Kolumna telegrafu maszynowego LB

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku
Kolumna telegrafu maszynowego LB
Numer inwentarza: CMM/S/253
Tytuł: Kolumna telegrafu maszynowego LB
Autor: Instrumentfabriks AB Lyth
Czas powstania: 1949
Rodzaj: technika
Miejsce powstania: Sztokholm, Szwecja
Miejsce pozyskania: Szczecin, Polska
Materiał: metal
Technika: przemysł okrętowy
Dział: STATEK MUZEUM "SOŁDEK"
Darczyńca: Ofiarowany przez Polską Żeglugę Morską (PŻM)
Lokalizacja: Gdańsk, Oddział statek-muzeum "Sołdek", wystawa
Data dodania: 31/12/2012
Bibliografia: Sienicki I., Dzieje statku-muzeum „Sołdek”, Gdańsk 1988. Wolańska M., Kostro W.,
Okrętowe urządzenia nawigacyjne, Gdańsk 1979. Mechanizmy i urządzenia okrętowe,
pr. zbiorowa, Gdańsk 1957. Węgrocka M., Juściński R., Eksploatacja i dowódcy s.s.
„Sołdek” na podstawie zasobu archiwalnego CMM i materiałów prasowych [w:] 25 lat
statku-muzeum „Sołdek”. Sympozjum w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku, 6
listopada 2006 roku, Studia i materiały Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku,
Gdańsk 2008.
Opis: Telegraf maszynowy mechaniczny, nadajnik końcowy kolumnowy pojedynczy,
umieszczony na lewej burcie pokładu nawigacyjnego. Telegrafy maszynowe
stosowane były w celu bezbłędnego zdalnego przekazywania ograniczonej liczby
powtarzalnych rozkazów między pokładem nawigacyjnym a siłownią statku. W
przypadku „Sołdka” istniała możliwość przekazywania 11 komend/rozkazów. Zmianie
zadanej prędkości na telegrafie w siłowni towarzyszył sygnał dźwiękowy, który miał
zwrócić uwagę obsługi maszyny na wydany rozkaz. Dodatkowo położenie wskaźnika
telegrafu było informacją o aktualnie zadanej prędkości. W razie potrzeby bądź awarii
telegrafów, komunikację między sterownią a siłownią zapewniały rury głosowe.
Pierwsza awaria telegrafu maszynowego nastąpiła juz podczas pierwszego rejsu
„Sołdka”, gdy w związku z rozciągnięciem łańcuszków miedzianych telegrafy
przestały powtarzać wskazania. Naprawiono doraźnie problem, skracając łańcuszki o
2,5 metra. W drodze powrotnej telegrafy uległy ponownej awarii. Po powrocie z rejsu
zmieniono sposób prowadzenia łańcuszków, zmniejszając liczbę załamań z 16 na 7 i
wymieniono łańcuszki miedziane na mosiężne. Tabliczka producenta:
„INSTRUMENTFABR.A.B. / LYTH / STOCKHOLM / SWEDEN” Opis fizyczny: Duże,
okrągłe tarcze osadzone w mosiężnej oprawie z zamocowaną w środku obrotu
mosiężną rączką zakończoną okienkami wskaźnikowymi. Na tej samej osi osadzone z
obu stron strzałki wskazujące żądany rodzaj manewrów. Pomiędzy tarczami, od
strony dziobu, półcylindryczna obudowa źródła światła. Manewry „wstecz” i „stop” w
kolorze czerwonym, manewry „naprzód”, „koniec manewrów” w kolorze czarnym.
Całość osadzona na stożkowatej kolumnie przytwierdzonej do pokładu 6 śrubami. Od
strony wewnętrznej na kolumnie trapezowata pokrywa o wysokości 34 centymetrów.
S.s. „Sołdek” to pierwszy stalowy statek pełnomorski zbudowany w polskich
stoczniach po drugiej wojnie światowej. Jest to jednocześnie prototyp serii
węglorudowców (częściej nazywanych rudowęglowcami) B30. Armatorem s.s. „Sołdek”
była Polska Żegluga Morska, a portem macierzystym Szczecin. Uroczyste
podniesienie bandery odbyło się 25 października 1949 roku. Statek odbył 1476
podróży w czasie służby trwającej 31 lat i 65 dni – co stanowi rekord polskiej floty pod
względem ilości rejsów z ładunkiem w podanym okresie. W tym czasie przewiózł 3,5
mln ton węgla i rudy żelaza. Odwiedził 60 portów, głównie w Szwecji i Danii,
dowodzony był przez 50 kapitanów. Statek wycofano ze służby 30 grudnia 1980 r. i
przekazano na muzeum w dniu 28 kwietnia 1981 roku. 17 lipca 1985 roku s.s.
„Sołdek” został udostępniony do zwiedzania jako oddział Centralnego Muzeum
Morskiego w Gdańsku.
Strona 1 z 1