Core indicators to monitor HIV diagnosis

Transkrypt

GŁÓWNE WSKAŹNIKI MONITOROWANIA DIAGNOSTYKI HIV
PROWADZONEJ W PUNKTACH DOBROWOLNEGO
TESTOWANIA W KIERUNKU HIV POŁĄCZONEGO
Z PORADNICTWEM (CBVCT) OFERUJĄCYCH ŚWIADCZENIA
CZŁONKOM SPOŁECZNOŚCI W SPOSÓB SZCZEGÓLNY
NARAŻONYCH NA RYZYKO ZAKAŻENIA
Wytyczne dla CBVCT
Badania terenowe
czerwiec 2012
Główne wskaźniki dot. CBVCT
Spis treści
Podziękowania……...............................................................................................................
2
Skróty i akronimy……...........................................................................................................
3
1. Wstęp ………......................................................................................................................
4
1.1. Cel ……...........................................................................................................................
4
1.2. Informacje wstępne ......................................................................................................
5
1.2.1. Wskaźniki dot. testowania w kierunku HIV stosowane przez
UNAIDS, WHO oraz ECDC ...........................................................................................
6
1.2.2. Monitoring i ewaluacja krajowych programów dotyczących poradnictwa
okołotestowego i testowania w kierunku HIV ......................................................
..
8
1.2.3. Monitoring i ewaluacja świadczeń dobrowolnego testowania w kierunku
HIV i poradnictwa ...............................................................................................
10
2.
Cele główne i szczegółowe działania CBVCT ............................................................
12
3.
Główne wskaźniki stosowane w CBVCT ....................................................................
14
3.1. Główne wskaźniki dot. świadczeń oferowanych w CBVCT ........................................
14
3.1.1. Źródło danych ....................................................................................................
16
.
3.1.2. Dane …...............................................................................................................
16
3.1.3. Częstotliwość pomiarów ..........................................................................................
18
3.1.4. Metody pomiaru i kalkulacji ....................................................................................
18
3.2. Ewentualne wskaźniki główne stosowane na poziomie krajowym
opracowane w celu monitorowania pracy CBVCT ………………………………......................
23
3.2.1. Wskaźniki UNAIDS, WHO i ECDC dot. testowania w kierunku HIV
przystosowane na użytek CBVCT ................................................................................
23
3.2.2. Ewentualne dodatkowe wskaźniki główne stosowane na poziomie krajowym
4.
5.
opracowane w celu monitorowania pracy CBVCT ....................................................
24
Rekomendacje dot. wdrażania wytycznych nt. świadczeń
oferowanych przez CBVCT ...........................................................................................
25
Odniesienia ...................................................................................................................
26
Aneks 1
Aneks 2
Formularz dotyczący wskaźników zbierania danych w sieci
HIV COBATEST…………. ........................................................................................
27
System kodowania SOUNDEX .............................................................................
50
strona 1
Podziękowania
Niniejszy dokument „Główne wskaźniki monitorowania diagnostyki HIV prowadzonej w punktach
dobrowolnego testowania w kierunku HIV połączonego z poradnictwem (CBVCT) oferujących
świadczenia członkom społeczności w sposób szczególny narażonych na ryzyko zakażenia " został
opracowany przy udziale i w oparciu o wiedzę wielu osób pracujących na rzecz projektu: „Testowanie
w kierunku HIV w punktach dobrowolnego testowania połączonego z poradnictwem skierowanego
do wybranych społeczności na terenie Europy” (HIV-COBATEST). Projekt jest dofinansowany przez
Agencję Wykonawczą ds. Zdrowia i Konsumentów (EAHC) i prowadzony w ramach programu zdrowia
publicznego UE (Umowa Nr 2009 12 11).
Wersja robocza dokumentu została opracowana przez Irenę Klavs (Narodowy Instytut Zdrowia
Publicznego-NIPH, Słowenia) we współpracy z Jordim Casaboną (Katalońskie Centrum Studiów
Epidemiologicznych nad Chorobami Przenoszonymi Drogą Płciową oraz AIDS – CEEISCAT, Hiszpania),
Cristiną Agustí Benito (CEEISCAT), Laurą Fernàndez López (CEEISCAT), Eduardo Ditzel (Projecte dels
Noms-Hispanosida, Hiszpania), Mihą Lobnik (LEGEBITRA, Słowenia) oraz Perem Slaaen Kaye (STOP
AIDS, AIDS-Foundation, Dania).
Wersję roboczą tego dokumentu poddano analizie merytorycznej 24 maja 2012 roku w czasie
warsztatów dotyczących głównych wskaźników monitorowania diagnostyki HIV w CBVCT kierujących
swe działania do wybranych społeczności w Barcelonie. Sporządzono wtedy ostateczną listę
wskaźników głównych i opcjonalnych. Szczególne podziękowania należą się Tobiasowi Alfven
(Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS - UNAIDS, Szwajcaria) za jego wkład
merytoryczny w czasie spotkania oraz za cenne uwagi dotyczące opracowania niniejszego
dokumentu. Pragniemy też podziękować wszystkim tym, którzy wzięli aktywny udział w warsztatach.
Byli to: Elena Adán (CAS Lluís Companys – Creu Roja, Hiszpania), Maite Arrillaga (CEEISCAT), Alison
Brown (Agencja Ochrony Zdrowia-HPA, Wielka Brytania), Michele Breveglieri (ULSS 20, Włochy), Laia
Ferrer (CEEISCAT), Ricardo Fuertes (CheckpointLX, Portugalia), Frank Funz (AIDS-Hilfe, Niemcy),
Martina Furegato (ULSS 20, Włochy), Jakob Haff (AIDS-Foundation, Dania), Michael Melbroek
(Projecte dels Noms-Hispanosida, Hiszpania), Adriana Morales (Stop Sida, Hiszpania), Galina Musat
(ARAS, Rumunia), Félix Pérez (Projecte dels Noms-Hispanosida, Hiszpania), Ivo Procházka (Instytut
Seksuologii, Republika Czeska), Ferran Pujol (Projecte dels Noms-Hispanosida, Hiszpania), Daniela
Rojas Castro (Stowarzyszenie AIDES, Francja), Giorgio Sandrini (Arcigay, Włochy), Sílvia Silva (Àmbit
Prevenció-Ámbit Dona, Hiszpania), Igor Sobolev (Estońska Sieć Osób Żyjących z HIV), Július Szabó
(Ceska spolecnost AIDS Pomoc, Republika Czeska), Inga Upmace (Bałtyckie Stowarzyszenie HIV,
Łotwa) oraz Iwona Wawer (Krajowe Centrum ds. AIDS, Polska).
Końcowe poprawki do dokumentu zostały naniesione przez członków Rady Nadzorczej Projektu
COBATEST. Osoby, które na tym etapie prac wniosły swój wkład merytoryczny to: Cinthia MenelLemos, Kontroler Projektu HIV-COBATEST (Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Konsumentów – EAHC,
Luksemburg), Marita Van der Laar (Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób – ECDC,
Szwecja), Luisa Frescura (UNAIDS), Martin C. Donoghoe (Światowa Organizacja Zdrowia dla Europy –
WHO, Europe, Dania), Brenda Spencer (Instytut Medycyny Społecznej i Prewencyjnej, Uniwersytet
w Lozannie, Szwajcaria), Ricardo Fernandes (European AIDS Treatment Group, Belgia),
Jens D. Lundgren (Krajowy Szpital Uniwersytecki i Program dot. HIV oraz Program HIV w Europie
Uniwersytetu w Kopenhadze, Dania).
strona 2
Przygotowanie wersji ostatecznej niniejszego dokumentu (przy pomocy kontaktów mailowych oraz
telekonferencji) koordynowały Irena Klavs i Cristina Agustí Benito. Wsparcia udzielili im: Jordi
Casabona, Laura Fernàndez López, Eduardo Ditzel, Miha Lobnik oraz Per Slaaen Kaye.
Skróty i akronimy
AIDS
ARV
ART
CBVCT
CEEISCAT
CITC
DD
EAHC
ECDC
ELISA
FHI
GARP
HIV
HIV-COBATEST
IDU
ICRH
MDD
MSM
ME
NGO
PITC
SW
TB
UA
UNAIDS
UNGASS
UNICEF
USAID
WHO
zespół nabytego niedoboru odporności
antyretrowirusowy
terapia antyretrowirusowa
punkty dobrowolnego testowania w kierunku HIV
połączonego z poradnictwem
Katalońskie Centrum Studiów Epidemiologicznych nad Chorobami
Przenoszonymi Drogą Płciową oraz AIDS
testowanie w kierunku HIV wraz z poradnictwem inicjowane przez klienta
(client-initiated HIV testing and counselling)
Deklaracja Dublińska
Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Konsumentów
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób
test immunoenzymatyczny
Family Health International
Światowy Raportu dot. Postępu Walki z AIDS
ludzki wirus niedoboru odporności
projekt dot. testowania w kierunku HIV połączonego z poradnictwem
skierowanego do wybranych społeczności na terenie Europy
osoby stosujące środki odurzające w iniekcji
Międzynarodowe Centrum Zdrowia Reprodukcyjnego
monitorowanie Deklaracji Dublińskiej
mężczyźni mający seks z mężczyznami
monitoring i ewaluacja
organizacja pozarządowa
korzystanie ze świadczeń poradnictwa okołotestowego
i testowania w kierunku HIV zainicjowane przez pracownika służby zdrowia
osoby sprzedające usługi seksualne
gruźlica
Universal Access - powszechny dostęp do wszechstronnych programów
profilaktycznych, leczenia, opieki oraz wsparcia
Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS
Specjalna Sesja Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych dot. AIDS
Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci
Agencja Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego
Światowa Organizacja Zdrowia
strona 3
1. Wstęp
1.1. Cel
Dokument ma na celu dostarczenie osobom prowadzącym CBVCT (w których oferuje się dobrowolne
testowanie w kierunku HIV połączone z poradnictwem członkom wybranych społeczności)
wytycznych dotyczących posługiwania się wskaźnikami służącymi do monitorowania
i ewaluacji (ME) podejmowanych działań.
Monitoring i ewaluacja działalności punktów konsultacyjno-diagnostycznych wymaga alokacji
niezbędnych środków takich jak dodatkowy czas pracy personelu oraz wsparcia logistycznego. Środki
te powinny być wcześniej zaplanowane w budżecie, a następnie wyasygnowane. Dzięki włączeniu
do pakietu działań realizowanych przez CBVCT monitoringu i ewaluacji będzie możliwe zebranie
większej liczby danych niezbędnych do uzyskania poprawy jakości oferowanych świadczeń. Pozwoli
to także na porównanie efektywności usług oferowanych przez CBVCT z innymi o zbliżonej formule.
Wyniki prowadzonego ME mogą się również okazać przydatne do propagowania idei włączenia
analogicznych świadczeń poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV do pakietów
dostępnych w państwowej opiece zdrowotnej, do utrzymania zasadności już prowadzonych w CBVCT
działań jak również do pozyskiwania funduszy.
Bardzo trudno było trafnie zdefiniować ideę programów oraz świadczeń oferowanych w CBVCT
na potrzeby niniejszego dokumentu oraz projektu zatytułowanego „Testowanie w kierunku HIV
w punktach dobrowolnego testowania w kierunku HIV połączonego z poradnictwem skierowane
do wybranych społeczności na terenie Europy” (HIV-COBATEST) z uwagi na ich dywersyfikację.
Ostatecznie zostały one zdefiniowane jako: „programy lub świadczenia dotyczące dobrowolnego
testowania w kierunku HIV i poradnictwa okołotestowego oferowane poza formalnym systemem
opieki zdrowotnej i opracowane w taki sposób aby dotrzeć do członków populacji szczególnie
narażonych na ryzyko zakażenia oraz wyraźnie przystosowanych do ich potrzeb i dla nich łatwo
dostępnych. Ponadto, typ świadczeń oferowanych w CBVCT powinien gwarantować aktywny udział
członkom tych populacji w planowaniu lub wdrażaniu strategii dotyczących testowania w kierunku
HIV”.
Proponowane wskaźniki główne i opcjonalne dotyczące świadczeń oferowanych w CBVCT zostaną
przetestowane w terenie w sieci CBVCT HIV-COBATEST. Zachęcamy pozostałe europejskie CBVCT
do rozważenia pomysłu przejęcia na swój użytek proponowanych przez nas wskaźników dotyczących
monitoringu i ewaluacji.
Ponadto, autorzy dokumentu zaznaczą, które ze wskaźników mogły by być włączone do krajowych
programów zapobiegania zakażeniom HIV oraz zwalczania AIDS na użytek monitoringu i ewaluacji
pracy CBVCT.
Wskaźniki zostały opracowane w taki sposób aby dzięki nim można było dokonać oceny aktualnego
poziomu działań prowadzonych w CBVCT oraz stopnia wypełniania celów statutowych w odniesieniu
do wzrostu liczby osób HIV+ pochodzących z populacji szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia
takich jak: mężczyźni mający seks z mężczyznami (MSM), osoby sprzedające usługi seksualne (SW),
osoby stosujące środki odurzające w iniekcji (IDU) oraz migranci pochodzący z krajów gdzie epidemia
przybrała charakter ogólny. Wytyczne te są tak skonstruowane aby mogły wpłynąć na poprawę
strona 4
jakości i spójności danych zebranych w CBVCT na potrzeby monitoringu i ewaluacji, co w następstwie
pozwoli na wyciągnięcie z nich dokładniejszych wniosków. Standaryzacja ME da możliwość
porównywania danych zebranych w Europejskiej Sieci CBVCT HIV-COBATEST oraz pomiędzy CBVCT
działającymi na terenie krajów członkowskich.
W momencie gdy główne wskaźniki będą dostępne w ramach projektu HIV-COBATEST lub w ramach
monitoringu i ewaluacji krajowych programów testowania i poradnictwa okołotestowego,
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) może rozważyć ich włączenie
do mechanizmu monitorowania wdrażania postanowień zawartych w Deklaracji Dublińskiej.
1.2. Informacje wstępne
Wczesne rozpoznanie zakażenia HIV jest niezwykle istotne dla zmniejszenia poziomu śmiertelności
z powodu AIDS oraz zapadalności na AIDS oraz dla zapobiegania dalszej transmisji wirusa. Wczesne
postawienie diagnozy stanowi niezbędny warunek wstępny do uzyskania przez pacjenta skierowania
do włączenia do terapii ARV i tym samym do procesu profilaktycznego. Skuteczny krajowy program
dotyczący testowania w kierunku HIV oraz poradnictwa okołotestowego musi wytyczać standardy
oraz określać odpowiednią jakość i zakres świadczeń kierowanych do członków populacji szczególnie
narażonych na ryzyko zakażenia oraz najbardziej potrzebujących tego typu usług. Skutkuje to
zwiększeniem odsetka osób u których wcześnie wykryje się zakażenie HIV. Uznaje się, iż świadczenia
oferowane w CBVCT stanowią duży krok do poprawy poziomu wczesnej diagnostyki HIV wśród
członków populacji kluczowych takich jak: MSM, SW, IDU oraz migrantów z uwagi na to, iż osoby te
mogą unikać korzystania ze świadczeń testowania w kierunku HIV oraz poradnictwa okołotestowego
oferowanych przez państwowy system służby zdrowia lub mogą do nich nie mieć dostępu.
Komisja Europejska określiła możliwość testowania w kierunku HIV jako sprawę priorytetową co
opisano w dokumencie „Działanie wspólnotowe w dziedzinie zdrowia publicznego. Plan Pracy na rok
2009”. W styczniu 2008 roku w czasie spotkania eksperckiego w Sztokholmie zorganizowanego przez
ECDC oraz Międzynarodowe Centrum Zdrowia Reprodukcyjnego (ICRH), pracownicy Uniwersytetu
w Gandawie przygotowali raport pt.: „Testowanie w kierunku HIV w Europie: od strategii do
skuteczności”(1). W roku 2010 ECDC wydało dokument pt: „Testowanie w kierunku HIV: zwiększenie
wykorzystania i wydajności w Unii Europejskiej” w którym była mowa o tym, iż w procesie
poszerzania dostępu do testowania w kierunku HIV można brać pod uwagę także świadczenia
zewnętrzne (typu outreach) skierowane do populacji marginalizowanych (2).
Agencja Wykonawcza ds. Zdrowia i Konsumentów współfinansuje wiele projektów związanych z HIV,
między innymi Projekt „Testowanie w kierunku HIV w punktach dobrowolnego testowania
w kierunku HIV połączonego z poradnictwem skierowane do wybranych społeczności na terenie
Europy” (HIV-COBATEST) (Umowa Nr 2009 12 11). Celem głównym Projektu jest promowanie
wczesnej diagnostyki HIV w Europie poprzez ulepszenie wdrażania i ewaluacji świadczeń dotyczących
testowania. Projekt stanowi uzupełnienie poprzednich i aktualnie podejmowanych tego typu
inicjatyw dzięki pogłębieniu wiedzy na temat działalności CBVCT prowadzonej w różnych krajach oraz
poprzez standaryzację protokołów i wskaźników opracowanych w celu poprawy procesu wdrażania
i ewaluacji oferowanych świadczeń. Pierwszy z wielu głównych pakietów roboczych Projektu miał na
celu ocenę charakterystyk wdrażania programów CBVCT w krajach europejskich i przybrał formę
ankiety przeprowadzonej wśród reprezentantów krajowych punktów kontaktowych zajmujących się
tematem HIV/AIDS. Dzięki pracom nad drugim pakietem roboczym zostanie przygotowany kod
strona 5
dobrych praktyk stosowanych w CBVCT. Dane do niego zebrano na podstawie badania jakościowego
przeprowadzonego wśród klientów i osób zatrudnionych w CBVCT.
W wyniku prac nad tymi pakietami roboczymi zaakceptowano propozycję podjęcia prac nad
ustaleniem głównych wskaźników monitoringu i ewaluacji zadań CBVCT. Kolejny krok to utworzenie
Europejskiej sieci CBVCT HIV-COBATEST, której działalność będzie monitorowana i oceniana,
prowadzone będą też tam badania operacyjne.
Niniejszy dokument pt „Główne wskaźniki monitorowania diagnostyki HIV prowadzonej w CBVCT
oferujących świadczenia członkom społeczności w sposób szczególny narażonych na ryzyko
zakażenia. Wytyczne dla CBVCT” opracowany w ramach Projektu COBATEST jest spójny
z obwiązującymi rekomendacjami dotyczącymi testowania w kierunku HIV zalecanymi przez Wspólny
Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS oraz ECDC jak również z tymi propagowanymi
w dokumencie pt: „Monitorowanie i ewaluacja krajowych programów dotyczących poradnictwa
okołotestowego i testowania w kierunku HIV: badania terenowe” opublikowanym przez Światową
Organizację Zdrowia w roku 2011 oraz z wytycznymi, zawartymi w dokumencie pt. „Monitoring
i ewaluacja świadczeń oferowanych przez CBVCT: Poradnik szkoleniowy” wydanym przez Family
Health International (FHI), w roku 2004.
W dokumencie określono standardowe podejście do monitorowania i ewaluacji działań
prowadzonych w CBVCT. Te z punktów konsultacyjno-diagnostycznych, które zdecydują się je
wdrożyć podniosą jakość oferowanych świadczeń oraz będą mogły porównać ich stopień
efektywności z innymi o podobnej charakterystyce. Wyniki prowadzonego monitoringu i ewaluacji
mogą się również okazać przydatne do propagowania idei włączenia analogicznych świadczeń
testowania w kierunku HIV i poradnictwa do pakietów dostępnych w państwowej opiece zdrowotnej,
do utrzymania zasadności już prowadzonych w CBVCT działań jak również w procesie pozyskiwania
funduszy. Standaryzacja ME da również możliwość porównywania danych zebranych w Europejskiej
Sieci CBVCT HIV-COBATEST, z danymi pochodzącymi z CBVCT działającymi na terenie krajów
członkowskich oraz na forum międzynarodowym.
1.2.1 Wskaźniki dot. testowania w kierunku HIV stosowane przez UNAIDS, WHO oraz ECDC
Opracowano całe zbiory wskaźników dotyczących monitoringu i ewaluacji diagnostyki HIV na
potrzeby krajowych programów zapobiegania zakażeniom HIV i zwalczania AIDS oraz raportów
składanych przez poszczególne kraje do UNAIDS, WHO i ECDC.
W roku 2011, UNAIDS proponowało następujące pięć wskaźników dot. testowania w kierunku HIV do
stosowania na użytek monitorowania światowego raportu dot. postępu walki z AIDS (GARP),
a konkretnie następujących celów: zmniejszenia transmisji HIV drogą kontaktów seksualnych o 50%
do roku 2015, zmniejszenia transmisji HIV wśród osób przyjmujących środki odurzające w iniekcji
o 50% do roku 2015, eliminacji transmisji HIV z matki na dziecko do roku 2015 oraz znaczącego
zmniejszenia liczby zgonów matek z powodu AIDS (wskaźniki GARP) (3):
 GARP 1.5: testowanie w kierunku HIV wśród członków populacji ogólnej
(Procent kobiet i mężczyzn w wieku od 15 do 49 roku życia, którzy wykonali test w kierunku HIV
w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poznali jego wynik)
 GARP 1.9: osoby sprzedające usługi seksualne: testowanie w kierunku HIV
strona 6
(Procent osób sprzedających usługi seksualne, które wykonały test w kierunku HIV w ciągu
ostatnich 12 miesięcy i poznało jego wynik);
 GARP 1.13: mężczyźni mający seks z mężczyznami (MSM): testowanie w kierunku HIV
(Procent MSM, którzy wykonali test w kierunku HIV w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poznali jego
wynik);
 GARP 2.4: osoby stosujące środki odurzające w iniekcji (IDU): testowanie w kierunku HIV
(Procent IDU którzy wykonali test w kierunku HIV w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poznali jego
wynik)
 GARP 3.2: wczesna diagnoza niemowląt
(Procent niemowląt urodzonych z matek HIV+ które to matki wykonały test na obecność wirusa na
dwa miesiące przed porodem)
Informacje dotyczące pierwszych czterech z pięciu wskaźników GARP zostały już zebrane
w poprzednich okresach raportowania przeprowadzonych na rzecz monitorowania Deklaracji
Zobowiązań nt. HIV i AIDS przyjętej na Specjalnej Sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów
Zjednoczonych dotyczącej HIV i AIDS w czerwcu 2001 roku. Wskaźniki te były wcześniej nazywane
wskaźnikami UNGASS (4).
W roku 2011, WHO, UNAIDS oraz Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (UNICEF)
opublikowały dokument pt. „Światowa Walka z HIV/AIDS: Informacje epidemiologiczne oraz ocena
postępu dokonanego w sektorze zdrowia w obszarze Powszechnego Dostępu (do wszechstronnych
programów profilaktycznych, leczenia, opieki oraz wsparcia) znanego jako: Universal Access: Raport
2011”. W tym dokumencie przedstawione są dane na temat poszerzania dostępu do świadczeń HIV
proponowanych przez sektor zdrowia czyli: programów profilaktycznych, leczenia, opieki oraz
wsparcia. (5). W roku 2012, oprócz wspomnianych wyżej wskaźników GARP oraz wskaźników
Powszechnego Dostępu GARP/UA 1.9, GARP/UA 1.13, i GARP/UA 3.2 WHO opracowało następujące
wskaźniki „Powszechnego Dostępu - Universal Access”:
 UA 1.15: Placówki służby zdrowia oferujące świadczenia dot. poradnictwa okołotestowego
i testowania w kierunku HIV
(Procent placówek służby zdrowia oferujących świadczenia poradnictwa okołotestowego
i testowania w kierunku HIV (także placówki: publiczne, prywatne lub inne)
 UA 3.4: Procent kobiet ciężarnych, które znają swój status serologiczny
(Procent kobiet ciężarnych, które wykonały test w kierunku HIV oraz otrzymały jego wynik –
podczas ciąży, porodu oraz połogu (<72 godziny), włączając w to te kobiety, które już wcześniej
znały swój status serologiczny)
 UA 4.5: Późne wykrycie zakażenia HIV
(Procent osób zakażonych HIV, które w momencie postawienia diagnozy już wymagały włączenia
do terapii)
W 2010, ECDC opublikowało dokument pt. „Wdrażanie Dublińskiej Deklaracji Współpracy w Walce
z HIV/AIDS w Europie i Azji Centralnej: Raport dot. Postępu 2010” (6) który zawierał dostępne wtedy
informacje nt. testowania w kierunku HIV IDU, MSM oraz SW. Przedstawiono tam wiele
ze „wskaźników monitorujących realizację Deklaracji Dublińskiej” (MDD) lub „wskaźników Deklaracji
Dublińskiej” (DD) mających związek z testowaniem w kierunku HIV. W roku 2012 oprócz wyżej
wymienionych wskaźników GARP i UA oraz wskaźników DD GARP/UA/DD 1.9, GARP/UA/DD 1.13,
GARP/UA/DD 2.4, i UA/DD 4.5, ECDC opracowało kolejne:
strona 7
 DD 1.19: Migranci: testowanie w kierunku HIV
(Procent migrantów pochodzących z krajów o uogólnionej epidemii HIV (prewalencja >1%), którzy
wykonali test w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poznali jego wynik)
Żaden z tych wskaźników nie został opracowany w celu monitorowania świadczeń związanych
z poradnictwem okołotestowym i testowaniem w kierunku HIV oferowanych przez CBVCT ani w celu
dokonania oceny ich wkładu na poziomie krajowym w procesie wykrywania zakażeń we wczesnym
stadium.
1.2.2. Monitoring i ewaluacja krajowych programów dotyczących poradnictwa okołotestowego
W roku 2011 Światowa Organizacja Zdrowia wydała pozycję pt. „Monitorowanie i ewaluacja
krajowych programów dotyczących poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV:
badania terenowe” (7) w której zawarto zbiór wskaźników przydatnych do monitorowania i ewaluacji
określonych świadczeń opisanych w krajowych programach zapobiegania zakażeniom HIV
i zwalczania AIDS.
W wyżej wymienionym dokumencie podano również objaśnienia dotyczące terminologii związanej
z testowaniem w kierunku HIV:

Określenie poradnictwo okołotestowe i testowanie w kierunku HIV używane jest w odniesieniu
do wszystkich świadczeń związanych z
testowaniem w kierunku HIV połączonych
z poradnictwem.

Korzystanie ze świadczeń poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV inicjowane
przez samego klienta (Client-initiated HIV testing and counselling CITC) – świadczenia dot.
poradnictwa okołotestowego oraz testowania w kierunku HIV o wykonanie których aktywnie
ubiegają się sami zainteresowani (pacjenci/klienci). Świadczenia te mogą być wykonywane
w ramach inicjatywy oddolnej lub stanowić integralną część pakietu służby zdrowia w miejscu
pracy lub centrach młodzieżowych. W niektórych krajach używa się pojęć: punkty dobrowolnego
testowania w kierunku HIV połączonego z poradnictwem (CBVCT) lub dobrowolne i anonimowe
testowanie wraz z poradnictwem (voluntary confidential counselling and testing (VCCT) przy
opisywaniu świadczeń CITC.

Korzystanie ze świadczeń poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV zainicjowane
przez pracownika służby zdrowia (Provider-initiated HIV testing and counselling PITC) –
testowanie w kierunku HIV wraz z poradnictem okołotestowym jest rutynowo zalecane przez
pracowników służby zdrowia osobom korzystających ze świadczeń oferowanych przez placówki
służby zdrowia w ramach standardowego pakietu opieki medycznej. Świadczenia te mogą
wchodzić w skład pakietu ogólnego lub specjalistycznego, np. kierowanego do pacjentów
oddziałów gruźliczych, oddziałów chorób przenoszonych drogą płciową, położniczych (włączając
w to profilaktykę zakażeń z matki na dziecko), planowania rodziny lub IDU.
strona 8
Autorzy dokumentu podają, iż poradnictwo okołotestowe i testowanie w kierunku HIV może być
również prowadzone w ramach kampanii edukacyjnych, świadczeń zewnętrznych (typu outreach) lub
przy pomocy testów domowych. W treści dokumentu nie pojawia się określenie: świadczenia
oferowane w CBVCT, występuje ono jednak pod pojęciem: świadczenia specjalne.
Krótko mówiąc, do wykorzystania w procesie monitoringu i ewaluacji krajowych programów
dotyczących poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV zaproponowano następujące
wskaźniki:

















Krajowe strategie i wytyczne dotyczące poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku
HIV opracowane w zgodzie z międzynarodowymi standardami
Odsetek liczby programów poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV
pozostających w zgodzie z krajowymi standardami jakości
Liczba placówek służby zdrowia oferujących świadczenia dotyczące poradnictwa okołotestowego
Odsetek liczby placówek oferujących świadczenia dot. opieki położniczej, a wśród nich
poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV kobietom ciężarnym
Odsetek liczby placówek oferujących świadczenia dot. opieki położniczej, a wśród nich
testowanie w kierunku HIV oraz terapię ARV jako profilaktykę transmisji wirusa z matki na
dziecko
Liczba kobiet i mężczyzn w wieku powyżej 15 roku życia, którzy wykonali test w kierunku HIV
w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poznali jego wynik
Odsetek liczby osób z populacji szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia, które to osoby
wykonały test w kierunku HIV w ciągu ostatnich 12 miesięcy i poznały jego wynik
Stosunek liczby nowych pacjentów włączonych do systemu opieki i terapii pre-ARV do liczby
nowych osób u których wykryto zakażenie HIV
Stosunek liczby kobiet ciężarnych, które znają swój status serologiczny
Stosunek liczby pacjentów chorych na gruźlicę, których wynik testu w kierunku HIV został
odnotowany w karcie choroby (gruźlicy)
Stosunek liczby osób, które wykonały test w kierunku HIV z inicjatywy pracownika służby zdrowia
Stosunek liczby osób w wieku powyżej 15 lat, które otrzymały wynik testu i podały informacje
o poddaniu się testowi w kierunku HIV w przeszłości
Stosunek liczby osób w wieku powyżej 15 roku życia korzystających z programów prowadzących
testowanie w kierunku HIV wraz z poradnictwem dla par/partnerów, które wspólnie poznały swe
wyniki w ciągu ostatnich 12 miesięcy
Odsetek liczby ciężarnych, których partner wykonał test w kierunku HIV i korzystających
ze świadczeń usług klinik położniczych
Odsetek liczby niemowląt urodzonych z matek zakażonych HIV, którym wykonano test
w kierunku HIV w ciągu pierwszych 12 miesięcy życia
Odsetek liczby placówek służby zdrowia oferujących świadczenia testowania wirusologicznego
Odsetek liczby niemowląt urodzonych z matek zakażonych HIV, które wykonały test w kierunku
HIV na dwa miesiące przed porodem
strona 9
Na użytek przygotowania ankiet do badań populacyjnych zaproponowano następujące wskaźniki:

Odsetek liczby kobiet i mężczyzn w wieku od 15 do 49 roku życia, którzy wykonali test
w kierunku HIV w ciągu ostatnich 12 miesięcy i którzy znają jego wynik
 Odsetek kobiet i mężczyzn w wieku od 15 do 24 roku życia, którzy wykonali test w kierunku HIV
w ciągu ostatnich 12 miesięcy i którzy znają jego wynik
 Odsetek liczby osób w wieku od 15 do 49 lat, które znają swój status serologiczny
 Odsetek liczby osób pochodzących z populacji szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia, którzy
wykonali test w kierunku HIV w ciągu ostatnich kilku miesięcy i znają jego wynik
Żaden z tych wskaźników nie został opracowany w celu monitorowania świadczeń związanych
z poradnictwem okołotestowym i testowaniem w kierunku HIV oferowanych przez CBVCT ani w celu
dokonania oceny ich wkładu do wykrywania zakażeń we wczesnym stadium na poziomie krajowym.
Jednakże, niektóre z tych wskaźników zaakceptowane na potrzeby CBVCT mogłyby zostać użyte do
monitorowania i ewaluacji krajowych programów poradnictwa okołotestowego i testowania
w kierunku HIV o ile świadczenia oferowane przez CBVCT zostały wdrożone na poziomie krajowym.
1.2.3. Monitoring i ewaluacja świadczeń dobrowolnego testowania w kierunku HIV i poradnictwa
W roku 2004, organizacja Family Health International (FHI) przy okazji Wdrażania Projektu dot.
Profilaktyki AIDS i Opieki (Implementing AIDS Prevention and Care Project (IMPACT)) wraz z Agencją
Stanów Zjednoczonych ds. Rozwoju Międzynarodowego (United States Agency for International
Development - USAID) wydały pozycję pt. „Monitoring i ewaluacja świadczeń oferowanych w CBVCT”
jako integralną część poradnika pt. „Monitorowanie Programów: instruktaż dla realizatorów
programów (informacje USAID nt. profilaktyki i leczenia)” (8). Celem tej inicjatywy było opracowanie
broszury zawierającej informacje merytoryczne na potrzeby warsztatów dotyczących monitorowania
programów CBVCT.
W dokumencie podano definicję CBVCT jako procesu prowadzenia poradnictwa skierowanego do
jednostki w celu umożliwienia jej podjęcia świadomej decyzji co do wykonania testu w kierunku HIV.
Wymieniono kilka modeli oferowania świadczeń: w ramach inicjatywy oddolnej, działalności
organizacji pozarządowej na terenie szpitala, w szpitalu, w pakiecie ogólnych usług ambulatoryjnych
dostępnych w szpitalach państwowych, w ramach specjalistycznej opieki medycznej (np. klinik
chorób przenoszonych drogą płciową), przychodniach służby zdrowia, sektora prywatnego, ośrodków
referencyjnych lub wymagań prawnych (np. dotyczących procesu zatrudnienia), świadczeń
zdrowotnych skierowanych do młodzieży oraz dostępnych w szkołach, świadczeń skierowanych do
populacji szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia (np. MSM), wymaganych przy realizacji
projektów badawczych/pilotażowych oraz związanych z transfuzją krwi.
W dokumencie nie operowano terminem CBVCT (kierujące swe działania do wybranych
społeczności), jednakże pojawia się tam określenie: świadczenia zdrowotne dla „członków populacji
szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia”, a w nawiasie uściślono: kobiety sprzedające usługi
seksualne, osoby osadzone w zakładach penitencjarnych, uchodźcy, IDU, MSM, dzieci, sieroty oraz
dzieci ulicy.
Mówiąc w skrócie, przedstawiono następującą listę wskaźników procesowych dot. programów CBVCT
z myślą o zastosowaniu ich w celach monitoringu i ewaluacji prowadzonych działań:
strona 10
 Liczba szkoleń
 Liczba przeszkolonych doradców
 Liczba techników laboratoryjnych przeszkolonych w temacie testowania w kierunku HIV (należy
uszczegółowić w przypadku stosowania szybkich testów)
 Liczba kobiet, które skorzystały z poradnictwa przed testem
 Liczba kobiet, które zgodziły się na wykonanie testu
 Liczba kobiet, które skorzystały ze świadczeń poradnictwa po teście po otrzymaniu wyniku testu
 Liczba kobiet u których wykryto zakażenie
 Liczba kobiet, które po otrzymaniu pozytywnego wyniku testu zostały skierowane do instytucji
udzielających opieki i wsparcia
 Liczba mężczyzn, którzy skorzystali z poradnictwa przez testem
 Liczba mężczyzn, którzy zgodzili się na wykonanie testu
 Liczba mężczyzn, którzy skorzystali ze świadczeń poradnictwa po teście po otrzymaniu wyniku
pozytywnego
 Liczba mężczyzn u których wykryto zakażenie
 Liczba mężczyzn, którzy po otrzymaniu pozytywnego wyniku testu zostali skierowani do instytucji
udzielających opieki i wsparcia
 Ogólna liczna osób, które skorzystały ze świadczenia poradnictwa przed testem w CBVCT
 Ogólna liczba osób, które wykonały test w kierunku HIV w CBVCT
 Odsetek wszystkich osób, które zdecydowały się wykonać test w kierunku HIV
 Ogólna liczba osób, które skorzystały ze świadczeń poradnictwa po teście w CBVCT
 Odsetek wszystkich osób wykonujących test w kierunku HIV, które poznały swój wynik
 Ogólna liczba osób, które otrzymały pozytywny wynik testu
 Ogólna liczba osób, które skierowano do innych instytucji udzielających wsparcia
 Odsetek osób, które skierowano do innych instytucji udzielających wsparcia
 Liczba grup wsparcia
 Liczba osób biorących udział w spotkaniach grup wsparcia
 Liczba nowych CBVCT
 Ogólna liczba CBVCT, które pozostają pod opieką USAID
Mimo, że te wskaźniki nie były opracowywane na rzecz monitoringu i ewaluacji działań związanych
z testowaniem w kierunku HIV oraz poradnictwem okołotestowym prowadzonym w CBVCT to
większość z nich można do nich zastosować. Niektóre natomiast, mogą posłużyć do mierzenia
wydajności krajowych programów testowania i poradnictwa okołotestowego w przypadku gdy
monitoring i ewaluacja wyników świadczeń CBVCT nt. wczesnej wykrywalności zakażenia HIV zostały
wprowadzone na poziom krajowy.
strona 11
2. Cele główne i szczegółowe działania CBVCT
Wybór odpowiednich wskaźników dotyczących monitoringu i ewaluacji świadczeń oferowanych
w CBVCT zależy od typów wdrażanych tam programów testowania w kierunku HIV połączonego
z poradnictwem, od rodzajów zadań, celów głównych i szczegółowych ujętych w krajowych
programach dot. zapobiegania zakażeniom HIV i zwalczania AIDS jak również od kwestii dotyczących
sprawozdawczości na poziomie krajowym i międzynarodowym.
Ogólnie rzecz biorąc, krajowe programy i świadczenia dot. poradnictwa i testowania w kierunku HIV
przyczyniają się do osiągania celu jakim jest zmniejszenie odsetka wykrywalności zakażeń HIV
w późnym stadium z uwagi na to, iż postawienie diagnozy na wczesnym etapie choroby stanowi
warunek wstępny do uzyskania przez pacjenta skierowania do włączenia do terapii ARV i tym samym
do procesu profilaktycznego.
Trzy główne cele prowadzenia programów dotyczących poradnictwa i testowania w kierunku HIV to:
 Zwiększenie liczby (odsetka) osób zakażonych HIV, które znają swój status serologiczny
 Zmniejszenie liczby zakażeń HIV wykrywanych w późnym stadium
 Zmniejszenie liczby osób, którym postawiono diagnozę, a nie zostały one włączone do terapii
leczenia i opieki
Cele te można osiągnąć przy pomocy wdrażania wysokiej jakości programów testowania w kierunku
HIV połączonego z poradnictwem okołotestowym o ile pozostają one w zgodzie ze standardami
jakościowymi (tak krajowymi jak i międzynarodowymi) oraz mają odpowiednio duży zasięg.
Świadczenia oferowane w CBVCT, w sposób szczególny uzupełniają inne programy dotyczące
poradnictwa i testowania w kierunku HIV z uwagi na to, iż ułatwiają dostęp do wczesnej diagnostyki
HIV osobom szczególnie narażonym na ryzyko zakażenia: MSM, SW, IDU oraz migrantom
pochodzącym z krajów w których epidemia przybrała charakter ogólny. Osoby takie z jakiś względów
mogą unikać korzystania ze świadczeń testowania w kierunku HIV oraz poradnictwa okołotestowego
oferowanych przez państwowy system służby zdrowia lub mogą do nich nie mieć dostępu.
Cele ogólne działalności CBVCT to:
 Ułatwienie dostępu do testowania w kierunku HIV połączonego z poradnictwem członkom
populacji o zwiększonym poziomie ryzykownych zachowań
 Zwiększenie liczby (odsetka) osób zakażonych HIV wywodzących się z populacji szczególnie
narażonych na ryzyko zakażenia, które to osoby znają swój status serologiczny
 Zwiększenie odsetka późnego wykrycia zakażenia HIV wśród osób wywodzących się z populacji
szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia
 Zmniejszenie odsetka osób wywodzących się z populacji szczególnie narażonych na ryzyko
zakażenia, a nie włączonych do terapii leczenia i opieki
Powyższe cele powinny zostać spełnione dzięki wdrożeniu wysokiej jakości świadczeń oferowanych
w CBVCT. Należy się jednakże upewnić, że pozostają one w zgodzie z krajowymi i międzynarodowymi
standardami jakości oraz, że członkowie populacji szczególnie narażonych na zakażenie mają do nich
swobodny dostęp. Wysokie standardy jakości to:
strona 12
 Umożliwienie skorzystania z poradnictwa lub rozmowy przed testem wszystkim osobom, które
tego potrzebują
 Dopilnowanie aby duża część osób, która wykonała test w CBVCT otrzymała jego wynik
 Umożliwienie skorzystania z poradnictwa po teście dużej części osób, które otrzymały dodatni
wynik testu
 Umożliwienie skorzystania z poradnictwa po teście dużej części osób, które otrzymały negatywny
wynik testu
Cele szczegółowe działalności CBVCT mogą pokrywać się z celami i zadaniami określonymi
w krajowych programach dot. poradnictwa i testowania i/lub z celami ogólnymi określonymi
powyżej.
Na przykład, w celu uzyskania poprawy poziomu świadczeń oferowanych w CBVCT można dążyć do
osiągnięcia pułapu 90% liczby osób, które po otrzymaniu pozytywnego wyniku testu w kierunku HIV
skorzystały z poradnictwa po teście.
Monitoring i ewaluacja działalności CBVCT wymaga alokacji niezbędnych środków takich jak
dodatkowy czas pracy personelu oraz wsparcia logistycznego. Środki te powinny być wcześniej
zaplanowane w budżecie, a następnie wyasygnowane. Dzięki włączeniu do pakietu działań
realizowanych przez CBVCT monitoringu i ewaluacji będzie możliwe zebranie większej liczby danych
niezbędnych do uzyskania poprawy jakości oferowanych świadczeń. Pozwoli to także na porównanie
efektywności usług oferowanych przez CBVCT z innymi o zbliżonej formie.
Lista najważniejszych wskaźników dot. monitoringu i ewaluacji świadczeń oferowanych w CBVCT
powinna być krótka, a one same muszą jasno odnosić się do celów głównych i szczegółowych
działalności CBVCT. Prowadzenie w ramach pracy CBVCT specjalistycznych analiz lub projektów
badawczych na ogół wymaga zebrania większej liczby danych niż się to czyni w trakcie rutynowych
działań związanych z monitoringiem i ewaluacją. Procesy te często pociągają za sobą konieczność
stosowania skomplikowanych, specjalistycznych metod co stanowi dodatkowe utrudnienie i stanowi
przeszkodę w wypełnianiu podstawowych założeń działalności CBVCT.
Powinna zostać zachowana odpowiednia równowaga pomiędzy procesem zbierania danych na
potrzeby monitoringu i ewaluacji pracy CBVCT, a obciążeniem zawodowym osób tam zatrudnionych.
Kwestie dotyczące tego problemu powinny zostać szczegółowo ujęte w krajowych programach dot.
zapobiegania zakażeniom HIV oraz zwalczania AIDS. Dokładnej analizie powinny też zostać poddane
realne możliwości dotyczące wprowadzenia, prowadzenia oraz utrzymania monitoringu i ewaluacji na
odpowiednim poziomie.
Poszczególne CBVCT mogą zidentyfikować ważne dla siebie cele dodatkowe nie związane z głównymi
celami działania CBVCT podanymi wyżej. Co za tym idzie, koordynatorzy niektórych CBVCT mogą
rozważyć wdrożenie istotnych dla siebie (oraz dla instytucji ich finansujących oraz darczyńców)
dodatkowych wskaźników dot. monitoringu i ewaluacji.
strona 13
3. Główne wskaźniki stosowane w CBVCT
3.1. Główne wskaźniki dot. świadczeń oferowanych w CBVCT
W oparciu o przedstawione cele ogólne i szczegółowe działalności CBVCT, opracowano
11 wskaźników, które pozwolą na rutynowe zbieranie danych w sieci CBVCT HIV-COBATEST.
Zachęcamy do ich wdrażania także na potrzeby monitoringu i ewaluacji innych europejskich CBVCT.
CBVCT 1:
CBVCT 2:
CBVCT 3:
CBVCT 4:
CBVCT 5:
CBVCT 6:
CBVCT 7:
CBVCT 8:
CBVCT 9:
CBVCT10:
CBVCT11:
Liczba osób1, które wykonały test przesiewowy w kierunku HIV2
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż wcześniej wykonali test w kierunku HIV
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test
w kierunku HIV
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test
w kierunku HIV w tym samym CBVCT
Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku
HIV
Odsetek klientów, którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV i otrzymali
jego wynik
Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu w kierunku HIV
i skorzystali z poradnictwa po teście
Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu w kierunku HIV i poddali
się testowi potwierdzenia3
Odsetek klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
w CBVCT
i skorzystali z poradnictwa po teście4 w CBVCT
Oprócz wyżej przedstawionych wskaźników głównych, w sieci CBVCT HIV-COBSTEST zostanie
wdrożonych 5 wskaźników opcjonalnych. Zachęcamy do ich stosowania inne europejskie CBVCT na
cele monitoringu i ewaluacji oferowanych przez nich świadczeń.
CBVCT 12: Odsetek klientów, którzy skorzystali ze świadczenia rozmowy przed testem lub
poradnictwa przed testem lub poradnictwa przed otrzymaniem wyniku testu i którzy
wykonali przesiewowy test w kierunku HIV
1
W CBVCT koniecznie jest stosowanie systemu identyfikacji w celu uniknęcia duplikacji danych oraz w celu
gromadzenia informacji dotyczących tego samego klienta, a zebranych w czasie różnych jego wizyt (np.
w czasie rozmowy z doradcą lub laboratorium). Dobre rozwiązanie stanowi przyjęcie kodu Soundex (połączenie
nazwiska z datą urodzenia). W niektórych przypadkach koordynatorzy CBVCT mogą zdecydować się na
zbieranie danych osobowych klientów.
2
Immunoenzymatyczny test ELISA lub test szybki
3
Tylko pozytywny wynik testu potwierdzenia w kierunku HIV definitywnie przesądza o wykryciu zakażenia
wirusem
4
Określenie poradnictwo po otrzymaniu wyniku znaczy to samo co poradnictwo po teście
strona 14
CBVCT 13: Odsetek klientów, którzy otrzymali niereaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku
HIV i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście
CBVCT 14: Odsetek klientów, którzy otrzymali negatywny wynik testu potwierdzenia w CBVCT
CBVCT 15: Koszt jednego przetestowanego klienta
CBVCT 16: Koszt postawienia jednej diagnozy HIV
Wszystkie te wskaźniki za wyjątkiem ostatnich dwóch, powinny być dodatkowo rozbite na
następujące katergorie: płeć, wiek (<25 i 25+) oraz populacje szczególnie narażone na ryzyko
zakażenia (MSM, SW, IDU, migranci).
Dodatkowo, na cele monitoringu i ewaluacji w sposób rutynowy powinno zbierać się pewne
kontekstualne dane opisowe dot. poziomu świadczonych w CBVCT usług, włączając w to rodzaj
stosowanych testów w kierunku HIV.
Niezwykle użytecznym dla oceny świadczeń oferowanych w CBVCT byłby też monitoring stopnia
skutecznego włączania pacjentów HIV+ do programów oferowanych przez tradycyjną służbę zdrowia
oraz kontrolowanie liczby pacjentów u których wykryto zakażenie HIV w zaawansowanym stadium.
Włączanie do programów oferowanych przez tradycyjną służbę zdrowia określa się jako wejście
w tryby opieki zdrowotnej lub nawiązanie kontaktu z lekarzem epidemiologiem o specjalizacji
HIV w ciągu 3 miesięcy od otrzymania pozytywnego testu w kierunku HIV w CBVCT lub dzięki CBVCT.
Wykrycie zakażenia HIV w późnym stadium występuje wtedy gdy liczba komórek CD4 w ciągu
3 miesięcy od otrzymania pozytywnego wyniku testu wynosi <350 CD4 komórek/mm3.
Dwa opcjonalne wskaźniki dot. pracy CBVCT w tym zakresie to:
CBVCT 17: Odsetek klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT i zostali
skutecznie skierowani do instytucji medycznej
CBVCT 18: Odsetek klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT lecz ich
zakażenie wykryto w późnym stadium
Mimo tego, iż proponowana lista wskaźników już jest dostatecznie długa, poszczególne CBVCT mogą
zdecydować się na wdrożenie jeszcze kilku dodatkowych ze względu na ważne dla siebie powody
związane ze swoimi celami indywidualnymi. Mogą to także uczynić ze względu na rodzaj instytucji ich
finansujących lub darczyńców. Takie dodatkowe wskaźniki mogą koncentrować się na jakości
i rodzaju poradnictwa, wymaganiach i stopniu zadowolenia doradcy, stopniu satysfakcji klienta etc.
Wymaga to nie tylko podjęcia szerszego procesu zbierania danych lecz także bardziej
zaawansowanych metod pracy (np. wywiadów prowadzonych w terenie w celu monitorowania
satysfakcji klienta (9) lub bezpośredniej obserwacji interakcji zachodzących pomiędzy klientami
i osobami oferującymi świadczenia w celu prowadzenia monitoringu zgodności ze standardami
jakości poradnictwa i testowania w kierunku HIV na poziomie krajowym). Z tych względów wdrożenie
poszerzonej listy wskaźników musi być szczegółowo rozważone.
strona 15
3.1.1. Źródło danych
Informacje niezbędne do oceny pierwszych szesnastu proponowanych wskaźników (głównych
i opcjonalnych) oraz kontekstualne dane opisowe mogą być zbierane w ramach rutynowych działań
prowadzonych w CBVCT. Wskaźniki od CBVCT 1 do CBVCT 14 opierają się na informacjach dot.
klientów indywidualnych. Wskaźniki CBVCT 15 i CBVCT 16 obejmują wszystkie świadczenia CBVCT.
Informacje niezbędne do oceny dwóch ostatnich wskaźników opcjonalnych (CBVCT 17 i CBVCT 18)
mogą być niedostępne na poziomie usług świadczonych w CBVCT. Z uwagi na to, iż te dwa wskaźniki
są istotne z punktu widzenia dwóch z czterech celów głównych działania CBVCT, należy rozważyć
możliwość uzyskania informacji na ich temat od lokalnych placówek służby zdrowia gdzie kierowani
są klienci, którzy otrzymali pozytywny wynik testu lub z krajowego systemu nadzoru zakażeń HIV.
3.1.2. Dane
Oto lista absolutnego minimum danych, które rutynowo powinny być zebrane od każdego klienta
odwiedzającego CBVCT w celu otrzymania i/lub wyliczenia 11 głównych i 3 opcjonalnych wskaźników
CBVCT (CBVCT 1 do CBVCT 14):
Osobisty kod klienta:
 dowolny osobisty kod klienta5 używany na potrzeby korzystania ze świadczeń oferowanych
w CBVCT (np. : kod Soundex – połączenie nazwiska z datą urodzin)
Dane klienta:
 płeć (mężczyzna, kobieta)
 wiek (liczony w latach lub liczony w latach od dnia ostatniej wizyty i daty urodzin lub podany
ogólnie <25 i 25+)
 osoba pochodząca z populacji kluczowej o szczególnym ryzyku narażenia na zakażenie (MSM, SW,
IDU, migrant, inne, nie chce ujawnić, nie pytana)
Dane dotyczące wizyty w CBVCT:
 data zgłoszenia chęci wykonania testu (d/m/r)
 klient już wcześniej wykonał test w kierunku HIV (tak, nie, nie wie, nie chce powiedzieć, nie pytano
o to)
 klient już wcześniej wykonał test – w ciągu 12 miesięcy od daty obecnego zgłoszenia wykonania
testu (tak, nie, nie wie, nie chce powiedzieć, nie pytano o to)
5
Koniecznie jest stosowanie systemu identyfikacji w celu uniknęcia duplikacji danych oraz w celu gromadzenia
informacji dotyczących tego samego klienta, a zebranych w czasie różnych jego wizyt (np. w czasie rozmowy
z doradcą lub laboratorium). Dobre rozwiązanie stanowi przyjęcie kodu Soundex (połączenie nazwiska z datą
urodzenia). Więcej informacji w załączniku pt. System kodowania Soundex.
strona 16
 klient już wcześniej wykonał test – w ciągu 12 miesięcy od daty obecnego zgłoszenia wykonania
testu w tym samym CBVCT (tak, nie, nie wie, nie chce powiedzieć, nie pytano o to)
 poradnictwo, rozmowa przed testem lub przed odebraniem wyniku testu w kierunku HIV (tak, nie)
 pobrano próbki materiału do badań w celu wykrycia wirusa (tak, nie)
 wykonano przesiewowy test w kierunku HIV, np. test szybki lub test ELISA (tak, nie)
Test przesiewowy w kierunku HIV:
 wynik testu przesiewowego w kierunku HIV (reaktywny, niereaktywny)
Dane dotyczące wizyty/spotkania mającego na celu odbiór wyniku testu przesiewowego w kierunku
HIV6:
 klient zgłosił się po wynik testu przesiewowego w kierunku HIV (tak, nie)
 data wizyty w CBVCT w czasie której klient otrzymał wynik przesiewowego testu w kierunku HIV
(d/m/r)
 klient otrzymał wynik testu przesiewowego w kierunku HIV (tak, nie)
 klient skorzystał z poradnictwa po otrzymaniu wyniku przesiewowego testu w kierunku HIV (tak,
nie)
Następujące dane powinny zostać zebrane tylko w przypadku pacjentów, którzy otrzymali reaktywny
wynik testu przesiewowego:
Test potwierdzenia w kierunku HIV:
 test potwierdzenia w kierunku HIV został wykonany (tak, nie)
 wynik testu potwierdzenia w kierunku HIV (pozytywny, negatywny, wątpliwy)
Dane dot. wizyty w CBVCT w sprawie otrzymania wyniku testu potwierdzenia w kierunku HIV:
 klient zgłosił się do CBVCT po odbiór wyniku testu potwierdzenia (tak, nie)
 data wizyty w czasie której klient otrzymał wynik testu potwierdzenia(d/m/r)
 klient skorzystał z poradnictwo po teście (tak, nie)
 klient otrzymał wynik testu potwierdzenia w kierunku HIV (tak, nie)
W celu oszacowania wskaźników głównych CBVCT 15 i CBVCT 16 należy znać cały operacyjny koszt
prowadzenia CBVCT w określonym odcinku czasu (np. jednego roku).
Informacje kontekstowe nt. stosowanych w CBVCT typów testów w kierunku HIV w określonym
odcinku czasu (np. jednego roku) są dostępne w poszczególnych placówkach.
Aby móc dokonać obliczenia wskaźników CBVCT 18 i CBVCT 19, następujące informacje dot. klientów
u których wykryto zakażenie w kierunku HIV w CBVCT powinny zostać pozyskane z lokalnych
placówek służby zdrowia, do których zostali oni skierowani lub z krajowego systemu nadzoru zakażeń
HIV:


6
pacjent został skutecznie włączony do systemu służby zdrowia (tak, nie)
data włączenia pacjenta do systemu opieki zdrowotnej (d/m/r)
Wizyta/spotkanie mająca na celu odbiór wyniku testu przesiewowego lub testu szybkiego w kierunku HIV.
strona 17


wykryty poziom limfocytów CD4 w organizmie pacjenta w momencie włączenia go do
systemu służby zdrowia
data badania poziomu limfocytów CD4 w organizmie pacjenta w momencie włączenia go
do systemu opieki zdrowotnej (d/m/r)
Ostatnie cztery elementy danych powinny być powiązane z systemem identyfikacji klientów
indywidualne stosowanych przez poszczególne CBVCT.
W czasie wdrażania przez CBVCT przedstawionych wskaźników głównych i opcjonalnych na cele
monitoringu i ewaluacji oferowanych przez siebie świadczeń, ich pracownicy na podstawie własnych
baz danych i prowadzonej dokumentacji powinni zapewnić stosowny zbiór wymaganych danych.
3.1.3. Częstotliwość pomiarów
Raz w roku zalecamy wykonanie oceny wszystkich wskaźników CBVCT. Odpowiadałoby to okresowi
jednego roku odniesienia do nich.
Poszczególne CBVCT mogą zdecydować się na większą częstotliwość wykonywania ocen wskaźników
głównych (np. miesięczny monitoring liczby klientów, którzy wykonali test w kierunku HIV).
3.1.4. Metody pomiaru i kalkulacji
W przypadku wskaźnika głównego CBVCT 1 (Liczba osób , które wykonały test przesiewowy
w kierunku HIV) wymagane jest wykonanie prostego obliczenia podczas określonego okresu czasu
(np. jednego roku) Wskaźnik ten powinien też zostać przedstawiony w formie rozbitej na następujące
kategorie: mężczyzn, kobiety, na przynajmniej dwie grupy wiekowe (< 25 roku życia oraz and 25+)
oraz na populacje kluczowe o szczególnym ryzyku zakażenia (MSM, SW, IUD, migranci pochodzący
z krajów o ogólnym charakterze epidemii). Oto przykłady rozczłonkowanego wskaźnika CBVCT 1:




Liczba klientów, którzy wykonali test przesiewowy w kierunku HIV, a były nimi kobiety
sprzedające usługi seksualne
Liczba klientów, którzy wykonali test przesiewowy w kierunku HIV, a byli nimi mężczyźni
sprzedający usługi seksualne
Liczba klientów, którzy wykonali test przesiewowy w kierunku HIV, a były nimi osoby
sprzedające usługi seksualne poniżej 25 roku życia
Liczba klientów, którzy wykonali test przesiewowy w kierunku HIV, a były nimi osoby
sprzedające usługi seksualne powyżej 25 roku życia
Aby otrzymać obliczenia dotyczące wszystkich pozostałych głównych i opcjonalnych wskaźników
CBVCT (CBVCT 2 do CBVCT 18) potrzebne są następujące dane nt. numeratorów i denominatorów:
CBVCT 2:
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż wcześniej wykonali test w kierunku HIV (w ciągu określonego
okresu, np. roku)
strona 18
Numerator:
liczba klientów, którzy zgłosili wykonanie testu w kierunku HIV w przeszłości
(w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV (w danym
roku)
Obliczenie:
numerator / denominator x 100 ( [%])
CBVCT 3:
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test w kierunku HIV
(w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali
test w kierunku HIV (w danym roku)
roku)
Obliczenie:
CBVCT 4:
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test w kierunku HIV
w tym samym CBVCT (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali
testu w kierunku HIV w tym samym CBVCT (w danym roku)
roku)
Obliczenie:
CBVCT 5:
Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku HIV (w ciągu
określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu
w kierunku HIV (w danym roku)
roku)
Obliczenie:
CBVCT 6:
Odsetek klientów, którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV i otrzymali jego wynik (w ciągu
określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV i otrzymali
jego wynik (w danym roku)
roku)
Obliczenie:
CBVCT 7:
strona 19
Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu przesiewowego w kierunku HIV
i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu przesiewowego
w kierunku HIV i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście (w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu przesiewowego
Obliczenie:
CBVCT 8:
Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku HIV i poddali
się testowi potwierdzenia (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu w kierunku HIV
i poddali się testowi potwierdzenia (w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu w kierunku HIV
(w danym roku)
Obliczenie:
CBVCT 9:
Odsetek klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia (w ciągu określonego
okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia (w
danym roku)
roku)
Obliczenie:
CBVCT 10:
Odsetek
klientów,
którzy
otrzymali
w CBVCT (w ciągu określonego okresu, np. roku)
pozytywny
wynik
testu
potwierdzenia
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
i ostateczną diagnozę w CBVCT (w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
(w danym roku)
Obliczenie:
CBVCT 11:
Odsetek klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia w kierunku HIV
i skorzystali z poradnictwa po teście7 w CBVCT (w ciągu określonego okresu, np. roku)
7
Określenie poradnictwo po otrzymaniu wyniku jest równoznaczne z określeniem poradnictwo po teście.
strona 20
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
i skorzystali z poradnictwa po teście w CBVCT (w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
(w danym roku)
Obliczenie:
CBVCT 12:
Odsetek klientów, którzy skorzystali ze świadczenia rozmowy przed testem lub poradnictwa przed
testem lub poradnictwa przed otrzymaniem wyniku testu i którzy wykonali przesiewowy test
w kierunku HIV (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy skorzystali ze świadczenia rozmowy przed
testem lub poradnictwa przed testem lub poradnictwa przed otrzymaniem
wyniku testu i którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV
(w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy skorzystali ze świadczenia rozmowy przed testem lub
poradnictwa przed testem (w danym roku)
Obliczenie:
CBVCT 13:
Odsetek klientów, którzy otrzymali niereaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku HIV
i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, którzy otrzymali niereaktywny wynik przesiewowego testu
w kierunku HIV i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście
(w danym roku)
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali niereaktywny wynik przesiewowego testu
Obliczenie:
CBVCT 14:
Odsetek klientów, którzy otrzymali negatywny wynik testu potwierdzenia w CBVCT
Numerator:
Liczba klientów, którzy otrzymali negatywny wynik testu potwierdzenia
w CBVCT
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali negatywny wynik testu potwierdzenia (w
danym roku)
Obliczenie:
Wskaźniki CBVCT (CBVCT2 do CBVCT 14) powinny być rozbite na kategorie: płci, wieku oraz populacji
kluczowych szczególnie narażonych na ryzyko zakażenia HIV (MSM, SW, IDU, migrantów).
Na przykład:
Rozbity wskaźnik CBVCT na kategorie klientów, którzy są osobami sprzedającymi usługi
seksualne (SW) i maja mniej niż 25 lat:
Odsetek klientów, którzy są mężczyznami sprzedającymi usługi seksualne i mają mniej niż 25
lat i którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku HIV (w ciągu
określonego okresu czasu, np. roku)
strona 21
Numerator:
liczba klientów, którzy są SW, mają < 25 lat i otrzymały reaktywny
wynik przesiewowego testu w kierunku HIV (w danym roku)
Denominator: liczba klientów, które są SW i mają < 25 lat (w danym roku)
Obliczenie:
Wskaźniki CBVCT 15 i CBVCT 16 są wskaźnikami specjalnymi – odnoszą się do całej pracy CBVCT.
CBVCT 15:
Koszt jednego przetestowanego klienta (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
całkowity koszt operacyjny działania CBVCT (w danym roku)
Denominator: liczba klientów , którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV (w danym
roku)
Obliczenie:
numerator / denominator
CBVCT 16:
Koszt postawienia jednej diagnozy HIV (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
całkowity koszt operacyjny działania CBVCT (w danym roku)
Denominator: liczba klientów u których zdiagnozowano zakażenie HIV (w danym roku)
Obliczenie:
numerator / denominator
CBVCT 17:
Odsetek klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT i zostali skutecznie
skierowani do instytucji medycznej8 (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, u których zdiagnozowano zakażenie HIV w CBVCT i którzy
zostali skutecznie skierowani do instytucji medycznej (w danym roku)
Denominator: liczba klientów, u których zdiagnozowano zakażenie HIV w CBVCT (w danym
roku)
Obliczenie:
numerator / denominator ( [%])
CBVCT 18:
Odsetek klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT lecz ich zakażenie
wykryto w późnym stadium9 (w ciągu określonego okresu, np. roku)
Numerator:
liczba klientów, u których wykryto zakażenie HIV w późnym stadium w CBVCT
(w danym roku)
Denominator: liczba klientów, u których wykryto zakażenie HIV w CBVCT (w danym roku)
Obliczenie:
numerator / denominator ( [%])
8
Włączenie do służby zdrowia określa się jako korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej dot. HIV lub nadzoru
lekarza o specjalizacji HIV w przeciągu trzech miesięcy od otrzymania diagnozy w CBVCT lub za pośrednictwem
CBVCT.
9
Wykrycie zakażenia HIV w późnym stadium określane jest wtedy gdy liczba limfocytów CD4 w przeciągu
3
3 miesięcy od momentu postawienia diagnozy wynosi<350 CD4 na mm .
strona 22
3.2. Ewentualne wskaźniki główne stosowane na poziomie krajowym opracowane w celu
monitorowania pracy CBVCT
3.2.1. Wskaźniki UNAIDS, WHO ECDC dot. testowania w kierunku HIV przystosowane na użytek
CBVCT
Osoby odpowiedzialne za realizację krajowych programów zapobiegania HIV i zwalczania AIDS, gdzie
kładzie się nacisk na wagę świadczeń oferowanych w CBVCT mogą rozważyć możliwość wdrożenia
specjalnie przez nas przystosowanych wskaźników UNAIDS, WHO i ECDC na cele monitoringu
i ewaluacji działania CBVCT.
Skorygowane wskaźniki UNAIDS, WHO i ECDC odnoszące się do CBVCT to:
 CBVCT GARP/UA/DD 1.9:
Procent osób sprzedających usługi seksualne (SW), które to osoby w ciągu ostatnich 12 miesięcy
wykonały test w kierunku HIV w CBVCT i poznały jego wynik;
Procent MSM, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test w kierunku HIV w CBVCT
i poznali jego wynik;
Procent IDU, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test w kierunku HIV w CBVCT i poznali
jego wynik.
Dodatkowy, skorygowany wskaźnik CBVCT ECDC (wskaźnik DD) to:
 CBVCT DD 1.19:
Procent migrantów z krajów o ogólnym charakterze epidemii, którzy w ciągu ostatnich 12
miesięcy wykonali test w kierunku HIV w CBVCT i poznali jego wynik.
Proponowanie metod zbierania danych na potrzeby tych konkretnych wskaźników pozostaje poza
zakresem tematycznym niniejszego dokumentu. Do ich opracowania musiałyby się zaangażować
osoby odpowiedzialne za monitoring i ewaluację krajowych programów zapobiegania HIV
i zwalczania AIDS. Metody zbierania danych zależałyby od indywidualnego podejścia do monitoringu
i ewaluacji wdrażania zadań określonych w krajowych programach.
W krajach gdzie obliczane są wskaźniki GARP/UA/DD 1.9, 1.13, i 2.4 oraz DD 1.19 na cele monitoringu
i ewaluacji krajowych programów dotyczących zapobiegania HIV i zwalczania AIDS, jak również na
cele sprostania wymaganiom międzynarodowego raportowania działalność prowadzona w CBVCT
ocenia się wysoko, jako istotną część krajowych programów. W takich przypadkach, podane powyżej
skorygowane wskaźniki CBVCT GARP/UA/DD 1.9, 1.13, 2.4 i DD 1.19 mogą być obliczane przy pomocy
włączenia do istotnych badań behawioralnych tylko jednego, dodatkowego pytania na wskaźnik.
strona 23
3.2.2. Ewentualne dodatkowe wskaźniki główne stosowane na poziomie krajowym opracowane
w celu monitorowania pracy CBVCT
Programy dotyczące zapobiegania zakażeniom HIV i zwalczania AIDS prowadzone na poziomie
krajowym w poszczególnych krajach europejskich, które w części nt. Poradnictwa i testowania
w kierunku HIV kładą nacisk na świadczenia oferowane w CBVCT mogą rozważyć użycie
następujących wskaźników CBVCT na cele monitoringu i ewaluacji wkładu pracy CBVCT do
programów dot. testowania w kierunku HIV wraz z poradnictwem oraz na cele ewaluacji swoich
programów krajowych:
 Liczba CBVCT
 Odsetek osób przetestowanych w kierunku HIV w CBVCT w stosunku do wszystkich
przetestowanych
 Odsetek przypadków HIV zdiagnozowanych w CBVCT w stosunku do wszystkich zdiagnozowanych
przypadków
 Odsetek przypadków HIV zdiagnozowanych w późnym stadium (liczba limfocytów CD4 <350 cells /
mm3) w stosunku do wszystkich przypadków wykrytych w CBVCT
 Odsetek nowych przypadków HIV wykrytych w CBVCT wśród populacji MSM w stosunku do
wszystkich nowych przypadków HIV wykrytych wśród MSM
 Odsetek nowych przypadków HIV wykrytych w CBVCT wśród SW w stosunku do wszystkich
nowych przypadków HIV wykrytych wśród SW
 Odsetek nowych przypadków HIV wykrytych w CBVCT wśród IDU w stosunku do wszystkich
nowych przypadków HIV wykrytych wśród IDU
 Odsetek nowych przypadków HIV wykrytych w CBVCT wśród migrantów w stosunku do wszystkich
nowych przypadków HIV wykrytych wśród migrantów wywodzących się z krajów
charakteryzujących się ogólną epidemią HIV
 Odsetek klientów CBVCT, którzy otrzymali pozytywny wynik testu w kierunku HIV i którzy zostali
pokierowani do ośrodków służby zdrowia
 Odsetek pozytywnych wyników testów w kierunku HIV w stosunku do wszystkich testów
wykonanych przez CBVCT
 Średni koszt przetestowania w kierunku HIV w CBVCT jednej osoby
 Średni koszt postawienia diagnozy dot. HIV w CBVCT
 Odsetek świadczeń oferowanych w CBVCT pozostających w zgodzie z krajowymi
i międzynarodowymi standardami jakości poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku
HIV
Sugerowanie metod zbierania niezbędnych danych na potrzeby systematycznej oceny wskaźników
odpowiednich dla CBVCT pozostaje poza zakresem niniejszych wytycznych. Przyjęcie poszczególnych
metod zbierania danych będzie zależało od krajowego kontekstu i podejścia do zagadnienia
monitoringu i ewaluacji oraz programów testowania w kierunku HIV połączonego z poradnictwem
wdrażanych w danych krajach.
strona 24
4. Rekomendacje dotyczące wdrażania wytycznych nt. świadczeń
oferowanych przez CBVCT
Wszystkie CBVCT, członkowie sieci HIV-COBATEST zobowiązane będą do wdrażania zwartych
w niniejszym dokumencie wytycznych tak aby przetestować opracowane przez nas wskaźniki
w ramach badań terenowych.
Zachęcamy pozostałe CBVCT działające na terenie Europy do włączenia proponowanych przez nas
wskaźników CBVCT do prowadzonych przez siebie działań dotyczących monitoringu i ewaluacji.
Monitoring i ewaluacja świadczeń oferowanych w CBVCT wymaga alokacji niezbędnych środków
takich jak dodatkowy czas pracy personelu oraz wsparcia logistycznego. Środki te powinny być
wcześniej zaplanowane w budżecie, a następnie wyasygnowane. Wdrożenie głównych i opcjonalnych
wskaźników CBVCT na cele monitoringu i ewaluacji przez poszczególne CBVCT pozwoli na uzyskanie
standardowych informacji o międzynarodowym statusie wykorzystywanych na cele poprawy
oferowanych świadczeń oraz na dokonanie porównania swoich działań do innych o podobnej
formule. Poszczególne CBVCT mogą używać wyników monitoringu i ewaluacji w celu forsowania idei
świadczonych usług oraz potwierdzenia ich użyteczności konkretnymi danymi w procesie
poszukiwania funduszy. Takie uporządkowane i ustandaryzowane podejście pozwali także na
porównanie danych dotyczących monitoringu i ewaluacji CBVCT wśród wszystkich członków
europejskiej sieci HIV-COBATEST, wśród CBVCT w krajach członkowskich oraz na poziomie
międzynarodowym.
Zdecydowana większość niezbędnych danych może zostać zebrana w CBVCT w ramach rutynowego
prowadzenia dokumentacji. Większość działających CBVCT najprawdopodobniej gromadzi już
większość potrzebnych informacji (o ile nie wszystkie) na potrzeby proponowanych wskaźników
głównych
i opcjonalnych w ramach wykonywania swej codziennej pracy. Oto dlaczego na potrzeby
standaryzacji i harmonizacji danych dotyczących monitoringu i ewaluacji potrzebne będą tylko
niewielkie korekty.
W celu obliczenia dwóch ostatnich, bardzo istotnych opcjonalnych wskaźników CBVCT powinno się
uzyskać dane z miejscowych placówek służby zdrowia do których zostali pokierowani klienci po
otrzymaniu pozytywnego wyniku testu w CBVCT lub z krajowego systemu nadzoru zakażeń HIV.
Wymagać to będzie zaangażowania i współpracy partnerów lokalnych oraz zastosowania wspólnego
systemu kodowania danych (np. kodu SOUNDEX – kombinacji nazwiska z datą urodzenia). W procesie
negocjacji dostępu do tych danych należy wziąć pod uwagę trudne kwestie związane z ochroną
danych osobowych, w niektórych przypadkach konieczne może być uzyskanie zgody komitetu
medycznej komisji etycznej.
W Aneksie 1 podano przykład formularza głównych wskaźników zbierania danych w sieci HIVCOBATEST. Formularz został opracowany na użytek dokonania oceny świadczeń oferowanych
w CBVCT, członków sieci HIV-COBATEST. Wyniki oceny trzeba będzie przesłać do jej koordynatora.
Za pomocą formularza można także przesyłać dane do krajowych programów zapobiegania HIV
i walki z AIDS.
strona 25
5. Odniesienia
1. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Testowanie w kierunku HIV
w Europie: od strategii do skuteczności. Sztokholm: ECDC; 2008.
2.
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Testowanie w kierunku HIV:
zwiększenie wykorzystania i wydajności w Unii Europejskiej. Sztokholm: ECDC; 2010.
3.
UNAIDS. Raport dotyczący postępu, który się dokonał w światowej walce z AIDS:
monitorowanie Deklaracji Politycznej nt. HIV/AIDS 2011: jak opracować zbiór wskaźników
głównych: okres raportowania 2010. Genewa: UNAIDS; 2011.
4.
UNAIDS. Monitorowanie Deklaracji Zobowiązań nt. HIV i AIDS: jak opracować zbiór
wskaźników głównych: okres raportowania 2010. Genewa: UNAIDS; 2009.
5.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Światowa Walka z HIV/AIDS: Informacje
epidemiologiczne oraz ocena postępu dokonanego w sektorze zdrowia w obszarze
Powszechnego Dostępu (do wszechstronnych programów profilaktycznych, leczenia, opieki
oraz wsparcia) znanego jako Universal Access: Raport. Genewa: WHO; 2011
