Wskaźniki oparte na wolumenie

Wskaźniki
oparte na wolumenie
Łukasz Bąk
Wrocław 2006
1
Wolumen
Wolumen reprezentuje aktywność inwestorów krótko- i długoterminowych na rynku.
Każda jednostka wolumenu jest wynikiem działania dwóch osób na rynku :inwestora
sprzedającego akcje lub kontrakt oraz inwestora kupującego akcje lub kontrakt. Dzienny
wolumen obrotu jest liczbą kontraktów lub akcji, które zmieniły właściciela w ciągu jednego
dnia. Wolumen najczęściej jest przedstawiany w postaci histogramu, który jest wykreślany
pod wykresem ceny. Wysokość słupka odzwierciedla poziom wolumenu w danym dniu.
Zmiany wolumenu ujawniają nam reakcje byków i niedźwiedzi na wahania cen oraz mówią
nam czy bardziej prawdopodobna jest kontynuacja czy też odwrócenie obecnego trendu.
Analiza wolumenu umożliwia lepsze zrozumienie.
Trzy sposoby pomiaru wolumenu:
a) liczba akcji lub kontraktów stanowiących aktualnie przedmiot obrotu
b) liczba zawartych transakcji
c) „Tick wolumen” to liczba zmian cen w wybranym przedziale czasu
Porównując dwa rynki pod względem wolumenu możemy określić, który jest bardziej
aktywny bądź bardziej płynny. Wolumen pokazuje stopień finansowego i emocjonalnego
zaangażowania uczestników rynku, a także ból i cierpienie. Jeśli ceny rosną – niedźwiedzie
cierpią, a kiedy ceny spadają byki odczuwają ból. Im większy wzrost wolumenu tym większe
cierpienie pojawia się na rynku. Stabilny poziom wolumenu pokazuje nam, że trend będzie
prawdopodobnie kontynuowany. Zniżkujący wolumen sygnalizuje zbliżające się odwrócenie
trendu. Nagły wzrost wolumenu również daje sygnał bliskiego końca trendu. W formacjach
horyzontalnych wolumen utrzymuje się zwykle na niskim poziomie. Wybicie z takich
formacji wiąże się z nagłym wzrostem wolumenu. Jeśli wybicie nastąpi przy niskim
wolumenie, to prawdopodobnie ceny powrócą do formacji horyzontalnej. W praktyce
sprawdza się reguła: jeżeli dzisiejszy wolumen jest wyższy od wolumenu z wczorajszego
dnia, aktualny trend będzie prawdopodobnie kontynuowany. Terminy „wysoki wolumen” i
niski wolumen” są względne, ponieważ wysoki wolumen na spółce STALEXPORT byłby
niskim wolumenem dla BIOTONU. Przyjmuje się, że wysoki wolumen dla danego
instrumentu to wolumen o 25% większy od średniej z ostatnich dwóch tygodni. Śledząc
jednocześnie ceny i wolumen, używamy dwóch odmiennych narzędzi do obserwacji tego
samego zjawiska – kierunku trendu. Na podstawie wzrastających cen wyciągamy wniosek, że
popyt jest większy od podaży. Logiczne jest zatem, że wolumen będzie zmierzał w tym
samym kierunku co dominujący trend.
Wskaźniki
1.Równowaga wolumenu(OBV On-Balance Volumen)
Najprostszym i najpopularniejszym wskaźnikiem ułatwiającym analizę wolumenu, jest
OBV.OBV jest wskaźnikiem opracowanym przez Jospha Granville’a. OBV jest narastającym
saldem wolumenu. Codziennie zwyżkuje lub zniżkuje w zależności od wzrostu lub spadku
cen w stosunku do poprzedniego dnia. Kiedy ceny akcji są wyższe od cen zamknięcia dnia
poprzedniego wolumen zanotowany tego dnia jest dodawany do OBV. Jeżeli ceny spadły
wolumen danego dnia jest odejmowany. Jeżeli natomiast cena zamknięcia jest równa cenie
zamknięcia dnia poprzedniego, to wskaźnik OBV się nie zmienia. OBV często wzrasta lub
spada wyprzedzając zmiany cen. Nowy szczyt OBV pokazuje nam ,że byki są silne i ceny
2
prawdopodobnie jeszcze wzrosną. Nowy dołek na OBV informuje nas o sile niedźwiedzi oraz
o tym, że ceny prawdopodobnie jeszcze spadną.
Układ szczytów i dołków OBV ma większe znaczenie niż jego wartość bezwzględna.
OBV daje najsilniejsze sygnały kupna i sprzedaży wtedy, gdy tworzy dywergencje z cenami.
Jeżeli ceny rosną i po chwilowym spadku zwyżkują do nowego szczytu, a w tym samym
czasie OBV osiąga szczyt na niższym poziomie niż podczas poprzedniego wzrostu, powstaje
dywergencja „niedźwiedzia”(bessy). Daje ona silny sygnał sprzedaży. Jeśli ceny zniżkują i po
chwilowej zwyżce spadają do nowego dołka, a równocześnie OBV osiąga nowe dno na
wyższym poziomi niż podczas poprzedniego spadku, powstaje dywergencja „byka” (hossy).
Silniejsze sygnały płynną z dywergencji, która formuje się na przestrzeni kilku tygodni, a nie
kilku dni. Kiedy ceny oscylują w formacji horyzontalnej, a OBV zwyżkuje, pojawia się
sygnał kupna. Jeżeli OBV zniżkuje do nowego dna , pojawia się sygnał sprzedaży „krótkiej”.
