broszury konferencyjnej

Sankcje
gospodarcze
Wymagania regulacyjne
i praktyczna implementacja
w instytucji finansowej
Warszawa, 22 marca 2016
1
2 | Sankcje gospodarcze
Przedmowa
Szanowni Państwo,
Każdy, kto czytał w latach 80. czasopisma komputerowe, takie jak Bajtek lub Komputer,
trafiał na reklamy sprzętu IT, gdzie polonijne firmy oferowały wymarzone komputery PC po
niebotycznych cenach. W większości przypadków, przeczytawszy dopiski drobnym drukiem,
można było się dowiedzieć, że oferowany sprzęt jest objęty „ograniczeniami COCOM”.
Wynikało to z faktu, że państwa zachodnioeuropejskie, Japonia i USA nakładały ograniczenia
(de facto sankcje gospodarcze) w zakresie obrotu zaawansowaną technologią.
Jak więc można było sprzedawać w Polsce sprzęt komputerowy, który był objęty
ograniczeniami eksportowymi? Sprawdzało się przysłowiowe hasło „Polak potrafi”.
Korzystając z sieci pośredników i zakładając polonijne firmy, udawało się skutecznie omijać
ograniczenia nakładane przez państwa zachodnie. Dzięki temu, pomimo obecności w „bloku
wschodnim”, byliśmy beneficjentami rewolucji technologicznej.
Nasuwa się pytanie, jak historia sprzed 30 lat, z epoki socjalizmu i barier handlowych ma
się do współczesnych czasów. Okazuje się, że mechanizmy wypracowane i wykorzystywane
m.in. w okresie „zimnej wojny” są w użyciu również w 2016 roku.
Sankcje gospodarcze są nadal wykorzystywane przez państwa i międzynarodowe organizacje
nadzorcze do kontroli i ograniczania wymiany handlowej z wybranymi podmiotami lub
krajami. Dotyczy to fizycznego przekazywania towarów i środków pieniężnych.
Tak jak wciąż działają sankcje, tak samo w użyciu są środki i mechanizmy do ich omijania.
Łańcuszki firm i osób pozwalają ukryć rzeczywistych beneficjentów. Historia pokazuje,
że jesteśmy kreatywni w stosowaniu przepisów. Pomagało to nam w miarę normalnie
funkcjonować przed 1989 rokiem, pomagało też później w dynamicznym rozwoju
gospodarki.
Czasami zapominamy, że kreatywność może być przedmiotem weryfikacji ze strony polskich
i zagranicznych organów kontrolnych. Przekonały się o tym instytucje finansowe z wielu
krajów, m.in. z Francji, Wielkiej Brytanii czy też Zatoki Perskiej.
Ze względu na konflikt zbrojny na Ukrainie i sankcje nałożone na naszych wschodnich
sąsiadów, Polska ponownie znalazła się w kręgu zainteresowań nadzorców. Ryzyka
i konsekwencje z tym związane będą przedmiotem wystąpień prelegentów podczas
konferencji EY i Wierzbowski Eversheds „Sankcje gospodarcze - Wymagania regulacyjne i
praktyczna implementacja w instytucji finansowej”.
Zapraszam,
Tomasz Dyrda
Dyrektor, Zespół Zarządzania Ryzykiem Nadużyć, EY
3
Konferencja
Sankcje gospodarcze
Wymagania regulacyjne i praktyczna
implementacja w instytucji finansowej
Data i miejsce
22 marca 2016 (wtorek), godzina 9:00 – 13:30
Biuro EY, Rondo ONZ 1 w Warszawie, XIV piętro
Agenda
08:45 – 09:00 Rejestracja gości
09:00 – 09:15 Wstęp i otwarcie konferencji – Tomasz Dyrda, Dyrektor w Zaspole Zarządzania Ryzykiem Nadużyć, EY
09:15 – 10:00 Sankcje międzynarodowe – zastosowanie do podmiotów krajowych –
Paweł Kuskowski, szef praktyki Compliance i ryzyka regulacyjnego,
Wierzbowski Eversheds; Zia Ullah, Partner, Eversheds UK
• Środowisko regulacyjne krajowe
• Wpływ przepisów międzynarodowych
• Główne kwestie istotne przy wdrożeniu procedury
10:00 – 10:45 Śledztwo OFAC w praktyce – jak ograniczyć ryzyko bycia celem
postępowania wyjaśniającego – Michał Rączy, Menedżer w Zaspole Zarządzania
Ryzykiem Nadużyć, EY
• Studium przypadku EY – działania OFAC względem Banku podejrzanego
o łamanie sankcji gospodarczych
• Zagadnienia proceduralne i operacyjne
• Mam wewnętrzną procedurę sankcyjną – czy na pewno jestem
bezpieczny?