6.
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC). Wdrażanie Dublińskiej
Deklaracji Współpracy w Walce z HIV/AIDS w Europie i Azji Centralnej: Raport dot. Postępu
2010. Sztokholm: ECDC; 2010.
7.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Monitorowanie i ewaluacja krajowych programów
dotyczących poradnictwa okołotestowego i testowania w kierunku HIV: badania terenowe.
Genewa: WHO; 2011.
8.
Family Health International (FHI). Monitoring i ewaluacja świadczeń oferowanych przez
CBVCT: Poradnik szkoleniowy (Moduł 7). In: Monitoring HIV/AIDS Programs: a Facilitators
Training Guide (a USAID Resource for Prevention, Care and Treatment). Durham: FHI; 2004.
9. UNAIDS. Narzędzia ewaluacji dobrowolnego testowania w kierunku HIV i poradnictwa
okołotestowego. Genewa: UNAIDS; 2000.
strona 26
Aneks 1
Formularz dotyczący wskaźników zbierania
danych w sieci HIV-COBATEST
strona 27
Instrukcja stosowania FORMULARZA MONITORINGU I EWALUACJI
PROGRAMÓW WDRAŻANYCH W CBVCT
Ten formularz został opracowany na użytek CBVCT, zrzeszonych w sieci HIV-COBATEST. Za jego
pomocą możliwe będzie przekazywanie wyników monitoringu i ewaluacji oferowanych tam
świadczeń do koordynatora.
Wszystkie CBVCT, członkowie sieci HIV-COBATEST będą mieć obowiązek zbierać i zgłaszać dane dot.
wskaźników od CBVCT 1 do CBVCT 16 przynajmniej jeden raz w czasie trwania projektu HIVCOBATEST. Wszystkie niezbędne do tego informacje można czerpać z pracy CBVCT. Jest wielce
prawdopodobne, iż większość działających CBVCT już teraz zbiera większość wymaganych danych,
można wysunąć przypuszczenie, że nawet wszystkie z nich w ramach rutynowego wypełniania
obowiązków czy uzupełniania baz danych. Z tego względu, w celu przeprowadzenia standaryzacji czy
harmonizacji informacji dotyczących monitoringu i ewaluacji konieczne będą tylko niewielkie zmiany
systemu zbierania danych. W przypadku gdy testowanie w kierunku HIV jest prowadzone
w laboratorium zewnętrznym wszystkie niezbędne dane powinny zostać przekazane do CBVCT.
W celu obliczenia dwóch ostatnich, bardzo istotnych opcjonalnych wskaźników CBVCT powinno się
uzyskać dane z miejscowych placówek służby zdrowia do których zostali pokierowani klienci po
otrzymaniu pozytywnego wyniku testu w CBVCT lub z krajowego systemu nadzoru zakażeń HIV.
Wymagać to będzie zaangażowania i współpracy partnerów lokalnych oraz zastosowania wspólnego
systemu kodowania danych (np. kodu SOUNDEX – kombinacji nazwiska z datą urodzenia).
W większości wskaźników, dane powinny być zbierane w rozbiciu na kategorie płci, wieku (<25 roku
życia i 25+) oraz kluczowych populacji w sposób szczególny narażonych na ryzyko zakażenia (MSM,
SW, IDU, migrantów). W niektórych przypadkach, klienci mogą identyfikować się z wieloma
populacjami kluczowymi jednocześnie (np. MSM i migrantami), i tak powinni zostać zakwalifikowani
(np, MSM i migrant). Tłumaczy to fakt dlaczego liczba „wszyscy klienci (łącznie)” może być niższa od
sumy wszystkich MSM, SW, IDU i migrantów.
Formularz może być także pomocny przy procesie przesyłania danych dotyczących krajowych
programów zapobiegania HIV i zwalczania AIDS, prowadzenia monitoringu i ewaluacji pracy CBVCT na
poziomie krajowym w ramach krajowych programów testowania w kierunku HIV połączonego
z poradnictwem.
Formularz może wydać się zbyt obszerny, jednakże w przypadku CBVCT mających ofertę skierowaną
właściwie do jednej populacji kluczowej w sposób szczególny narażonej na ryzyko zakażenia,
potrzebna będzie mniej więcej tylko jedna trzecia wymaganych danych.
Alternatywne rozwiązania dotyczące przekazywania danych przez CBVCT zrzeszone w przyszłej sieci
HIV-COBATEST (danych rozbitych na kategorie) mogą być uzgadnianie w sposób indywidualny przez
poszczególne CBVCT. Wszystkie koniecznie dane dotyczące wskaźników CBVCT zostaną włączone
do instrumentów zbioru danych Pakietu Roboczego 7 projektu HIV-COBATEST.
strona 28
FORMULARZ MONITORINGU I EWALUACJI
SIEĆ CBVCT HIV-COBATEST
Nazwa CBVCT: _____________________________________________________________________
Adres CBVCT: ______________________________________________________________________
Osoba odpowiedzialna:
Imię i nazwisko: ___________________________________________________________
Adres mailowy: ___________________________________________________________
Numer telefonu: __________________________________________________________
Okres raportowania: od (d/m/r):_________________ do (d/m/r):____________________
Data złożenia dokumentów: (d/m/r): ______________________
Informacje nt. świadczeń oferowanych w CBVCT:
Typ stosowanego testu w kierunku HIV:
CBVCT 1: Liczba osób, które wykonały test w kierunku HIV
Liczba klientów przetestowanych w kierunku
HIV za pomocą testu przesiewowego
MSM
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
nie dotyczy
SW
IDU
Migranci
Łącznie
strona 29
CBVCT 2: Odsetek klientów, którzy przyznali, iż wcześniej wykonali test w kierunku HIV
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy zgłosili wykonanie
testu w kierunku HIV w przeszłości
Numerator: liczba klientów ,którzy zgłosili
wykonanie testu w kierunku HIV w przeszłości
Denominator: liczba klientów którzy wykonali
przesiewowy test w kierunku HIV
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
IDU
Migranci
Odsetek (%)klientów, którzy zgłosili wykonanie
Numerator: : liczba klientów ,którzy zgłosili
Łącznie
Odsetek (%)klientów, którzy zgłosili wykonanie
Numerator liczba klientów ,którzy zgłosili
Denominator liczba klientów którzy wykonali
strona 30
CBVCT 3: Odsetek klientów, którzy przyznali iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test
w kierunku HIV
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy przyznali, iż w
ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test w
kierunku HIV
Numerator: liczba klientów, którzy przyznali, iż
w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali test w
kierunku HIV
Denominator: liczba klientów, którzy wykonali
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Odsetek (%)klientów, którzy przyznali, iż w
kierunku HIV
kierunku HIV
Denominator: liczba klientów, którzy wykonali
IDU
Odsetek klientów, którzy przyznali, iż w ciągu
ostatnich 12 miesięcy wykonali test w kierunku
HIV
kierunku HIV
Migrants
kierunku HIV
Numerator: liczba klientów klientów, którzy
przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy
wykonali test w kierunku HIV
Wszyscy klienci
kierunku HIV
kierunku HIV
Denominator: liczba klientów , którzy wykonali
strona 31
CBVCT 4: Odsetek klientów, którzy przyznali, iż w ciągu ostatnich 12 miesięcy wykonali
test w kierunku HIV w tym samym CBVCT
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy przyznali, iż w
kierunku HIV w tym samym CBVCT
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
IDU
Migranci
Wszyscy klienci
strona 32
CBVCT 5: Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku
HIV
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy otrzymali
reaktywny wynik przesiewowego testu w
kierunku HIV
Numerator: liczba klientów, którzy otrzymali
kierunku HIV
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Odsetek (%)klientów, którzy otrzymali
kierunku HIV
kierunku HIV
IDU
kierunku HIV
kierunku HIV
Migranci
kierunku HIV
kierunku HIV
Łącznie
kierunku HIV
kierunku HIV
strona 33
CBVCT 6: Odsetek klientów, którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV i otrzymali jego
wynik
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów , którzy wykonali
przesiewowy test w kierunku HIV i otrzymali
jego wynik
Numerator: liczba klientów , którzy wykonali
jego wynik
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Odsetek (%)klientów , którzy wykonali
jego wynik
jego wynik
IDU
jego wynik
jego wynik
Migranci
jego wynik
jego wynik
Łącznie
jego wynik
jego wynik
strona 34
CBVCT 7: Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik testu przesiewowego w kierunku
HIV i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
reaktywny wynik testu przesiewowego w
kierunku HIV i skorzystali ze świadczenia
poradnictwa po teście
Denominator: liczba klientów , którzy otrzymali
kierunku HIV
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
kierunku HIV
IDU
kierunku HIV
Migranci
kierunku HIV
Łącznie
strona 35
kierunku HIV
strona 36
CBVCT 8: Odsetek klientów, którzy otrzymali reaktywny wynik przesiewowego testu w kierunku
HIV i poddali się testowi potwierdzenia
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
kierunku HIV i poddali się testowi
potwierdzenia
potwierdzenia
Denominator: liczba klientów, którzy otrzymali
kierunku HIV
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
potwierdzenia
potwierdzenia
kierunku HIV
IDU
potwierdzenia
potwierdzenia
kierunku HIV
Migranci
potwierdzenia
Numerator: liczba klientów, , którzy otrzymali
potwierdzenia
kierunku HIV
Łącznie
strona 37
potwierdzenia
potwierdzenia with reactive screening HIV test
result who were tested with confirmatory HIV
test
kierunku HIV
strona 38
CBVCT 9: Odsetek klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
pozytywny wynik testu potwierdzenia
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
IDU
Numerator: liczba klientów , którzy otrzymali
Migranci
Łącznie
strona 39
CBVCT 10: Odsetek klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia w CBVCT*
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy otrzymali pozytywny
wynik testu potwierdzenia w CBVCT
pozytywny wynik testu potwierdzenia w CBVCT
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Odsetek (%)klientów, którzy otrzymali pozytywny
IDU
Migranci
Łącznie
*W niektórych krajach, świadczenia oferowane w CBVCT nie obejmują wykonywania testów potwierdzenia w
kierunku HIV. Aby poddać się takiemu testowi należy zgłosić się do szpitala, laboratorium,etc.
strona 40
CBVCT 11: Odsetek klientów, którzy otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
w kierunku HIV i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście w CBVCT
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
pozytywny wynik testu potwierdzenia w
poradnictwa po teście w CBVCT
kierunku HIV
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Denominator: liczba klientów, , którzy
otrzymali pozytywny wynik testu potwierdzenia
w kierunku HIV
IDU
w kierunku HIV
Migranci
w kierunku HIV
Łącznie
strona 41
w kierunku HIV
strona 42
CBVCT 12: Odsetek klientów, którzy skorzystali ze świadczenia rozmowy przed testem lub
poradnictwa przed testem lub poradnictwa przed otrzymaniem wyniku testu i którzy
wykonali przesiewowy test w kierunku HIV
Łacznie
Męźczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy skorzystali ze
świadczenia rozmowy przed testem lub
poradnictwa przed testem i którzy wykonali
Numerator: liczba klientów, którzy skorzystali
ze świadczenia rozmowy przed testem lub
Denominator: liczba klientów, którzy
skorzystali ze świadczenia rozmowy przed
testem lub poradnictwa przed testem
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Odsetek (%)klientów, którzy skorzystali ze
poradnictwa przed testem I którzy wykonali
IDU
Migranci
Łącznie
Odsetek (%) klientów, którzy skorzystali ze
strona 43
strona 44
CBVCT 13: Odsetek klientów, którzy otrzymali niereaktywny wynik przesiewowego testu
w kierunku HIV i skorzystali ze świadczenia poradnictwa po teście
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
niereaktywny wynik przesiewowego testu w
Denominator: liczba klientów którzy otrzymali
kierunku HIV
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
kierunku HIV
IDU
kierunku HIV
Migranci
kierunku HIV
Łącznie
strona 45
Numerator: liczba klientów , którzy otrzymali
kierunku HIV
strona 46
CBVCT 14: Odsetek klientów, którzy otrzymali negatywny wynik testu potwierdzenia w CBVCT*
Łącznie
Mężczyźni
Kobiety
<25 roku
życia
25+
MSM
Odsetek (%) klientów, którzy otrzymali negatywny
negatywny wynik testu potwierdzenia w CBVCT
negatywny wynik testu potwierdzenia
nie dotyczy
nie dotyczy
nie dotyczy
SW
Odsetek (%)klientów, którzy otrzymali negatywny
IDU
Migranci
Łącznie
*W niektórych krajach, świadczenia oferowane w CBVCT nie obejmują wykonywania testów
potwierdzenia w kierunku HIV. Aby poddać się takiemu testowi należy zgłosić się do szpitala,
laboratorium,etc.
strona 47
CBVCT 15: Koszt jednego przetestowanego klienta
Numerator:
całkowity koszt operacyjny działania CBVCT:
______________________ €
Denominator: liczba klientów. którzy wykonali przesiewowy test w kierunku HIV:
________________
Obliczenie:
numerator / denominator:
_____________ € / przetestowanego klienta
CBVCT 16: Koszt postawienia jednej diagnozy HIV
Numerator:
całkowity koszt operacyjny działania CBVCT:
______________________ €
Denominator: liczba klientów u których zdiagnozowano zakażenie HIV:
Obliczenie:
numerator / denominator:
_______________
__________ € / diagnozę HIV
CBVCT 17: Odsetek klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT i
zostali skutecznie skierowani do instytucji medycznej
Numerator:
liczba klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT i
zostali skutecznie skierowani do instytucji medycznej ________________________
Denominator: liczba klientów u których zdiagnozowano zakażenie HIV w CBVCT
Obliczenie:
numerator / denominator X 100
___________
__________________ %
CBVCT 18: Odsetek klientów, którzy odebrali pozytywny wynik testu w kierunku HIV w CBVCT lecz
ich zakażenie wykryto w późnym stadium
Numerator:
liczba klientów u których wykryto zakażenie HIV w późnym stadium w CBVCT
_____________
Denominator: liczba klientów u których wykryto zakażenie HIV w CBVCT ___________________
Obliczenie:
numerator / denominator X 100
___________________ %
strona 48
UWAGI
strona 49
Aneks 2
System kodowania Soundex
strona 50
Nazwisko zaszyfrowane przy pomocy kodu Soundex stanowi zawsze kombinację jednej litery i trzech
liczb, np. E235 lub W-262 (użycie myślnika jest opcjonalne). Litera zawsze pochodzi od pierwszej
litery nazwiska. Cyfry są przypisane pozostałym literom nazwiska.
Każda liczba reprezentuje litery:
1 = B, F, P i V
2 = C, G, J, K, Q, S, X i Z
3=DiT
4=L
5=MiN
6=R
Pomijając litery A, E, I, O, U, H, W i Y.
W razie potrzeby, na koniec dodaje się zera, tak aby powstał 4-znakowy kod. Dodatkowe litery są
pomijane.
Oto prostsze przykłady:
Washington koduje się jako: W252 (W, 2 - S, 5 - N, 2 - G, pozostałe litery się pomija).
Lee koduje się jako L000 (L, w kodzie Soundex nie występuje E, tak więc trzeba dodać zera).
Nieco bardziej skomplikowane zasady:
Powtórzone litery traktuje się jako jedną. Np.
Gutierrez koduje się jako G-362 (G, 3 - T, 6 - R, pomija się drugie R, 2 - Z).
W przypadku gdy w nazwisku obok siebie występują różne litery o takim samym kodowaniu Soundex
traktowane są one jak jedna litera. Przykłady:
Pfister koduje się jako P-236 (P, F się pomija, 2 - S, 3 - T, 6 - R).
Jackson koduje się jako J-250 (J, 2 - C, K się pomija, S się pomija, 5 - N, 0 dodane).
Tymczak koduje się jako T-522 (T, 5 - M, 2 - C, Z się pomija, 2 - K). Z uwagi na to, iż
samogłoska "A" odziela Z i K, K jest zakodowane.
W przypadku gdy nazwisko ma przedrostek, np. Van, Con, De, Di, La, lub Le, należy go pominąć i nie
kodować. Przykłady:
VanDeusen koduje się jako D-250 (D, 2 - S, 5 - N, 0 dodane).
W przypadku gdy samogłoska (A, E, I, O, U) oddziela dwie spółgłoski, tak samo kodowane, kodowana
jest spółgłoska na prawo od samogłoski. Przykład:
Tymczak koduje się jako T-522 (T, 5 - M, 2 - C, Z się pomija, 2 - K). Z uwagi na to, iż
samogłoska "A" oddziela Z i K, K doduje się.
W przypadku gdy "H" lub "W" odziela dwie samogłoski o tym samym kodzie Soundex, spółgłóska na
prawo od samogłoski nie jest kodowana. Przykład:
Ashcraft koduje się jako A-261 (A, 2 - S, C się pomija, 6 - R, 1 - F). Nie koduje się jako: A-226.
Więcej informacji nt. Online Soundex Machines na stronie internetowej:
http://resources.rootsweb.com/cgi-bin/soundexconverter
strona 51

Core indicators to monitor HIV diagnosis

Transkrypt

Podobne dokumenty

AIDS plakat.cdr

Komunikat wróć bez hiv

plakat all

Zrób test na HIV

REGULAMIN SZKOLNEGO KONKURSU NA PLAKAT PT. „Dążymy

Światowy Dzień Aids - 1 grudnia

„AIDS- nie daj szansy”.

ZYJ BEZ RYZYKA AIDS.pub - Poradnia

WRÓĆ BEZ HIV W Polsce obecnie główną drogę zakażeń HIV

Zrób test na HIV, dowiedz się jaki jest Twój status serologiczny