Izabella Grzyb, Wybrane czynniki psychologiczne w etiopatogenezie

Izabella Grzyb, Wybrane czynniki psychologiczne w etiopatogenezie porodów przedwczesnych.
STRESZCZENIE
WPROWADZENIE: Poród przedwczesny jest ukończeniem ciąży pomiędzy skończonym 22. a 37.
tygodniem jej trwania. Jest to poważny problem medyczny, wykraczający poza położnictwo
i neonatologię, gdyż wcześniactwo niesie za sobą szereg odroczonych konsekwencji zdrowotnych
i społecznych. Wciąż nie do końca jasna jest etiopatogeneza spontanicznych porodów przedwczesnych,
dlatego coraz częściej mówi się o modelu wieloczynnikowym, uwzględniającym szereg między innymi
anatomicznych, fizjologiczno-biochemicznych, endokrynologicznych, immunologicznych i
psychologicznych powodów. Współczesne badania dowodzą, że negatywna emocjonalność, a
szczególnie objawy depresyjne i lękowe, będące główną komponentą stresu, mogą skutkować
położniczymi i neonatologicznymi konsekwencjami. Rozpoznanie psychologicznych zmiennych, które
mają wpływ na niekorzystny przebieg ciąży jest istotne ze względu na możliwość podjęcia wczesnych
interwencji psychologicznych, redukujących negatywny wpływ tych czynników.
CEL BADAŃ: Analiza zależności pomiędzy ryzykiem wystąpienia objawów zagrożenia porodem
przedwczesnym (zagrażający poród przedwczesny, niewydolność cieśniowo-szyjkowa) oraz porodem
przedwczesnym a wybranymi czynnikami psychologicznymi.
METODA: 200 pacjentek Oddziału Patologii Ciąży z diagnozą zagrażającego porodu przedwczesnego,
niewydolności cieśniowo – szyjkowej, przedwczesnego odpływania wód płodowych stanowiło grupę
kliniczną (K). 130 kobiet w ciążach fizjologicznych reprezentowało grupę kontrolną (F). Ciężarne
zostały zbadane testami psychologicznymi (Skala do Pomiaru Typu D – DS14, Inwentarz Stanu i Cechy
Lęku STAI, Edynburska Skala Depresji Poporodowej), na podstawie których określono natężenie
badanych wymiarów: negatywnej afektywności, hamowania społecznego, lęku-stanu, lęku-cechy,
depresji ciążowej oraz kwalifikację osobowości jako typ D/nie D. Porównano pod względem
psychologicznych czynników kobiety w ciążach powikłanych objawami zagrożenia porodem
przedwczesnym oraz w ciążach prawidłowych. Kolejno, prospektywnie sprawdzono związek badanych
wymiarów psychologicznych z porodem przedwczesnym, porównując kobiety, które urodziły
przedwcześnie oraz w normie porodowej.
WYNIKI: Analizy wykazały statystycznie istotne różnice pomiędzy grupami K i F w zakresie
częstotliwości występowania typu D oraz nasilenia wszystkich podwymiarów negatywnej afektywności
i dwóch z trzech podwymiarów hamowania społecznego. Różnice zaobserwowano także w zakresie
natężenia lęku-stanu i depresji ciążowej. Nasilenie lęku-cechy nie różnicowało badanych grup. Analizy
wykazały także różnice pomiędzy kobietami, które urodziły przedwcześnie oraz terminowo. Różnice
zauważono w zakresie nasilenia negatywnej afektywności, lęku-stanu i depresji ciążowej. Były to
wymiary, które bezpośrednio powiązano z porodem przedwczesnym. Związków nie potwierdzono
pomiędzy porodem przedwczesnym a hamowaniem społecznym, lękiem-cechą oraz częstotliwością
występowania typu D.
WNIOSKI: Przeprowadzone badania są pierwszymi tego typu w Polsce i obrazują zależności
psychologiczne i położnicze na rodzimej populacji ciężarnych pomiędzy 22. a 35. tygodniem ciąży.
Uzyskane wyniki pozwalają wnioskować o związku psychopatologii ciężarnych z ryzykiem wystąpienia
objawów zagrożenia porodem przedwczesnym (skurcze, skracanie i/lub rozwieranie szyjki macicy,
przedwczesne odpływanie wód płodowych) oraz ryzykiem poważnego powikłania perinatologicznego,
jakim jest poród przedwczesny. W badaniach udokumentowano, że stan emocjonalny kobiet w ciąży
jest istotny nie tylko w kontekście psychologicznym, czy psychiatrycznym, ale również położniczym.
Słowa kluczowe: poród przedwczesny, stres, osobowość typu D, depresja, lęk, ciąża