Wiedza – idea – byt

Wiedza – idea – byt
Cz. 2
IDEA jako pojęcie
Dr Małgorzata Klisowska
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
IDEA - gr. ιδέα
w pojmowaniu ogólnym:
wyobrażenie, całokształt, przedmiot wyidealizowany;
pojęcie, jakie człowiek tworzy w stosunku do czegoś;
idea ma charakter intelektualny - różni się więc od
uczucia (wyrażanie idei wyklucza fanatyzm).
odnośnie pojęcia myśl:
pomysł, koncepcja, myśl przewodnie, twórcza,
stanowiąca cel dążeń
w filozofii (ogólnie):
istota rzeczy, zasada wszelkiego bytu, forma odbicia
rzeczywistości w świadomości ludzkiej.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
Pojęcie IDEI w filozofii
idea - pojęcie wprowadzone przez Platona
do teorii bytu i teorii poznania
(na podstawie twierdzenia zawartego
w poglądach Sokratesa, że w pojęciach
zawarta jest wiedza pewna i bezwzględna).
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
Idea wg Platona
Platon uznał, że:
- nie rzeczy są przedmiotem pojęć, gdyż
cechuje je zmienność;
- istnieje byt doskonały, niezależny od
rzeczy, pierwowzór rzeczy, poznawalny
rozumowo, ale istniejący poza umysłem.
Ten byt Platon nazwał ideą (gr. ιδέα).
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
Idea w filozofii nowożytnej
zaczęła oznaczać bezpośredni
przedmiot poznania (myśl), treść
świadomości.
Przez G.W.F. Hegla była rozumiana
jako zasada wszelkiego bytu.
W filozofii materialistycznej jako
odbicie (odzwierciedlenie) w umyśle
ludzkim obiektywnie istniejącej
rzeczywistości.
LITERATURA:
Edukacja obywatelska. Słownik encyklopedyczny (2001)
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
ŚWIAT IDEI - cechy
Świat idei jest zbudowany hierarchicznie.
Między ideami zachodzą określone stosunki nadrzędności
oraz podrzędności.
Cały otaczający nas świat rzeczy materialnych został
ukształtowany na wzór idei.
Tworzywem była materia, istniejąca odwiecznie jak idee.
Była ona jednak czymś tak zupełnie nieokreślonym,
bezjakościowym (w porównaniu z ideami stanowiła niebyt).
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
DEMIURG (gr. dēmiourgós)
Przyczynę sprawczą, która nadała
kształty wiecznej, bezkształtnej
materii według wzorców, jakie
stanowią doskonałe idee nazwano
Demiurgiem.
DEMIURG
• u Paltona - boski budowniczy świata
• w filozofii nowożytnej - idealna siła
(s)twórcza, której przejawem (dziełem)
jest istniejąca rzeczywistość.
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
PROTOTYPY IDEI FIZYCZNYCH
Idea czasu
Idea kreacji
Idea początku
Idea końca
Idea bytu ( byt )
Idea niebytu ( ~byt )
Byt i niebyt nie są sprzeczne,
lecz niewspółmierne i niekompatybilne.
Idea porządku ( kosmos )
Idea pierwotnej substancji ( arche )
Idea Boga, Wszechświata, duszy
(te trzy idee stanowią podstawę
metafizyki)
LITERATURA:
W.Stróżewski, Ontologia
Wiedza – idea – byt (wykład - M.Klisowska)
„wszystko, cokolwiek istnieje”
...
jest porozumienie między
tratowaną trawą
a mną
Łączy nas nieśmiertelność
którą trzeba udźwignąć
Grzegorz Białkowski
Przemienienie; XXXV (on już wie...)