Agregat prądotwórczy – generator

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku
Agregat prądotwórczy – generator
Numer inwentarza: CMM/S/296/A
Tytuł: Agregat prądotwórczy – generator
Autor: Zakłady Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki – (ZOUEiA) Elmor
Czas powstania: około 1954
Rodzaj: technika
Miejsce powstania: Gdańsk, ul. Wałowa 63, Polska
Miejsce pozyskania: Szczecin, Polska
Materiał: metal, miedź
Technika: przemysł elektrotechniczny, przemysł maszynowy
Dział: STATEK MUZEUM "SOŁDEK"
Darczyńca: Ofiarowany przez Polską Żeglugę Morską (PŻM)
Lokalizacja: Gdańsk, Oddział statek-muzeum "Sołdek", wystawa
Data dodania: 31/12/2012
Bibliografia: Sienicki I., Dzieje statku-muzeum „Sołdek”, Gdańsk 1988. Huras B., Serce „Sołdka” [w:] Zaczęło się
od „Sołdka”. Sympozjum w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku, 6 listopada 2008 roku, Studia
i materiały Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, Gdańsk 2009. Zarządzenie Ministra
Przemysłu Ciężkiego z dnia 30 maja 1950 r., Monitor Polski, Nr A-67, 1950, poz. 797, s.533. ELMOR
S.A., Maszyny Elektryczne Prądu Stałego, Prądu Przemiennego, Hamulce Elktormagnetyczne,
pobrane z
http://www.elmor.com.pl/elmor_pliki/produkty/maszyny/Elmor%20-%20Maszyny%20elektryczne.pdf
[2012-10-11 21:32] Informacje o przedsiębiorstwie ELMOR,
http://www.elmor.com.pl/elmor_pliki/firma_p.htm [2012-10-11 20:56] Węgrocka M., Juściński R.,
Eksploatacja i dowódcy s.s. „Sołdek” na podstawie zasobu archiwalnego CMM i materiałów
prasowych [w:] 25 lat statku-muzeum „Sołdek”. Sympozjum w Centralnym Muzeum Morskim w
Gdańsku, 6 listopada 2006 roku, Studia i materiały Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku,
Gdańsk 2008.
Opis: Generator elektryczny prądu stałego o mocy 35 kW (przyjmując za podstawę wpisy w rejestrze PRS
w latach 1966–1995) lub 25 kW (sugerując się resztkami oznaczeń na tabliczce znamionowej).
Wpisy w rocznikach Polskiego Rejestru Statków wskazują, że generator mógł być zainstalowany na
statku po 1965 r. i ma moc 35KW. Łącznie z silnikiem stanowi jeden z dwóch agregatów
prądotwórczych na „Sołdku”. Oba umieszczone przy prawej burcie w maszynowni. Opisywany
umieszczony bliżej rufy. Agregaty prądotwórcze zapewniały zasilanie w energię elektryczną na
statku w trakcie podróży morskich oraz podczas postoju w porcie, przy czym podczas pobytu w
porcie statek mógł być zasilany energią z lądowej sieci elektrycznej za pośrednictwem przetwornicy
energii elektrycznej zainstalowanej w maszynowni statku. Przetwornica na s.s. „Sołdek”nie
zachowała się. W czasie eksploatacji „Sołdka” kilkakrotnie wymieniano urządzenia agregatów
prądotwórczych. Początkowo stosowano prądnice produkcji Zakładów Maszyn Elektrycznych M22 w
Gdańsku. Natomiast w 1962 r. w użyciu była jedna prądnica wyprodukowana w Polsce o mocy 28
kW i jedna prądnica produkcji Conz Elektizitatswerk typu J64g o mocy 20 kW. Tabliczka
znamionowa mocno uszkodzona i przez to bardzo nieczytelna. Liczne uszkodzenia mechaniczne
zniszczyły większość napisów. Częściowo widoczne: pierwszy wers: Prądnica drugi wers: PKML[? lub
U] 54 (?) 0404 [? lub 19...4 lub 9] / trzeci wers: 25 2 109 / czwarty wers: 0 / piąty wers: włas. 230
4,34 / szósty wers: 40 860/. Widoczny fragment odbitej pieczęci KT 5 Widoczny fragment odbitej
pieczęci PRS Oznaczenie PKM dla maszyn prądu stałego stosowane było (i wciąż jest) przez ELMOR,
gdzie litera P oznacza maszynę prądu stałego, K – obudowę kroploszczelną, a M – wzbudzenie
bocznikowo-szeregowe. 54 – to najprawdopodobniej oznaczenie daty produkcji: 1954 r. Powyżej
tabliczki znamionowej trójkątna tabliczka (o długości podstawy zbliżonej do szerokości tabliczki
poniżej) skierowana wierzchołkiem do góry, równoboczna, w centrum wizerunek kotwicy
dwuramiennej z nałożonym dużym kołem zębatym, w połowie wysokości trzonu kotwicy skośne
kreski zakończone z jednej strony grotem. Poprzeczka kotwicy w kształcie wału windy. W lewym
rogu litera „N”, w prawym rogu liczba „11”, obok poprzeczki kotwicy wybite „6” lub „16” Opis
fizyczny: Eksponat złożony z prądnicy i 1-cylindrowego silnika parowego. Obudowa prądnicy
cylindryczna, u góry duży, kolisty uchwyt. Połączona z prądnicą za pomocą wału. S.s. „Sołdek” to
pierwszy stalowy statek pełnomorski zbudowany w polskich stoczniach po drugiej wojnie światowej.
Jest to jednocześnie prototyp serii węglorudowców (częściej nazywanych rudowęglowcami) B30.
Armatorem s.s. „Sołdek” była Polska Żegluga Morska, a portem macierzystym Szczecin. Uroczyste
podniesienie bandery odbyło się 25 października 1949 roku. Statek odbył 1476 podróży w czasie
służby trwającej 31 lat i 65 dni – co stanowi rekord polskiej floty pod względem ilości rejsów z
ładunkiem w podanym okresie. W tym czasie przewiózł 3,5 mln ton węgla i rudy żelaza. Odwiedził
60 portów, głównie w Szwecji i Danii, dowodzony był przez 50 kapitanów. Statek wycofano ze
służby 30 grudnia 1980 r. i przekazano na muzeum w dniu 28 kwietnia 1981 roku. 17 lipca 1985
roku s.s. „Sołdek” został udostępniony do zwiedzania jako oddział Centralnego Muzeum Morskiego
w Gdańsku.
Strona 1 z 1