RYTM – TANIEC – MUZYKA- W SZKOLNYM WYCHOWANIU

Beata Jakubowska [email protected]
Anna Stankowska
RYTM – TANIEC – MUZYKA – W SZKOLNYM WYCHOWANIU FIZYCZNYM
Wychowanie młodego pokolenia zawsze było i jest ujęte w pewien
przemyślany system, który uzależniony od poziomu kulturalnego i cywilizacyjnego, a
także politycznego danego społeczeństwa-określa cele i zadania tegoż wychowania.
Bardzo istotną rolę we wprowadzeniu dzieci i młodzieży w obiektywny świat
społeczno – kulturalny zajmuje wychowanie fizyczne, które jest organiczną częścią
procesu nauczania i wychowania.
Wychowanie fizyczne jest to całokształt zabiegów zmierzających do
zapewnienia prawidłowego rozwoju fizycznego organizmu człowieka. Przedmiot ten
wymaga dobrze przygotowanych nauczycieli i obszernej bazy: sal gimnastycznych,
basenów, boisk oraz różnorakiego sprzętu.
W dzisiejszej dobie wychowanie fizyczne ograniczone jest do minimum
programowego przez brak bazy, a często i odpowiednio przygotowanej kadry
nauczycielskiej. Lekcje wychowania fizycznego nie w pełni wypełniają zadania
postawione temu tak ważnemu aspektowi wychowania.
Muzyka i ruch z nią związany, przez długi czas był mniej znany w naszych
szkołach. Obecnie zaczyna szczęśliwie się pojawiać – tak w programach szkolnych,
jak i w realizacji tegoż programu nauczania. Taniec pojawia się nieśmiało jako
drugoplanowa forma ruchu i w sposób ograniczony, a przy tym wyłącznie w formie
praktycznej bardziej jako okazja do rozrywki czy zabawy niż jako środek
kształtowania kultury ogólnej.
Ruch przy muzyce wykonywany w rytmie oraz taniec, jest lubianą formą rozrywki już
od niepamiętnych czasów, Zmieniają się tylko style tego ruchu, melodie i rytmy,
nazwy i miejsce spotkań przy muzyce.
Ruch taneczny obok podnoszenia ogólnej sprawności i rozwijania wielu cech
motorycznych odznacza się cennymi walorami wychowawczymi( np. ze względu na
zespołowy charakter działania wpływa na rozwój poczucia solidarności,
współodpowiedzialności, zdyscyplinowania i karności).
Tańce ludowe poprzez zapoznanie z tradycjami i zwyczajami oraz pięknem sztuki
ludowej rozwijają poczucie więzi narodowej, patriotyzm.
Poznanie tańców innych narodów zbliża młodzież do różnych kultur, uczy tolerancji i
szacunku dla nich, rozwija uczucie przyjaźni. Poprzez taniec można wpływać na
rozwój życia emocjonalnego i pogłębienie przeżyć estetycznych, zbliżenie do innych
działów sztuki – w pierwszym rzędzie muzyki. Niemały też wpływ wywierać mogą
zajęcia taneczne na podniesienie kultury towarzyskiej.
Analizując program nauczania w zakresie szkoły podstawowej nie mamy złudzeń , ze
elementy tańca zawarte są niestety w szczątkowej formie, a ponadto są to elementy
mało użyteczne dla dzieci i młodzieży. Nie podejmując w niniejszych rozważaniach
próby analizy wartości tego programu i jego realizacji, można z pewnością podkreślić
wagę właściwego przygotowania kadry nauczycielskiej do prowadzenia tych zajęć.
1
Dobór rodzajów i form tanecznych do programów wychowania fizycznego jest sprawą
otwartą wymagającą nieustannych modyfikacji. Przesłankami są tu zarówno określone
założenia teoretyczne, jak i wymogi programowe kultury fizycznej. Zawsze jednak
były i są preferowane te formy taneczne, które wynikają z naturalnych możliwości
ruchowych człowieka, związane są z jego upodobaniami estetycznymi i wykazują
związek z całokształtem narodowej kultury tanecznej.
Teraz w okresie reformy systemu oświaty, opracowania nowych programów
nauczania, należałoby przypomnieć sobie o tańcu, gdy wraca stara kultura towarzyska,
tak niszczona w minionym systemie.
Taniec i ćwiczenia muzyczno-ruchowe mogą występować w lekcji w ujęciu
fragmentarycznym tzn. że mogą wypełniać swoją treścią jedną z jej części.
Część wstępna – powinna mobilizować ucznia do dalszych zadań lekcji, wobec czego
wskazanym jest, aby występowały w niej takie formy ruchowe jak: ćwiczenia techniki
oparte o chód, bieg płaski w połączeniu z ruchem rąk, głowy i tułowia, oraz ćwiczenia
rytmiczne.
Część główną lekcji przeznaczyć należy na: nauczanie nowych form ruchu w oparciu o
nowe treści, rozwiązywanie nowych problemów muzyczno-ruchowych, a także na
zestawianie układów lekcyjnych z opanowanych poprzednio fragmentów tańców czy
ćwiczeń muzyczno-ruchowych.
W części końcowej lekcji stosuje się zestawy ruchowe mało skomplikowane, spokojne,
tak aby dążyć do wyciszenia ucznia.
Nauczyciel powinien modyfikować proponowane struktury, doprowadzając do
nowych, ciekawych rozwiązań. Trudności towarzyszące wszelkim zadaniom
muzyczno-ruchowym i muzyczno-tanecznym wypływają z obszernej i różnorodnej
problematyki obejmującej powiązania ruchu z muzyką. Ruch wykonywany z muzyką
wymaga od ucznia intensywnego wysiłku tak fizycznego jak i psychicznego.
Naukowe i metodyczne opracowanie problematyki tańca stwarza, dużą szansę dla
kultury fizycznej, a szczególnie wychowania fizycznego, upowszechnienia i
ugruntowania atrakcyjnych i skutecznych form ćwiczeń. Jest to również pociągająca
perspektywa dla tańca jako zjawiska społecznego i kulturowego, by poprzez
zespolenie się z kulturą fizyczną wejść trwalej i głębiej w życie współczesnego
człowieka.
Taniec to umiejętność, którą powinni uczniowie posiąść w szkole, tak jak umiejętność
czytania czy pisania. Jest to umiejętność przydatna na całe życie, potrzebna dla duszy i
ciała każdego człowieka.
2