Energie historii – polski punk Performatywny i filozoficzny wymiar

Energie historii – polski punk
Performatywny i filozoficzny wymiar polskiej kultury punkowej
Opisać przeszłość historycznie to nie znaczy „jak się sprawy rzeczywiście
miały”. To znaczy pochwycić wspomnienie, kiedy rozbłyska w chwili
zagrożenia – Walter Benjamin
Energia to źródło procesów socjalizacji i procesów rewolucyjnych, które
wywołują zmiany w strukturze i hierarchiach społecznych. Energia to siła
sprawcza tworzenia i działania. Energia pojawia się w wielu dyskursach, mówi
się o energii społecznej, performatywnej, tekstualnej, teatralnej, kulturowej – we
wszystkich jednak językach energia jest żywotną sztuką wyrażania i zmieniania
rzeczywistości, a także budowania tożsamości indywidualnej i zbiorowej.
Tożsamości natomiast wiążą się ściśle z określonym rozumieniem przeszłości,
bez której nie byłoby „tu i teraz”. Sztuka najsilniej spośród innych dyskursów
uczestniczy w procesie przedstawiania i problematyzowania przeszłości,
wzmacniając albo podważając dominujące rozumienie dziedzictwa
historycznego, potrafi angażować w debaty ideologiczne, wywierając
bezpośredni wpływ na ich przebieg. W polskiej kulturze współczesnej, nic nie
uderzyło mocą takiej energii twórczej jak zjawisko punk. Dziś niemal nikt już o
tym nie pamięta, ale to punk jako zjawisko kultury po raz pierwszy połączył
sferę estetyki i sferę społeczną, sferę fikcji i historii, sferę bezruchu i działania –
energią czynu, opisywania i wystawiania wprowadził je we wzajemną
interakcję. Twórcy kultury punkowej występowali w roli świadków, aktorów,
dokumentalistów, fantastów – dawali świadectwa zbiorowe i te w pierwszej
osobie. Obecni, mówiący i komentujący, pokazywali kulturowe konstrukcje i
rozbijali je. Byli nadhistorykami, którzy demonstrując wydarzenia, znajdowali
się w ich centrum.
Dziś dyskutujemy nad performatywnością zjawisk kultury, badamy historię w
perspektywie performatywnej, mnożymy teorie, opisy, a o nich zapomnieliśmy,
o polskich punkach, o zjawisku w kulturze, które naocznie dało początek energii
twórczej i energii społecznej w performatywny sposób zmieniając trwale oblicze
polskiej rzeczywistości.
Dziś tamtego świata już nie ma, pozostała energia historii i pytania do
świadków, kronikarzy, dokumentalistów i fantastów. Spotkamy się nie tylko po
to, by energie historii zobaczyć, wysłuchać świadków, zabrać ze sobą
przeszłość, ale też po to, by tę energię wytworzyć i z niej czerpać – bo to jedyne,
co mamy, by żyć i tworzyć.
1
Plan projektu:
Miejsce: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
i klub muzyczny Proxima w Warszawie (wieczorny koncert zamykający
projekt)
Data: 12 i 13 kwietnia 2012 roku
1. Świadectwa – mity naszych czasów:
- Pokazy filmów dokumentalnych i rejestracji akcji performatywnych
związanych ze zjawiskiem punk w Polsce:
-Henryk Gajewski
Tilt Back (1980)
- Józef Robakowski
Zapis energetyczny: Moskwa i moje oko... (1985)
- Tomasz Sikorski
Tratwa Meduzy (1982)
- Akademia Ruchu
Inne tańce, English Lesson (1982)
- Mariusz Treliński
Film o punkach (1983)
Michał Tarkowski
Koncert (1982)
Każda z prezentacji filmowych poprzedzona będzie krótką relacją historyczną
na temat powstania filmu i wydarzeń, o których rejestracje opowiadają.
- Świadkowie: biografie w książkach
Spotkanie wokół autobiograficznych książek muzyków wywodzących się z
polskiej kultury punkowej: Krzysztof Grabaż Grabowski, Krzysztof Grabowski
2. Filozofia – intelektualny kod historii
Filozoficzno-muzyczny występ performatywny prof. Bogdana Banasiaka i
Ziemowita Kosmowskiego
2
3. Historia i wspólnota
Prezentacja wystawy Krzysztofa Zygzaka Chojnackiego, wokalisty punkowego
zespołu TZN Xenna „Pamięć i Duma”, na którą składają się grafiki, zdjęcia i
modele przedstawiające epizody z Powstania Warszawskiego. Wystawie
towarzyszyło będzie wystąpienie prof. Dariusza Kosińskiego o historycznej
energii ustanawiania wspólnoty aż po analizę wydarzeń wspólnotowych, jakimi
były festiwale w Jarocinie i pytanie, wobec czego dziś jesteśmy, czy bywamy
wspólnotą? I rozmowa z Autorem wystawy, Krzysztofem Zygzakiem
Chojnackim.
Zwieńczeniem programu będzie wieczorny koncert, zagrają zespoły: TZN
Xenna, Bigger Half, Grabaż i Strachy na Lachy grają „Zakazane piosenki”,
Moskwa.
Projekt przygotowała:
dr Łucja Iwanczewska
Organizatorzy: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie,
Katedra Performatyki UJ.
3