Siostra Katarzyna Cyran Dyrektor Katolickiej Placówki

Warszawa, 3 lutego 2016 r.
WOJEWODA MAZOWIECKI
WPS-IX.431.2.19.2015.AW
Siostra
Katarzyna Cyran
Dyrektor
Katolickiej Placówki Wychowawczej
„Nasz Dom”
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów
Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Agnieszka
Woźniak - Markowska - inspektor wojewódzki oraz Joanna Królikowska - inspektor wojewódzki,
przeprowadzili w dniach 14 – 17 grudnia 2016 r. kontrolę problemową w Katolickiej Placówce
Wychowawczej „Nasz Dom” przy ul. B. Śmiałego 37 w Warszawie.
Zakres kontroli obejmował zaspokajanie potrzeb dziecka i respektowanie jego praw w okresie
od 3 marca 2015 r. do dnia kontroli.
Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Siostrę
Dyrektor bez zastrzeżeń w dniu 20 stycznia 2016 r.
Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz
wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477)
przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
Katolicka Placówka Wychowawcza „Nasz Dom” w Warszawie przy ul. B. Śmiałego działa
na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 22/2011 z dnia 2.02.2011 r. Placówka jest
1
wpisana do rejestru placówek opiekuńczo - wychowawczych pod pozycją 75. Podmiotem
prowadzącym placówkę jest Zgromadzenie Sióstr Św. Michała Archanioła. Placówka jest
prowadzona na zlecenie m.st. Warszawy. W okresie kontrolnym funkcję dyrektora placówki pełniła
s. Katarzyna Cyran.
Katolicka Placówka Wychowawcza jest niepubliczną placówką typu socjalizacyjnego przeznaczoną
dla 13 dziewcząt. W dniu kontroli w placówce przebywało 12 dziewcząt z terenu m.st. Warszawy,
w wieku od 13 do 19 lat, w tym 2 pełnoletnie wychowanki. Na dzień kontroli jedna dziewczynka
przebywała w specjalnym ośrodku szkolno – wychowawczym oraz jedna z wychowanek
przebywała na dłuższym urlopowaniu u ojca. Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną zostały
zgłoszone do ośrodka adopcyjnego.
Placówka działa na podstawie Regulaminu Katolickiej Placówki Wychowawczej „Nasz Dom”
Zgromadzenia Sióstr Św. Michała Archanioła w Warszawie przyjętego w dniu 5.11.2014 r. oraz
Statutu Katolickiej Placówki Wychowawczej „Nasz Dom” przyjętego w dniu 5.03.2012 r., które
zostały opracowane w oparciu o ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej.
W dniu kontroli w placówce zatrudnieni byli: dyrektor, 5 wychowawców, pracownik socjalny,
pomoc wychowawcy, psycholog, osoba prowadząca zajęcia wyrównawcze z wychowankami. Kadra
pedagogiczna oraz specjaliści zatrudnieni w placówce posiadają kwalifikacje zgodne z art. 97 ust. 3
oraz art. 98 ww. ustawy. Pracownicy placówki podpisują oświadczenia o spełnianiu wymogów
wynikających z art. 98 ust. 3 pkt 1-3 ww. ustawy.
Podczas czynności kontrolnych ustalono, że placówka zrealizowała zalecenie pokontrolne wydane
po kontroli doraźnej przeprowadzonej w dniach 2-3 marca 2015 r. dotyczące prawidłowej realizacji
art. 4a ww. ustawy poprzez prowadzenie dokumentacji świadczącej o dokonywaniu wysłuchania
dziecka.
W okresie objętym kontrolą w Katolickiej Placówce Wychowawczej „Nasz Dom” w Warszawie nie
prowadzono żadnych kontroli.
Prawo do godziwych i bezpiecznych warunków życia, w tym prawo do opieki zdrowotnej.
Ustaleń dokonano na podstawie oględzin placówki, rozmowy z dyrektorem, wychowawcami,
pracownikiem socjalnym i psychologiem oraz analizy dokumentacji 12 wychowanków placówki.
W dniu kontroli limit miejsc był zachowany, w placówce przebywało 12 dziewcząt. W okresie
podlegającym kontroli placówka nie występowała do wojewody o zezwolenie na przyjęcie
kolejnego dziecka pomimo przekroczenia dopuszczalnego limitu miejsc.
2
Podczas kontroli ustalono, że placówka zapewnia wychowankom odpowiednio wyposażone pokoje,
łazienki, miejsce do nauki, miejsce do przygotowywania posiłków oraz wspólną przestrzeń
mieszkalną zgodnie z § 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720).
Placówka zapewnia dzieciom 5 posiłków dziennie oraz dostęp przez całą dobę do podstawowych
produktów żywnościowych i napojów. Wychowankowie placówki mają zapewnioną podstawową
opiekę medyczną w przychodni rejonowej oraz opiekę specjalistów w zależności od potrzeb dzieci.
Wszystkie leki przechowywane są w pokoju wychowawców w szafce zamykanej na klucz.
W wyniku kontroli ustalono, że wszyscy wychowankowie realizowali obowiązek szkolny
na odpowiednim dla siebie poziomie, dzieci uczęszczały do gimnazjum oraz szkół
ponadgimnazjalnych. Wychowankowie mieli zapewnioną pomoc korepetytorów w nauce.
W zależności od potrzeb, dzieci uczestniczyły w zajęciach specjalistycznych organizowanych
w placówce oraz prowadzonych poza placówką.
Psycholog oraz pedagog prowadzący zajęcia wyrównawcze, dokumentują swoją pracę w karcie
udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, arkuszu badań i obserwacji psychologicznej
oraz karcie udziału w zajęciach wyrównawczych, wskazanych w § 17 ust. 1 pkt 3 i 4
ww. rozporządzenia. Wychowawcy prowadzący wypełniają dla każdego dziecka arkusz obserwacji
psychologicznej i pedagogicznej.
Ustalono, że wszyscy wychowankowie placówki comiesięcznie otrzymują kieszonkowe. Kwota
kieszonkowego jest zróżnicowana ze względu na wiek i wynosi: 30zł, 50zł i 60zł odpowiednio
dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjum oraz szkół ponadgimnazjalnych.
Odzież i środki higieny osobistej zapewnia placówka, uzupełniane są na bieżąco. Starsze dzieci
odzież kupują samodzielnie, młodsze jeżdżą na zakupy z wychowawcą.
Opieka nocna sprawowana jest przez jednego wychowawcę. Podczas dyżurów nocnych
wychowawcy, zgodnie z § 12 ww. rozporządzenia, dokonują 3-krotnych obchodów, które
są odnotowywane w przeznaczonych do tego kartach, opatrzone podpisem osoby dyżurującej.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie
Sposób realizacji praw dziecka określonych w art. 4 ustawy.
Ustaleń dokonano na podstawie oględzin placówki, rozmowy z dyrektorem, wychowawcami,
pracownikiem socjalnym i psychologiem, analizy dokumentów organizacyjnych, dokumentacji
12 wychowanek placówek oraz 4 usamodzielnianych wychowanków, ankiet wypełnionych
przez 7 wychowanków i 4 pracowników placówki oraz rozmowy z 7 wychowankami.
3
W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że placówka współpracuje z rodzinami wychowanków.
Podejmowana współpraca obejmuje: odwiedziny w placówce, urlopowanie do domu, udział
w zebraniach szkolnych, wizyty u lekarza. Wychowankowie urlopowani do domów rodzinnych
posiadają zgody sądu.
Podczas kontroli ustalono, że placówka utrzymuje stały kontakt z Warszawskim Centrum Pomocy
Rodzinie oraz współpracuje z rodzinami wspierającymi działania placówki. Wszystkie rodziny
współpracujące z placówką posiadają pozytywną opinię organizatora rodzinnej pieczy zastępczej
oraz akceptację dyrektora placówki, zgodnie z art. 96 ww. ustawy.
W wyniku analizy dokumentacji wychowanków ustalono, że dla każdego dziecka sporządzana jest
diagnoza psychofizyczna, plan pomocy dziecku, karta pobytu dziecka. Diagnozę opracowuje
psycholog w pierwszych dniach pobytu dziecka w placówce według wzoru, który zawiera wszystkie
elementy wskazane w § 14 ww. rozporządzenia. Diagnozy opracowywane w placówce są bardzo
ogólne,
zawierają
tylko
podstawowe
informacje.