• Monitorowanie transakcji – efektywne zabezpieczenie przed
naruszeniem sankcji
10:45 – 11:00 Przerwa
11:00 – 11:45 Perspektywa biznesowa oraz spostrzeżenia z punktu widzenia regulatora –
Anna Roszczyk-Ogrodnik, Zastępca Dyrektora Departamentu Compliance,
ING Bank Śląski; Radosław Obczyński, Departament Inspekcji Bankowych,
Komisja Nadzoru Finansowego
11:45 – 12:45 Panel dyskusyjny
12:45 Poczęstunek
4 | Sankcje gospodarcze
5
Prelegenci
Tomasz Dyrda
Dyrektor w Zespole Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY
+48 22 557 8746
[email protected]
Odpowiedzialny za świadczenie usług z zakresu informatyki śledczej, analizy danych, data
mining, zarządzania projektami, zarządzania ryzykiem nadużyć oraz usprawniania kontroli
wewnętrznej. Tomasz zarządzał międzynarodowymi zespołami w 15 różnych państwach
na ponad 100 projektach. Posiada doświadczenie w wielu sektorach gospodarki, w tym
w sektorach energetycznym, publicznym, telekomunikacyjnym, farmaceutycznym,
bankowym oraz ubezpieczeniowym. Jest liderem Zespołu Informatyków Śledczych
(Forensic Technology and Discovery Services) centralnej i południowowschodniej Europie.
Tomasz jest Magistrem Zarządzania i Marketingu w Śląskiej Wyższej Szkole Biznesu
w Katowicach, posiada również szereg profesjonalnych certyfikatów – CIA, PMP, CFE,
GCFA. Tomasz występował jako prelegent na wielu polskich oraz międzynarodowych
konferencjach, jest autorem szeregu publikacji poświęconych informatyce śledczej,
eDiscovery oraz opracował program szkolenia z zakresu informatyki śledczej dla biegłych
sądowych.
Michał Rączy
Menedżer w Zespole Zarządzania Ryzykiem nadużyć EY
+48 22 557 6246
[email protected]
Odpowiedzialny za prowadzenie projektów z zakresu analizy danych pod kątem
zapobiegania oraz wykrywania nadużyć. Ma praktyczne doświadczenie zarówno
w zakresie metod zaawansowanej analizy danych, jak i prowadzenia audytów
śledczych oraz testowania kontroli przeciwdziałających nadużyciom. Brał udział
w międzynarodowych projektach z zakresu AML/CTF, w szczególności pod kątem
naruszeń amerykańskich sankcji gospodarczych. Michał posiada szerokie doświadczenie
w projektowaniu rozwiązań analitycznych dla klientów oraz zarządzaniu zespołami
ekspertów w zakresie analizy danych. Michał uzyskał tytuł magistra Metod Ilościowych
i Systemów Informacyjnych w Szkole Głównej Handlowej. Posiada certyfikaty zawodowe
CFE, CIA, CISA oraz PMP. Michał był prelegentem na konferencjach dotyczących
nadużyć gospodarczych, jest również autorem artykułów z obszaru śledczej analizy
danych.
Paweł Kuskowski
Szef praktyki Ryzyka Regulacyjnego i Compliance
w kancelarii Wierzbowski Eversheds
Specjalista ds. compliance i przeciwdziałania praniu pieniędzy posiadający wieloletnią
praktykę w prowadzeniu globalnych projektów dla krajowych i międzynarodowych
instytucji finansowych oraz szerokie doświadczenie we współpracy z organami nadzoru.
Podczas swojej kariery zawodowej pracował m.in. w The Royal Bank of Scotland, gdzie
kierował międzynarodowymi zespołami ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy, w polskim
oddziale szwajcarskiego banku UBS jako szef działu compliance i ryzyka operacyjnego,
w wiodącej irlandzkiej kancelarii prawnej – Matheson Ormsby Prentice oraz w AIG
Investment w Irlandii. Doradza wielu instytucjom finansowym w zakresie wdrażania
procedur dotyczących AML, budowania struktur compliance oraz dostosowywania
działalności organizacji do wymogów regulatorów. Od czterech lat pełni funkcję
+48 22 50 50 716
[email protected] Przewodniczącego Zarządu Stowarzyszenia Compliance Polska. Jest też członkiem rady
doradczej przy International Compliance Association.
6 | Sankcje gospodarcze
Zia Ullah
Partner w Eversheds UK, szef zespołu zajmującego się rozwiązywaniem
sporów i śledztwami gospodarczymi w sektorze usług finansowych
Specjalizuje się w sprawach związanych z przestępstwami finansowymi. Posiada
wieloletnie doświadczenie w doradztwie m.in. bankom, podmiotom z sektora
gazowego w sprawach regulacyjnych i compliance, ze szczególnym uwzględnieniem
sankcji, zapobiegania praniu pieniędzy, korupcji. W swojej karierze zawodowej
pełnił m.in. rolę globalnego szefa ds. sankcji w Barclays. Od lat zaliczany jest
przez międzynarodowe rankingi, w tym Legal 500 i Chambers, do grona liderów
w zakresie doradztwa w sprawach związanych z przeciwdziałaniem przestępczości
gospodarczej.
Anna Roszczyk-Ogrodnik
Zastępca Dyrektora Departamentu Compliance w ING Banku Śląskim SA
Posiada ponad 20-letni staż w bankowości, od 15 lat w ryzyku operacyjnym i ryzyku
compliance. Aktualnie zarządza zagadnieniami AML/CTF, ryzykiem konfliktu interesów,
oceną ryzyka produktów i procesów bankowych, ochroną informacji poufnych,
tajemnicy bankowej i danych osobowych oraz zgłoszeniami naruszenia etyki zawodowej.
Absolwentka podyplomowych studiów zarządzania ryzykiem w instytucjach finansowych
Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Radosław Obczyński
Główny specjalista w Wydziale Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy
Departamentu Inspekcji Bankowych, Instytucji Płatniczych i Spółdzielczych
Kas Oszczędnościowo-Kredytowych UKNF
Z zagadnieniem przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu
związany od początku pracy w Urzędzie (2007). Aktywny ewaluator w Komitecie
Ekspertów Rady Europy MONEYVAL (członek misji eksperckich na Słowację, Guernsey
i Wyspę Man). Przedstawiciel Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów
Wartościowych przy FATF (Financial Action Task Force) – najważniejszym ciele
zajmującym się walką z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu. Prelegent
licznych szkoleń i konferencji międzynarodowych i krajowych. Absolwent Wydziału
Prawa i Administracji Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
7
Artykuł
Sankcje gospodarcze
Znany temat, nowe wyzwania
Michał Rączy | Menedżer w Zespole Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY
Obecna sytuacja geopolityczna stawia
nowe wyzwania w zakresie przestrzegania
wymogów regulacyjnych AML/CTF.
Konflikt na Ukrainie zakłócił dotychczasową
względną stabilność u naszych sąsiadów.
W konsekwencji, w grudniu 2014 roku rząd
amerykański nałożył sankcje gospodarcze na
wybrane podmioty rosyjskie oraz ukraińskie
w związku z konfliktem na Krymie. Dodatkowo
sankcje obejmują w zasadzie wszystkie dolarowe
transakcje z podmiotami, które mają siedzibę na
spornym terytorium.
OFAC na bieżąco aktualizuje obowiązujące
listy sankcyjne. Amerykański regulator już
zidentyfikował przypadki omijania sankcji
dotyczących Krymu, które polegały na usuwaniu
lub modyfikacji lokalizacji geograficznej. W związku
z tym OFAC opublikował wskazówki dla instytucji
finansowych, jakie kroki należy podjąć, aby
ograniczyć ryzyko łamania sankcji:
•
•
•
Analiza wiadomości SWIFT oraz dokumentacji
dotyczącej instrumentów finansowych
(np. akredytyw) pod kątem lokalizacji
geograficznych (nazwy miast, portów lub
regionów) znajdujących się na Krymie.
Dokumenty mogą np. zawierać nazwę miasta,
a jako kraj wskazana będzie Rosja z ominięciem
regionu Krym;
W przypadku zidentyfikowania próby ominięcia
sankcji dotyczących Krymu, wszelkie dalsze
transakcje zlecane przez podmiot, który tej
próby dokonał, powinny być przedmiotem
szczególnej kontroli. Istnieje ryzyko, że dany
podmiot będzie nadal chciał wykonać transfer;
Komunikowanie partnerom biznesowym
(bankom-korespondentom, klientom) polityki
sankcyjnej oraz zakresu operacji, które nie są
dopuszczalne dla Krymu.
8 | Sankcje gospodarcze
Dodatkowo należy pamiętać, że sankcje OFAC
obejmują nie tylko podmioty umieszczone
bezpośrednio na listach sankcyjnych, ale również
podmioty przez nie kontrolowane (pakiet
większościowy w strukturze właścicielskiej).
Czy OFAC może dotrzeć do Polski?
Wzmożona aktywność OFAC na razie omija Polskę,
ale nie oznacza to, że sytuacja się nie zmieni
w przyszłości. Ostatnie lata charakteryzują się
bardzo dużą aktywnością OFAC w rejonie Zatoki
Perskiej, związaną z dochodzeniami w bankach,
które pośredniczyły w łamaniu sankcji. A jeszcze
kilka lat temu OFAC nie interesował się tamtym
regionem.
Co się więc stało? W jaki sposób OFAC może
dowiedzieć się o przypadkach łamania sankcji?
Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na
następujące możliwości:
•
Raporty zablokowanych transakcji od
amerykańskich banków. Jeżeli amerykański
bank-korespondent blokuje transakcje
w związku z możliwym naruszeniem sankcji
gospodarczych, taka informacja trafia do OFAC.
•
Obecnie trwające dochodzenia przeciwko
międzynarodowym bankom. Są źródłem
informacji dla OFAC, a szczegóły transakcji
związanych z sankcjami są przekazywane
bezpośrednio do regulatora, który może
prześledzić relacje między podmiotami
zaangażowanymi w transakcję.
•
Dobrowolne zgłaszanie naruszeń przez
instytucje finansowe. W przypadku, gdy bank
sam zgłosi historyczne naruszenia, o których
OFAC nie wiedział, a jednocześnie będzie
współpracował z regulatorem, to może liczyć na
istotne zmniejszenie wymiaru kary finansowej.
Informacje pozyskane z takiego zgłoszenia
mogą wskazywać na inne instytucje finansowe
które były zaangażowane w transakcje
z naruszeniem sankcji gospodarczych.
•
Anonimowe zgłoszenia – OFAC prowadzi
infolinię, gdzie można anonimowo zgłaszać
naruszenia sankcji.
Dochodzenia niekoniecznie muszą dotyczyć
bieżących zdarzeń, pomimo że OFAC również
dysponuje kanałami zbierania najświeższych
informacji. Zbadanie podejrzeń wymaga czasu,
stąd ostatnie ugody OFAC dotyczą naruszeń
z okresu 2008-2013, czyli sprzed wprowadzenia
sankcji związanych z konfliktem na Ukrainie.
Przykład z odległego kraju,
ale w podobnej sytuacji
Warto przytoczyć niedawną ugodę z OFAC, która
dotyczy Zimbabwe. Z punktu widzenia sankcji
Zimbabwe ma sporo wspólnego z Ukrainą i Rosją
– sankcje nie dotyczą całego kraju, lecz wybranych
podmiotów.
8 lutego 2016 roku OFAC ogłosił zawarcie
ugody na kwotę prawie 2,5 miliona dolarów.
Ugoda dotyczyła przeprowadzenia 159 operacji
denominowanych w USD w latach 2008 2013. Interesujące w tym przypadku jest to, że
transakcje nie dotyczyły bezpośrednio podmiotu
z listy sankcyjnej SDN, tylko spółki, której
większościowy akcjonariusz znajdował się na liście
SDN. Dodatkowo, w 2011 roku bank w swoim
procesie KYC zidentyfikował powiązanie klienta
z podmiotem z listy sankcyjnej. Jednak informacja
ta nie trafiła do systemu AML/CTF, w związku
z czym transakcje nadal nie były blokowane. Ten
fakt pogorszył pozycję negocjacyjną banku z OFAC,
ponieważ bank nadal wykonywał przelewy na
zlecenie tego klienta, mimo wiedzy o znajdowaniu
się na liście SDN.
Warto również zwrócić uwagę na to, że OFAC
wymierzył karę lokalnemu bankowi, który
bezpośrednio obsługiwał podmiot powiązany
z sankcjami, a nie bankom amerykańskim, które
pośredniczyły w przelewach i mogły zidentyfikować
podmiot powiązany z SDN w wiadomościach
SWIFT. Do tej pory ugody z bankami innymi
niż amerykańskie dotyczyły głównie usuwania
z wiadomości SWIFT informacji o sankcjonowanym
podmiocie, aby ominąć filtry sankcyjne
w amerykańskich bankach (ang. „stripping”).
W tym przypadku lokalny bank został ukarany
za podjęcie niewystarczających kroków w celu
weryfikacji klientów pod kątem listy SDN i to
nie tylko w zakresie bezpośredniej identyfikacji
sankcjonowanych podmiotów, ale również
podmiotów z nimi powiązanych.
Ten przypadek przeczy obiegowemu przekonaniu,
że OFAC interesuje się przede wszystkim sprawami,
gdzie kary idą w setki milionów dolarów. Tutaj bank
wykonał jedynie 159 przelewów podlegających
sankcjom, za co zapłacił prawie 10 milionów
złotych kary.
Główne błędy banków,
które zostały ukarane
Niewielkie naruszenia mogą prowadzić do
istotnych kar. Ostatnie ugody z OFAC pokazują,
że w bankach, które złamały sankcje (często
nieświadomie) funkcjonowały dwa kluczowe
procesy:
•
KYC – analiza klientów banku pod kątem ryzyk
regulacyjnych,
•
System AML/CTF – weryfikacja wszystkich
operacji pod kątem ryzyk regulacyjnych.
