Zakażenie a poród przedwczesny

Transkrypt

Zakażenie a poród przedwczesny
kardiolog.pl
Zakażenie a poród przedwczesny
Poród przedwczesny jest istotnym czynnikiem powikłań chorobowych i śmiertelnych wśród
noworodków. Stanowi przyczynę 60-75% zgonów noworodków, które są spowodowane
niską masą urodzeniową. Przeprowadzono badania, których wyniki mogą wskazywać na to,
że rolę w indukcji porodu przedwczesnego może odgrywać zakażenie dróg
moczowo-płciowych u ciężarnej.
Terminem ,,poród przedwczesny" określa się sytuację kliniczną, w której dochodzi do inicjacji
czynności skurczowej macicy, prowadzącej do postępującego skracania i rozwierania szyjki macicy
pomiędzy 20 a 37 tygodniem ciąży. Szacuje się, że porody przedwczesne dotyczą około 6-8% ciąż
[1].
Poród przedwczesny jest istotnym czynnikiem powikłań chorobowych i śmiertelnych wśród
noworodków. Stanowi przyczynę 60-75% zgonów noworodków, które są spowodowane niską masą
urodzeniową. Do innych stwierdzanych powikłań należą zaburzenia neurologiczne, opóźnienie
rozwoju psychoruchowego, zaburzenia wzroku i słuchu, przewlekłe schorzenia układu
oddechowego oraz porażenie mózgowe [2].
Przyczyny porodu przedwczesnego mogą obejmować min. zahamowanie wzrostu
wewnątrzmacicznego, krwawienie z dróg rodnych, nadciśnienie indukowane ciążą oraz
przedwczesne pęknięcie błon płodowych. W niektórych przypadkach jednak trudno jest znaleźć
uchwytną przyczynę, takie porody określa się jako ,,idiopatyczne".
Przeprowadzono badania, których wyniki mogą wskazywać na to, że rolę w indukcji porodu
przedwczesnego może odgrywać zakażenie dróg moczowo-płciowych u ciężarnej. U kobiet
rodzących przedwcześnie, częściej stwierdza się obecność mikroorganizmów patogennych w
pochwie. Do zakażenia jaja płodowego najczęściej dochodzi właśnie drogą wstępującą. Zdarzają
się też sytuacje, kiedy infekcja następuje drogą krwionośną przez łożysko, z jamy otrzewnowej
drogą jajowodów lub w trakcie interwencji chirurgicznej.
Istnieje wiele mechanizmów zabezpieczających rozwijający się płód przed infekcją drogą
wstępującą. Podczas ciąży zwiększa się liczba bytujących w pochwie pałeczek kwasu mlekowego,
co hamuje rozwój patogenów takich jak paciorkowce lub bakterie gram ujemne. W śluzie
szyjkowym wykazano obecność substancji zapobiegającym infekcji jak laktoferyna oraz
immunoglobuliny [3]. Podobnie w płynie owodniowym stwierdza się obecność lizozymu,
transferyny, peroksydazy, kwasów tłuszczowych oraz immunoglobulin a także kompleksu cynku z
peptydami [4].
"W doniesieniu opublikowanym przez Crowley i wsp.
dokonano przeglądu badań nad stosowaniem antybiotyków
przy zagrożeniu porodem przedwczesnym, ale przy
pękniętych błonach płodowych. Stwierdzono, że
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/3
kardiolog.pl
profilaktyczne zastosowanie antybiotykoterapii opóźnia
wystąpienie porodu przedwczesnego a także zmniejsza
ryzyko zapalenia płuc u noworodka."
Kiedy dochodzi do zajęcia przez patogeny przestrzeni kosmówkowo-doczesnowej może rozwinąć
się zapalenie. To z kolei może powodować uwalnianie enzymów proteolitycznych jak kolagenoza
lub elastaza, których działanie narusza ciągłość błon płodowych, powodując w efekcie ich
pęknięcie. Niektóre mikroorganizmy produkują enzymy, indukujące uwalnianie prostaglandyn w
błonach płodowych, co w efekcie może spowodować rozpoczęcie czynności skurczowej.
W piśmiennictwie można znaleźć wyniki badań dotyczących zakażeń pochwy u kobiet ciężarnych,
a związkiem z porodem przedwczesnym. Okazuje się jednak, ze istnieją wyraźne różnice
socjodemograficzne. Najsilniejsze związki z porodem przedwczesnym wykryto w przypadku
zakażeń chlamydiami, gonokokami i mykoplazmami a także paciorkowcami grupy B i ureaplazmą
[5].