Wadą OBV jest przypisywanie wartości dodatniej bądź ujemnej wolumenowi z całego
dnia. Jeżeli rynek zamyka się na minimalnie wyższym poziomie, np. jeden albo dwa punkty
wyżej , to cała dzienna wartość wolumenu powiększa wartość wskaźnika OBV.
2.Akumulacja/dystrybucja (A/D)
Wskaźnik akumulacja/dystrybucja został opracowany przez Larry’ego Williamsa.
Został ona zaprojektowany jako wskaźnik wyprzedzający trend. A/D śledzi relacje pomiędzy
cenami otwarcia i zamknięcia z uwzględnieniem wolumenu. Jeżeli ceny zamknięcia są
wyższe od cen otwarcia to A/D jest dodatni. Jeżeli zamknięcia są niższe niż otwarcia to A/D
staje się ujemny. Jeżeli ceny otwarcia są równe cenom zamknięcia to A/D wynosi zero. A/D
przypisuje bykom i niedźwiedziom tylko ułamek wolumenu każdego dnia. Wielkość tego
ułamka zależy od dziennego zakresu wahań cen (cena max i cena min) oraz dystansu
pomiędzy ceną otwarcia i zamknięcia. Im większa rozpiętość pomiędzy nimi w stosunku do
dziennego zakresu wahań cen, tym większa zmiana wskaźnika akumulacja/ dystrybucja.
3
cena zamknięcia- cena otwarcia
A/D=
najwyższa cena – najniższa cena
W czasie zwyżki większość ludzi koncentruje swoją uwagę na nowych szczytach.
Jeżeli jednak ceny otwarcia danej sesji są wyższe od cen zamknięcia, wówczas A/D, który
śledzi wzajemną relacje, zaczyna zniżkować. Ostrzega nas ,że trend wzrostowy jest słabszy ,
niż się wydaje. Gdy A/D zaczyna zwyżkować, a w tym czasie na rynku utrzymują się niski
ceny, widzimy, że byki nabierają sił. Kiedy ceny otwarcia są niskie, a zamknięcia wysokie,
rynek przemieszcza się od słabości do siły. Gdy A/D zwyżkuje to prawdopodobnie
następnego dnia ceny wzrosną. Gdy A/D zniżkuje to następnego dnia ceny prawdopodobnie
spadną. Dywergencje pomiędzy A/D oraz cenami dają najlepsze sygnały kupna. Jeżeli ceny
zwyżkują do nowego szczytu, a A/D osiąga wierzchołek na niższym poziomie niż podczas
poprzedniego wzrostu, wówczas pojawia się sygnał „krótkiej” sprzedaży. Utworzona w ten
sposób dywergencja niedźwiedzia pokazuje nam ,że zawodowi inwestorzy sprzedają w czasie
zwyżki. Dywergencja byka pojawia się wtedy, gdy ceny spadają do nowego dołka, a A/D
zatrzymuje się na poziomie wyższym niz. podczas poprzedniego spadku. Dywergencja byka
informuje na, że zawodowi inwestorzy wykorzystują spadek do kupowania i nadchodzi
zwyżka.
3.PVT (Price and Volumen Trend
PVT to wskaźnik podobny do wskaźnika OBV gdyż jest to również skumulowany
wolumen obrotów korygowany w zależności od zmian wartości cen zamknięcia. Obliczając
PVT dodajemy lub odejmujemy tylko część wolumenu obrotów. O tym jaką część wolumenu
obrotów dodajemy lub odejmujemy od wartości PVT decyduje skala zmiany ceny zamknięcia
w porównaniu z poprzednią ceną zamknięcia. Wielu inwestorów uważa ,że PVT obrazuje
przepływy kapitału na rynku. W przypadku PVT w sytuacji niewielkiej zmiany ceny wartość
wskaźnika korygujemy tylko o niewielką część wolumenu obrotów podczas gdy w razie
gwałtownej zmiany cen wartość wskaźnika jest korygowana o dużą część wolumenu obrotów.
zamknięcie – wczorajsze zamknięcie
PVT=
* wolumen + wczorajszy PVT
wczorajsze zamknięcie
4
4.Volume Rate-of-Change (ROC wolumenowy)
ROC wolumenowy jest obliczany w taki sam sposób jak ROC cenowy, z ta różnicą
jedynie ,że wskaźnik ten prezentuje nie stopę zmian kursu zamknięcia danego papieru
wartościowego lecz stopę zmian wolumenu obrotu. Niemal każdej znaczącej formacji na
wykresach analizy technicznej (np. szczytom, dnom, przełamaniom) towarzyszy gwałtowny
wzrost wolumenu obrotów. ROC wolumenowy mierzy tempo zmian wolumenu obrotów.
ROC wolumenowy jest obliczany przez podzielenie różnicy pomiędzy wartością wolumenu
obrotów w dniu dzisiejszym i wolumenu obrotów sprzed n okresów przez wartość wolumenu
obrotów sprzed n okresów. Wynikiem jest wartość zmiany wolumenu obrotów na na
przeciągu ostatnich n okresów wyrażona w procentach. Jeżeli wolumen obrotów w dniu
dzisiejszym jest wyższy niż n okresów temu, ROC będzie miał wartość dodatnią. Jeśli
wolumen obrotów w dniu dzisiejszym jest niższy niż n okresów temu, ROC będzie miał
wartość ujemną
wolumen – wolumen sprzed n okresów
ROC wolumen owy=
* 100
wolumen sprzed n okresów
5
Literatura
1. Alexander Elder: Zawód inwetor giełdowy, Kraków 2001, Oficyna Ekonomiczna Dom,
Wydawniczy ABC
2. Steven B. Achelis: Analiza techniczna od A do Z, Warszawa 1998, LT and P
3.John J. Murphy: Analiza techniczna rynków finansowych, Warszawa 1999, WIG-Press
6