mapa drogowa rozwoju rynku biometanu w polsce

MAPA DROGOWA ROZWOJU RYNKU BIOMETANU
W POLSCE
Listopad 2013
SPIS TREŚCI
1
Wstęp ............................................................................................................................................... 4
2
Polityka w zakresie Biogazu w polsce ............................................................................................ 5
3
4
2.1
Polityka energetyczna Polski, w tym w zakresie biogazowni ................................................. 5
2.2
rozwój wykorzystania odnawialanych źródeł energii, w tym biogazu w polsce ..................... 6
2.3
Świadectwa pochodzenia energii ze źródeł odnawialnych w Polsce ...................................... 8
2.4
nowelizacja prawa energetycznego – „mały trójpak” (2013) .................................................. 9
2.5
Główne założenia przygotowywanej ustawy o odnawialnych źródłach energii (2013/2014) ..
............................................................................................................................................... 10
2.5.1
Zakres ustawy ................................................................................................................ 10
2.5.2
Cele ustawy ................................................................................................................... 10
2.5.3
System aukcyjny............................................................................................................ 11
Możliwości dofinansowania instalacji biogazowych .................................................................... 12
3.1.1
Wsparcie biogazowni w ramach programu „Bocian” narodowego funduszu ochrony
Środowiska i gospodarki wodnej .................................................................................. 12
3.1.2
Wsparcie biogazowni w ramach systemu green investment scheme (GIS) .................. 13
3.1.3
Wsparcie biogazowni przez Bank Ochrony Środowiska............................................... 14
3.1.4
Wsparcie biogazowni w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w
perspektywie 2014 – 2020 ............................................................................................. 15
Wytwarzanie biogazu rolniczego .................................................................................................. 16
4.1
Proces powstawania biogazu ................................................................................................ 16
4.2
Produkcja biogazu z odchodów zwierzęcych i roślinnych .................................................... 17
4.3
Technologie uszlachetniania biogazu do parametrów gazu ziemnego .................................. 21
4.3.1
Metody uszlachetniania biogazu ................................................................................... 22
4.3.2
Metoda płuczki wodnej ................................................................................................. 23
4.3.3
Koszty uszlachetniania biogazu .................................................................................... 24
4.3.4
Jakość zatłaczanego biometanu do sieci ........................................................................ 24
2
5
Biogazownie w polsce ................................................................................................................... 26
5.1.1
Dostępność substratu i potencjał biogazu ...................................................................... 26
5.1.2
Aktualny stan biogazowni w polsce .............................................................................. 26
5.1.3
Budowa nowych biogazowni rolnczych w Polsce ........................................................ 29
5.1.4
Produkcja biogazu rolniczego ....................................................................................... 29
5.1.5
Wykaz surowców zużytych do produkcji biogazu ........................................................ 30
6
Bariery wykorzystania biometanu i mechanizmy realizacji celów ............................................... 33
7
Projekcja produkcji biometanu w Polsce wg oszacowania projektu GreenGasGrids ................... 35
8
Podsumowanie............................................................................................................................... 37
3
1
WSTĘP
„Mapa rozwoju rynku biometanu w Polsce” dokumentuje sytuację biogazu oraz biometanu
w Polsce. Mapę przygotowano w ramach realizacji projektu „Zwiększenie europejskiego
rynku produkcji, poprawy warunków przesyłu i przyłączania biogazu do sieci dystrybucji
gazu” o akronimie GreenGasGrids programu Komisji Europejskiej Inteligentna Energia dla
Europy. Projekt skierowany jest do sektora gazownictwa, konstruktorów i inwestorów
biogazowni, decydentów, urzędów, agencji energetycznych.
Biometan to biogaz uszlachetniony do parametrów gazu ziemnego (o wartości opałowej ok.
36 MJ/m3), który może zostać bezpośrednio: wprowadzony do sieci gazu ziemnego lub
wykorzystany w transporcie drogowym. Wtłaczanie biometanu do sieci jest alternatywą dla
dominującego obecnie wykorzystania gazu w urządzeniach go spalających oraz generujących
energię elektryczną i ciepło.





CELEM PROJEKTU GREENGASGRIDS JEST WSPARCIE
ROZWOJU PROCESU WYTWARZANIA BIOMETANU
Z BIOGAZU I WPROWADZANIA GO DO SIECI GAZOWEJ
BIOMETAN/BIOGAZ WYKORZYSTYWANY JEST
W TRANSPORCIE, PRODUKCJI CIEPŁA I ENERGII
ELEKTRYCZNEJ
PLANUJE SIĘ, ŻE W KRAJACH REALIZUJĄCYCH PROJEKT
NASTĄPI WZROST PRODUKCJI BIOMETANU
W POLSCE NIE POWSTAŁA INSTALACJA PRODUKCJI
BIOMETANU
INFORMACJE O PROJEKCIE: www.greengasgrids.eu
Rys. 1. Biogazownia rolnicza
4
2
2.1
POLITYKA W ZAKRESIE BIOGAZU W POLSCE
POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI, W TYM W ZAKRESIE
BIOGAZOWNI
Polska, jako kraj członkowski Unii
wspólnotowej polityki energetycznej,
postanowień i celów1, w specyficznych
interesów odbiorców, posiadane zasoby
wytwarzania i przesyłu energii.
Europejskiej, czynnie uczestniczy w tworzeniu
a także dokonuje implementacji jej głównych
warunkach krajowych, biorąc pod uwagę ochronę
energetyczne oraz uwarunkowania technologiczne
Podstawowymi kierunkami „Polityki energetycznej Polski do roku 2030” są:

poprawa efektywności energetycznej,

wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,

dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie
energetyki jądrowej,

rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,

rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,

ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Cele polityki energetycznej Polski to:

wzrost udziału odnawialnych źródeł energii (OŹE) w finalnym zużyciu energii co
najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach
następnych,

osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz
zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji,

ochrona lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz
zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OŹE, w tym biopaliw, tak
aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem
oraz zachować różnorodność biologiczną,

wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących
stanowiących własność Skarbu Państwa,

zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych
warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych
surowcach.
W odniesieniu do rozwoju rynku biogazu, dokument „Kierunki rozwoju biogazowni
rolniczych w Polsce w latach 2010 - 2020”, określa cele i efekty tego rozwoju, a mianowicie:
w odniesieniu do energetyki odnawialnej kluczową jest dyrektywa 2009/28 WE z dnia 23 kwietnia
2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych
1
5












