Cyrkulacja powietrza w troposferze

Cyrkulacja powietrza w troposferze
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
• zna pojęcie „cyrkulacja atmosferyczna”,
• zna specyfikę cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej,
• zna pojęcie „pasat”,
• zna kierunki pasatów na obu półkulach,
• zna specyfikę cyrkulacji powietrza w strefie umiarkowanej,
• zna specyfikę cyrkulacji powietrza w strefie okołobiegunowej,
• zna pojęcie „monsun”,
• zna co najmniej dwa miejsca, gdzie występuje monsun i wskazuje je na mapie,
• wie co to jest masa powietrza,
• zna pojęcie „front” i wymienia główne fronty.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
• wyjaśnić przyczynę zjawisk zachodzących w troposferze,
• wyjaśnić kierunek pasatów na półkuli północnej i południowej,
• wyjaśnić przyczynę powstawania monsunów oraz kierunek w zależności odpory roku,
• wskazać wpływ monsunu na życie i działalność człowieka,
• dokonać podziału mas powietrza ze względu na obszar źródłowy nad jakim powstały,
•
dokonać podziału mas powietrza ze względu na charakter podłoża nad jakim powstały
i wskazuje na różnice między tymi masami.
2. Metoda i forma pracy
Praca z podręcznikiem, praca w grupach, praca z mapą.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, mapa ścienna świata.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na
tablicy.
2. Powtórzenie z tematu „Skład i budowa atmosfery”. Pytanie dwóch uczniów pod
tablicą
- Z jakich głównych składników składa się powietrze?
- Z czego składa się atmosfera?
- Gdzie powstają zorze polarne i dlaczego?
- Scharakteryzuj stratosferę.
3. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.
b) Faza realizacyjna
1. Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika powiedz, co to jest ciśnienie
atmosferyczne oraz w jakim kierunku wieje wiatr.
2. Polecenie dla uczniów – na podstawie podręcznika powiedz gdzie na kuli
ziemskiej istnieją układy wyżowe a gdzie niżowe. Spróbuj wyjaśnić ten fakt
odwołując się do wcześniej zdobytej wiedzy.
3. Nauczyciel przypomina pojęcie „cyrkulacja atmosferyczna”.
4. Podział klasy na trzy grupy. Każda z nich na podstawie podręcznika ma za zadanie
opracować specyfikę cyrkulacji powietrza w poszczególnych strefach na kuli
ziemskiej. Każda grupa otrzymuje pytania (załączniki 1-3).
5. Przedstawiciele grup odpowiadają na forum klasy na pytania dotyczące
przyporządkowanej im strefy. Wybrana osoba z każdej grupy wykonuje na tablicy
rysunek przedstawiający cyrkulację.
6. Pytanie do uczniów – na podstawie podręcznika powiedz ,co to jest masa
powietrza. Czy ma ona takie same cechy przez cały czas? Wymień główne masy
powietrza na kuli ziemskiej.
7. Pytanie do uczniów – na podstawie podręcznika powiedz jak można dzielić masy
powietrza. Jakie kryterium bierzemy pod uwagę podczas podziału tych mas?
8. Pytanie do uczniów – na podstawie podręcznika wymień różnice między masa
powietrza kontynentalnego a morskiego.
9. Pytanie do uczniów – na podstawie podręcznika powiedz, co to jest „front”. Jakie
fronty oddzielają poszczególne masy powietrza?
c) Faza podsumowująca
Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela:
•
•
•
Jakie wiatry przeważają w Polsce i z czego to wynika?
Dlaczego w południowo- wschodniej części Azji występuje sezonowa zmienność
cyrkulacji powietrza?
Do jakich szerokości geograficznych dociera pasat i dlaczego na półkuli północnej ma
on kierunek północno- wschodni?
5. Bibliografia
J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat E, Geografia część 1, PWN , Warszawa 2005.
Geograficzny Atlas Świata, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych,
Warszawa – Wrocław 1997.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Załącznik 1.
Grupa 1.
Na podstawie podręcznika opracuj schemat cyrkulacji powietrza w strefie
międzyzwrotnikowej. Pytania pomocnicze:
•
•
•
•
•
•
•
Gdzie w strefie międzyzwrotnikowej występują układy wyżowe, a gdzie niżowe?
Co dzieje się z powietrzem na równiku?
Czemu powietrze przemieszcza się w wyższe szerokości geograficzne i jak nazywamy
ten ruch?
Czemu powietrze opada na zwrotnikach?
Jak nazywamy wiatr wiejący od zwrotników ku równikowi?
Jaki kierunek maja pasaty?
Czemu na półkuli północnej kierunek pasatów nie jest północny lecz północnowschodni, zaś na półkuli południowej nie południowy, a południowo-zachodni? Z
czego wynika to odchylenie?
Załącznik 2.
Grupa 2
1. Na podstawie podręcznika opracuj schemat cyrkulacji powietrza w strefie
umiarkowanej.
2. Ze względu na dużo mniejszy zakres materiału w porównaniu z grupą pierwszą
pozostałe grupy otrzymują do opracowania dodatkowo cyrkulację monsunową. Na
podstawie podręcznika opracuj schemat cyrkulacji monsunowej letniej. Pytania
pomocnicze:
• W jaki sposób powstaje monsun?
• W jakim kierunku wieje monsun letni i z czego wynika ten kierunek?
• Jaką pogodę przynosi monsun letni?
Załącznik 3.
Grupa 3
1. Na podstawie podręcznika opracuj schemat cyrkulacji powietrza w strefie
okołobiegunowej
2. Na podstawie podręcznika opracuj schemat cyrkulacji monsunowej zimowej. Pytania
pomocnicze:
•
•
•
Wskaż na mapie gdzie wieją monsuny.
W jakim kierunku wieje monsun zimowy i z czego wynika ten kierunek?
Jaką pogodę przynosi monsun zimowy?
b) Zadanie domowe
Napisz w zeszycie jak zmieniłoby się życie w Indiach, gdyby pewnego roku monsun letni
”zastrajkował”? Jaka byłaby wówczas pogoda? Jak wpłynęłoby to na ludzi i ich życie? Czy
byłaby to korzystna zmiana czy nie? Uzasadnij.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak