrządy, np. lupy bądź lornetki. Na zakończenie uczniowie wykonują rysunki
obserwowanych obiektów i odpowiednio je opisują.
Przykłady obserwacji bezpośredniej:
• obserwacja kory drzewa przy użyciu lupy, następnie . rysowanie przez U. przebitki z
kory za pomocą papieru i kredki
• dokładna obserwacja leśnej rośliny, wykonanie szkicu oraz przyjrzenie się miejscu w
którym rośnie; odszukanie rośliny w „Atlasie roślin leśnych”
DRAMA
Drama umożliwia naukę przez zabawę i działanie. Uczniowie rozwijają swoją pomysłowość i
uczą się współpracować w grupie. Istnieje kilka technik dramowych:
• Stop – klatka za pomocą pantomimy, wykorzystując mimikę, pozę i gest, uczniowie
przedstawiają określoną postać, wydarzenie lub zjawisko, zatrzymując się w bezruchu.
Mogą w niej brać udział całe grupy lub pojedyncze osoby.
• Wejście w rolę – na podstawie posiadanych wiadomości uczeń gra wybraną postać.
• Inscenizacja improwizowana – uczniowie przedstawiają postacie lub sytuacje
zarysowane ogólnie przez N, bez wcześniejszego przydziału ról i tekstów.
• Wywiad – opiera się na wypowiedziach uczniów. Są oni podzieleni na zadających
pytania i odpowiadających.
Przykładem dramy może być przedstawienie zasad właściwego mycia zębów lub zachowania
się przy stole.
Ważne jest, by po odegraniu przez uczniów odpowiednich ról mogli oni następnie podzielić
się wrażeniami, ocenić przedstawienie i wyciągnąć wnioski.
METODA BADAWCZA
Na metodzie tej opiera się świadome i celowe badanie zjawisk zachodzących w przyrodzie.
Przykładami eksperymentów mogą być:
• hodowla fasoli i obserwacja jej rozwoju
• hodowla kryształków soli
LITERATURA:
Brudnik E., Moszyńska A., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach
aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.
Krzyżewska J., Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej, Suwałki 1998.
Opracowała:
Beata Florczyk
Nauczycielka kształcenia zintegrowanego
SP w Zrębicach
3