Jak pokazuje praktyka, sama obecność tych
procesów nie jest wystarczająca, chodzi o ich
jakość i skuteczność. Główne punkty, które
zawiodły w przypadkach banków nieświadomie
łamiących sankcje to:
•
Analiza klientów tylko na wejściu, podczas
gdy po każdej zmianie listy sankcyjnej OFAC
(a zmiany następują średnio co 4 dni) baza
klientów powinna być ponownie sprawdzana.
•
Analiza klienta z pominięciem struktury
właścicielskiej. Zgodnie z zasadą 50% klient,
którego większościowy udziałowiec znajduje się
na liście SDN również podlega sankcjom.
9
Michał Rączy
Menedżer w Zespole Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY
•
•
Przegląd czerwonych flag generowanych
przez system AML/CTF w sposób pobieżny,
często w związku z niewystarczającymi
zasobami. W tym scenariuszu mimo ostrzeżenia
wysłanego przez system operacje są ręcznie
akceptowane.
Brak testowania skuteczności systemu
AML/CTF, w szczególności pod kątem:
odpowiedniego aktualizowania list sankcyjnych,
funkcji wyszukiwania przybliżonego dla nazw
podmiotów z list sankcyjnych (czyli odporność
na literówki i drobne zmiany nazw), możliwości
wyszukiwania lokalizacji geograficznych,
poprawnej analizy nowych produktów banku
pod kątem sankcji.
•
Niewystarczające sprawdzenie instrumentów
wspierających eksport (np. akredytyw), gdzie
również istotne są porty, wykorzystywani
przewoźnicy itp.
•
Koncentracja na obecnym stanie procesu AML/
CTF, podczas gdy bank powinien dysponować
wiedza o potencjalnych naruszeniach za
ostatnie 5 lat. Jeżeli instytucja finansowa ma
nowy, skuteczny proces, ale dopiero od roku, to
powinna również znać ryzyka, które wystąpiły
w poprzednich 4 latach, nawet jeżeli wcześniej
pracował inny zespół, inny system. Pytania od
regulatora będą dotyczyły całego okresu.
10| Sankcje gospodarcze
Podsumowanie
Podążanie za dobrymi praktykami wymaga
wyszkolonego zespołu, dobrego systemu,
niezależnej, okresowej weryfikacji. Wiąże się to
z alokacją niezbędnego budżetu na inwestycje
w narzędzia, bazy danych i wykwalifikowany zespół
ludzi.
Jednocześnie, wraz ze zmianą sytuacji
geopolitycznej, pojawiły się ryzyka regulacyjne
ze strony OFAC, jak i ryzyka reputacyjne, które
na polskim rynku były stosunkowo niewielkie.
Stąd też warto spojrzeć krytycznym okiem na
istniejące procesy, procedury i wykorzystywane
narzędzia, żeby ograniczyć potencjalne problemy
wynikające z braku przestrzegania ograniczeń
sankcyjnych.
Artykuł
Sankcje gospodarcze
Odległy temat, którego znaczenie rośnie
Paweł Kuskowski | Szef praktyki Compliance i ryzyka regulacyjnego
w kancelarii prawnej Wierzbowski Eversheds
Wzrost zagrożenia terrorystycznego
oznacza rosnące znaczenie sankcji, a co
za tym idzie – coraz większe wymagania
w zakresie dostosowania się do nich.
W ostatnich miesiącach często słyszeliśmy
o rosnącym zagrożeniu terroryzmem. Kraje
zachodnie, jak Niemcy, Francja czy Irlandia
Północna wskazywane są jako państwa wysokiego
ryzyka w zakresie zagrożenia zamachami
terrorystycznymi. To, co jest potrzebne
do wspierania aktów terrorystycznych, to
finansowanie. Jak pokazuje doświadczenie
i raporty organizacji takich jak AUSTRAC lub
FATF, terroryści często wykorzystują bardzo
zaawansowane modele finansowe, by dostarczyć
środki głównej organizacji, jak również
rozproszonym po świecie niezależnym komórkom.
Terroryzm jest już obecnie ponadnarodowym
i doskonale zorganizowanym przedsięwzięciem,
które w sposób wyrafinowany finansuje swoją
działalność. Fundusze pochodzą zarówno ze źródeł
nielegalnych – w tym porwań i handlu ludźmi,
jak i ze środków całkowicie legalnych – jak datki
na działalność dobroczynną, które kierowane
są następnie do zaangażowanych w terroryzm
podmiotów.
Jakkolwiek większość fizycznych ataków
terrorystycznych koncentruje się na Bliskim
Wschodzie, Afryce i Azji, to jednak zagrożenie, że
instytucja finansowa będzie wykorzystana w celach
finansowania działań takich grup jak ISIL, Boko
Haram czy Al-Qaeda, jest globalne.
Dotkliwe konsekwencje
Polskie firmy i instytucje finansowe, działając coraz
bardziej globalnie, w dużym stopniu współpracując
z krajami Wschodu, są coraz bardziej narażone na
kary i inne negatywne konsekwencje naruszenia
przepisów sankcyjnych.
