PL - European External Action Service

PROC HR(2011) 018
EUROPEJSKA SŁUŻBA DZIAŁAŃ ZEWNĘTRZNYCH
GREFFE – Sekretariat Rady Zarządzającej ESDZ
Sprawozdanie wysokiej przedstawiciel do Parlamentu Europejskiego, Rady
i Komisji
22 grudnia 2011 r.
PROC HR(2011) 018
PL
1
Europejska Służba Działań Zewnętrznych
Sprawozdanie wysokiej przedstawiciel do Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji
Wprowadzenie
1. Wejście w życie decyzji Rady określającej organizację i zasady funkcjonowania
Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w lipcu 2010 r1. zapoczątkowało nowy
intensywny i ambitny etap w budowaniu znaczenia UE w dziedzinie polityki
zagranicznej i stosunków zewnętrznych. Będące jednym z głównych celów traktatu z
Lizbony stworzenie nowej służby pod zwierzchnictwem wysokiego przedstawiciela w
dniu 1 stycznia 2011 r., stanowiło ważny krok w umacnianiu zdolności
instytucjonalnej UE, by podołać wyzwaniom w tej dziedzinie. Powodzenie działania
tej służby zależy od trwałego wsparcia politycznego i zbiorowego zaangażowania
państw członkowskich i instytucji UE. Zostało to jednoznacznie podkreślone w
niedawnym dokumencie roboczym wydanym przez 12 ministrów spraw
zagranicznych, a także wynika z prac Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji.
2. Niniejsze sprawozdanie, przedstawione zgodnie z art. 13 ust. 2 decyzji o ESDZ,
obejmuje funkcjonowanie ESDZ w pierwszym roku jej działania oraz omawia stojące
przed nią wyzwania. Zgodnie ze wspomnianym przepisem w raporcie należy w
szczególności uwzględnić kwestie wykonania instrukcji wydawanych delegaturom UE
przez ESDZ i Komisję (art. 5 ust. 3), rolę delegatur w zakresie wspierania państw
członkowskich w ich stosunkach dyplomatycznych i ich rolę w zapewnianiu
obywatelom Unii ochrony konsularnej (art. 5 ust. 10) oraz kwestie dotyczące
zarządzania instrumentami i programowaniem w obszarze działań zewnętrznych (art.
9).
Kontekst polityczny
3. ESDZ rozpoczęła działalność w szczególnie wymagającym kontekście politycznym i
gospodarczym. Scena międzynarodowa zdominowana była przez światowy kryzys
gospodarczy i napięcia w strefie euro, na co nałożyły się wydarzenia arabskiej wiosny.
Organy administracji publicznej w Europie znajdują się pod ostrą presją budżetową,
co ma konsekwencje dla służb dyplomatycznych państw członkowskich. Można sobie
wyobrazić właściwszy moment na tworzenie nowej służby odpowiedzialnej za
stosunki zewnętrzne Unii.
4. Skala wyzwań wymaga zdecydowanego i spójnego działania ze strony UE, a zatem
konieczne jest stworzenie warunków, aby ESDZ mogła w pełni ogrywać rolę
przewidzianą dla niej w traktacie z Lizbony. Oznacza to merytoryczną realizację
agendy we wszystkich dziedzinach polityki zagranicznej i nadanie jej widoczności
poprzez wykorzystanie pełnej gamy instrumentów polityki i posiadanych atutów.
Wydana w maju rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie statusu UE
podkreśla międzynarodowe wsparcie dla UE w wypełnianiu tej roli. Rola ta nabiera
szczególnego znaczenia za pomocą sieci 140 delegatur o światowym zasięgu.
1
Decyzja Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r.
PL
2
Działania ESDZ coraz bardziej opierają się na delegaturach, nie tylko poprzez ich
wzrastający wkład w działania polityczne, dyplomatyczne i związane z wdrażaniem
polityk, ale także w związku ze wsparciem, jakie delegatury zapewniają państwom
członkowskim, w tym poprzez wspólne przygotowywanie sprawozdań, a w
przyszłości również wspólne programowanie pomocy na rzecz rozwoju. W sytuacji
gdy krajowe służby dyplomatyczne stopniowo zmniejszają zasoby, by skoncentrować
się na priorytetach krajowych, wartość dodana delegatur polega na zapewnianiu
właściwej reprezentacji UE na całym świecie. Nie chodzi przy tym o zastąpienie
krajowych służb dyplomatycznych, ale wykorzystanie zasobów w sposób bardziej
skuteczny i efektywny pod względem kosztów .
5. ESDZ stwarza jedyną dotychczas możliwość wzniesienia się ponad debatę na temat
ratyfikacji traktatu z Lizbony poprzez nadanie nowego znaczenia działaniom
zewnętrznym UE i pomimo przejściowych trudności związanych z tworzeniem tej
nowej służby, tak właśnie dzieje się w szeregu kluczowych dziedzin:
PL
•
Arabska wiosna jest dla polityki zagranicznej zarówno wyzwaniem, jak i
wyjątkową szansą. Wydarzenia arabskiej wiosny zmusiły instytucje UE do
połączenia różnych narzędzi, jakimi obecnie dysponujemy – a przecież na
takie właśnie potrzeby utworzono stanowisko wysokiego przedstawiciela i
ESDZ. Wspólne platformy kryzysowe umożliwiły ESDZ i Komisji
koordynację natychmiastowej reakcji na kryzys w Libii i Tunezji oraz
rozwiązywanie sytuacji wymagających natychmiastowego działania. ESDZ
ściśle współpracowała z Komisją w celu opracowania kompleksowej strategii
UE dotyczącej arabskiej wiosny, którą przedstawiono w wydanym w marcu
komunikacie pt. „Partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu z
południowym regionem Morza Śródziemnego”, uzupełnionym następnie w
maju przez poprawioną strategię sąsiedztwa opartą na podejściu polegającym
na pomocy proporcjonalnej do podjętych działań. W kontekście działań
związanych z wydarzeniami arabskiej wiosny UE zweryfikowała swoje
priorytety i skoncentrowała się na kwestiach sprawowania rządów,
zatrudnienia i młodzieży. UE przeznaczy na nie dodatkową kwotę w
wysokości do 1 mld EUR (na lata 2011-2013 dla krajów południowego
regionu Morza Śródziemnego przeznaczono już kwotę 3,5 mld EUR).
•
ESDZ i wysoka przedstawiciel przyjęły proaktywną rolę w
międzynarodowych działaniach koordynacyjnych prowadzonych wspólnie
z ONZ, Ligą Państw Arabskich oraz innymi ważnymi stronami, jak np. Turcją.
