doczeszyty naukowe uniwersytetu szczecińskiego nr 537 2008 acta
download 
Reklamacja Transkrypt
zeszyty naukowe uniwersytetu szczecińskiego nr 537 2008 acta
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 537 ACTA BIOLOGICA NR 15 2008 MARIAN CIACIURA JUSTYNA BRYMORA AGNIESZKA GRINN-GOFROŃ DRZEWA O WYMIARACH POMNIKOWYCH W POWIECIE NOWOSOLSKIM Trees of monument dimensions in the Nowosolski District Słowa kluczowe: pomniki przyrody, Nowa Sól, Polska Key words: monumental trees, Nowa Sól, Poland 1. Wstęp Powiat Nowosolski leży w południowo-wschodniej części województwa Lubuskiego, w środkowej części dorzecza Odry. Sąsiaduje z powiatami: Zielonogórskim, Żagańskim, Wschowskim, Głogowskim i Wolsztyńskim. W skład powiatu wchodzą gminy: Nowa Sól, Kożuchów, Bytom Odrzański, Nowe Miasteczko, Kolsko, Otyń, Siedlisko. Według podziału geobotanicznego Polski obszar ten należy do Działu Brandenbursko-Wielkopolskiego, Krainy Południowowielkopolsko-Łużyckiej i Podkrain: Południowowielkopolsko-Łużyckiej Wschodniej i Południowowielkopolsko-Łużyckiej Zachodniej (Matuszkiewicz 1994), natomiast według regionalizacji fizyczno-geograficznej do Strefy Lasów Mieszanych Prowincji Niżu Środkowo-Europejskiego i północno-zachodniej części Podprowincji Nizin Środkowopolskich (Kondracki 2000). Rzeźba terenu została ukształtowana przez lodowiec. Podłoże stanowią utwory trzeciorzędowe, wykształcone w postaci iłów mioceńskich. Zewnętrzne warstwy tworzą utwory czwartorzędowe pochodzące z okresu plejstoceńskiego 26 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń (lodowcowego). Podczas wkraczania lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego doszło do powstawania szeregu zaburzeń glacitektonicznych. Najważniejszym skutkiem działalności lądolodu są liczne kry i porwaki starszego, głównie trzeciorzędowego podłoża oraz bardzo różna głębokość jego występowania. Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy struktury utworów trzeciorzędowych zachowują ciągłość w podłożu, czy są to tylko kry i porwaki. Utwory iłów mioceńskich występują tutaj również w zasięgu zlodowacenia północnopolskiego. Są to prawdopodobnie wypiętrzone wcześniej struktury, które nie do końca zostały rozmyte w zlodowaceniu północnopolskim (Elaborat Nadleśnictwa Nowa Sól 2001). Według Wosia (1999) obszar powiatu należy do regionu klimatycznego Krainy Wielkich Dolin. Na tym terenie wieją przeważnie wiatry północno-zachodnie i południowo-zachodnie. Opady atmosferyczne wynoszą średnio ok. 605 mm rocznie. Średnia temperatura roczna wynosi 8,1 °C, a roczna amplituda 20,2 °C. Okres zimowy to około 70–80 dni w roku, czas zalegania pokrywy śnieżnej 50–60 dni. Lato trwa około 110 dni, wegetacja 220–240 dni. Przymrozki wiosenne występują średnio do 30 kwietnia, skrajnie do 30 maja. Przymrozki jesienne występują średnio od około 20 października (Operaty Leśne Nadleśnictwo Nowa Sól 2001). Najwięcej informacji o pomnikach przyrody i florze poszczególnych części powiatu można znaleźć w inwentaryzacjach przyrodniczych gmin. Dokumenty te wymagają jednak aktualizacji, ponieważ zostały sporządzone w 1995 roku. Nowe inwentaryzacje przyrodnicze są w opracowaniu. Dokumentację posiadają wszystkie gminy powiatu, zostały one sporządzone przez Ligę Ochrony Przyrody Z. U. „Natura” 1995. Praca stanowi kontynuację monitoringu cennych przyrodniczo obiektów, w tym monumentalnych drzew, prowadzonego przez pracowników i magistrantów Katedry Taksonomii Roślin i Fitogeografii Uniwersytetu Szczecińskiego, głównie na terenie Pomorza Zachodniego i terenów przyległych. 2. Metody badań Badania terenowe na obszarze powiatu prowadzono w okresie zimowym 2005 i letnim 2006. Zinwentaryzowano 161 drzew, podanych w waloryzacjach gmin i nadleśnictw jako pomniki przyrody i określono ich stan zdrowotny. Odnaleziono 14 nowych okazów, których wymiary kwalifikują je do przyznania im statusu pomnika przyrody. Za drzewo pomnikowe uznano takie, które przekracza 27 Drzewa o wymiarach pomnikowych... określone w literaturze progi wymiarowe (Pawlaczyk, Jermaczyk 1997). Obwody pni mierzono na wysokości 1,3 m. Przedstawiony poniżej wykaz drzew o wymiarach pomnikowych sporządzony został na podstawie badań magisterskich oraz informacji uzyskanych w Nadleśnictwie Nowa Sól. Wykaz ten zawiera: – liczbę porządkową, – nazwę gatunkową w języku łacińskim (według Mirka i in. 1995), – wymiary (obwód w cm), – lokalizację, – informacje o stanie zdrowotnym. 3. Wykaz drzew o wymiarach pomnikowych Tabela 1. Zarejestrowane drzewa pomnikowe Table 1. Registered monumental trees Lp. Gatunek Obwód (cm) Lokalizacja Uwagi 1 2 3 4 5 1 Quercus robur 520 Nowa Sól, ul. Piłsudzkiego Ogrodzony, 3 konary, rozpiętość korony 50 m, stan bardzo dobry 2 Taxus baccata 142 Nowa Sól, ul. Moniuszki Ogrodzony, rozpiętość korony 11 m, stan bardzo dobry 3 Quercus robur 472 Nowa Sól, park „Kacza górka” Ogrodzony, 3 konary, rozpiętość korony 30 m, stan bardzo dobry 4 Quercus robur 345 Nowa Sól, park „Kacza górka” 2 konary, rozpiętość korony 20 m, stan bardzo dobry 5 Quercus robur 420 Nowa Sól, park „Kacza górka” 2 konary, rozpiętość korony 30 m, stan bardzo dobry 6 Platanus x acerifolia 550 Nowa Sól, park „Odry” Ogrodzony, 4 konary, rozpiętość korony 33 m, stan bardzo dobry 7 Gingko biloba 175 Nowa Sól, ul. Witosa Ogrodzony, rozpiętość korony 16 m, stan bardzo dobry Gmina Nowa Sól 28 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń 1 2 3 4 5 8 Platanus x acerifolia 300 Nowa Sól, ul. Św. Barbary Ogrodzony, 2 konary, stan bardzo dobry, rozpiętość korony 40 m 9 Platanus x acerifolia 280 Nowa Sól, ul. Św. Barbary Ogrodzony, 4 konary, stan bardzo dobry, rozpiętość korony 35 m 10 Taxodium distichum 240 Nowa Sól, ul. Witosa Ogrodzony, rozpiętość korony 15 m, stan dobry 11 Taxus baccata 115 Nowa Sól, ul. Muzealna Ogrodzony, 2 konary, stan bardzo dobry, rozpiętość korony 10 m 12 Quercus robur 450 Nowa Sól, park „Kacza górka” Ogrodzony, 2 konary, rozpiętość korony 35 m, stan bardzo dobry 13 Fagus sylvatica 300 Lubięcin Korona o rozpiętości 25 m, stan dobry 14 Quercus robur 466 Nowa Sól, ul. Wrocławska 5 konarów, rozpiętość 20 m, ubytki kory przy pniu, stan dostateczny 15 Quercus robur 330 Nowa Sól, ul. Wrocławska Rozpiętość korony 22 m, stan dobry 16 Quercus robur 320 Nowa Sól, ul. Wrocławska Rozpiętość korony 15 m, stan dobry 17 Quercus robur 370 Nowa Sól, ul. Wrocławska 4 konary, rozpiętość korony 40 m, stan bardzo dobry 18 Quercus robur 370 Nowa Sól, park „Kacza górka” 2 konary, rozpiętość korony 25 m, stan bardzo dobry 19 Quercus robur 300 Nowa Sól, park „Kacza górka” Rozpiętość korony 20 m, stan bardzo dobry 20 Quercus robur 375 Nowa Sól, park „Kacza górka” Rozpiętość korony 25 m, stan bardzo dobry Gmina Kożuchów 21 Quercus robur 540 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Zły stan, pusty próchniejący pień, 2 konary, rozpiętość korony 15 m 22 Quercus robur 407 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan dobry, 5 konarów, rozpiętość korony 10 m, porośnięty bluszczem 29 Drzewa o wymiarach pomnikowych... 1 2 3 4 5 23 Quercus robur 382 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan dobry, 2 duże konary, rozpiętość korony 8 m, porośnięty bluszczem 24 Quercus robur 592 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 7 m, porośnięty bluszczem 25 Quercus robur 533 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan bardzo dobry, 3 konary, rozpiętość korony 9 m 26 Larix decidua 310 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 12 m 27 Larix decidua 429 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Korona obcięta lub powalona przez wiatr 28 Larix decidua 370 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan bardzo dobry 29 Platanus x acerifolia 500 Radwanów, park PGR Stan dobry, pochylona nad stawem, duża dziupla, rozpiętość korony 10 m 30 Quercus robur 467 Bielice, park PGR Zły stan, ubytki kory, dziuple, suche gałęzie, rozpiętość korony 8 m 31 Quercus robur 373 Bielice, park PGR Korona o rozpiętości ok. 20 m 32 Quercus robur 491 Czciradz 3 konary, rozgałęziona korona o rozpiętości 20 m, próchniejący pień 33 Quercus robur 550 Czciradz 2 konary, rozpiętość korony 25 m, stan bardzo dobry, porośnięty bluszczem 34 Quercus robur 620 Czciradz Rozpiętość korony 20 m, stan dobry 35 Quercus robur 600 Czciradz 2 duże konary, zdrowy, porośnięty mchem i bluszczem 36 Quercus robur 479 Czciradz 6 konarów, rozpiętość korony 25 m, stan bardzo dobry 37 Quercus robur 471 Czciradz Rozpiętość korony 17 m, stan dobry 38 Quercus robur 620 Drwalewice, park PGR Liczne połamane konary, wypalone dziuple, rozpiętość korony ok. 40 m 30 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń 1 2 3 4 5 39 Quercus robur 425 Drwalewice, park PGR Stan bardzo dobry 40 Quercus robur 360 Studzieniec, park PGR Stan dobry, rozpiętość korony 7 m 41 Quercus robur 400 Studzieniec, park PGR Stan dobry, rozpiętość korony 9 m 42 Tilia cordata 320 Broniszów, park Stan dobry, wielka dziupla, korona wysoko 43 Quercus robur 430 Broniszów, park Stan bardzo dobry, liczne rozgałęzienia korony 44 Quercus robur 432 Broniszów, park Stan bardzo dobry, oznaczony tabliczką, 2 konary – jeden usycha 45 Quercus robur 490 Mirocin Górny, park Stan dobry, 3 konary – jeden uschnięty 46 Quercus robur 530 Mirocin Górny, park Stan dobry, jedna dziupla, 3 konary, porośnięty bluszczem 47 Fagus sylvatica 460 Mirocin Górny, park 2 konary, gniazda, na pniu wyryte napisy, korzenie nad powierzchnią gleby 48 Fraxinus exelsior 180 Studzieniec, przy kościele Zły stan zdrowotny, uszkodzony pień 49 Fraxinus exelsior 179 Studzieniec, przy kościele Zły stan zdrowotny, usycha 50 Fraxinus exelsior 182 Studzieniec, przy kościele Stan zdrowotny dobry 51 Lipa Tilia sp. Książ Śląski Nieodnaleziony, wycięty (wywiad środowiskowy) 52 Quercus robur 382 Książ Śląski, przy PKS Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 11 m 53 Quercus robur 340 Książ Śląski, przy PKS 3 konary, stan bardzo dobry, rozpiętość korony 10 m 54 Lipa Tilia sp. 355 Solniki Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 12 m 55 Quercus robur 600 Solniki, łąka PGR 6 konarów, rozpiętość korony 17 m, stan dobry 31 Drzewa o wymiarach pomnikowych... 1 2 3 4 5 56 Quercus robur 500 Solniki, szkoła Stan bardzo dobry, 9 konarów, rozpiętość korony 40 m 57 Populus sp. 420 Solniki, park PGR Brak dostępu do posiadłości 58 Populus sp. 510 Solniki, park PGR Brak dostępu do posiadłości 59 Fagus sylvatica 360 Solniki, park PGR Brak dostępu do posiadłości 60 Fraxinus excelsior 378 Solniki, park PGR Brak dostępu do posiadłości 61 Quercus robur 644 Solniki, park PGR Brak dostępu do posiadłości 62 Platanus x acerifolia 455 Czciradz, park PGR Zły stan, pusty próchniejący pień, 2 konary, rozpiętość korony 15 m 63 Populus sp. 406 Czciradz, park PGR Stan dobry, 5 konarów, rozpiętość korony 10 m, porośnięty bluszczem 64 Populus sp. 500 Czciradz, park PGR Stan dobry, 2 duże konary, rozpiętość korony 8 m, porośnięta bluszczem 65 Populus sp. 542 Czciradz, park PGR Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 7 m, porośnięty bluszczem 66 Quercus robur 568 Radwanów, park PGR Stan bardzo dobry, 3 konary, rozpiętość korony 9 m 67 Quercus robur 362 Radwanów, park PGR Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 12 m 68 Quercus robur 312 Radwanów, park PGR Korona obcięta lub powalona przez wiatr 69 Quercus robur 360 Radwanów, park PGR Stan bardzo dobry 70 Tilia cordata 426 Radwanów, park PGR Stan dobry, pochylona nad stawem, duża dziupla, rozpiętość korony 10 m 71 Quercus robur 400 Radwanów Zły stan, ubytki kory, dziuple, suche gałęzie, rozpiętość korony 8 m 72 Fagus sylvatica 436 Kożuchów, koło szkoły nr 1 Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 20 m 73 Quercus robur 320 Dziadoszyce Brak dostępu, posiadłość prywatna 32 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń 1 2 3 4 5 74 Quercus robur 387 Dziadoszyce Brak dostępu, posiadłość prywatna 75 Quercus robur 420 Lasocin, park PGR Brak dostępu, posiadłość prywatna 76 Lipa Tilia sp. 330 Lasocin, park PGR Brak dostępu, posiadłość prywatna 77 Fagus sylvatica 320 Lasocin, park PGR Brak dostępu, posiadłość prywatna 78 Taxus baccata 80 Lasocin, park PGR Brak dostępu, posiadłość prywatna 79 Quercus robur 434 Drwalewice, park PGR Stan bardzo dobry 80 Tilia cordata 415 Drwalewice, park PGR Zniszczona, wypalona dziupla, rozpiętość korony 6 m 81 Quercus robur 360 Drwalewice, park PGR 4 konary, rozpiętość korony 28 m 82 Quercus robur 557 Czciradz, park PGR 6 konarów, rozpiętość korony 15 m, stan bardzo dobry 83 Acer sp. 328 Czciradz, park PGR 3 konary, stan bardzo dobry, rozpiętość korony 20 m, porośnięty bluszczem 84 Fagus sylvatica 341 Kożuchów, koło szpitala Stan dobry, rozpiętość korony 15 m, występują guzy na pniu 85 Salix chrysocoma 390 Kożuchów, koło szpitala Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 5 m, otoczenie drzewa zadbane 86 Populus tremula 555 Kożuchów, koło szkoły nr 1 Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 4 m. 87 Gingko biloba 164 Kożuchów, koło szkoły nr 3 Rozpiętość korony 4 m, stan bardzo dobry 88 Platanus x acerifolia 462 Kożuchów, ul. Chopina Ogrodzony, stan bardzo dobry, 2 konary, rozpiętość korony 20 m 89 Fagus sylvatica 356 Kożuchów, park im. Poniatowskiego Stan dobry 90 Platanus acerifolia 412 Studzieniec, park PGR Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 20 m, porośnięty bluszczem 33 Drzewa o wymiarach pomnikowych... 1 2 3 4 5 91 Quercus robur 342 Studzieniec, park PGR Stan dobry 92 Quercus robur 390 Studzieniec, park PGR. Stan bardzo dobry, 3 konary, rozpiętość korony 12 m 93 Quercus robur 420 Radwanów, park PGR Rozpiętość korony 14 m 94 Quercus robur 360 Radwanów, park PGR Stan dobry, rozpiętość korony 10 m, porośnięty bluszczem, złamany konar 95 Tilia cordata 314 Radwanów, park PGR Stan dobry, rozpiętość korony 8 m, 3 konary 96 Fagus sylvatica 359 Kożuchów, siedziba RDLP Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 12 m. 97 Taxus baccata 120 Kożuchów, siedziba RDLP Stan bardzo dobry, 3 konary, rozpiętość korony 8 m 98 Tilia cordata 455 Broniszów, przy drodze do szkoły Stan dobry, liczne dziuple, połamane gałęzie 99 Fagus silvatica 500 Sobolice, park Stan dobry, 4 konary, rozpiętość korony 35 m 100 Fraxinus exelsior 392 Sobolice, park Stan bardzo dobry, 2 konary, rozpiętość korony 35 m 101 Tilia platyphyllos 380 Sobolice, park Stan bardzo dobry, 2 konary, rozpiętość korony 16 m 102 Quercus robur 460 Sobolice, park Stan dobry, rozpiętość korony 15 m, porośnięty bluszczem 103 Platanus x acerifolia 565 Sobolice, park Stan dobry, 4 konary, rozpiętość korony 38 m 104 Fagus silvatica 534 Sobolice, park Stan dobry, 4 konary, rozpiętość korony 40 m 105 Quercus robur 490 Bytom Odrz., park koło cmentarza Stan dostateczny, liczne dziuple, 2 konary, korona z góry przycięta o rozpiętości 20 m 106 Quercus robur 660 Bytom Odrz., park koło cmentarza Stan dostateczny, liczne dziuple, obcięte i usychające konary Gmina Bytom Odrzański 34 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń 1 2 3 4 5 107 Quercus robur 400 Bytom Odrz., park koło cmentarza Stan dobry, dziuple, 2 konary, rozpiętość korony 35 m 108 Quercus robur 490 Bytom Odrz., park koło cmentarza Stan dobry, dziuple, rozpiętość korony 25 m 109 Quercus robur 454 Bytom Odrz., park koło cmentarza Stan dostateczny, liczne dziuple, rozpiętość korony 20 m 110 Quercus robur 500 Sobolice, park Stan dostateczny, rozpiętość korony 15 m, uschnięte, połamane konary, wysoki pień, mała korona 111 Platanus x acerifolia 720 Bonów, park PGR Stan bardzo dobry, 4 konary, rozpiętość korony 30 m 112 Fagus silvatica 445 Bonów, park PGR Stan dobry, rozpiętość korony 35 m, 4 konary, wielka dziupla 113 Fagus silvatica 470 Bonów, park PGR Stan bardzo dobry, rozpiętość korony 20 m, 3 konary 114 Fagus silvatica 432 Bonów, park PGR Stan dobry, rozpiętość korony 20 m, 2 splecione konary 115 Populus tremula 770 Bonów, park PGR Stan bardzo dobry, 2 potężne konary, rozpiętość korony 40 m 116 Quercus robur 550 Królikowice, park Stan dobry, rozpiętość korony 35 m 117 Quercus robur 360 Królikowice, park Stan dobry, rozgałęziony, rozpiętość korony 32 m 118 Quercus robur 610 Królikowice, park Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 25 m 119 Quercus robur 417 Królikowice, park Stan dobry, rozpiętość korony 45 m 120 Quercus robur 430 Królikowice, park Stan dobry, rozpiętość korony 50 m 121 Platanus x acerifolia 410 Sobolice, park Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 25 m 122 Platanus x acerifolia 440 Sobolice, park Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 30 m, porośnięty bluszczem 35 Drzewa o wymiarach pomnikowych... 1 2 3 4 5 123 Tilia cordata 400 Sobolice, park Stan dostateczny, porośnięta bluszczem, duża dziupla, ślady po wypalaniu Gmina Otyń 124 Tilia cordata 600 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 3 konary, rozpiętość korony 14 m 125 Tilia cordata 340 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 4 konary, rozpiętość korony 18 m 126 Tilia cordata 420 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 15 m 127 Tilia cordata 330 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 7 m 128 Tilia cordata 450 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 2 konary 129 Tilia cordata 280 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 1 konar, rozpiętość korony 13 m 130 Tilia cordata 430 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 15 m 131 Tilia cordata 417 Otyń, ul. Lipowa Stan dobry, 5 konarów, rozpiętość korony 25 m 132 Platanus x acerifolia 425 Otyń, zamek Brak dostępu, ogrodzona posiadłość prywatna 133 Quercus robur 310 Modrzyce Teren prywatny, brak dostępu 134 Quercus robur 460 Borów Wielki Stan dobry 135 Quercus robur 430 Borów Wielki Stan dobry 136 Quercus robur 353 Borów Wielki Stan dobry 137 Tilia cordata 565 Borów Wielki Stan dobry, rozpiętość korony 25 m 138 Fagus silvatica 655 Leśnictwo Nowe Miasteczko Stan dobry, 3 konary, liczne dziuple 139 Quercus robur 425 Żuków, przy przystanku PKS Stan zdrowotny zły, dużo usychających konarów i gałęzi Gmina Nowe Miasteczko Gmina Kolsko 140 Quercus robur 440 Kolsko, teren szkoły Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 35 m 36 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń 1 2 3 4 5 141 Quercus robur 420 Kolsko, teren szkoły Stan bardzo dobry, 3 konary, rozpiętość korony 40 m 142 Acer platanoides 370 Kolsko, teren szkoły Stan dobry, 3 konary, jeden obcięty, korzenie nad powierzchnią gleby 143 Quercus robur 400 Konotop, park PGR Stan bardzo dobry 144 Quercus robur 410 Konotop, park PGR Stan bardzo dobry, porośnięty bluszczem 145 Quercus robur 540 Konotop, park PGR Stan dobry, 5 konarów, spękana kora, uschnięte 2 konary, rozpiętość korony 40 m 146 Quercus robur 510 Konotop, park PGR Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 40 m 147 Platanus x acerifolia 540 Kolsko, park Stan bardzo dobry, 2 konary, rozpiętość korony 40 m 148 Platanus x acerifolia 275 Kolsko, park Stan bardzo dobry 149 Platanus x acerifolia 340 Kolsko, park Stan bardzo dobry, 2 konary, porośnięty bluszczem 150 Quercus petraea 470 Leśnictwo Świętobór Stan bardzo dobry 151 Fagus silvatica 330 Leśnictwo Karcz Stan bardzo dobry Gmina Siedlisko 152 Taxus baccata 150 Siedlisko, park przy zamku Teren prywatny ogrodzony murem, zakaz wstępu 153 Quercus robur 600 Siedlisko, na wale Odry Stan dobry, 2 konary, rozpiętość korony 17 m 154 Quercus robur 600 Siedlisko, na wale Odry Stan dobry, 1 konar, rozpiętość korony 45 m, ubytki kory 155 Quercus robur 570 Siedlisko, na wale Odry Stan dobry, rozpiętość korony 20 m, dziupla 156 Chamaecyparis sp. 80 Siedlisko, park przy zamku Teren prywatny ogrodzony murem, zakaz wstępu 37 Drzewa o wymiarach pomnikowych... 1 2 3 4 5 157 Thuja occidentalis 80 Siedlisko, obok wieżyczki zamku Teren prywatny ogrodzony murem, zakaz wstępu 158 Tilia cordata 288 Siedlisko, park przy zamku Teren prywatny ogrodzony murem, zakaz wstępu 159 Chamaecyparis sp. 280 Siedlisko, park przy zamku Teren prywatny ogrodzony murem, zakaz wstępu 160 Quercus robur 520 Siedlisko, teren Zasadniczej Szkoły Rolniczej Stan dobry, 2 konary 161 Taxus baccata 230 Siedlisko, teren Zasadniczej Szkoły Rolniczej 2 grube konary, drzewo usycha Tabela 2. Proponowane pomniki przyrody Table 2. Suggested monuments of nature Lp. Gatunek Obwód (cm) Lokalizacja Uwagi (liczba egzemplarzy) 1 Platanus x acerifolia 398 Kożuchów 1 2 Quercus robur 420 Solniki 1 3 Quercus robur 600 Solniki 1 4 Quercus robur 450 Kolsko 1 5 Platanus x acerifolia 680 Sobolice 1 6 Fagus sylvatica 440 Sobolice 1 7 Fagus sylvatica 560 Sobolice 1 8 Quercus robur 450 Borów Wielki 1 9 Quercus robur 420 Borów Wielki 1 10 Quercus robur 340 Borów Wielki 1 11 Acer platanoides 370 Borów Wielki 1 12 Quercus robur 440 Kolsko 1 13 Quercus robur 410 Kolsko 1 14 Acer platanoides 355 Kolsko 1 38 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń 4. Podsumowanie Na obszarze powiatu nowosolskiego zinwentaryzowano 161 istniejących pomników przyrody. Dla wszystkich określono przynależność systematyczną, obwód pnia, szczegółową lokalizację i stan zdrowotny. Dane zestawiono w tabelach 1 i 2. W gminie Kożuchów odnaleziono najwięcej (88) pomników przyrody, a w gminie Nowe Miasteczko najmniej (6) (tabela 1). Ponad 50% zinwentaryzowanych gatunków stanowi dąb szypułkowy Quercus robur, około 10% odpowiednio: buk zwyczajny Fagus sylvatica, platan klonolistny Platanus x acerifolia i lipa drobnolistna Tilia cordata (ryc. 1). Udział pozostałych gatunków nie przekracza 5%. Dla 11 drzew określono tylko przynależność rodzajową, ponieważ znajdowały się na terenie prywatnym i dostęp do nich był utrudniony. 