Koszty firm, wynikające z braku odpowiednich
wewnętrznych procedur i systemów
zapobiegających nielegalnym transferom,
związane są nie tylko z utratą reputacji, ale
i wielomiliardowymi karami finansowymi
nakładanymi przez regulatorów – na przykład
8,9 miliarda dolarów kary nałożonej na Bank BNP
Paribas. To również procesy odszkodowawcze
– jak pokazuje przykład ARAB BANK, który
został oskarżony o finansowanie terroryzmu
i pozwany na podstawie amerykańskiej ustawy
Anti-Terrorism Act przez rodziny ofiar grupy
terrorystycznej Hamas. Nieoficjalnie wiadomo,
że sprawa zakończyła się ugodą, która ma ponoć
kosztować ARAB BANK miliard dolarów. Powodem
były nieodpowiednie, niedostosowane procedury
i systemy, które nie odnotowały przepływów m.in.
dla podmiotów na listach sankcyjnych – są na nich
grupy terrorystyczne, osoby fizyczne oraz kraje.
Zaostrzenie sankcji za finansowanie
terroryzmu
Prezydent RP w październiku 2015 podpisał
nowelizację prawa karnego poszerzającą katalog
przestępstw związanych z finansowaniem
terroryzmu. Na mocy znowelizowanych przepisów
karze od 2 do 12 lat więzienia podlegać będzie
ten, kto gromadzi, przekazuje bądź oferuje środki
zorganizowanej grupie lub związkowi mającemu na
celu terroryzm lub też osobie będącej członkiem tej
grupy. Jest to bardzo istotna zmiana, która wpłynie
również na model funkcjonowania instytucji
finansowych. Praktyka pokaże, w jakim zakresie.
Ogromne wyzwania dla sektora finansowego
Przed instytucjami finansowymi, takimi jak banki,
instytucje płatnicze czy domy maklerskie, stoją
ogromne wyzwania związane z przeciwdziałaniem
finansowaniu terroryzmu. Wyzwania te nie są
proste z kilku powodów, m.in. ogromnej ilości
danych na listach sankcyjnych, które nieustannie
się zmieniają, wymagań nowych regulacji, ale
również faktu, iż banki obowiązane są nie tylko
sprawdzać transakcje, ale również badać klienta,
osoby powiązane, strony transakcji i udziałowców
pod względem powiązań z terroryzmem.
11
Paweł Kuskowski
Szef praktyki Compliance i ryzyka regulacyjnego
w kancelarii prawnej Wierzbowski Eversheds
Jak wypełnić obowiązki związane
z przepisami sankcyjnymi?
Co mogą i powinny zrobić instytucje finansowe, aby
zminimalizować ryzyko bycia wykorzystanym do
finansowania terroryzmu?
•
Zwiększyć kontrole związane z transakcjami
finansowania handlu, w tym towarów
podwójnego zastosowania i bankowości
korespondencyjnej.
•
Posiadać jasno zidentyfikowane czynniki
wysokiego ryzyka (tzn. czerwone flagi).
Systematycznie szkolić cały personel, aby
podnosić świadomość wszystkich członków
danej organizacji.
•
Zidentyfikować listy sankcyjne, które mają
zastosowanie do danego biznesu.
•
•
Rozbudować system badania klientów,
udziałowców, osób powiązanych, osób we
władzach, beneficjentów rzeczywistych,
przedstawicieli osób prawnych.
Trudne, ale warto
•
Badać klientów pod kątem źródła finansowania,
dostawców, ekspozycję na kraje wysokiego
ryzyka w związku z terroryzmem.
•
Analizować dane dotyczące list sankcyjnych,
krajów, grup, osób indywidualnych powiązanych
z terroryzmem.
•
Zaostrzyć badanie wśród posiadaczy
rachunków wysokiego ryzyka, takich jak
organizacje charytatywne, handlarze bronią
itp.
•
Posiadać system do przekazywania informacji
o nowych sposobach prania pieniędzy,
zmianach w procedurach i procesach
wewnętrznych.
•
Na bieżąco badać transakcje z krajami
podwyższonego ryzyka w zakresie prania
pieniędzy, terroryzmu lub korupcji – na bazie
doniesień takich podmiotów jak FATF czy
AUSTRAC (np. raport FATF o handlu opium
w Afganistanie).
•
Analizować transakcje pod kątem list
sankcyjnych z zastosowaniem ‘rozmytej logiki’
(z angielskiego ‘fuzzy logic’).
12| Sankcje gospodarcze
Jak pokazuje praktyka, zapewnienie przestrzegania
zgodności z przepisami sankcyjnymi jest trudne
do zrealizowania i absorbujące. Jednak cel jest
tego wart. Doświadczenie pokazuje również,
że im sprawniejsze procesy i systemy, im lepiej
wyszkoleni ludzie, tym łatwiej jest faktycznie
wypełniać te obowiązki.
