BADANIE OGÓLNE MOCZU

BADANIE MOCZU
— jest jednym z podstawowych badao obrazujących pracę układu wydalniczego. Na
badanie to składa się ocena cech fizycznych, chemicznych. Bardzo ważną częścią badania moczu jest ocena
składników morfotycznych w moczu, czyli tzw. osad moczu.
Przygotowanie pacjenta
Aby wynik badania moczu był wiarygodny pacjent musi się przygotowad:



Kobiety nie powinny oddawad moczu do badania na 3 dni przed i 3 dni po menstruacji, by uniknąd
przedostania się krwi do probówki
Przed pobraniem moczu należy dokładnie umyd okolice narządów płciowych, potem należy oddad mocz, by
bakterie nie sfałszowały wyniku.
Do badania mocz pobieramy po odpoczynku nocnym z tzw. „środkowego strumienia” do jednorazowego
pojemnika
W ten sposób przygotowany pojemnik z moczem dostarczamy do laboratorium jak najszybciej.
BADANIE OGÓLNE MOCZU
BADANIE FIZYCZNE
Barwa i wygląd:









Wodo-jasny do słomkowej – przy bardzo dużej podaży płynów lub w moczówce prostej
Mleczny – w ropnych schorzeniach układu moczowego
Pomaraoczowy – po witaminie z grupy B, przy podwyższonej zwartości urobilinogenu
Czerwony – po spożyciu buraków, krwiomocz lub hemoglobinuria
Fioletowy – w stanach pozawałowych i u osób ciężką niewydolnością jelitową
Ciemno brązowy – świadczy o dużym zagęszczeniu moczu np. w stanach gorączkowych, ciemno brązowy
z żółtą pianą występuje przy żółtaczce
Brązowy, brązowo czarny – przy krwotokach z dróg moczowych przy kwaśnym pH, w porfirii,
methemoglobinurii
Zielony, niebieski – polekowo
Pieniący się - świadczy o obecności białka
Przejrzystośd:
Mocz fizjologiczny jest klarowny, ale może też wystąpid lekkie zmętnienie wywołane obecnością moczanów,
fosforanów, komórek nabłonkowych, nasienia oraz śluzu. Zmętnienie wywołują też składniki patologiczne takie jak
erytrocyty, leukocyty, bakterie, komórki nerkowe oraz kryształy nieorganiczne.
Odczyn:
pH moczu zależne jest od diety, jaką stosujemy, np. przy diecie mieszanej pH waha się w granicach 5,5 do 6,6; dieta
bogatobiałkowa powoduje zakwaszenie moczu do pH 5,2, a dieta bogatowarzywna alkalizuje mocz do pH 8,2. Odczyn
zależny jest też od czasu przechowywania moczu, ponieważ bakterie namnażając się powodują jego alkalizację.
Woo
Ma znaczenie jedynie w przypadku świeżego moczu, normalnie określana jest jako swoista, ale może też byd
aromatyczna (owocowa) w przypadku cukrzycy, której towarzyszy ketonuria oraz amoniakalna w przypadku
bakteriurii.
1
Ciężar właściwy:
Zależny jest od składników wydalanych z moczem oraz od ilości spożywanych płynów.Skład normalnego moczu
BADANIE CHEMICZNE
1. Białko jest składnikiem, które ulega przesączaniu kłębuszkowemu w nerkach w bardzo niewielkim stopniu (150
mg/dobę).Jeśli się pojawia w moczu należy szybko znaleźd przyczynę. Wyróżniamy kilka przyczyn białkomoczu
(proteinurii):
białkomocz fizjologiczny:



Przegrzanie lub gwałtowne ochłodzenie organizmu
Trzeci trymestr ciąży
Duży wysiłek
białkomocz patologiczny:

choroby układu moczowego: kamica nerkowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie kłębuszków
nerkowych
 niewydolnośd układu krążenia
 nadciśnienie tętnicze
 zatrucie związkami nefrotoksycznymi
 choroby przebiegające z gorączką
2. Glukoza jest całkowicie resorbowana przez kanaliki nerkowe jeśli jej stężenie w surowicy nie przekracza 180
mg/dl. W przypadku gdy stężenie jej jest wyższe mamy do czynienia z glukozurią pozanerkową. Inną przyczyną
pojawienia się glukozy w moczu może byd uszkodzenie kanalików nerkowych.
3. Ciała ketonowe pochodzą z przemian metabolicznych. Są to kwas hydroksymasłowy, aceton oraz kwas
acetooctowy. Ciała ketonowe w moczu mogą pojawid się w następujących przyczyn:








Kwasicy cukrzycowej
Głodówce lub drastycznych kuracjach odchudzających
Diecie ubogowęglowodanowej
Diecie bogato-tłuszczowej
Uporczywych wymiotach
Gorączce
Zatruciu ciążowym
Biegunkach
BADANIE OSADU MOCZU
Badanie osadu moczu przeprowadza się na specjalnie przygotowanym moczu. Mocz odwirowuje się przy 2000
obrotów na minutę (RPM) przez 10 minut. Mocz znad osadu (supernatant) zlewa się pozostawiając 0,5 ml moczu,
następnie należy dokładnie wymieszad i wykonad preparat mikroskopowy. Osad moczu oglądamy przeglądowo pod
powiększeniem 10x10, a następnie 10x40, gdzie ocenia się jakościowo , półilościowo i ilościowo wszystkie składniki
morfotyczne osadu. Zaliczamy do nich: nabłonki płaskie, leukocyty, erytrocyty, wałeczki oraz składniki mineralne,
których obecnośd jest uwarunkowana odczynem moczu, a także bakterie i śluz. Mogą też się pojawiad składniki
normalnie nie występujące w moczu, ale będące zanieczyszczeniem jak np. plemniki, dlatego tak ważne jest
przygotowanie się do badania.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Badanie_moczu
2