21% inne Querqus robur Fagus sylvatica 51% 10% Platanus x acerifolia 9% 9% Tilia cordata Ryc. 1. Procentowy udział gatunków drzew pomnikowych w powiecie nowosolskim Fig. 1. Percentage of species of trees of monumental dimensions in Nowa Sól district Stan zdrowotny większości jest dobry, jedynie 19 egzemplarzy jest w złym stanie i wymaga natychmiastowych zabiegów konserwatorskich. Stanu zdrowotnego 17 okazów pomnikowych nie określono, ponieważ znajdowały się na terenie prywatnym i dostęp do nich był niemożliwy. Dla pomników przyrody powiatu nowosolskiego zaproponowano następujące zabiegi konserwatorskie: – oznaczenie wszystkich drzew tabliczką informacyjną lub odnowienie nieczytelnych tabliczek, Drzewa o wymiarach pomnikowych... 39 – – – – – – – ogrodzenie wszystkich okazów, usunięcie suchych i połamanych gałęzi, podparcie największych i najbardziej pochylonych konarów, likwidację grzybów pasożytniczych, usunięcie próchniejących części pni, usunięcie zakrzewień wokół drzew i uporządkowanie otoczenia, bieżący monitoring stanu zdrowotnego wszystkich zinwentaryzowanych drzew. Podczas badań terenowych zinwentaryzowano także 14 drzew o wymiarach pomnikowych, które podano jako propozycje własne do objęcia ochroną (tabela 2). Ich stan zdrowotny jest dobry. BIBLIOGRAFIA Elaborat Nadleśnictwa Nowa Sól, 2001: Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Oddział w Gorzowie Wlkp. Kondracki J., 2000: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Matuszkiewicz J., 1994: Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 1995: Flowering plants and pteridophytes of Poland a Checklist. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. Operaty Leśne Nadleśnictwo Nowa Sól, 2001: Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Gorzów Wielkopolski. Pawlaczyk P., Jeramczek A., 1997: Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin. Woś A. 1999. Klimat Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 40 Marian Ciaciura, Justyna Brymora, Agnieszka Grinn-Gofroń TREES OF MONUMENTAL DIMENSIONS IN NOWA SÓL DISTRICT Summary The paper presents the distribution, health state and dimension of monumental trees in Nowa Sól district. Altogether 161 specimens belonging to 15 species, were distinguished: Acer platanoides (1 specimens), Fagus sylvatica (15 spec.), Fraxinus excelsior (5 spec.), Gingko biloba (2 spec), Larix decidua (3 spec.), Platanus x acerifolia (15 spec.), Populus tremula (2 spec), Quercus petraea (1 spec.), Q. robur (81 spec.), Salix chrysocoma (1 spec), Taxodium distichum (1 spec), Taxus baccata (6 spec.), Thuja occidentalis (1 spec.), Tilia cordata (16 spec.), T. platyphyllos (1 spec.). 161 of tree specimens are officially registred as nature monuments. The greater part of monumental trees grow in towns and villages, usualy in the rural parks and at the roads. In natural habitats (in the forests, at the rivers) grow 4% from among all noted trees of monumental dimensions. The most imposing dimension have a number of Quercus robur trees: 37 specimens have more than 450 cm of stem circumnference, including the tickest one, which reaches 660 (cm). Some of monumental trees require immediate protection and specialistic treetment; especially withering of old oaks is a real problem. Translated by Agnieszka Grinn-Gofroń