W trakcie kryzysu w Libii wysoka przedstawiciel skupiła ONZ i organizacje
regionalne (UE, Ligę Państw Arabskich, Unię Afrykańską i OWI), w tzw.
„grupie kairskiej” i aktywnie uczestniczyła w grupie kontaktowej ds. Libii.
Działania te przyczyniły się do uzgodnienia przez wspólnotę międzynarodową
reakcji na kryzys w Libii. Wysoka przedstawiciel kilkakrotnie odbyła podróż
do Libii, a w Trypolisie otwarto delegaturę UE. Powołano międzynarodową
grupę zadaniową, skupiającą UE, państwa trzecie i międzynarodowe instytucje
finansowe, której zadaniem było zwiększyć spójność międzynarodowego
wsparcia na rzecz państw w południowym regionie Morza Śródziemnego
znajdujących się w okresie transformacji. W wyniku wrześniowego
posiedzenia tej grupy w Tunisie, któremu przewodniczyli wspólnie premier
Tunezji i wysoka przedstawiciel, dla Tunezji przeznaczono wsparcie w ogólnej
3
wysokości ok. 4 mld EUR na lata 2011-2013. Koordynacja – zarówno
wewnątrz UE, jak i z partnerami międzynarodowymi – jest kluczowym
elementem mandatu nowego specjalnego przedstawiciela Unii Europejskiej w
południowym regionie Morza Śródziemnego. Trwają obecnie prace nad
powołaniem grup zadaniowych wspólnie z innymi państwami.
PL
•
Arabska wiosna uwidoczniła pilny charakter bliskowschodniego procesu
pokojowego. UE przemówiła silniejszym głosem w ramach tego procesu,
zwłaszcza poprzez swoje dążenia do bardziej aktywnej roli kwartetu
bliskowschodniego: w 2011 r. odbyły się trzy spotkania liderów (w
Monachium, Waszyngtonie i Nowym Jorku), około 12 spotkań wysłanników,
w tym cztery ze stronami konfliktu (oddzielnie). W oświadczeniu kwartetu
bliskowschodniego z dnia 23 września (Nowy Jork) przedstawiono
perspektywy i określono terminy wznowienia negocjacji, które oczekiwane jest
do końca 2012 r. Wysłannicy następnie dwukrotnie spotkali się ze stronami w
celu podjęcia dyskusji merytorycznych (trzecie posiedzenie ma odbyć się 14
grudnia).
•
Wysoka przedstawiciel pełni nadal wiodącą rolę w międzynarodowych
wysiłkach zmierzających do znalezienia dyplomatycznego rozwiązania
irańskiej kwestii jądrowej, działając nie tylko w imieniu całej UE-27, ale na
mocy mandatu od Rady Bezpieczeństwa ONZ, również w imieniu Stanów
Zjednoczonych, Rosji i Chin. Dążeniem tych działań jest przekonanie Iranu do
wykazania gotowości do podjęcia procesu budowy zaufania w celu
rozwiązania wszystkich wątpliwości, jakie budzi prowadzony przez ten kraj
program jądrowy. Ustalenia MAEA dotyczące irańskich działań na rzecz
rozwoju wojskowej technologii jądrowej były podstawą do przyjęcia przez
Radę Zarządzającej MAEA rezolucji, w której wyrażono głębokie i rosnące
obawy co do tych prac. Zgodnie z podejściem dwutorowym UE nieustannie
wzmacniała obowiązujące sankcje i jest obecnie w trakcie opracowywania
dodatkowych środków, w tym w sektorze finansowym, transportu i sektorze
energetycznym, w celu zapewnienia ich przyjęcia przez Radę na początku
2012 r. Unia Europejska również bacznie śledziła niepokojącą sytuację w
zakresie praw człowieka w tym kraju.
•
W Rogu Afryki ESDZ prowadziła operacje WPBiO i koordynowała
dostarczanie pomocy. Operacja EUNAVFOR Atalanta walczy z piractwem;
ponadto poprzez swoją misję szkoleniową w Ugandzie (EUTM) UE pomaga
Somalii w szkoleniach sił bezpieczeństwa i z powodzeniem przyczyniła się do
przeszkolenia ok. 1800 somalijskich żołnierzy, którzy dołączyli do AMISOM
– sił pokojowych Unii Afrykańskiej w Somalii, finansowanych w głównej
mierze przez UE. Należy zauważyć, że UE, która od początku tego roku
przekazała 700 mln EUR, jest największym dawcą pomocy humanitarnej na
rzecz Rogu Afryki. Wysoka przedstawiciel zaproponowała powołanie SPUE
dla Rogu Afryki w celu rozwiązania wielu aspektów złożonej sytuacji w tym
regionie.
•
Na wniosek Rady Europejskiej i w ścisłej koordynacji z Komisją i Radą ESDZ
bierze udział w procesie opracowania skuteczniejszej polityki UE w stosunku
do najważniejszych partnerów strategicznych. Jej zaangażowanie
przyczyniło się do bardziej ukierunkowanych i merytorycznych spotkań na
4
szczycie i innych spotkań na wysokim szczeblu z udziałem przedstawicieli
tych państw, jak również bardziej aktywnej współpracy w innych obszarach
będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.
•
UE zachowała decydujący udział w rozwiązywaniu złożonych politycznych
napięć na Bałkanach Zachodnich, zwłaszcza poprzez wspieranie dialogu
między Serbią a Kosowem i promowanie stabilizacji w Bośni i Hercegowinie.
W perspektywie bardziej ogólnej ESDZ blisko współpracuje z Komisją w
ramach procesu przedakcesyjnego obejmującego kraje z perspektywą
członkostwa w UE.
•
Nastąpiła również znaczna poprawa zdolności reagowania kryzysowego
ESDZ, w tym dzięki stworzeniu sztabu zarządzania kryzysowego, którego
przewodnictwo sprawuje wysoki przedstawiciel lub wykonawczy sekretarz
generalny. Sztab ten koordynuje środki związane z zapobieganiem kryzysom,
gotowością na sytuacje kryzysowe i zdolnością reagowania we wszelkich
sytuacjach kryzysowych. W odpowiedzi na poszczególne kryzysy sztab
zarządzania kryzysowego będzie, w razie konieczności, powoływał platformy
kryzysowe, w których będą uczestniczyć wszystkie właściwe służby ESDZ,
jak również służby Komisji i Sekretariatu Rady. ESDZ powołała ponadto
niedawno nowe centrum analiz informacji w celu zapewnienia stałego (24/7)
kontaktu i wymiany informacji dla wsparcia departamentów w centralnej
siedzibie, w delegaturach UE oraz innych wewnętrznych i zewnętrznych
zainteresowanych podmiotów. Centrum, którego pracę koordynuje dyrektor
zarządzający ds. reagowania kryzysowego, udowodniło już swą przydatność w
działaniach podjętych przez UE na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Libii i
Jemenie. ESDZ dąży do umacniania pozycji UE w innych regionach objętych
kryzysem, w tym w szczególności w rozwiązywaniu zmieniających się
problemów w Afganistanie i Syrii.