Pomimo braku wiarygodnych metod oceny wpływu
wszelkiego rodzaju działań prewencyjnych na
zmniejszenie zjawiska finansowania terroryzmu,
instytucje finansowe nie powinny ustawać
w takich działaniach. Jest bowiem szansa,
że dzięki szeregowi procedur wewnętrznych
i polityk w jakimś stopniu uda się zminimalizować
działania wspierające finansowanie organizacji
terrorystycznych, co będzie miało ze wszech miar
pozytywny wymiar społeczny.
Niestety, ze względu na specyfikę branży,
instytucja finansowa, nawet z najlepszymi
systemami prewencji, nie dostanie nagrody za
dobrze wypełnione obowiązki w tym zakresie, nie
znajdzie się na pierwszych stronach gazet z tego
tytułu. Trafi na nie dopiero, gdy systemy zawiodą.
!!!
?
O kancelarii Wierzbowski Eversheds
Kierunek: Compliance
Zgodność z regulacjami
i skuteczne zarządzanie ryzykiem
Doświadczenie i wiedza
Kancelaria Wierzbowski Eversheds prowadzi
praktykę ryzyka regulacyjnego i Compliance,
w ramach której oferuje multidyscyplinarne
wsparcie ze strony praktyków o wieloletnim,
międzynarodowym doświadczeniu w doradztwie
na rzecz firm i instytucji działających w sektorach
regulowanych, w tym w sektorze finansowym.
organizacji z lokalnymi i międzynarodowymi
wymaganiami prawnymi oraz zaleceniami
regulatorów
•
prowadzi audyty istniejących struktur,
procesów i regulacji – identyfikuje błędy
i przypadki potencjalnego niedostosowania
do obowiązujących wymogów prawnych,
norm i standardów
Dzięki unikalnemu know-how,
multidyscyplinarnemu zespołowi, doświadczeniu
wdrożeniowemu oraz wsparciu Eversheds,
kancelaria kompleksowo realizuje projekty
Compliance na krajową i globalną skalę.
•
prowadzi badania due diligence (regulacyjne
oraz Compliance) realizowanych inwestycji
•
wspiera firmy w optymalizacji funkcjonujących
procesów oraz ich wpływu na relacje
z klientami i kontrahentami
Doradcy z Wierzbowski Eversheds mają szeroką
wiedzę i praktykę w zakresie wdrażania kluczowych
w dziedzinie Compliance aktów prawnych, takich
jak MIFID, MAD/MAR, Solvency, czy regulacji
dotyczących zapobiegania praniu pieniędzy (AML).
•
identyfikuje istniejące i przyszłe ryzyka
oraz wytyczne dotyczące zarządzania
nimi w kontekście celów biznesowych
przedsiębiorstwa
•
pomaga w budowaniu struktur Compliance
•
doradza przy wdrażaniu systemów
informatycznych
•
doradza w zakresie tworzenia procedur,
procesów wewnętrznych i rozwiązań
organizacyjnych zapobiegających praniu
pieniędzy.
Możemy pomóc
Nasz zespół świadczy usługi w zakresie ryzyka
regulacyjnego i Compliance, w tym między innymi:
•
doradza w zakresie budowy skutecznych
i efektywnych procesów i procedur,
pozwalających zapewnić zgodność działań
Dlaczego Wierzbowski Eversheds?
•
W ramach Eversheds działa jeden z najbardziej uznanych na świecie zespół doradców
w zakresie Compliance, tworzony przez praktyków z doświadczeniem wyniesionym
z firm z sektorów regulowanych oraz organów nadzorujących. Zespół ten ma szczególne
doświadczenie w doradztwie regulacyjnym dla sektora finansowego.
•
Nasi praktycy byli odpowiedzialni za realizację globalnych projektów w zakresie Compliance
i zapobiegania praniu pieniędzy, obejmujących kilkanaście jurysdykcji. Daje nam to
niespotykane na polskim rynku doświadczenie.
•
Wolimy zapobiegać niż leczyć – doradzamy w działaniach prewencyjnych mających na celu
uniknięcie daleko idących sankcji za niewypełnianie obowiązków ustawowych.
13
O firmie EY
Zarządzanie ryzykiem nadużyć
Nasze doświadczenie i kompetencje
O nas
Zespół Zarządzania Ryzykiem Nadużyć (Fraud
Investigation & Dispute Services) świadczy
usługi w zakresie wykrywania i badania nadużyć
gospodarczych, doradztwa w zakresie AML oraz
pomocy w zapobieganiu powstawaniu nadużyć,
a także doradztwa w sprawach spornych.