Przeprowadzono badania, które wskazują na to, że w przypadku pozytywnych testów
serologicznych w kierunku infekcji Chlamydia trachomatis, dochodzi do zwiększenia ryzyka porodu
przedwczesnego. Ponieważ zakażenie chlamydiami stanowi obecnie największy odsetek infekcji
bakteryjnych przenoszonych drogą płciową oraz że u 50-70% kobiet nie stwierdza się objawów
klinicznych zakażenia, konieczne są badania w kierunku przydatności testów serologicznych jako
metody przesiewowej u ciężarnych w celu określenia ryzyka porodu przedwczesnego [6].
W warunkach prawidłowych płyn owodniowy jest roztworem sterylnym. W badaniach wykazano
obecność patogenów w płynie owodniowym u około 15% pacjentek z porodem przedwczesnym najczęściej różne rodzaje mykoplazm, paciorkowców, bakterii z grupy Bacteroides i Gardnerella
vaginalis. Stwierdzono, że u kobiet samoistnym porodem przedwczesnym, u których uzyskano
dodatni posiew płynu owodniowego istnieje 10 razy większe ryzyko rozwinięcia zapalenia błon
płodowych [7].
Istnieją dane w piśmiennictwie wskazujące na to, że leczenie zakażeń dróg moczowo-płciowych
mogłoby zapobiec pewniej liczbie porodów przedwczesnych. Ostatnio przeprowadzono duże
randomizowane badanie Oracle II, kontrolowane placebo, które miało na celu wyjaśnienie czy
podawanie antybiotyków w przypadku zagrażającego porodu przedwczesnego przy zachowanej
ciągłości błon płodowych jest uzasadnione. W leczonych grupach kobiet zastosowano następujące
rodzaje antybiotyków: amoksycylina plus kwas klawulanowy oraz erytromycyna, w kombinacjach
lub placebo. Stwierdzono, że rutynowe stosowanie antybiotyków u kobiet, u których istnieje
zagrożenie porodem przedwczesnym z zachowaną ciągłością błon płodowych nie jest uzasadnione
[2].
W doniesieniu opublikowanym przez Crowley'a i wsp. dokonano przeglądu badań nad
stosowaniem antybiotyków przy zagrożeniu porodem przedwczesnym, ale przy pękniętych błonach
płodowych. Stwierdzono, że profilaktyczne zastosowanie antybiotykoterapii opóźnia wystąpienie
porodu przedwczesnego a także zmniejsza ryzyko zapalenia płuc u noworodka. Nie
zaobserwowano jednak poprawy w zakresie umieralności noworodków, urodzonych w porodów
przedwczesnych [8]. Potwierdziły to także wyniki badań przeprowadzonych przez zespół Melcera i
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/3
kardiolog.pl
Arhearta a także Egartera i wsp. [9,10].
"Odmiedniczkowe zapalenie nerek zwiększa ryzyko
wystąpienia porodu przedwczesnego, a więc zastosowanie
antybiotykoterapii eliminując patogeny kolonizujące drogi
moczowo-płciowe, zmniejsza ryzyko wystąpienia porodu
przedwczesnego."
Należy także zwrócić uwagę na zjawisko bezobjawowej bakteriurii. Stan ten występuje u około
3-11% kobiet ciężarnych, a u prawie 50% z nich istnieje ryzyko rozwinięcia objawowego zakażenia
dróg moczowych. Stwierdzono, że odmiedniczkowe zapalenie nerek, zwiększa ryzyko wystąpienia
porodu przedwczesnego, a więc zastosowanie antybiotykoterapii eliminując patogeny kolonizujące
drogi moczowo-płciowe, zmniejsza ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego [11].
Podsumowując, infekcja mikroorganizmami patogennymi z pewnością odgrywa znaczenie w
indukcji pewnego odsetka porodów przedwczesnych, chociaż jak wskazuje badanie ORACLE II,
dotychczas rola infekcji była nieco przeceniana. Wydaje się, że wskazane byłoby badanie kobiet, u
których poprzednie ciąże zakończyły się porodem przedwczesnym w kierunku infekcji bakteryjnych
i ewentualne zastosowanie antybiotykoterapii.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/3