6. Powyższe przykłady mają na celu zilustrowanie szerokiego wachlarza i zakresu
geograficznego działań ESDZ. Są to jednak tylko wybrane elementy znacznie szerszej
perspektywy, z której wynika, że UE jest coraz bardziej obecna i aktywna na
wszystkich głównych polach polityki zagranicznej. Wiele z nich znacznie wykracza
poza granice tradycyjnej dyplomacji, w coraz większym stopniu dotycząc polityk,
które są zarządzane na szczeblu UE lub mają istotny wymiar UE, w tym światowego
ładu finansowego, zmiany klimatu i bezpieczeństwa energetycznego, migracji i
ograniczania ubóstwa, nierozprzestrzeniania i rozbrojenia, walki z terroryzmem oraz
promowania praw człowieka i demokracji. We wszystkich tych obszarach ESDZ może
wspierać potencjał UE do wnoszenia wartości dodanej poprzez spójne wykorzystanie
wszystkich krajowych i unijnych instrumentów polityki, w bliskiej współpracy z
państwami członkowskimi i służbami Komisji.
7. W rozwijaniu tych nowych dziedzin działania ESDZ przyświecało oświadczenie
wysokiej przedstawiciel dotyczące odpowiedzialności politycznej, które załączono do
decyzji o ESDZ, oraz art. 36 Traktatu o Unii Europejskiej. Wysoka przedstawiciel i
wysocy rangą urzędnicy ESDZ bardzo aktywnie wspierali prace Parlamentu
Europejskiego poprzez regularny udział w debatach plenarnych i posiedzeniach
komisji parlamentarnych oraz posiedzeniach delegacji do spraw stosunków z
państwami trzecimi. Weszły w życie nowe ustalenia dla Komisji Spraw
PL
5
Zagranicznych nakładające obowiązek wymiany poglądów z niektórymi nowo
mianowanymi szefami delegatur oraz specjalnymi przedstawicielami UE.
8. Wysoka przedstawiciel za pośrednictwem zespołu ds. koordynacji wyborów zacieśniła
współpracę z Parlamentem Europejskim w sprawie określania i planowania misji
obserwacji wyborów, w tym wyboru głównych obserwatorów. ESDZ przekazywała
Parlamentowi Europejskiemu szybkie i kompleksowe informacje na temat postępów w
negocjacjach dotyczących międzynarodowych umów objętych art. 218 Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej i aktywnie opracowywała ustalenia dotyczące
wymiany z Parlamentem informacji szczególnie chronionych w ramach specjalnej
komisji posłów posiadających poświadczenie bezpieczeństwa. Podobnie, tempa
nabrały wspólne spotkania konsultacyjne na temat budżetu WPZiB, a ESDZ aktywnie
dzieliła się nowymi pomysłami na temat przyszłości instrumentów pomocy
zewnętrznej i priorytetów określonych w kolejnych wieloletnich ramach finansowych.
Delegatury UE aktywnie reagowały na potrzeby Parlamentu Europejskiego
pojawiające się w dziedzinie kontaktów z państwami trzecimi i z instytucjami
międzynarodowymi, w szczególności przy okazji oficjalnych wizyt przedstawicieli
Parlamentu Europejskiego. ESDZ udało się również poprawić zdolności współpracy z
parlamentami narodowymi w państwach członkowskich.
Zadania przewidziane w traktacie z Lizbony
9. Najważniejsze nowe rozwiązania wprowadzone przez traktat z Lizbony to
przeniesienie obowiązków w dziedzinie polityki zagranicznej z rotacyjnej prezydencji
UE na wysokiego przedstawiciela wspieranego przez ESDZ; nałożenie na wysokiego
przedstawiciela odpowiedzialności za zapewnienie spójności działań zewnętrznych
UE (również w ramach sprawowanej przez niego funkcji wiceprzewodniczącego
Komisji), poprzez koordynację polityk w zakresie stosunków zewnętrznych w ramach
Komisji oraz ustanowienie delegatur UE w ramach ESDZ pod zwierzchnictwem
wysokiego przedstawiciela. Odnotowano znaczne postępy we wszystkich
wymienionych dziedzinach.
Obowiązki prezydencji
10. Wysoka przedstawiciel przejęła przewodnictwo Rady do Spraw Zagranicznych, jak
również posiedzeń Rady Ministrów Obrony i Ministrów ds. Polityki Rozwoju. Oprócz
tego stała się ona odpowiedzialna za obowiązki instytucjonalne i przedstawicielskie
poprzednio wykonywane przez Sekretarza Generalnego/Wysokiego Przedstawiciela,
komisarza ds. stosunków zewnętrznych i ministra spraw zagranicznych w rotacyjnej
prezydencji.
11. Zgodnie z art. 4 ust. 4 decyzji o ESDZ wysoka przedstawiciel powołała
przewodniczącego Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa w Radzie i
przewodniczących 16 innych geograficznych i tematycznych grup roboczych Rady
zajmujących się dziedziną WPZiB i stosunków zewnętrznych. Wysoka przedstawiciel
(WP) z pomocą ESDZ przygotowuje również i przedstawia deklaracje WP w imieniu
UE, które zastąpiły dawne „deklaracje prezydencji w imieniu UE”, oraz oświadczenia
WP, zastępujące oświadczenia prezydencji (jak również oświadczenia uprzednio
przedstawiane przez SG/WP i komisarza ds. stosunków zewnętrznych), i odpowiada
za koordynację działań w dziedzinie WPZiB. W okresie od 1 stycznia do 9 listopada
PL
6
2011 r. wydano 504 dokumenty, w tym 78 deklaracji WP w imieniu Unii
Europejskiej, 279 oświadczeń WP, 102 oświadczenia rzecznika WP i 45 lokalnych
oświadczeń UE. WP i ESDZ przejęły również prowadzenie i organizację dialogu
politycznego, którym wcześniej zajmowała się rotacyjna prezydencja Rady na
poziomie WP, dyrektorów politycznych i wyższych urzędników. Ministrowie spraw
zagranicznych państw członkowskich i komisarze odgrywają istotną rolę we
wspieraniu WP w przypadkach, gdy nie jest ona w stanie wypełniać zobowiązań. UE
prowadzi rocznie około 80 dialogów politycznych na szczeblu ministerialnym z
państwami trzecimi lub organizacjami.
12. Te nowe zadania są wspierane przez dynamiczny wydział koordynacji polityki w
ESDZ, podlegający bezpośrednio Radzie Zarządzającej. Przyczyniły się one
zasadniczo do pomyślnego zarządzania przez ESDZ pracami Rady w obszarze
WPZiB, w tym z coraz większym naciskiem na długoterminowe planowanie
strategiczne i przygotowanie programów działań. Utrzymywane są regularne kontakty
na różnych poziomach z państwami członkowskimi sprawującymi prezydencję
rotacyjną oraz z innymi państwami członkowskimi reprezentującymi UE na poziomie
lokalnym.
Spójność stosunków zewnętrznych UE
13. Obowiązki wysokiej przedstawiciel w zakresie przewodniczenia i koordynacji prac
Rady są połączone z jej rolą wiceprzewodniczącej Komisji. Takie rozwiązanie w
naturalny sposób przyczynia się do spójności działań zewnętrznych UE, tym bardziej,
że w ramach ESDZ postanowiono utrzymać komórki odpowiadające za poszczególne
obszary geograficzne, które stanowią główne źródło wiedzy i informacji na temat
poszczególnych krajów, również dla przewodniczącego Rady Europejskiej oraz
przewodniczącego Komisji i innych komisarzy. W okresie od 1 stycznia do 30
września ESDZ odpowiedziała na 937 wniosków o udzielenie informacji: 243 dla WP,
67 dla przewodniczącego Van Rompuya, 125 dla przewodniczącego Barroso i 235 dla
komisarza Füle. Wartość takiej koordynacji widać najwyraźniej podczas
przygotowywania spotkań na szczycie i innych spotkań na wysokim szczeblu, w
których ESDZ odgrywa główną rolę. W ramach Komisji ESDZ jest w pełni włączona
do procesu konsultacji pomiędzy służbami i ma dzięki temu możliwość wkładu w
dyskusję na każdy temat, który może mieć wpływ na dziedzinę stosunków
zewnętrznych. Od czasu utworzenia ESDZ zarówno Komisja, jak i – w szerszym
zakresie – Sekretariat Rady, rozbudowały swoje służby centralne odpowiedzialne za
koordynację kwestii dotyczących stosunków zewnętrznych.
14. Art. 13 ust. 2 decyzji ESDZ zobowiązuje wysoką przedstawiciel do przedstawiania
sprawozdania na temat przebiegu uzgodnień dotyczących współpracy między ESDZ i
służbami Komisji w zarządzaniu zewnętrznymi instrumentami finansowymi, w
szczególności w odniesieniu do programowania pomocy. Na obecnym etapie cyklu
programowania jest zbyt wcześnie, aby ocenić rolę ESDZ i służb Komisji w
przygotowaniu decyzji Komisji w odniesieniu do przydziałów finansowych,
krajowych dokumentów strategicznych i krajowych programów orientacyjnych w
ramach głównych instrumentów pomocy zewnętrznej (Instrument Współpracy na
rzecz Rozwoju, Europejskiego Funduszu Rozwoju, Europejskiego Instrumentu na
rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka, Europejskiego Instrumentu
Sąsiedztwa i Partnerstwa, Instrumentu na rzecz Współpracy z Państwami
PL
7
Uprzemysłowionymi). Wynika to z faktu, że teksty obecnych wieloletnich ram
finansowych i 10. EFR były w znaczniej mierze już ustalone, gdy tworzono ESDZ.
Istnieje jednak ścisła współpraca między ESDZ a Komisją w zakresie przygotowań do
kolejnych wieloletnich ram finansowych, zarówno przy opracowywaniu wniosków w
sprawie nowych instrumentów finansowych, jak i innych dokumentów strategicznych,
w szczególności niedawno ogłoszonego komunikatu Komisji na temat przyszłości
unijnej polityki rozwoju.
15. W Komisji została powołana nowa służba ds. instrumentów polityki zagranicznej pod
bezpośrednim zwierzchnictwem wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej, która
odpowiada za realizację budżetu WPZiB oraz środki krótkoterminowe w ramach
Instrumentu na rzecz Stabilności. Biorąc pod uwagę ograniczenia, współpraca między
tą służba a odpowiednimi wydziałami ESDZ jest zadowalająca, ale nadal istnieją
problemy z zapewnieniem wystarczającej elastyczności i zdolności reagowania w
realizacji pilnych środków w sytuacjach kryzysowych przy uwzględnieniu ograniczeń
rozporządzenia finansowego. Po przeprowadzce ESDZ do nowej siedziby służba ta
będzie ulokowana w tym samym budynku co ESDZ .
Delegatury UE
16. Wraz z wejściem w życie traktatu z Lizbony w dniu 1 grudnia 2009 r. istniejąca sieć
140 delegatur Komisji została formalnie przekształcona w delegatury UE, a następnie
stopniowo przejęła obowiązki należące wcześniej do rotacyjnej prezydencji w zakresie
koordynacji wydawania stanowisk UE oraz, na poziomie lokalnym, oświadczeń UE i
démarche. Procesowi temu towarzyszyło z zadowoleniem przyjęte zwiększenie
personelu w sekcjach politycznych niektórych delegatur, chociaż wiele delegatur z
powodzeniem przeszło proces zmian bez żadnych dodatkowych zasobów (ponad 20
delegatur nie posiada sekcji politycznej, a szef delegatury jest w niej jedynym
urzędnikiem ESDZ o grupie zaszeregowania AD). Pomimo tych ograniczeń przejęcie
obowiązków prezydencji przebiegło wyjątkowo sprawnie w delegaturach
dwustronnych i zostało pozytywnie przyjęte przez państwa trzecie dzięki wysokiemu
pragmatyzmowi oraz elastyczności, jaką wykazał się personel delegatur oraz
pracownicy służb dyplomatycznych państw członkowskich. Przyjęcie wytycznych
dotyczących wydawania oświadczeń i démarche, jak również wskazówek dotyczących
współpracy w krajach, w których UE nie jest reprezentowana, i wskazówek w zakresie
sprawozdawczości politycznej, powinno zapewnić niezakłócone stosunki robocze
między delegaturami, ambasadami państw członkowskich a centralną siedzibą ESDZ.
17. Sytuacja okazała się zasadniczo trudniejsza w delegaturach wielostronnych (Nowy
Jork, Genewa, Wiedeń, Paryż, Rzym, Strasburg) ze względu na większą złożoność
kwestii prawnych i kompetencyjnych. Rezolucja o udziale UE w pracach ONZ
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w maju 2011 r. stanowi dobrą podstawę,
zapewniającą UE widoczność i umożliwiającą jej zabieranie głosu w sprawach
międzynarodowych. Niedawno poparte przez Radę ogólne ustalenia w sprawie
wydawania oświadczeń na forach wielostronnych powinny zaś dostarczyć niezbędnej
jasności co do roli ESDZ, rotacyjnej prezydencji oraz państw członkowskich.
Konsekwencją ostatniego blokowania oświadczeń było czasowe zmniejszenie liczby
oświadczeń UE, w szczególności na forum ONZ i OBWE. Należy mieć nadzieję, że
sytuacja została wyjaśniona w sposób, który będzie prowadził do bardziej widocznej i
aktywnej obecności UE w przyszłości.
PL
8
18. Podstawa prawna dla niniejszego sprawozdania (art. 5 ust. 3 decyzji o ESDZ)
podkreśla trudność, jaką dla delegatur stanowi otrzymywanie jednocześnie instrukcji
zarówno od wysokiej przedstawiciel i ESDZ, jak i bezpośrednio od Komisji w
dziedzinach kompetencji Komisji. W tym miejscu ważną zasadą jest, że wszyscy
pracownicy delegatury działają pod kierownictwem szefa delegatury, który w razie
potrzeby może przekazywać pewne kwestie z powrotem do centralnej siedziby do
dalszej dyskusji (np. w przypadku sprzecznych instrukcji od ESDZ i Komisji). Równie
duże znaczenie ma, aby wszystkie instrukcje płynące ze służb Komisji były
automatycznie przesyłane do wiadomości do odpowiedzialnej komórki geograficznej
ESDZ, ze względu na to, że powinna ona posiadać pełen przegląd stosunków z danym
krajem. Uzgodnienia te nie spowodowały powstania żadnych nawracających
problemów, nawet w stosunkowo szczególnym przypadku przedstawicielstwa w
Genewie przy WTO, gdzie właściwe służby ESDZ śledziły na przykład dyskusje
między Rosją a Gruzją dotyczące przystąpienia Rosji do WTO. Bardziej szczegółowe
wytyczne dotyczące odnoszenia się przez delegatury do instrukcji będą zawarte w
tekście na temat uzgodnień roboczych między ESDZ a służbami Komisji, który jest
obecnie przedmiotem rozmów (zgodnie z wymogiem motywu 13 decyzji o ESDZ).
19. Do zadań wysokiej przedstawiciel należy również przekazywanie informacji na temat
postępów w realizacji art. 5 ust. 10 decyzji o ESDZ, która wymaga od delegatur Unii
zapewnienia, na wniosek państw członkowskich, wsparcia dla ich stosunków
dyplomatycznych z krajami trzecimi w obszarze pomocy konsularnej dla obywateli
UE. Kwestie te były najważniejszym tematem rozmów z państwami członkowskimi,
jakie ESDZ zapoczątkowała z sekretarzami generalnymi ministerstw spraw
zagranicznych oraz ich osobistymi przedstawicielami. ESDZ bardzo aktywnie
wspierała ogólne stosunki dyplomatyczne, w tym poprzez przekazywanie sprawozdań
politycznych, bardziej aktywne i merytoryczne spotkania szefów misji i tematyczne
ustalenia dotyczące koordynacji. We współpracy z państwami członkowskimi trwają
prace nad projektem pilotażowym dla lokalnej wymiany informacji niejawnych.
ESDZ ma nadzieję, że szybko zostaną uzyskane niezbędne akredytacje
bezpieczeństwa na poziomie krajowym, dzięki czemu nowy system będzie mógł stać
się operacyjny.
20. Niektóre państwa członkowskie wyraziły ogromne zainteresowanie rozwinięciem
przez delegatury UE zdolności w zakresie pomocy konsularnej dla obywateli UE,
którzy znaleźli się w trudnej sytuacji w krajach trzecich. Z drugiej strony, pewna
liczba państw członkowskich jest wyraźnie przeciwna przejęciu przez UE większej
odpowiedzialności w dziedzinie, którą uznają za należącą do ich kompetencji
krajowych. Przede wszystkim trudno sobie wyobrazić, w jaki sposób omawiany cel
miałby zostać osiągnięty zgodnie z założeniem decyzji ESDZ, czyli „nie angażując w
tym celu żadnych dodatkowych zasobów”. Z całą pewnością nie należy rozbudzać
oczekiwań obywateli w stosunku do działań delegatur UE w tak wrażliwym obszarze,
w przypadku gdy delegatury nie mają ani środków, ani możliwości ich spełniać.
Obecna wiedzy specjalistyczna w ESDZ w tej dziedzinie jest bardzo ograniczona.
Niezależnie od tego, analizując zeszły rok, można również znaleźć przykłady
wydarzeń świadczących o tym, że delegatury UE mogą odgrywać ważną rolę w
koordynacji ewakuacji obywateli i znajdowaniu pragmatycznych rozwiązań w terenie.
PL
9
Kwestie organizacyjne
Struktura
21. Utworzenie nowej organizacji na skalę ESDZ jest niewątpliwie projektem
długoterminowym, którego powodzenie może być oceniane tylko w pespektywie kilku
lat. Dnia 1 stycznia 2011 r. personel ESDZ składał się początkowo z 2805 osób
przeniesionych z Komisji (1084 pracowników lokalnych) oraz 675 z Sekretariatu
Rady (dane z planu zatrudnienia: 1114 osób z Komisji oraz 411 z Sekretariatu
Generalnego Rady, bez nowych stanowisk). Zmiana w budżecie na rok 2011 w
stosunku do roku 2010 polegała na przyznaniu 118 dodatkowych stanowisk na
ustanowienie struktur zarządzania w siedzibie centralnej i uzupełnienie personelu w
delegaturach UE, aby mogły one realizować nowe zadania wynikające z traktatu z
Lizbony (niektóre delegacje mają tylko jednego pracownika ESDZ w grupie
zaszeregowania AD). Obecnie ESDZ liczy 3611 pracowników, w tym 1551 w
Brukseli i 2060 w delegaturach.
22. Na początku 2011 r. wysoka przedstawiciel zatwierdziła tymczasowe struktury nowej
służby z uwzględnieniem wymogów art. 4 decyzji o ESDZ, jak również deklaracji w
sprawie struktur administracji centralnej i WPBiO. Dzięki racjonalizacji osiągniętej
poprzez połączenie służb Komisji i Rady struktura ta może również obsługiwać Radę i
przewodniczących grup roboczych, posiada nowe zasoby do reagowania w sytuacjach
kryzysowych, jak również pewne dodatkowe służby niezbędne ESDZ do
funkcjonowania jako niezależny organ (wydział prawny, wydział ds. stosunków z
Parlamentem Europejskim, bezpieczeństwa i inne, w których niezbędnych działań nie
mogą zapewniać pracownicy Komisji i Rady). Niedawno zakończono kolejną analizę
zasobów ludzkich w centralnej siedzibie. Wynika z niej przede wszystkim, że
osiągnięto już widoczne postępy, ale nadal istnieje możliwość większego zbliżenia
kultury i metod pracy z różnych służb. Inne zmiany wynikające z analizy powinny
zostać zrealizowane przy okazji przeprowadzki ESDZ do nowej siedziby (wiosną
2012 r.).
Pracownicy i rekrutacja
23. Najważniejszą cechą charakterystyczną ESDZ jest wyjątkowy skład personelu, który
został wyłoniony spośród urzędników Komisji i Sekretariatu Rady oraz pracowników
służb dyplomatycznych oddelegowanych z ministerstw spraw zagranicznych państw
członkowskich. Powodzenie ESDZ będzie w dużej mierze zależeć od uzyskania
najlepszego zespołu pracowników ze zdolnościami i doświadczeniami wyniesionymi z
tych trzech źródeł. Pierwsze miesiące działania ESDZ upłynęły w związku z tym w
znacznej mierze na intensywnej rekrutacji pracowników na najważniejsze stanowiska
w siedzibie centralnej i w delegaturach. Niezależnie od tego, że większość stanowisk
była już obsadzona w momencie przekształcenia, ESDZ udało się przeprowadzić 181
procedur wyboru, które objęły 8 800 kandydatów i 1300 rozmów.
24. Liczba powołanych urzędników zbliża się znacznie do wyznaczonego celu
zatrudnienia jednej trzeciej pracowników w grupach zaszeregowania AD ze służb
dyplomatycznych państw członkowskich do połowy 2013 r. ESDZ przekroczyła już
cele w zakresie rekrutacji pracowników służb dyplomatycznych państw
członkowskich w 2011 r., osiągając w sumie 19% stanowisk AD. Wspomniany cel
PL
10
zatrudnienia jednej trzeciej pracowników w grupach zaszeregowania AD ze służb
dyplomatycznych państw członkowskich został niemal osiągnięty w delegaturach –
obecnie 29% wszystkich stanowisk AD, w tym 31% stanowisk kierowniczych,
zajmują pracownicy z krajowych służb dyplomatycznych. Odsetek ten jest niższy w
siedzibie centralnej (13% ogółem), głównie z tego powodu, że mniej było tam
nieobsadzonych stanowisk, na które można było ogłosić nabór. Niezależnie od tego
dość znacząca jest liczba pracowników ze służb dyplomatycznych państw
członkowskich na stanowiskach kierowniczych wyższego szczebla.
25. Dalsze zatrudnianie pracowników ze służb dyplomatycznych państw członkowskich
będzie przebiegać w oparciu o stanowiska ogłoszone w związku z rotacją w 2012 r. i
innymi wolnymi miejscami pracy w siedzibie centralnej. Liczba stanowisk dostępnych
dla kandydatów spoza ESDZ będzie jednak prawdopodobnie spadać z powodu
ograniczeń w planie zatrudnienia oraz dostępnym budżecie. Jednocześnie ESDZ musi
pozostać atrakcyjnym i motywującym pracodawcą dla mianowanych urzędników UE,
dającym ciekawe i pełne wyzwań możliwości i perspektywę awansu zawodowego.
Również z powodu ograniczeń budżetowych (zob. motyw 12 decyzji o ESDZ) w
planie zatrudnienia nie udało się przekształcić stanowisk zajmowanych przez
oddelegowanych ekspertów krajowych2 w stanowiska AD.
26. Najważniejsze znaczenie w procesie powoływania pracowników do ESDZ mają
osiągnięcia i zasługi. Wysoka przedstawiciel odbywa rozmowy z kandydatami na
wszystkie stanowiska kierowników wyższego szczebla i szefów delegatur i mianuje
osoby wybrane na te stanowiska. Jednocześnie powiodły się dążenia ESDZ
zmierzające do zatrudnienia odpowiedniej liczby pracowników z każdego z państw
członkowskich, pomimo bardzo niskiej reprezentacji niektórych narodowości wśród
pracowników pierwotnie przeniesionych z Komisji i Rady. Uwzględniając również
trwające procedury rekrutacyjne, ESDZ powołała 44 pracowników zatrudnionych na
czas określony z 12 najnowszych państw członkowskich UE, a szefowie delegatur i
zastępcy szefów delegatur pochodzą ze wszystkich 25 państw członkowskich .
Znacznie zwiększyła się również liczba zatrudnionych kobiet, w tym na stanowiskach
związanych z zarządzaniem i stanowiskach szefów delegatur. W 2009 r. na
stanowisku szefa delegatury pracowało 11 kobiet, a obecnie na stanowiskach
kierowniczych w delegaturach jest ich już ponad 30.
27. W marcu 2011 r. ESDZ ustanowiła Komitet Konsultacyjny ds. Mianowania, w którym
uczestniczą przedstawiciele państw członkowskich, Komisji i Sekretariatu Rady. Jego
zadaniem jest przeprowadzanie rozmów z kandydatami na stanowiska kierownicze i
stanowiska szefów delegatur. Niedawno ESDZ zwróciła się do komitetu o udział w
konsultacjach na temat doświadczeń zgromadzonych w trakcie rekrutacji, które mają
na celu opracowanie nowych zasad dla ESDZ w tej dziedzinie. ESDZ rozwija również
inne aspekty polityki kadrowej, w tym przepisy dotyczące oceny i awansu personelu w
oparciu o zasadę równego traktowania urzędników i pracowników oddelegowanych ze
służb dyplomatycznych państw członkowskich. Konkretny tekst dotyczący procedur
stosowanych do oddelegowanych ekspertów krajowych w ESDZ został zatwierdzony
w marcu 2011 r.
2
Stanowisk zajmowanych przez oddelegowanych ekspertów krajowych nie uwzględnia się na potrzeby obliczeń
dotyczących celu zatrudnienia na 1/3 stanowisk pracowników z krajowych służb dyplomatycznych.
PL
11
Budżet i zarządzanie finansowe
28. Budżet ESDZ na rok 2011 r. wynosi 464 mln EUR w podziale między siedzibę
centralną (184 mln EUR) a delegatury (280 mln EUR). ESDZ zarządza także w
imieniu Komisji kwotą 253 mln EUR na wydatki administracyjne związane z
pracownikami Komisji w delegaturach. ESDZ przewiduje prawie 100% realizację
budżetu, chociaż utrzymanie się w granicach dostępnych zasobów było możliwe tylko
dzięki wysokiemu odsetkowi nieobsadzonych stanowisk w pierwszej połowie roku, co
było związane z trwaniem powyżej opisanych procedur rekrutacyjnych. Niedawne
przyjęcie budżetu korygującego na dostosowania w planie zatrudnienia ESDZ
pozwoliło służbie wypełnić regulaminowe zobowiązania w zakresie awansu
pracowników.
29. Na 2012 r. ESDZ była zmuszona wnieść o zwiększenie budżetu o 26,9 mln EUR.
Ponieważ budżet przekazany ESDZ w 2011 r. był dość skromny, większa część tej
kwoty (17 mln EUR) będzie niezbędna do zagwarantowania ciągłości działania. Aby
ESDZ mogła wypełniać swoje zobowiązania w roku 2012, konieczne będzie również
wypełnienie deficytów z poprzedniego roku. Szczególne braki zostały stwierdzone w
odniesieniu do wynagrodzenia dla pracowników kontraktowych i pracowników
miejscowych oraz stanowisk w planie zatrudnienia niezbędnych do spełnienia
regulaminowych wymogów w zakresie awansów. Projekt budżetu obejmuje również
20 dodatkowych stanowisk AD w delegaturach na potrzeby działań związanych z
kryzysem w Afryce Północnej, tworzenie nowych przedstawicielstw w Libii i Sudanie
Południowym i wypełniania nowych zadań na podstawie traktatu z Lizbony. Budżet
uwzględnia również dodatkowe koszty przeniesienia 20 stanowisk AD z Brukseli do
delegatur zgodnie z tendencją rozwijania delegatur jako najważniejszych organów
działań ESDZ. ESDZ jest wdzięczna władzy budżetowej za przyjęcie budżetu
odpowiadającego wyzwaniom, z którymi przyjdzie się jej zmierzyć w 2012 r. Taka
decyzja władzy budżetowej jest postrzegana przez ESDZ jako wyraźny sygnał i
wsparcie w fazie budowy nowej służby zewnętrznej.
30. ESDZ opracowuje własną politykę zarządzania zasobami, w tym roczny plan
zarządzania i roczne sprawozdanie z działalności, obejmujące również poświadczenie
wiarygodności dla całego personelu wypełniającego zadania związane z
odpowiedzialnością finansową. Jej działania w tym zakresie będą oparte na
standardach kontroli wewnętrznej oraz nowej strategii w zakresie zarządzania
ryzykiem. W rozwijaniu tych narzędzi ESDZ współpracuje ściśle z odpowiednimi
ekspertami z Komisji, w szczególności z DG ds. Budżetu i służb audytu
wewnętrznego. Wysoka przedstawiciel podpisała Regulamin Audytu Komisji oraz
podjęła decyzję o objęciu ESDZ kontrolami prowadzonymi przez służbę audytu
wewnętrznego Komisji. ESDZ jest na zaawansowanym etapie przygotowań protokołu
ustaleń w sprawie współpracy z OLAF-em na temat kwestii zwalczania nadużyć
finansowych; wypracowała także bliskie stosunki z Trybunałem Obrachunkowym.
31. W trakcie powoływania ESDZ podjęto decyzję o zminimalizowaniu działu
administracyjnego i oparciu się w największym możliwym stopniu na usługach
pomocniczych świadczonych przez Komisję i Sekretariat Rady na mocy umów o
świadczenie usług. ESDZ w dalszym ciągu uznaje to rozwiązanie za właściwe.
Niemniej jednak realizacja umów o świadczenie usług napotykała niekiedy trudności.
PL
12
ESDZ ma na przykład ograniczoną autonomię przy opracowywaniu szczególnej
polityki personalnej, która różniłaby się od standardowych procedur stosowanych
przez Dyrekcję Generalną ds. Zasobów Ludzkich w Komisji. Występowały
nawracające problemy z uwzględnieniem w systemach informatycznych
przewidzianych dla całej Komisji szczególnych potrzeb pracowników delegatur.
Systemy informatyczne nie zostały przygotowane do takich celów i będą teraz musiały
zostać dostosowane. Wreszcie, w szeregu przypadków usługi oferowane przez inne
instytucje są zbyt wąskie lub ograniczone czasowo. Konieczność podjęcia się działań,
dla których nie posiada ona personelu, w sposób oczywisty stanowi problem dla
ESDZ (szczególne problemy tego rodzaju pojawiły się w dziedzinie bezpieczeństwa
budynków przeznaczonych dla personelu wojskowego i wydziałów zarządzania
kryzysowego).
32. Zasadniczo wydaje się, że dla ESDZ, będącej niezależnym finansowo i
administracyjnie organem, przewidziano niewystarczające zasoby. Oznacza to, iż
ESDZ podejmuje ogromy wysiłek, aby dotrzymać choćby minimalnych standardów w
zakresie zarządzania kosztami działań i programowania finansowego, polityki
kadrowej, bezpieczeństwa i systemów informatycznych (np. zwykły odsetek
pracowników IT w Komisji wynosi 10%, a w ESDZ 1,4%). Można uznać, że niektóre
trudności mają charakter przejściowy, ale istnieje deficyt strukturalny, z którym trzeba
będzie się zmierzyć w czasie.
Zarządzanie zasobami w delegaturach
33. Utworzenie ESDZ doprowadziło do rozdzielenia personelu w delegaturach między
plany zatrudnienia ESDZ i Komisji. Początkowo nie miało to mieć istotnego wpływu
na codzienne zadania pracowników zgodnie z ogólnym sformułowaniem art. 5 ust. 2
decyzji o ESDZ, który stanowi, że wszyscy pracownicy niezależnie od instytucji
pochodzenia pracują pod zwierzchnictwem szefa delegatury. Należało jednak
zagwarantować, aby z wyjątkiem szczególnych ustaleń dla szefów delegatur, które
zostały uwzględnione w rozporządzeniu finansowym, budżety operacyjne pozostały w
kompetencji personelu Komisji. Oznacza to również, że personel Komisji zatrudniony
w delegaturach w dalszym ciągu podlega Komisji w kontekście kwestii związanych z
awansami i mianowaniem.
34. ESDZ i Komisja ustaliły sposób wynagradzania pracowników delegatur z różnych
budżetów i poczyniły uzgodnienia przewidujące pewną elastyczność, aby
zagwarantować, że wszyscy członkowie personelu będą współdziałać na rzecz
zewnętrznych interesów UE.
