Laboratorium mikrobiologiczne to nie tylko bezpośrednia

Konsultant Krajowy
w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej
Narodowy Instytut Leków
Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej
ul.Chełmska 30/34, 00-725 Warszawa
tel. 022 841-33-67; fax: 022 841-29-49; e-mail: [email protected]
______________________________________________________________________________________
MIKROBIOLOGIA LEKARSKA
Prof. dr hab. med. Waleria Hryniewicz
1. Potrzeby w zakresie specjalności mikrobiologia lekarska
Obserwuje się ogromny pęd do otwierania specjalizacji w dz. mikrobiologii wśród
specjalności innych niż lekarskie, natomiast zdecydowanie za mało zgłasza się lekarzy
do odbycia specjalizacji w ww. dziedzinie. Zapotrzebowanie na specjalistów w tej
dziedzinie w skali kraju jest ogromne. Zgodnie z wymaganiami Ustawy z dnia 5
grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
(Dz. U. z dnia 30 grudnia 2008r.) oraz narastającą i szerzącą się w zatrważającym
tempie opornością patogenów na antybiotyki, w każdym szpitalu powinien być
zatrudniony co najmniej jeden specjalista w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej.
Specjalista w dz. mikrobiologii lekarskiej z litery prawa jest członkiem zespołu i
komitetu ds. zakażeń szpitalnych, członkiem komitetu terapeutycznego.
Poniżej przedstawiam bieżące dane dotyczące zapotrzebowanie w ramach specjalizacji
w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej z podziałem na województwa (tab. 1). Odnośnie
zapotrzebowanie na miejsca szkoleniowe i miejsca rezydenckie dla lekarzy w ramach
kształcenia specjalizacyjnego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej uprzejmie informuję, że
obecne zapotrzebowanie na kadrę specjalistów w/w dziedzinie wynosi 15 miejsc, w tym:
3 miejsca w woj. lubuskim, 10 miejsca w woj. pomorskim oraz 3 miejsca w woj.
świętokrzyskim. Są to liczby stanowczo za małe.
Tabela 1. Zapotrzebowanie w ramach specjalizacji w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej z
podziałem na województwa
Lp
Kod
Województwo
1
2
3
4
5
6
02
04
06
08
10
12
dolnośląskie
kujawski-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
Liczba
specjaliz.
się lekarzy
3
1
1
0
1
3
Liczba
miejsc
akredyt.
5
2
3
0
3
6
Liczba
wolnych
miejsc
szkol.
2
1
2
0
2
3
Uwagi/
Zapotrzeb
owanie
2
Strona 1 z 3
Konsultant Krajowy w dz. mikrobiologii lekarskiej
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------7
14
mazowieckie
6
13
7
8
16
opolskie
0
0
0
9
18
podkarpackie
0
0
0
10
20
podlaskie
2
2
0
11
22
pomorskie
0
0
0
10
12
24
śląskie
1
3
2
13
26
świętokrzyskie
0
0
0
3
14
28
warmińsko0
0
0
mazurskie
15
30
wielkopolskie
0
4
4
16
32
zachodnio-pomorskie
2
6
4
W tabeli poniżej przedstawiono liczbę lekarzy, którzy zgłosili się na egzamin w latach
2003-2009
oraz
liczbę
lekarzy,
które
pomyślnie
zdały
Państwowy
Egzamin
Specjalizacyjny i uzyskały dyplom specjalisty w dz. mikrobiologii lekarskiej (Tab. 2).
Tabela 2. Liczba lekarzy, którzy zgłosili się na egzamin w latach 2003-2009 oraz liczbę
lekarzy, które pomyślnie zdały Państwowy Egzamin Specjalizacyjny
Sesja
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Wiosna 2003 r
Jesień 2003r
Wiosna 2004
Jesień 2004
Wiosna 2005
Jesień 2005
Wiosna 2006
Jesień 2006
Wiosna 2007
Jesień 2007
Wiosna 2008
Jesień 2008
Wiosna 2009
Jesień 2009
Razem
Liczba osób, które
zgłosiły się na egzamin
1
2
5
2
4
5
3
2
1
3
2
30
Liczba osób, które
otrzymały dyplom
1
2
5
2
4
5
3
2
2
1
27
W latach 2003-2004, zainteresowanie specjalnością mikrobiologia lekarska było znikome;
jedna osoba uzyskała dyplom specjalisty w dziedzinie mikrobiologia lekarska. Widoczną
poprawę sytuacji zaobserwowano od roku 2005. W latach 2005-2008 dyplom specjalisty
w dz. mikrobiologii lekarskiej otrzymało 23 lekarzy. W roku 2009 spośród 5 osób, które
zgłosiły się do postępowania egzaminacyjnego, 3 osoby uzyskały dyplom specjalisty.
2. Poziom wykształcenia specjalistów w dz. mikrobiologia lekarska
Ogółem od czasu uruchomienia specjalizacji z mikrobiologii lekarskiej dyplom specjalisty
w tej dziedzinie uzyskało 27 lekarzy. W większości byli to lekarze specjalizujący się
Strona 2 z 3
Konsultant Krajowy w dz. mikrobiologii lekarskiej
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------trybem podstawowym, pozostali posiadali już specjalizacje m.in. z okulistyki, chorób
wewnętrznych, anestezjologii i uzyskali dyplom w trybie uzupełniającym. Uważam, ze
poziom wyszkolenia specjalistów w reprezentowanej przeze mnie dziedzinie jest
zadowalający.
Nie wydaje się, aby przeszkodą w prowadzeniu programów specjalizacyjnych była zbyt
mała
liczba
ośrodków
specjalizacyjnych.
Wydaje
zgłoszonych
się
do
natomiast
prowadzenia
zasadne
poszczególnych
zwiększenie
staży
zaangażowania
konsultantów wojewódzkich w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej w pozyskiwanie miejsc
szkolących specjalistów w dziedzinie mikrobiologii. Zapotrzebowanie na usługi w tej
dziedzinie powinno się zwiększyć ze względu na rosnącą rolę zakażeń w medycynie
ludzkiej, a zwłaszcza ciągłego pojawiania się szczepów antybiotykoopornych i wzrostu
liczby zakażeń przez nie wywoływanych. Niestety, wciąż zbyt mało wykorzystuje się
diagnostykę mikrobiologiczną do formułowania celowanej antybiotykoterapii.
3. Plany i perspektywy w zakresie specjalizacji w dz. mikrobiologii lekarskiej w latach
2010-2015.
W związku ze zmianami w ustawodawstwie polskim, a przede wszystkim z wejściem w
życie Ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi (Dz. U. z dnia 30 grudnia 2008r.) powinno pojawić się duże
zapotrzebowanie w skali całego kraju na lekarzy specjalistów w dz. mikrobiologii
lekarskiej. Zgodnie z Ustawą w skład zespołu kontroli zakażeń szpitalnych (art.15 ust.1
pkt 3), oraz komitetu kontroli zakażeń szpitalnych (art. 15. ust.3 pkt 1,2) musi wchodzić
mikrobiolog, gdyż jego udział pozwala na szybką transmisję właściwie zinterpretowanych
wyników badań materiału pochodzącego od pacjenta i ze środowiska. Jedynie
mikrobiolog może podjąć działania wyjaśniające naturę i potwierdzenie ognisk
epidemicznych.
Niewątpliwie ważnym zadaniem na lata 2010-2015 jest ponowne rozpatrzenie
możliwości uznania specjalności mikrobiologia lekarska za dziedzinę priorytetową.
Strona 3 z 3