2.2
stworzenie optymalnych warunków do wybudowania 2000 instalacji wytwarzających
biogaz rolniczy;
opracowanie wstępnych zmian prawa w celu optymalizacji budowy instalacji
biogazowych;
wskazanie odpowiednich programów finansowania oraz wskazanie działań
edukacyjno - promocyjnych;
poprawa bezpieczeństwa energetycznego kraju przez zwiększenie zaopatrzenia
w odnawialne nośniki energii wytwarzane z surowców krajowych;
oparcie znaczącej części dostaw gazu, energii elektrycznej i energii cieplnej oraz
biogazu rolniczego jako paliwa transportowego na wielu lokalnych wytwórniach
biogazu, co stworzy możliwość dostawy biogazu rolniczego o jakości gazu ziemnego
dla wielu mieszkańców wsi i miasteczek oraz podmiotów gospodarczych;
tworzenie, tzw. lokalnych łańcuchów wartości dodanej m.in. przez aktywizację
gospodarczą wsi oraz zwiększenie zatrudnienia wśród społeczności lokalnej oraz
jednostek gospodarczych branży rolniczej i związanej z energetyką odnawialna;
pobudzenie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości związanej z wykorzystaniem lokalnie
generowanego ciepła;
poprawa infrastruktury energetycznej i wzrost konkurencyjności polskiego rolnictwa
(tzw. rozproszona infrastruktura energetyczna);
wytwarzanie istotnych ilości energii elektrycznej i cieplnej z surowców
niekonkurujących z rynkiem żywności, określanych jako produkty uboczne rolnictwa
oraz pozostałości przemysłu rolno - spożywczego;
wzrost dochodów własnych samorządów gminnych;
pozyskanie znacznych ilości wysokiej jakości przyjaznych dla środowiska nawozów
organicznych w formie pozostałości pofermentacyjnych substratu pochodzenia
rolniczego oraz w formie granulatu;
energetyczne wykorzystanie pozostałości organicznych, które emitują do środowiska
gazy cieplarniane.
ROZWÓJ WYKORZYSTANIA ODNAWIALANYCH ŹRÓDEŁ ENERGII,
W TYM BIOGAZU W POLSCE
Według Krajowego Planu Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych (2010), biogaz
jest paliwem o istotnym znaczeniu dla osiągnięcia założonych celów rozwoju wykorzystania
źródeł energii, które obejmują zarówno produkcję energii elektrycznej jak i ciepła. Wzrost
produkcji energii do roku 2020 z uwzględnieniem roli biogazu przedstawiają rys. 2 i 3.
6
35000
woda
PV
wiatr
biomasa
biogaz
4018
30000
2993
25000
1968
10200
1558
1148
GWh
20000
738
574
15000
492
410
10000
328
5700
5000
0
943
7700
8200
8700
8950
9200
9450
9700
9950
15210
6700
11210 12315
9860
7541 8784
6491
4308 5327
2310 3255
2279 2311 2343 2375 2407 2439 2471 2503 2535 2567 2969
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Rys. 2. Przewidywana produkcja energii elektrycznej brutto dla różnych technologii
odnawialnych źródeł energii w Polsce do roku 2020
Przewiduje się, że wzrost produkcji energii elektrycznej z biogazu w 2020 w stosunku do
2010 wyniesie 1125%, przy średniej rocznej stopie wzrostu 28,5%.
7000
6000
99
ktoe
5000
4000
3000
2000
25
65
35
98
42
131
51
165
61
198
72
231
85
275
320
114
364
130
408
148
453
4636
4361 4594
4250
3996 4118
3846 3871 3890 3919 3953
1000
0
107
114 176 258 324 406 441 506
45
83
105 107 178
86
70
21
57
43
35
29
24
23
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Geotermia
En. Słoneczna
Biomasa stała
Biogaz
Pompy ciepła
Rys. 3. Przewidywane końcowe zużycie ciepła wytworzonego w odnawialnych źródłach
energii w Polsce do roku 2020, w ktoe2
2
1 toe=41,868 GJ
7
Przewiduje się, że wzrost produkcji ciepła z biogazu w 2020 w stosunku do 2010 wyniesie
597%, przy średniej rocznej stopie wzrostu 21,4%.
2.3
ŚWIADECTWA POCHODZENIA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ
ODNAWIALNYCH W POLSCE
Kluczową kwestią w odniesieniu do ekonomiki systemów OŹE jest system ich wsparcia,
którego zasadniczym elementem pozostają tzw. „zielone certyfikaty”, stanowiące ilościowy
mechanizm funkcjonujący od 2005 r., w oparciu o znowelizowaną ustawę z dnia
10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (PE). Zielone certyfikaty są prawami majątkowymi
powstającymi w wyniku konwersji wydawanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki
(URE) świadectw pochodzenia energii elektrycznej z OŹE. Są one w chwili obecnej
instrumentami bezterminowymi i podlegają umorzeniu przez Prezesa URE. Energia
elektryczna wytworzona z OŹE jest zwolniona od podatku akcyzowego.
Odrębnie w art. 9o PE uregulowane zostało wydawanie świadectw pochodzenia biogazu,
które stanowi potwierdzenie wytworzenia biogazu rolniczego oraz wprowadzenia go do sieci
dystrybucyjnej gazowej. Zatem, aby wytwórca biogazu rolniczego mógł otrzymać takie
świadectwo, muszą zostać zrealizowane kumulatywnie obie przesłanki, tj. musi nastąpić
wytworzenie biogazu i musi on zostać wprowadzony do sieci. Wówczas właściwy operator
systemu dystrybucyjnego gazowego potwierdzi ilość biogazu wprowadzonego do jego sieci.
Szczegółowe informacje, w tym parametry jakościowe biogazu rolniczego wprowadzonego
do sieci dystrybucyjnej gazowej, wymagania dotyczące pomiarów, rejestracji i sposobu
obliczania ilości wytwarzanego biogazu rolniczego oraz sposób przeliczania ilości
wytworzonego biogazu rolniczego na ekwiwalentną ilość energii elektrycznej wytworzonej
w odnawialnych źródłach energii określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
24 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku potwierdzania danych
dotyczących wytwarzanego biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej
gazowej (Dz. U. Nr 187, poz. 1117).
Ilość wytworzonego biogazu rolniczego przelicza się na ekwiwalentną ilość energii
elektrycznej możliwej do wytworzenia w odnawialnych źródłach energii, według wzoru:
∑(
)
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
- ilość energii elektrycznej możliwej do wytworzenia w odnawialnych źródłach
energii stanowiąca ekwiwalent wytworzonego biogazu rolniczego
wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej [MJ],
n
- – ilość partii biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej
gazowej,
m
- oznaczenie kolejnej partii biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci
8
Mbri
ri
dystrybucyjnej gazowej,
- ilość biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej w
poszczególnych partiach [m3], o określonej wartości opałowej zmierzonej za
pomocą urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego,
- rzeczywistą wartość opałową poszczególnej partii biogazu rolniczego
wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej [MJ/m3],
- referencyjną wartość sprawności dla wytwarzania rozdzielonego energii
elektrycznej w jednostce zużywającej biogaz rolniczy (
)
Zgodnie z regulacją zawartą w art. 9a ust. 1 PE zakres podmiotów zobowiązanych do
przedłożenia i umorzenia świadectw pochodzenia wymieniony został w art. 9e ust. 1a PE.
Wypełnienie tego obowiązku może nastąpić również poprzez uiszczenie opłaty zastępczej
(art. 9a ust. 1 pkt 2 PE) lub realizacje obowiązku w części poprzez świadectwa pochodzenia
i w części poprzez uiszczenie opłaty zastępczej. Jednakże niewypełnienie tego obowiązku
w jednej z dwu wskazanych powyższej form powoduje sankcję w postaci wymierzenia kary
pieniężnej przez organ regulacyjny – Prezesa URE.
W styczniu 2014 nowelizacja prawa energetycznego przywróciła system wsparcia dla tzw.
wysokosprawnej kogeneracji, czyli m.in. żółte certyfikaty, z których korzystały i będą mogły
korzystać biogazownie. System wsparcia w formie żółtych certyfikatów dotyczy jednostek
o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej źródła do 1 MW lub opalanych paliwami
gazowymi. Nowelizacja wydłuża ów system do 2018 r.
2.4
NOWELIZACJA PRAWA ENERGETYCZNEGO – „MAŁY TRÓJPAK”
(2013)
W lipcu 2013 roku Parlament przyjął nowelizację prawa energetycznego (PE), tzw. “Mały
Trójpak”. Nowe prawo sprzyja rozwojowi prosumenckiego rynku energii. Dokument
wprowadza kilka nowych pojęć i rozwiązań, jak następuje.
•
W Art. 3 pkt. 20f, PE zdefiniowano „odnawialne źródło energii”, jako źródło
wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego,
aerotermalną, geotermalną, hydrotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek
oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów,
a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo
rozkładu składowanych szczątków roślinnych i zwierzęcych.
•
„Mały Trójpak” wprowadza również definicję mikroinstalacji, jako instalacji OŹE
o mocy do 40 kW, których właściciele zostaną zwolnieni z kosztów przyłączenia oraz
zwolnione rejestracji działalności gospodarczej.
•
Nowe prawo energetyczne definiuje również pojęcie Prosumenta, tzw. ”Sprzedawcy
z urzędu”, jako producenta oraz konsumenta energii, mogącego sprzedać energię.
Prosument nie ma obowiązku odprowadzania składek zdrowotnych.
9
•
PE promuje wykorzystania wyprodukowanej energii z OŹE na własny użytek
i sprzedawaniu jej nadwyżek do sieci elektroenergetycznej. Zgodnie z art. 9u PE,
wytwarzanie energii elektrycznej w mikroinstalacji przez osobę fizyczną niebędącą
przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także
sprzedaż tej energii przez tę osobę, nie jest działalnością gospodarczą. Ponadto, art. 9v
PE określa, iż energię elektryczną wytworzoną w mikroinstalacji przyłączonej do sieci
dystrybucyjnej znajdującej się na terenie obejmującym obszar działania sprzedawcy
z urzędu i oferowaną do sprzedaży przez osobę, o której mowa w art. 9u PE, jest
zobowiązany zakupić ten sprzedawca. Zakup tej energii odbywa się po cenie równej
80% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym,
która jest ustalana przez Prezesa URE zgodnie z art. 23 ust 2 pkt 18 lit b PE.
Uregulowania „Małego Trójpaku”, ze względu na jednostkową wielkość obecnie
realizowanych pojedynczych biogazowni, nie wpłyną bezpośrednio na ich rozwój, jak
przygotowywana ustawa o odnawialnych źródłach energii.
2.5
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PRZYGOTOWYWANEJ USTAWY
O ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII (2013/2014)
2.5.1 ZAKRES USTAWY
Nowe prawo ma na celu dostosowanie obecnie obowiązujących rozwiązań do warunków
rynkowych, które obejmują przede wszystkim utrzymanie obecnego systemu wsparcia dla
istniejących instalacji OŹE. Nowe prawo ma zagwarantować poszanowanie praw nabytych
dla wszystkich, którzy byli wytwórcami energii elektrycznej z OŹE przed wejściem w życie
ustawy.
Projekt regulacji dotyczącej produkcji energii ze źródeł odnawialnych dotyczy określenia
zasad i warunków wykonywania działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej,
ciepła lub chłodu oraz energii z biogazu rolniczego. Dokument opisuje również mechanizmy
i instrumenty wspierające wytwarzanie energii elektrycznej jak również ciepła oraz zasady
wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł
energii w instalacjach odnawialnego źródła energii i energii elektrycznej wytworzonej
z biogazu rolniczego.
2.5.2 CELE USTAWY
Ustawa o odnawialnych źródłach energii ma zapewnić realizację założonych celów zawartych
w „Krajowym Planie Działań”, jak również „Polityce energetycznej Polski do 2030 roku”.
Polska ma osiągnąć cele pośrednie zwiększania produkcji energii z OŹE, kształtujące się
w poszczególnych latach na poziomie 9,54% do 2014 r., 10,71% do 2016 r. oraz 12,27% do
10
2018 r. Osiągnięcie założonych celów będzie oparte o dwa filary zasobów dostępnych
i możliwych do wykorzystania w Polsce, tj. poprzez wzrost wytwarzania energii elektrycznej
z generacji wiatrowej oraz większe wykorzystanie energetyczne biomasy. Założone wartości
mogą zostać osiągnięte pod warunkiem zapewnienia zrównoważonego rozwoju OŹE. Rozwój
ten powinien następować pod warunkiem uwzględnienia nie tylko zobowiązań Polski
względem UE, ale także z uwzględnieniem ochrony środowiska. Zwiększenie wytwarzania
energii z OŹE nie może konkurować z produkcją żywności. W związku z tym rozwój OŹE
powinien następować w harmonii interesów przedsiębiorców z podmiotami prowadzącymi
działalność rolniczą.
Ustawa o OŹE zakłada realizację szeregu celów, m.in.:
•
zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska, między innymi
w wyniku efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii;
•
racjonalne wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, uwzględniające realizację
długofalowej polityki rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej, wypełnienie
zobowiązań wynikających z zawartych umów międzynarodowych, oraz podnoszenie
innowacyjności i konkurencyjności gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej;
•
kształtowanie mechanizmów i instrumentów wspierających wytwarzanie energii
elektrycznej, ciepła lub chłodu, lub biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnych
źródeł energii;
•
wypracowanie optymalnego i zrównoważonego zaopatrzenia odbiorców końcowych
w energię elektryczną, ciepło lub chłód, lub w biogaz rolniczy z instalacji odnawialnych
źródeł energii;
•
tworzenie nowych miejsc pracy w wyniku przyrostu liczby oddawanych do
użytkowania nowych instalacji odnawialnych źródeł energii;
•
zapewnienie wykorzystania na cele energetyczne produktów ubocznych lub
pozostałości z rolnictwa oraz przemysłu wykorzystującego surowce rolnicze.
2.5.3 SYSTEM AUKCYJNY
W nowym prawie zaproponowano również rozwiązania oparte na optymalizacji rachunku
ekonomicznego dla istniejących instalacji OŹE oraz wdrożenie nowoczesnego systemu
aukcyjnego dla nowych i zmodernizowanych instalacji OŹE, który gwarantuje
maksymalizację korzyści związanych z potrzebą osiągnięcia określonego udziału OŹE do
2020 r., oraz umożliwi rozwój małoskalowej energetyki prosumenckiej służącej zaspokajaniu
własnych potrzeb energetycznych przez odbiorców.
11
3
MOŻLIWOŚCI DOFINANSOWANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH
3.1.1 WSPARCIE BIOGAZOWNI W RAMACH PROGRAMU „BOCIAN”
NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA
I GOSPODARKI WODNEJ
Przygotowanie inwestycji odnawialnych źródeł energii, biogazowni rolniczych niesie za sobą
wysokie początkowe nakłady inwestycyjne, które w dużym stopniu zwalniają ich rozwój.
Od stycznia 2014 r. w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
dostępne są środki na dofinansowanie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii.
W ramach programu „Bocian”, którego budżet to ok. 420 mln zł, propagowane będzie
ograniczenie i uniknięcie emisji CO2 oraz zwiększenie produkcji zielonej energii poprzez
budowę, rozbudowę lub przebudowę instalacji odnawialnych źródeł energii. Do
kwalifikowanych systemów zalicza się instalacje fotowoltaiczne o mocy 200 kW do 1 MW,
farmy wiatrowe do 3 MW, małe elektrownie wodne do 5 MW, źródła ciepła opalane biomasą
do 20 MW, biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła
z wykorzystaniem biogazu rolniczego od 300 kW do 2 MW, instalacje wytwarzania biogazu
rolniczego w celu wprowadzania go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej,
wytwarzanie energii elektrycznej w wysoko sprawnej kogeneracji na biomasę do 5 MW.
Produkowana energia może zostać wykorzystana na użytek własny inwestora bądź na cele
komercyjne. Koszt jednostkowy inwestycji nie powinien przekroczyć wyszczególnionych ram
– dla instalacji stawki są uwarunkowane propagowaniem wykorzystania w projektach
innowacyjnej technologii.
Przewidywana forma dofinansowania w programie „Bocian” to pożyczka preferencyjna
niepodlegająca umorzeniu, której wartość minimalna to 2 mln zł, a maksymalna 40 mln zł.
Ze względu na wyznaczony przez UE cel osiągnięcia 15 – procentowego udziału OŹE w
końcowym zużyciu energii w 2020 r., inwestycje w zieloną energie są nieuniknione. Tym
samym konieczne będzie ich dotowanie. Potencjalne źródła dofinansowania w nowym okresie
programowym 2014 – 2020 pojawią się pod koniec 2014 r., a głównym kryterium przyznania
będzie poziom gotowości inwestora do realizacji (decyzja środowiskowa, pozwolenie na
budowę, montaż finansowy). Dyskutowana jest jeszcze kwestia dotycząca form wsparcia.
Atrakcyjne dotacje – do 70% wartości kosztów kwalifikowanych, będą trudne do realizacji.
Nowy biznesplan instalacji energetycznej, której budowa nastąpi po 2014 r. przy pomocy
środków pomocowych, powinien zawierać dotację zwrotną w formie pożyczki.
W nowym okresie programowym, pożyczka będzie preferowaną odmianą dotacji dla
inwestycji obciążonych niskim wskaźnikiem ryzyka, m.in. dla instalacji OŹE. Dotacje
zostaną przeznaczone na działania w dziedzinach wymagających opracowania nowych
innowacyjnych rozwiązań, w porozumieniu sektora nauki i przemysłu oraz ich
komercjalizację. W przypadku prac badawczo – rozwojowych inwestor ponosi największe
ryzyko, które zostanie zniwelowane dotacją bezzwrotną.
12
Przedstawione poniżej instrumenty mają za zadanie wspierać inwestycje budowy instalacji
wytwarzających oraz przetwarzających biogaz na energię elektryczną oraz ciepło.
3.1.2 WSPARCIE
BIOGAZOWNI
INVESTMENT SCHEME (GIS)
W
RAMACH
SYSTEMU
GREEN
W ramach Systemu Zielonych Inwestycji (GIS), NFOŚiGW pełniący funkcję Krajowego
Operatora Systemu Zielonych Inwestycji, realizuje program priorytetowy – biogazownie
rolnicze.
Wśród form dofinansowania możliwych do uzyskania przez beneficjenta wyróżnia się:

oprocentowane pożyczki,

udzielenie dofinansowania.
W ramach programu NFOŚiGW zakłada dofinansowanie następujących rodzajów działań
związanych z produkcją biogazu / biometanu:





koszt nabycia lub koszt wytworzenia nowych środków trwałych, w tym:

budowli i budynków (powinien istnieć bezpośredni związek miedzy nabyciem
budynków i budowli a celami przedsięwzięcia),

maszyn i urządzeń,

narzędzi, przyrządów i aparatury,

infrastruktury technicznej związanej z nową inwestycja, przy czym przez budowę
urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się instalacje wewnętrzne
w obiektach technologicznych, przyłącza doprowadzające media do obiektów
technologicznych,

drogi i place technologiczne, itp.;
koszt montażu i uruchomienia środków trwałych;
koszt nabycia materiałów lub robót budowlanych, pod warunkiem że pozostają
w bezpośrednim związku z celami przedsięwzięcia objętego wsparciem;
nabycie wartości niematerialnych i prawnych w formie: patentów, licencji,
nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji
i zarządzania;
koszt nadzoru wymaganego przepisami prawa.
Budżet
1. Budżet ustala się na kwotę:

planowane zobowiązania dla bezzwrotnych form dofinansowania wynoszą
100 729,2 tys. zł – ze środków pochodzących z transakcji sprzedaży jednostek
przyznanej emisji albo innych środków NFOŚiGW,

wypłaty środków z podjętych i planowanych zobowiązań dla bezzwrotnych form
dofinansowania programu wynoszą 140 576,5 tys. zł,
13


planowane zobowiązania dla zwrotnych form dofinansowania wynoszą
160 789,1 tys. zł -ze środków NFOSiGW,
wypłaty środków z podjętych i planowanych zobowiązań dla zwrotnych form
dofinansowania programu wynoszą 209 001,3 tys. zł.
Więcej informacji na: http://www.nfosigw.gov.pl/system-zielonych-inwestycji--gis/programy-priorytetowe/
3.1.3 WSPARCIE BIOGAZOWNI PRZEZ BANK OCHRONY ŚRODOWISKA
Bank Ochrony Środowiska od lipca 2014 roku będzie udzielał kredytów z Dobrą Energią –
przeznaczonych na finansowanie przedsięwzięć związanych z OŹE. Program jest
przeznaczony dla:

jednostkom samorządu terytorialnego;

spółkom komunalnym;

dużym, średnim i małym przedsiębiorstwom.
Kredyt z Dobrą Energią będzie realizował przedsięwzięcia z zakresu wykorzystania
odnawialnych źródeł energii z przeznaczeniem na finansowania projektów polegających
na budowie:

biogazowni;

elektrowni wiatrowych;

elektrowni fotowoltaicznych;

instalacji energetycznego wykorzystania biomasy;

innych projektów z zakresu energetyki odnawialnej.
Kredyt z Dobrą Energią oferuje:

finansowanie do 90% kosztu netto inwestycji, a w przypadku samorządu
terytorialnego do 100% wartości inwestycji;

długi okres kredytowania, co daje możliwość rozłożenia kosztów inwestycji nawet
na 15 lat

karencje na spłatę kapitału kredytu nawet do 18 miesięcy;

karencje na spłatę odsetek nawet do 18 miesięcy;

udostępniony produkt w kilku walutach, tj. PLN, EUR, USD;

oprocentowanie zmienne, oparte o stawkę WIBOR 3M/6M powiększoną o marżę
banku.
Więcej informacji na: http://www.bosbank.pl/?page=3243
14
3.1.4 WSPARCIE BIOGAZOWNI W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO
INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO W PERSPEKTYWIE 2014 – 2020
Środki z programu są przeznaczone przede wszystkim na: gospodarkę niskoemisyjną, ochronę
środowiska, przeciwdziałanie i adaptację do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo
energetyczne oraz ochrona zdrowia i dziedzictwo kulturowe.
Głównymi beneficjentami nowego programowania będą podmioty publiczne, w tym jednostki
samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorcy, w szczególności duże przedsiębiorstwa.
Budżet to 27 513,9 mld EUR z Funduszy Europejskich, czyli 114,94 mld zł.
Priorytet PO IIŚ 2014 – 2020 dotyczy zmniejszenia emisyjności gospodarki poprzez poprawę
efektywności energetycznej i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii przez
przedsiębiorstwa, sektor publiczny i mieszkaniowy, promowanie strategii niskoemisyjnych,
rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji.
15
4
4.1
WYTWARZANIE BIOGAZU ROLNICZEGO
PROCES POWSTAWANIA BIOGAZU
Materia organiczna (materia pochodzenia zwierzęcego i roślinnego) w warunkach braku
kontaktu z tlenem, pod wpływem działania bakterii ulega szeregu procesów biochemicznych
w wyniku, których powstaje między innymi gaz bogaty w metan. Wydatek i jakość gazu
powstającego przy fermentacji beztlenowej są zależne od szeregu czynników, w tym przede
wszystkim od:

rodzaju surowców pierwotnych (wsadowych),

stopnia przefermentowania surowców,

temperatury w jakiej przebiega proces fermentacji,

poprawności obróbki mechanicznej (mieszanie),

czasu trwania procesu.
Proces fermentacji materii organicznej związany jest z udziałem beztlenowych bakterii
anaerobowych w środowisku wodnym. Proces fermentacji, który został przedstawiony na
Rysunku 4. jest kilkustopniowym procesem biologicznym, który zachodzi w wyniku
oddziaływania określonego środowiska bakteryjnego.
Rys. 4. Proces produkcji biogazu
Proces ten może przebiegać w szerokim zakresie temperatur i w różnym czasie.
W poszczególnych przedziałach temperatur decydującą rolę odgrywają mikroorganizmy,
które przy współudziale różnego zakresu temperatury skracają czas proces fermentacji, co
ilustruje Tabela 1. Większość instalacji biogazowych działa w temperaturach
32oC ÷ 37oC, odpowiada to zakresowi działania bakterii mezofilowych. Dla zapewnienia
właściwego przebiegu procesu fermentacji konieczne jest, aby temperatura procesu
utrzymywana była na możliwie stałym poziomie. Odchylenia temperatury nie powinny być
większe niż  2oC.
16
Tabela 1. Temperatura i czas fermentacji podstawowych beztlenowych mikroorganizmów
L.p.
Mikroorganizmy
Temperatura
[oC]
Czas fermentacji
[dni]
1.
Psychrofilowe
12 ÷ 16
90 ÷ 120
2.
Mezofilowe
32 ÷ 37
25 ÷ 30
3.
Termofilowe
51 ÷ 60
10
Oprócz temperatury istotny jest również odpowiedni stosunek ilości atomów węgla do ilości
atomów azotu (C:N) w masie wsadu w biogazowni, który powinien wynosić 10÷25 : 1,
a stosunek azotu do fosforu do siarki (N:P:S)=7:1:1. Jeżeli stosunek C:N jest niski to
cząsteczki azotu zostają uwolnione w postaci amoniaku. Taki proces skutkuje podwyższeniem
pH środowiska. Jeżeli stosunek C:N jest za wysoki następuje spadek produkcji biogazu.
Tabela 2. przedstawia ilość możliwego do wyprodukowania biogazu, określonego
w litrach na 1 kg suchej masy wsadu, w cyklu 26 dniowym, przy stosowaniu różnych
materiałów wsadowych, przy charakterystycznym dla danego surowca (słoma, łodygi,
odchody itp.) czasie produkcji biogazu.
Tabela 2. Produkcja biogazu z różnych materiałów wsadowych (wg Kotowskiego, Fechnera)
L.p. Rodzaj wsadu do biogazowni
Ilość biogazu
w cyklu 26 dniowym
[l/kgsuchej masy]
4.2
1.
Słoma rzepakowa
184
2.
Łodygi i liście ziemniaczane
171
3.
Liście buraczane
418
4.
Trawa
427
5.
Słoma pszeniczna
206
6.
Słoma żytnia
252
7.
Odchody trzody chlewnej
203
8.
Odchody bydła
159
PRODUKCJA BIOGAZU Z ODCHODÓW ZWIERZĘCYCH I ROŚLINNYCH
Biogaz jest gazem pozyskiwanym z biomasy w szczególności w instalacjach przeróbki
odpadów zwierzęcych lub roślinnych, w oczyszczalniach ścieków oraz składowiskach
odpadów. Biogaz składa się z: metanu CH4, dwutlenku węgla CO2, azotu N2, węglowodorów
H2, kwasów siarkowych H2S oraz tlenu O2. Skład chemiczny biogazu został przedstawiony na
rysunku 5.
17
Metan (CH4) 55-80%
Dwutlenek węgla (CO2) 20-40%
Azot (N2) 1-3%
Węglowodory (H2) <1%
Kwas siarkowy (H2S) 0,1-2%
Tlen (O2) <1%
Rys. 5. Skład chemiczny biogazu
W Polsce istnieje wiele upraw rolnych, z których praktycznie wykorzystuje się jedynie ziarno.
Łodygi i liście, jako produkt odpadowy, mogą być również wykorzystywane jako składnik
wsadu do biogazowni rolniczych. Ważny jest sposób zbierania odpadów, ich magazynowanie
i powtórne zagospodarowanie. Do najczęściej wykorzystywanych substratów pochodzenia
roślinnego jest słoma, trawa, łodygi i liście roślin uprawnych (ziemniaki, buraki, kukurydza)
oraz odpady rolnicze (obrzynki buraków, wysłodki). Tabela 3 przedstawia wydajność biogazu
z różnych roślin rolniczych z której wynika, że ziarno pszenicy, kiszonki zbożowe oraz
kukurydza mają największą wydajność biogazu m3/tświeżej masy. Największą wydajność biogazu
z jednego hektara uprawy posiada zaś kiszonka z kukurydzy, która jest najczęściej
wykorzystywanym substratem w biogazowniach rolniczych.
Tabela 3. Wydajność biogazu z różnych roślin rolniczych
Gatunek
Kiszonka z kukurydzy
Burak pastewny
Trawa łąkowa – trzy pokosy
Kukurydza
Kiszonka z całych roślin
zbożowych
Ziemniak
Ziarno pszenicy
50
35
80
70
15
12
Wydajność biogazu
[m3/tświeżej masy]
200
215
100
95
450
500
Wydajność biogazu
[m3/ha]
10000
7525
8000
6650
6750
6000
40
7
110
600
4400
4200
Plon [t/ha]
Przetwórstwo gnojowicy zwierzęcej wraz z surowcami rolniczymi do biogazu jest najbardziej
racjonalnym sposobem unieszkodliwiania i utylizacji odpadów rolniczych. Najczęściej
wykorzystywanymi substratami wykorzystywanymi do produkcji biogazu rolniczego są:
odchody bydła, trzody chlewnej oraz drobiu, rzadziej odchody koni, owiec, kóz. Tabela 4
przedstawia wydajność podchodów poszczególnych gatunków zwierząt w produkcji biogazu
z której wynika, że największą teoretyczną wydajność biogazu posiada gnojowica świń oraz
18
pomiot kurzy. Po fermentacji szkodliwa dla środowiska gnojowica przekształca się
w wieloskładnikowy, wysokowartościowy nawóz rolniczy, który praktycznie bez ograniczeń
może być używany do nawożenia upraw.
Tabela 4. Wydajność odchodów zwierzęcych w produkcji biogazu
Substrat
Zawartość
Zawartość
Teoretyczna wydajność biogazu
suchej
suchej masy
z 1 kg s.m.o.
z 1 kg świeżej
masy
organicznej
masy
3
(s.m.) [%] (s.m.o.) [% s.m.]
[dm ]
[dm3]
Gnojowica krów
8-11
75-82
200-500
20-30
Gnojowica cieląt
10-13
80-84
220-560
20-25
Gnojowica świń
4-7
75-87
300-700
20-35
Gnojowica owcza
12-16
80-85
180-320
18-30
Obornik krów
20-26
68-78
210-300
40-55
Obornik świń
20-25
75-80
270-450
55-65
Obornik koński
20-40
65-80
280-350
50-60
Pomiot kurzy świeży
30-32
63-80
250-450
70-90
W niektórych biogazowniach do substratu dodaje się również domieszki w postaci tłuszczów
zwierzęcych, pochodzące np. z zakładów przetwórstwa mięsnego.
Typowa instalacja rolnicza produkująca biogaz została przedstawiona w sposób ideowy na
rysunku 6.
2
4
1
5
3
Rys. 6. Schemat ideowy systemu do produkcji biogazu
Zasadnicze elementy systemu są jak następuje:
1 - zbiornik surowca (gnojowicy)
2 - komora fermentacyjna z układem dozowania, podgrzewania i mieszania
mechanicznego lub barbotażowego
3 - zbiornik produktu przefermentowanego (szlamu)
4 - zbiornik biogazu
5 - system do produkcji ciepła lub ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu
19
Często spotyka się również proste instalacje do produkcji nawozu z przefermentowanego
wsadu do biogazowni. Należy dodać, że poszczególne urządzenia i elementy różnią się
w poszczególnych typach instalacji szczegółami rozwiązań technicznych.
Wielkości systemów mogą być różne, w zależności od obsady zwierząt hodowlanych
i wielkości produkcji energii. W przypadku biogazowni z małą komorą fermentacyjną
o objętości rzędu 25 m3, a więc przy obsadzie zwierząt hodowlanych na poziomie 20:40 SD
(tzw. Sztuki Dorosłe) proces otrzymywania biogazu ma przebieg jak następuje.
a)
b)
c)
d)
e)
Gnojowica z budynku inwentarskiego spływa grawitacyjnie odpowiednim kanałem do
zbiornika gnojowicy świeżej (zbiornik surowca). W zbiorniku tym następuje
intensywne mieszanie gnojowicy.
Ze zbiornika surowca wstępnie przygotowana gnojowica przesyłana jest cyklicznie do
komory fermentacyjnej. Proces fermentacji zachodzi w sposób ciągły przy
podwyższonej temperaturze (zbiornik wyposażony jest w odpowiednie nagrzewnice).
We wnętrzu komory fermentacyjnej ma miejsce mieszanie dzięki zastosowaniu
odpowiedniego mieszadła.
Poprzez umieszczony w komorze fermentacyjnej przelew przefermentowana gnojowica
odprowadzana jest do kolejnego zbiornika, skąd może być pobierana jako przetworzony
produkt końcowy procesu fermentacyjnego, czyli nawóz do zagospodarowania
rolniczego.
Biogaz otrzymywany w komorze fermentacyjnej jest odprowadzany do zbiornika
biogazu. Instalacja jest zawsze wyposażona w zabezpieczenia ciśnieniowe, pożarowe
(przerywacze płomienia),
Część energii otrzymywanej z gnojowicy może być (i zwykle jest) wykorzystywana do
podgrzania komory fermentacyjnej, a pozostała część służy do produkcji ciepła lub
energii elektrycznej.
Ze wzrostem wielkości biogazowni (zwiększenie komory fermentacyjnej) rośnie stopień
skomplikowania całej instalacji.
Podłoga w budynku inwentarskim powinna być wyposażona w ruszt. Zbiornik wstępny, do
którego gnojowica spływa grawitacyjnie, może znajdować się pod budynkiem. Można
również stosować drugi oddzielny zbiornik, w którym są gromadzone ścieki z zakładu
przetwórstwa spożywczego. Wtedy w obu zbiornikach ma miejsce mieszanie wsadu pompą
wirową. Ścieki i gnojowica mogą być doprowadzane wspólnym rurociągiem do komory
fermentacyjnej. Komora fermentacyjna, podobnie jak poprzednio wyposażona jest
w przelew, który zapewnia odprowadzenie przefermentowanej gnojowicy do komory
spustowej a dalej może być ona kompostowana, bądź przerabiana na nawóz. Komory
spustowe posiadają zbiorniki odciekowe.
W przypadku dużej komory fermentacyjnej istotną funkcją oprócz podgrzewania wsadu
w komorze jest jej mieszanie, w celu zapobieżenia gromadzeniu się osadów w dolnej części
20
komory (im komora jest większa tym problem ten jest bardziej istotny). Wykorzystuje się
z reguły układy mieszania typu hydraulicznego. Pompa układu mieszania przetłacza
gnojowicę z dolnej części do górnej.
Instalacja gazowa jest wyposażona w odpowiedni system kontrolno - sterujący, system
zabezpieczeń, system oczyszczania składający się z odsiarczalników i odwadniacza.
4.3
TECHNOLOGIE USZLACHETNIANIA BIOGAZU DO PARAMETRÓW
GAZU ZIEMNEGO
Wtłaczanie biometanu do sieci gazowej jest alternatywą wykorzystania biogazu na terenach
oddalonych od miejsca wytwarzania. Zatłaczanie biogazu do sieci jest możliwe po jego
uszlachetnieniu do jakości gazu ziemnego. Wyprodukowany biometan może posłużyć jako
paliwo dla pojazdów silnikowych oraz w kogeneracji. Rys. 7 przedstawia schemat ideowy
biogazowni z instalacją do uszlachetniania biogazu do parametrów gazu ziemnego.
p=20hPa
Biogaz
Fermentator
p=16-25bar
Sprężarka
Biogaz
biometan
Stacja
redukująca
Pomiar
jakości
gazu
Sieć dystrybucyjna
Regulator ciśnienia
p=5bar
Instalacja
uzdatniająca
Licznik gazu
Gazociąg ekspedycyjny do sieci gazowej
Zawór szybko
zamykający
Nawanialnia
Rys. 7. Schemat ideowy biogazowni z systemem uszlachetniania biogazu
Biogaz posiada składniki szkodliwe dla systemu gazowniczego , a są nimi: siarkowodory,
azot, związki tlenu, dwutlenek węgla, amoniak oraz para wodna. Uszlachetnienie redukuje
ilość tych składników, a zwiększa udział metanu. Tabela 5 przedstawia porównanie składów
chemicznych: biogazu, biometanu oraz gazu ziemnego.
21
Tabela 5. Porównanie składu biogazu i gazu ziemnego
Parametr
Metan
Dwutlenek węgla
Azot
Tlen
Wodór
Siarkowodór
Amoniak
Etan
Propan
Wartość kaloryczna
Biogaz
45-75%
28-45%
<3%
<2%
Ilości śladowe
<10ppm
Ilości śladowe
Średnio 6 kWh/m3, choć w
zależności od wsadu do
biogazowni 5,5-7,7
kWh/m3
Biometan
94-99%
0,1-4%
<3%
<1%
Ilości śladowe
<10ppm
Ilości śladowe
10,2-10,9 kWh/m3
Gaz ziemny
93-98%
1%
1%
<3%
<2%
ok. 9-11 kWh/m3
4.3.1 METODY USZLACHETNIANIA BIOGAZU
Najczęściej stosowanymi metodami uszlachetniania biogazu do jakości gazu ziemnego jest
adsorpcja zmiennociśnieniowa PSA (Pressure Swing Adsorption), płuczka wodna, płuczka
z zastosowaniem rozpuszczalników, separacja membranowa oraz separacja kriogeniczna,
rzadziej wykorzystuje się metodę GPP®3. Tabela 6 przedstawia technologie uszlachetniania
biogazu do jakości gazu ziemnego z której wynika, że najlepszą metodą uszlachetniania
biogazu jest chemiczna adsorpcja płuczki aminowej.
Wybierając metodę uszlachetniania biogazu należy mieć na uwadze szereg aspektów. Należy
uwzględnić zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz ciepło poszczególnych instalacji
oraz szereg procesów generujących dodatkowe koszty, którymi są: odsiarczanie, osuszanie,
dostosowanie wartości opałowej czy ciśnienie gazu.
Tabela 6 Technologie uszlachetniania biogazu.
Technologia
Efekt
Adsorpcja
zmiennociśnieniowa
(PSA)
Płuczka wodna
Adsorpcja CO2 pod
ciśnieniem na węglu
aktywnym
Rozpuszczanie CO2
w wodzie pod wysokim
ciśnieniem
Chemiczna reakcja CO2 z
MEA
(monoetanoloamina)
Rozpuszczenie CO2
w rozpuszczalniku pod
Chemiczna adsorpcja
płuczka aminowa
Fizyczna adsorpcja
wymywanie z
3
Stężenie metanu po Straty metanu
procesie
> 96%
2-4%
> 96%
1-3%
> 99%
< 0,1%
> 96%
ok. 2%
www.gtsbv.com
22
zastosowaniem
rozpuszczalników
Separacja
membranowa
Separacja kriogeniczna
wysokim ciśnieniem
Różnica prędkości
fermentacji molekuł
gazowych
Warunki agregacji
w zależności od
temperatury
> 95%
ok. 2%
> 99%
-
4.3.2 METODA PŁUCZKI WODNEJ
Metoda płuczki wodnej jest obecnie
jednym z najczęściej wykorzystywanym
sposobem oczyszczania biogazu do
jakości gazu ziemnego. Proces ten
polega na:
 sprężaniu surowego gazu i chłodzeniu
 fizycznej absorpcja CO2 w wodzie
przy nadciśnieniu
 suszeniu czystego gazu oraz analiza
składu
 kompresji do ciśnienia sieciowego,
legalizowanym pomiarze i następnie
zatłoczeniu do sieci
 regeneracji wody płuczki przy
Rys. 8. Instalacja uszlachetniająca biogaz
obniżeniu ciśnienia
Instalacja
uszlachetniania
metodą
płuczki wodnej składa się z trzech
kolumn:
1 kolumny desorpcyjnej ( tzw. Stripper)
2 kolumna absorpcyjnej
 oddzielenie CO2 z biogazu
 nadciśnienie (około 7 bar)
 woda i biogaz spotykają się
z przeciwbieżnym prądzie
3 kolumny Flash
 do uzdatniania wody
 obniżenie ciśnienia 2 bar
Rys. 9. Kolumny do uszlachetniania biogazu
23
4.3.3 KOSZTY USZLACHETNIANIA BIOGAZU
Koszty uszlachetniania biogazu uzależnione są od zastosowanej technologii. Średnie koszty
inwestycyjne biogazowni wykorzystującej technologię do oczyszczania biogazu o wydajności
250 Mm3 biogazu/h (ekwiwalent 500 kWel) wahają się od 0,5 - 0,8 mln EUR. Koszty
inwestycyjne instalacji o wydajności 1000 Nm3/h (ekwiwalent 2 MWel) wynoszą około
1,2 – 1,5 mln EUR. Koszty eksploatacyjne technologii produkującej biometan są odwrotnie
proporcjonalne do jej wydajności. Większe jednostkowe koszty eksploatacyjne generuje
mniejsza produkcja biometanu. Instalacja produkująca 250 Nm3 biogazu/h generuje koszt
13 – 17 EUR/MWh, zaś instalacja o wydajności 1 000 Nm3 biogazu/h generuje koszty
w wysokości 7 – 13 EUR/MWh.
4.3.4 JAKOŚĆ ZATŁACZANEGO BIOMETANU DO SIECI
Podczas przyłączenia instalacji biogazowej do sieci według
Art.7. ust. 8 należy zwrócić szczególną uwagę na:

Art.9a ust.11 oraz
parametry jakościowe biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej
gazowej, które są następujące:

zawartość siarkowodoru nie powinna przekraczać 7,0 mg/m3;

zawartość siarki merkaptanowej nie powinna przekraczać 16,0 mg/m3;

zawartość siarki całkowitej nie powinna przekraczać 40,0 mg/m3;

zawartość par rtęci nie powinna przekraczać 30,0 µg/m3;

temperatura punktu rosy wody przy ciśnieniu 5,5 MPa powinna wynosić:

od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września 2011 nie więcej niż: + 3,7°C,

od dnia 1 października do dnia 31 marca 2011 nie więcej niż: - 5°C;

ciepło spalania powinno wynosić nie mniej niż:

34,0 MJ/m3 - dla biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci, którą
transportowany jest gaz ziemny wysokometanowy grupy E o wartości
liczby Wobbego z zakresu od 45,0 MJ/m3 włącznie do 54,0 MJ/m3,

30,0 MJ/m3 - dla biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci, którą
transportowany jest gaz ziemny zaazotowany podgrupy Lw o wartości
liczby Wobbego z zakresu od 37,5 MJ/m3 włącznie do 45,0 MJ/m3,

26,0 MJ/m3 - dla biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci, którą
transportowany jest gaz ziemny zaazotowany podgrupy Ls o wartości liczby
Wobbego z zakresu od 32,5 MJ/m3 włącznie do 37,5 MJ/m3,

22,0 MJ/m3 - dla biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci, którą
transportowany jest gaz ziemny zaazotowany podgrupy Ln o wartości liczby
Wobbego z zakresu od 27,0 MJ/m3 włącznie do 32,5 MJ/m3,

18,0 MJ/m3 - dla biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci, którą
transportowany jest gaz ziemny zaazotowany podgrupy Lm o wartości
liczby Wobbego z zakresu od 23,0 MJ/m3 włącznie do 27,0 MJ/m3.
24
Parametry, o których mowa w ust. 1, są określone dla następujących warunków
odniesienia dla procesu spalania:

ciśnienie - 101,325 kPa,

temperatura - 298,15 K (25°C);

dla objętości:

ciśnienie - 101,325 kPa,

temperatura - 273,15 K (0°C).
wymagania dotyczące pomiarów, rejestracji i sposobu obliczania ilości wytwarzanego
biogazu rolniczego,
miejsce dokonywania pomiarów ilości biogazu rolniczego na potrzeby realizacji
obowiązków,
sposób przeliczania ilości wytworzonego biogazu rolniczego na ekwiwalentną ilość
energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii na potrzeby
wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1,
warunki przyłączenia do sieci dystrybucyjnej gazowej instalacji wytwarzania biogazu
rolniczego, biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania
systemu gazowego oraz dostępne technologie wytwarzania biogazu rolniczego,
koszty wprowadzenia biogazu do sieci dystrybucyjnej ponosi dostawca biogazu,
warunki przyłączenia do sieci wyznacza operator sieci dystrybucyjnej,







Ilość wytwarzanego biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej gazowej
oblicza się według wzoru: Ibio = Ibiok – Ibiop,
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
Ibio - ilość wytwarzanego biogazu rolniczego wprowadzonego do sieci dystrybucyjnej
gazowej [m3],
Ibiok - końcowa wartość wskazania urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego [m3],
Ibiop - początkową wartość wskazania urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego [m3].
Wprowadzanie biogazu do dystrybucyjnej sieci gazowej wymaga ciągłej kontroli
kaloryczności gazu, okresowego sprawdzania zawartości substancji szkodliwych, ilości
biogazu, możliwa do wprowadzania do sieci dystrybucyjnej zależeć będzie od
zapotrzebowania gazu w punkcie zasilania. Należy jednak opracować system monitoringu
parametrów wtłaczanego biogazu, a przede wszystkim należy usprawnić monitorowanie:

zawartości siarki,

zawartości siloksanów,

elementów śladowych, które mogą mieć wpływ na zdrowie,

zawartości tlenu,

zawartości wodoru,

liczba metanowa (parametr związany ze spalaniem stukowym w silnikach, porównanie liczba oktanowa dla paliw płynnych).
25
5
BIOGAZOWNIE W POLSCE
5.1.1 DOSTĘPNOŚĆ SUBSTRATU I POTENCJAŁ BIOGAZU
Ogromną szansą rozwoju sektora biometanu / biogazu w Polsce jest duży potencjał
energetyczny krajowego rolnictwa. Teoretyczny potencjał surowcowy szacuje się na 5 mld m³
biogazu4. Potencjał ten zakłada wykorzystanie w pierwszej kolejności produktów ubocznych
rolnictwa, płynnych i stałych odchodów zwierzęcych oraz produktów ubocznych
i pozostałości przemysłu rolno - spożywczego. Równocześnie z wykorzystaniem tych
surowców przewiduje się prowadzenie upraw roślinnych, w tym określanych jako
energetyczne, z przeznaczeniem na substrat dla biogazowi. Jest to możliwe docelowo na
około 700 tys. ha, co pozwoliłoby na pełne zabezpieczenie krajowych potrzeb
żywnościowych oraz pozyskanie dodatkowych surowców niezbędnych do wytwarzania
biopaliw i biogazu rolniczego. Realny potencjał produktów ubocznych rolnictwa oraz
przemysłu rolno – spożywczego wynosi 1,7 mld m3 biogazu rocznie (847 ktoe, 35,6 PJ) 5.
Produkcja takiej ilości energii mogłoby spełnić zapotrzebowanie 1,2% w zużyciu energii
finalnej.
Instytut Energetyki Odnawialnej w ekspertyzie dla Ministerstwa Gospodarki z 2007 roku
podaje, że potencjał ekonomiczny biogazu na 2020 r. oceniany jest na 204 PJ, co odpowiada
6,6 mld m3 biogazu, a stanowi 4,6 % zużycia energii finalnej.
5.1.2 AKTUALNY STAN BIOGAZOWNI W POLSCE
W ostatnich latach w Polsce można zauważyć znaczny rozwój sektora biogazu. Ilość
jednostek wytwórczych biogazu zwiększyła się w ostatnich kilku latach prawie dwukrotnie,
co może świadczyć o opłacalności inwestycji oraz dostępności substratu. Obecnie w Polsce
funkcjonują 44 biogazownie (tab. 7) o łącznej wydajności instalacji 162 170 554 m3/rok,
zainstalowanej mocy elektrycznej wynoszącej 51,743 MWe oraz 50,985 MWt zainstalowanej
mocy cieplnej. Ilość obecnie produkowanego biogazu w porównaniu do potencjału jaki jest
możliwy do wykorzystania jest jednak nadal niewielka. Wpływa na to szereg barier
hamujących rozwój sektora biogazu w Polsce. Jedną z nich jest wciąż brak ustawy
o odnawialnych źródłach energii i oczekiwanie na nią potencjalnych inwestorów.
4
5
„Kierunki rozwoju biogazowi rolniczych w Polsce na lata 2010 – 2020”
„Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”
26
Tabela 7. Zarejestrowane biogazownie w Polsce6
Lp. Nazwa przedsiębiorstwa
Miejsce
Roczna wydajność
energetycznego
wykonywania
instalacji do
działalności
wytwarzania
biogazu
rolniczego
(m³/rok)
1.
Poldanor S.A.
Koczała
8 212 500
2.
Poldanor S.A.
Pawłówko
3 802 655
3.
Poldanor S.A.
Płaszczyca
2 299 500
4.
Poldanor S.A.
Nacław
2 299 500
5.
Poldanor S.A.
Świelino
2 299 500
6.
Poldanor S.A.
Uniechówek
4 100 200
7.
Poldanor S.A.
Giżyno
4 100 200
8.
Poldanor S.A.
Kujanki
1 124 470
9.
Biogaz Agri Sp. z o.o.
Niedoradz
631 000
10. Spółka Rolna Kalsk
Kalsk
5 000 000
Sp. z o.o.
11. Elektrownie Wodne Sp. Liszkowo
7 400 000
z o.o.
12. Biogaz Zeneris Sp.z.o.o. Skrzatusz
2 080 000
13. Eko - Energia Grzmiąca Grzmiąca
7 000 000
Sp. z o.o.
14. BIO-WAT Sp. z o.o.
Świnica
4 000 000
15. BIO-BUT Sp. z o.o.
Sośnicowice
2 470 915
16. Bioelektrownia
Uhnin
4 500 000
Sp. z o.o.
17. Bioenergy Project
Konopnica
9 353 755
Sp. z o.o.
18. Allter Power Sp. z o.o.
Mełno
6 200 000
19. Wikana Bioenergia
Piaski
3 906 960
Sp. z o.o.
20. AWW Wawrzyniak
Zbiersk
4 176 558
Sp. j.
Cukrownia
21. Biogal Sp.z.o.o.
Boleszyn
7 840 000
22. Gospodarstwo Rolne
Klępsk
4 633 117
Kargowa - Klępsk
Ryszard Maj
6
Zainstalowana moc
układu
elektryczna
(MWe)
cieplna
(MWt)
2,126
0,946
0,625
0,625
0,625
1,063
1,063
0,33
0,252
1,140
2,206
1,101
0,68
0,686
0,686
1,081
1,081
0,342
0,291
1,060
2,126
1,198
0,526
1,600
0,505
1,600
0,900
0,526
1,200
1,100
0,540
1,160
1,998
2,128
1,600
0,999
1,800
1,040
1,600
1,620
2,000
1,000
2,020
1,400
Agencja Rynku Rolnego
27
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
P.P.H.U. "SERAFIN"
Sp. z o.o.
Elektrociepłownia
Bartos Sp. z o.o.
Polskie Biogazownie
"Energy-Zalesie"
Sp. z o.o.
DOBITT ENERGIA
Sp. z o.o.
FARM FRITES Poland
S.A.
Südzucker Polska S.A.
DMG Sp. z o.o.
"BIO-POWER Sp. z o.o.
Cargill Poland Sp. z o.o.
Biogazownia Rypin
Sp. z o.o.
Minex-Invest Sp.z.o.o.
"EKOENERGIA WKM"
Sp. z o.o.
Nadmorskie Elektrownie
Wiatrowe Darżyno
Sp. z o.o.
Zakład UsługowoHandlowy
„Wojciechowski"
Zdzisław
Wojciechowski
EL-KA Sp.z.o.o.
BIOGAZ Przemysław
"Łąkrol" Sp.z.o.o
PFEIFER&LANGEN
GLINOJECK S.A.
Zakład Usługowo –
Handlowy
„Wojciechowski”
Zdzisław
Wojciechowski
Elektrownia Biogazowa
„Borzęciczki” Sp. z o.o.
Agro Bio Sp. z o.o.
Szklarka
Myślniewska
Piekoszów
3 000 000
0,660
0,640
2 464 000
0,800
0,855
Domaszowice
8 000 000
2,000
2,016
Liszkowo
7 400 000
2,126
1,198
Lębork
3 500 000
1,200
1,223
Strzelin
Koczergi
Zaścianki
Kobierzyce
Rypin
5 173 875
3 900 000
3 500 000
1 300 000
6 811 090
2,000
1,200
1,200
0,526
1,875
2,065
1,300
1,251
0,581
1,813
Łęguty
Orchówek
4 561 200
3 500 000
1,200
1,063
1,220
1,299
Darżyno
7 700 000
2,400
2,448
Opoczno
1 883 314
0,500
0,646
Byszewo
Resko
4 400 000
7 000 000
1,00
1,600
1,201
1,600
Glinojeck
7 305 840
1,560
a
Opoczno
1 883 314
0,500
0,646
Borzęciczki
3 600 000
1,200
1,320
Kętrzyn
1 680 000
0,400
0,445
28
„Eco – Progres”
Sp. z o.o.
44. Ośrodek Hodowli
Zarodowej „Gajewo”
Sp. z o.o.
Razem :
43.
Giże
4 240 000
1,063
1,104
Tragamin
2 880 000
0,800
0,789
162 170 554
51,743
50,985
5.1.3 BUDOWA NOWYCH BIOGAZOWNI ROLNCZYCH W POLSCE
W latach 2015 – 2018 przewidywana jest realizacja następujących biogazowni:











Rzędów – bio-elektrownia 9,6 MW – oddanie 2015 r. – uruchomienie 2016 r.
Starachowice – bio-elektrownia 7 MW w tym 3 MW biogazownia – odanie 2016 r. –
uruchomienie 2017 r.
Łoninów – bio-elektrownia 2 MW, biogazownia 1 MW – oddanie 2016 r. –
uruchomienie 2017 r.
Kopaniny – bio-elektrownia 3 MW – oddanie 2017 r. – uruchomienie 2018 r.
Końskie – bio-elektrownia 1 MW – oddanie 2017 r. – uruchomienie 2018 r.
Gnojno – bio-elektrownia 2 MW – oddanie 2016 r. – uruchomienie – 2017 r.
Wielopol – bio-elektrownia 2 MW
Pokutulsko - PHU Rolpako Sp. z o.o. –– 0,5 MW
Bara – Poldanor S.A. – 0,3 MW
Tychowo – Biogas Kikowo Sp.j. – 0,5 MW
Jezierzyce – Jabro Sp. z o.o. – 1 MW
Znaczny rozwój instalacji biometanu w Polsce nie jest możliwy bez odpowiedniej legislacji
(Ustawa o OŹE), jednakże jeśli projekty związane z biometanem odniosą sukces to
w najbliższym czasie zostaną wybudowane punkty wtłaczania biometanu do sieci gazowej
oraz instalacje do dystrybucji CNG.
5.1.4 PRODUKCJA BIOGAZU ROLNICZEGO
Biogazownie rolnicze obecnie wytwarzają energię elektryczną oraz ciepło. W 2011 r. ilość
wytworzonego biogazu rolniczego wynosiła 36,64 mln m3, ilość wytworzonej energii
elektrycznej wynosiła 73,43 GWh, zaś ilość wytworzonego ciepła wynosiła 82,63 GWh.
W 2012 r. ilość wytworzonego biogazu rolniczego wyniosła 73,14 mln m3, ilość wytworzonej
energii elektrycznej - 141,79 GWh zaś ilość wytworzonego ciepła - 158,64 GWh.
Z przedstawionych danych wynika, że produkcja wytworzonego biogazu rolniczego w latach
2011 – 2012 wzrosła dwukrotnie. Wskazuje to na znaczny rozwój tego sektora
energetycznego w Polsce.
29
Tabela 8 Produkcja biogazu rolniczego, energii elektrycznej i ciepła z biogazu rolniczego
w latach 2011 - 2012
Rok
Ilość wytworzonego
Ilość energii
Ilość ciepła
biogazu rolniczego
elektrycznej
wytworzonego
wytworzonej z biogazu z biogazu rolniczego
3
[mln m ]
rolniczego [GWh]
[GWh]
2011 r.
36,64
73,43
82,63
2012 r.
73,14
141,79
158,64
I półrocze 2013 r.
52,53
106,80
121,54
Rys. 10. Komory fermentacyjne biogazowni
Dla porównania przytoczono wielkości dotyczące biogazwni w Niemczech. Opierając się na
danych statystycznych z niemieckiego portalu statystycznego, w Niemczech, w październiku
2013 funkcjonowało ponad 7 500 biogazowni rolniczych o zainstalowanej łącznej mocy
równej 3,5 GW (cieplnej i elektrycznej) (źródło: Quelle: Fachverband Biogas). W tym samym
czasie w Polsce funkcjonowało 38 biogazowni o łącznej mocy zainstalowanej ogółem
wynosiła 93 MW. Liczba biometanowni w Niemczech w październiku 2013 r. wynosiła 127
o wydajności 80 Nm3/h każda. W Polsce do tej pory nie powstała instalacja do
uszlachetniania biogazu.
5.1.5 WYKAZ SUROWCÓW ZUŻYTYCH DO PRODUKCJI BIOGAZU
Do produkcji biogazu niezbędny jest odpowiednio dobrany substrat jak również bakterie,
które bezpośrednio wpływają na fermentację. Tabela 9 przedstawia wykaz surowców
wykorzystanych do produkcji biogazu rolniczego w latach 2011 – 2012.
30
Tabela 9. Wykaz surowców zużytych do produkcji biogazu rolniczego w latach 2011 - 2012
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Rodzaj surowca zużytego
produkcji biogazu rolniczego
do
Gnojowica
kiszonka z kukurydzy
wywar pogorzelniany
wysłodki
pozostałości z warzyw i owoców
mieszanina lecytyny i mydeł
pulpa ziemniaczana
serwatka
kiszonka z traw
kiszonka ze zbóż
obornik
oleje roślinne
zielonka
treści żołądkowe
osady białkowe
płynne resztki pszenne
zboże
odpady poubojowe
szlamy
z
rafinacji
oleju
rzepakowego
20. mąka, bułka, panierka
21. szlamy białkowo - tłuszczowe
22. odpady tłuszczowe
23. popłuczyny czekoladowe
24. gliceryna
25. odpadowa masa roślinna
26. osady drożdżowe
27. słoma
28. osady z przetwórstwa produktów
roślinnych
29. przeterminowana żywność
30. tłuszcze
Łącznie
Ilość surowca zużytego do produkcji
biogazu rolniczego
(w tonach)
Łącznie 2011 r.
Łącznie 2012 r.
265 960,79
108 876,14
30 465,11
6 922,45
10 984,35
8 906,87
7 258,49
1 933,00
7 217,10
5 973,80
11 640,53
0,00
0,00
1 278,30
0,00
0,00
1 611,77
0,00
0,00
349 173,12
241 641,63
146 607,49
36 409,11
102 383,65
2 086,42
6 668,13
12 775,44
1 683,17
348,48
23 477,30
1,08
1 947,31
1 056,62
1 020,08
864,79
690,78
685,56
644,98
101,71
0,00
285,65
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
450,40
384,76
305,17
303,58
302,71
292,98
230,08
153,45
50,06
0,00
0,00
469 416,06
36,54
15,50
932 690,37
31
Dominującym substratem biogazowni w Polsce pozostają: gnojowica, kiszonka z kukurydzy,
wywar pogorzelniany oraz pozostałości z warzyw i owoców.
Rys. 11. Zbiornik biogazu i instalacja do spalania jego nadmiaru
32
6
BARIERY WYKORZYSTANIA BIOMETANU I MECHANIZMY
REALIZACJI CELÓW
W Polsce istnieje wiele barier produkcji biogazu/biometanu, a są nimi:

decyzje lokalizacyjne budowy oraz sieci biogazowej są uciążliwe i długotrwałe
(Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego nie uwzględniają instalacji
z OŹE),

należy odrolnić ziemię przed budową biogazowni,

brak gwarancji/priorytetu przyłączenia elektrowni na biogaz do sieci
elektroenergetycznej i biogazowni do sieci gazowej,

procedura pozyskania warunków przyłącza są długie do 150 dni bez względu na
wielkość instalacji,

mało stabilny system certyfikatów oraz niska ich cena,

nieuregulowana kwestia wykorzystania masy pofermentacyjnej do nawożenia upraw,
nawet jeśli instalacja przetwarza tylko surowce pochodzenia rolniczego (rośliny
i odchody zwierzęce),

konieczne są badania masy pofermentacyjnej w celu wykorzystania jej jako nawóz,

brak uregulowania kwestii możliwości przekazywania masy pofermentacyjnej osobom
fizycznym,

brak zaplecza technicznego, merytorycznego, słaba infrastruktura sieci gazowej,
elektroenergetycznej, nie wspominając o ciepłowniczej,

brak dostępu do informacji o zasadzie działania biogazowni,

niechęć społeczeństwa do inwestycji na bazie biogazu.
33
Rys. 12. Dystrybutor CNG
34
7
PROJEKCJA PRODUKCJI BIOMETANU W POLSCE WG
OSZACOWANIA PROJEKTU GREENGASGRIDS
Obecnie w Polsce nie istnieją zakłady uszlachetniające biogaz do parametrów gazu ziemnego.
Pierwsze instalacje przewidywane są na 2015 rok. Natomiast zapotrzebowanie na gaz ziemny
w Polsce będzie systematycznie wzrastać, osiągając w 2030 roku wartość 200 TWh7.
Raport „Biomethane Market Matrix”8 wskazuje, że technologia fermentacji beztlenowej
i przemysłu biogazowego ma dużą możliwość rozwoju w Europie, natomiast Polska
w rankingu krajów partnerskich projektu GreenGasGrids znajduje się w grupie państw
z dobrymi warunkami rozwoju rynku biometanu. Brak wsparcia finansowego oraz prawnego
dla właścicieli biogazowni chcących zatłaczać biometan do sieci jest główną przyczyną nie
rozwijania się tego sektora.
W metodyce oszacowania produkcji biometanu w Polsce do 2030 roku, potencjał biometanu
został obliczony na podstawie dostępności zasobów – początkowo z upraw, następnie
z wszystkich dostępnych zasobów.
Potencjał upraw rolnych stanowiących substraty fermentacji beztlenowej w krajach
partnerskich został oszacowany na podstawie wielkości gruntów uprawowych. Otrzymane
wielkości porównano z wartościami dla kraju odniesienia (Wielka Brytania), uzyskując
współczynnik skali. Potencjał biometanu obliczono z uwzględnieniem dostępności takich
źródeł jak: ścieki, resztki pożniwne (słoma), uprawy lignocelulozowe, odpady spożywcze,
odpady biodegradowalne i odpady przetwórstwa spożywczego. Wielkości produkcji
biometanu wyskalowano ze względu na wielkość populacji. Wyniki przedstawiono na rys. 13,
w odniesieniu do przewidywanego zapotrzebowania na gaz ziemny.
7
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, dokument przyjęty przez Radę Ministrów
w dniu 10 listopada 2009 roku.
8
www.greengasgrids.eu/
35
200
TWh
150
100
143,049
139,56
151,19
0
2006
0
2010
1,58
2015
187,243
200,036
6,08
10,58
14,63
2020
2025
2030
168,635
50
0
Lata
Zapotrzebownie na gaz ziemny
Prognoza produkcji biometanu
Rys. 13. Zapotrzebowanie na gaz ziemny i prognoza produkcji biometanu, wg. oszacowania
projektu GreenGasGrids
Udział biometanu ma szanse być istotny w pokryciu zapotrzebowania krajowego na gaz
ziemny wynosząc 7% w 2030 roku.
36
8
PODSUMOWANIE
Rozwój rynku biometanu w Polsce zależny jest od czynników ekonomicznych. Niezbędne dla
rozwoju tego sektora są systemy wsparcia finansowego dla inwestorów i przedsiębiorców.
Rozwój biogazowni rolniczych oraz możliwości wykorzystania biogazu rolniczego ogranicza
szereg barier społecznych, instytucjonalnych, prawnych i ekonomicznych. Rozwój biogazowi
w Polsce oparty będzie zasadniczo na usunięciu barier instytucjonalno - prawnych oraz
odpowiednio dobranych bodźcach ekonomicznych, które wpłyną na powstanie rynku usług
i zaplecza technicznego dla instalacji biogazowych. Za rozwojem tego nośnika energii,
wytworzonego w biogazowniach rolniczych, do gazowych sieci dystrybucyjnych przemawia
z jednej strony rachunek ekonomiczny i ekologiczny związany z ograniczeniem strat
występujących przy przetwarzaniu gazu na energię elektryczną i cieplną, a z drugiej strony
możliwość dostaw tego nośnika energii, m.in. dla gospodarstw domowych na wsiach
i w małych miasteczkach.
Struktura polskiego systemu gazowniczego w znacznym stopniu różni się od systemów
gazowniczych zachodnioeuropejskich, a możliwości wprowadzania do sieci dystrybucyjnej
biometanu produkowanego w biogazowniach wydają się wciąż w Polsce ograniczone.
Biometan powinien być traktowany nie jako paliwo konkurencyjne, ale jako jeden ze
sposobów dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego.
37
Mapa Drogowa Rozwoju Rynku Biometanu w Polsce
2014
Autorzy: Ryszard Wnuk, Bartłomiej Asztemborski
Raport dostępny na stronie KAPE S.A.
www.kape.gov.pl
38