35. Podział w planie zatrudnienia w delegaturach spowodował dla szefów delegatur
nadmierne, ich zdaniem, obciążenie rutynowymi czynnościami z zakresu zarządzania
administracyjnego. Wynika to z faktu, że pracownicy Komisji nie mogą brać udziału
w obiegu środków finansowych przeznaczonych na budżet administracyjny ESDZ.
Przy obecnym składzie personelu delegatur oznacza to, że szef delegatury ma bardzo
ograniczone możliwości delegowania odpowiedzialności finansowej, a w skrajnych
przypadkach, nikt nie może go zastąpić, gdy przebywa on w delegacji lub na urlopie,
w związku z czym musi on zdalnie zarządzać transakcjami, co powoduje ryzyko, że
PL
13
będzie musiał podejmować decyzje na podstawie niepełnych danych. Sytuacja ta
stanowi poważne źródło niepokoju dla szefów delegatur i wymaga rozwiązania.
Bezpieczeństwo
36. Coraz bardziej polityczny charakter ESDZ i rosnąca niestabilność w wielu częściach
świata (Libia, Syria, Wybrzeże Kości Słoniowej, Irak, Jemen, Afganistan itp.)
wymagają, aby w ESDZ panowała wysoce rozwinięta kultura bezpieczeństwa, w
szczególności wśród personelu w delegaturach UE. Przy okazji przyjęcia
podstawowych zasad bezpieczeństwa dnia 15 czerwca 2011 r., wysoka przedstawiciel
podkreśliła, że bezpieczeństwo jest dla ESDZ sprawą priorytetową, co należy
rozumieć przede wszystkim jako obowiązek dochowania należytej staranności przez
personel. Dowodem dbałości w tej dziedzinie jest również stworzenie specjalnej
Dyrekcji ds. Bezpieczeństwa, która współpracuje ściśle z odpowiednimi służbami w
Sekretariacie Rady i w Komisji. Na pierwszym spotkaniu Komitetu ds.
Bezpieczeństwa ESDZ w dniu 21 września, ESDZ rozpowszechniła do konsultacji z
państwami członkowskimi, Komisją i Sekretariatem Generalnym Rady szereg
przepisów wykonawczych do zasad i procedur bezpieczeństwa i oczekuje na
odpowiedzi, które pomogą zapewnić najwyższe standardy bezpieczeństwa
dyplomatycznego, w szczególności w delegaturach UE w krajach wysokiego ryzyka, i
skuteczne procedury w zakresie przetwarzania informacji niejawnych. Z uwagi na
ograniczone zasoby kluczowe znaczenie ma wsparcie ze strony służb państw
członkowskich. Celem jest opracowanie ram bezpieczeństwa na początku 2012 r.
Szkolenia
37. Artykuł 6 ust. 12 decyzji o ESDZ nakłada na wysoką przedstawiciel obowiązek
podjęcia odpowiednich środków służących zapewnieniu personelowi ESDZ
odpowiedniego wspólnego szkolenia, w szczególności w oparciu o istniejące praktyki
i struktury na szczeblu krajowym i na szczeblu Unii. W tym kontekście ESDZ przyjęła
podejście dwutorowe:
PL
•
zachowano wysokiego stopnia ciągłość w zakresie istniejących możliwości
szkoleniowych dostępnych dla personelu Komisji i Rady pracującego w
dziedzinie stosunków zewnętrznych. Ścieżka ta została uzupełniona o nowe
obszary, w tym szczególny nacisk położono na szkolenia dla szefów
delegatur przed objęciem stanowiska oraz dla innych nowych
pracowników;
•
w dalszym ciągu prowadzono konsultacje z państwami członkowskimi i
odpowiednimi dostawcami szkoleń na uczelniach wyższych i uczelniach
dyplomatycznych na temat przyszłych możliwości, w tym zwiększenia
wzajemnego dostępu do szkoleń. W najbliższej przyszłości
prawdopodobnie nie powiedzie się utworzenie Europejskiej Akademii
Dyplomatycznej ze względu na ryzyko powielania treści szkoleń i
ograniczenia budżetowe.
14
Priorytety na przyszłość
38. Powołanie ESDZ jest poważnym długoterminowym zadaniem, którego pełna
realizacja zajmie wiele lat. Niniejsze sprawozdanie ma uwypuklić dotychczasowe
postępy, z zastrzeżeniem, że jest jeszcze zbyt wcześnie na ostateczną ocenę
zarysowującego się kształtu tej nowej służby. W nadchodzących miesiącach, ESDZ
będzie nadal prowadzić działania we wszystkich dziedzinach, o których mowa w
niniejszym sprawozdaniu, uwzględniając niedawne sugestie od szeregu ministrów
spraw zagranicznych oraz Parlamentu Europejskiego, Komisji i Sekretariatu Rady.
Wśród priorytetów należy wymienić:
PL
•
konsolidację zdolności w zakresie polityki merytorycznej, poprzez
koncentrację na dziedzinach priorytetowych określonych przez wysoką
przedstawiciel. Wymaga to podjęcia trwałych wysiłków w zakresie budowania
wśród państw członkowskich, Parlamentu Europejskiego, Komisji i innych
kluczowych
zainteresowanych
podmiotów
poczucia
zbiorowej
odpowiedzialności za realizację agendy polityki zewnętrznej UE na podstawie
dokumentów strategicznych i innych wniosków ESDZ;
•
znaczne zwiększenie nacisku na prace delegatur UE jako najbardziej
widocznych organów działań zewnętrznych UE, w tym poprzez wzmocnienie
współpracy z ambasadami państw członkowskich. Powinno temu towarzyszyć
stopniowe przenoszenie zasobów ludzkich z siedziby centralnej do delegatur.
Obecnie ponad 20 delegacji ma tylko jednego urzędnika ESDZ w grupie
zaszeregowania AD.
•
postęp w tworzeniu wspólnej kultury organizacyjnej dla ESDZ w oparciu o
atuty tworzących ją jednostek organizacyjnych, w tym pozyskanie najlepszych
pracowników z trzech głównych źródeł zatrudnienia (personel ze służb
dyplomatycznych państw członkowskich, mianowani urzędnicy Komisji i
Rady). Powinno to obejmować promowanie bliższej współpracy między
różnymi służbami w ramach ESDZ w celu zbliżenia struktur zarządzania
kryzysowego oraz działów geograficznych i tematycznych.
•
skupienie uwagi na rozwiązaniu pozostałych problemów w stosunkach z
Komisją, w tym kwestii dotyczących oddolnej pracy nad zagadnieniami
polityki, zarządzania personelem w delegaturach oraz zależności służbowych i
odpowiedzialności finansowej.
15