Zajmujemy się między innymi:
•
Prowadzeniem dochodzeń w sprawach
gospodarczych
•
Doradztwem w sprawach spornych
•
Identyfikacją nadużyć i nieprawidłowości przy
pomocy analizy danych finansowych
•
Informatyką śledczą
•
Wprowadzaniem i realizacją programów
zapobiegania nadużyciom
•
Wdrożeniami programów zapewnienia
zgodności (compliance)
•
Doradztwem w obszarze związanym
z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy
Kompetencje naszych konsultantów poparte są
posiadanymi przez nich uznanymi na świecie
i w Polsce certyfikatami i dyplomami.
Nasi eksperci mają unikalne w skali kraju
doświadczenie w realizacji audytów specjalnych
i dochodzeniowych w Polsce oraz w Europie
Środkowo-Wschodniej. Członkowie naszego
polskiego zespołu prowadzili również projekty
w krajach nadbałtyckich, Rosji, Ukrainie, Czechach,
Słowacji, Węgrzech, Rumunii, Bułgarii, Niemczech,
krajach bałkańskich oraz w Turcji.
Nasi konsultanci są uznanymi ekspertami
w zakresie przeciwdziałania nadużyciom.
Prowadzą badania, publikują artykuły, występują
w mediach jako eksperci w dziedzinie zwalczania
nadużyć, aktywnie uczestniczą w krajowych
i międzynarodowych konferencjach i szkoleniach
dotyczących zarządzania ryzykiem nadużyć,
zapewnienia zgodności oraz przeciwdziałania
praniu pieniędzy.
Od kilku lat prowadzimy także Blog Audytorów
Śledczych, za pomocą którego dzielimy się swoimi
doświadczeniami oraz przemyśleniami na temat
sposobów zapobiegania korupcji oraz nadużyciom
i walki z nimi.
www.blog.ey.pl/audytsledczy/
Dlaczego EY?
• Największy w Polsce dedykowany zespół dochodzeniowy, złożony
z finansistów, informatyków śledczych, prawników, psychologów
i dziennikarzy,
• Około 400 projektów zrealizowanych w ciągu 10 lat
• Projekty dla ponad 50 różnych branż dla podmiotów z sektora
prywatnego i publicznego
14| Sankcje gospodarcze
15
EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory
Wierzbowski Eversheds |
Doradztwo prawne dla biznesu
O firmie EY
O kancelarii
EY jest światowym liderem rynku usług profesjonalnych
obejmujących usługi audytorskie, doradztwo
podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo
transakcyjne. Nasza wiedza oraz świadczone przez nas
najwyższej jakości usługi przyczyniają się do budowy
zaufania na rynkach kapitałowych i w gospodarkach
całego świata. W szeregach EY rozwijają się
utalentowani liderzy zarządzający zgranymi zespołami,
których celem jest spełnianie obietnic składanych przez
markę EY. W ten sposób przyczyniamy się do budowy
sprawniej funkcjonującego świata. Robimy to dla
naszych klientów, społeczności, w których żyjemy i dla
nas samych.
Kancelaria Wierzbowski Eversheds jest członkiem
Eversheds - jednej z wiodących sieci firm prawniczych
na świecie, skupiającej w 55 biurach niemal 4000
pracowników. Dzięki obecności w Europie, Azji,
Afryce i na Bliskim Wschodzie, Eversheds wspiera
klientów wszędzie tam, gdzie tego potrzebują, łącząc
doświadczenie globalnej sieci ze znajomością lokalnych
rynków. Prawnicy kancelarii Wierzbowski Eversheds
świadczą usługi z zakresu prawa gospodarczego.
Poszczególne jego dziedziny są przedmiotem
specjalizacji zespołów, w których skład wchodzą
doświadczeni adwokaci i radcowie prawni. Wielu
z nich to eksperci rekomendowani przez niezależne
międzynarodowe instytucje badające rynek usług
prawniczych.
Nazwa EY odnosi się do firm członkowskich
Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi
osobny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited,
brytyjska spółka z odpowiedzialnością ograniczoną do
wysokości gwarancji (company limited by guarantee) nie
świadczy usług na rzecz klientów. Aby uzyskać więcej
informacji, wejdź na www.ey.com/pl
EY, Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa
© 2016 EYGM Limited.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
ey.com/pl
Firma zajmuje czołową pozycję na rynku w dziedzinie
prawa telekomunikacyjnego i ochrony danych
osobowych, postępowań sądowych (w tym
regulacyjnych) i arbitrażowych, a także w dziedzinie
prawa bankowo-finansowego i rynków kapitałowych,
prawa nieruchomości, prawa zamówień publicznych
oraz łączenia i nabywania spółek. Jest również
rekomendowana w zakresie prawa spółek, prawa
własności intelektualnej oraz prawa pracy.
Wierzbowski Eversheds,
Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa
eversheds.pl
16| Sankcje gospodarcze