Analiza
dokumentacji
wykazała,
że 3 wychowanków przyjętych do placówki przed 2012 r. nie posiadało diagnoz psychofizycznych.
W przypadku diagnozy dla jednego dziecka brak było wskazań dotyczących pracy przygotowującej
dziecko do usamodzielnienia. Plan pomocy jest opracowywany przez wychowawcę do kilkunastu
dni od przyjęcia dziecka do placówki na okres pół roku. Po posiedzeniach zespołu ds. okresowej
oceny sytuacji dziecka sporządzane są modyfikacje planów pomocy. Karta pobytu jest uzupełniana
w obszarach wskazanych w § 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia. Analiza kart pobytu wykazała,
że w 7 kartach dla jednego wychowanka, brak było informacji dotyczącej opisu współpracy
placówki z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, w jednym
przypadku brak było informacji dotyczącej szczególnych potrzeb dziecka i znaczących dla niego
wydarzeń.
W placówce prowadzona jest księga wychowanków, która zawiera elementy wskazane w § 17 ust. 5
ww. rozporządzenia. Wychowankowie po opuszczeniu placówki są wykreślani z ewidencji.
W okresie podlegającym kontroli w placówce odbyło się 5 zespołów ds. okresowej oceny sytuacji
dziecka. Placówka organizuje zespoły dla nowo przyjętego wychowanka. Skład zespołów jest
zgodny z art. 137 ww. ustawy. Zaproszenia na zespoły wysyłane są pocztą tradycyjną, pocztą
elektroniczną, faxem lub przekazywane osobiście. Z posiedzeń zespołów sporządzane są protokoły.
Placówka po posiedzeniach zespołu formułuje na piśmie wnioski dotyczące zasadności dalszego
pobytu dziecka w placówce, które przesyła do właściwego sądu zgodnie z art. 138 ust. 2
ww. ustawy. Zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka sporządza opinie wskazane w art. 139 a
ww. ustawy i przesyła je do ośrodka adopcyjnego. W wyniku czynności kontrolnych ustalono,
że w placówce realizowany jest zapis art. 4a ww. ustawy dotyczący wysłuchania zdania dziecka.
4
Przed posiedzeniem zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka psycholog lub wychowawca
prowadzą z dziećmi indywidualne rozmowy dotyczące ich sytuacji i ważnych dla nich decyzji,
a także ich potrzeb. Notatki z rozmów są podpisywane przez psychologa i dziecko oraz dołączane
do protokołów z zespołów.
Wyznaczanie
opiekuna
usamodzielnienia
oraz
sporządzanie
indywidualnego
programu
usamodzielnienia odbywa się w terminach wskazanych w art. 145 ww. ustawy. Dokumenty posiadają
akceptację dyrektora Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie. Podczas czynności kontrolnych
ustalono, że placówka w codziennej pracy wychowawczej podejmuje działania zmierzające do
zwiększenia samodzielności i zaradności życiowej wychowanków. Do obowiązków dzieci należą
dyżury sprzątania i przygotowywania posiłków. W wyniku przeprowadzonej kontroli ustalono, że
wychowankowie
mogą
rozwijać
swoje
zainteresowania
poprzez
udział
zarówno
w zajęciach organizowanych w placówce jak i poza jej terenem.
Analiza dokumentów organizacyjnych jednostki wykazała, że w regulaminie organizacyjnym wśród
zadań placówki wskazano: zapewnienie małoletniej będącej w ciąży przeniesienia do domu samotnej
matki. Taki zapis jest sprzeczny z treścią § 18 ust. 4 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym placówka
opiekuńczo – wychowawcza oraz regionalna placówka opiekuńczo – terapeutyczna zapewnia
małoletniej w ciąży warunki pobytu odpowiednie do jej potrzeb oraz stałą opiekę psychologiczną i
ginekologiczno – położniczą.
Prawa i obowiązki, a także kary i nagrody, jakie obowiązują w placówce wskazano w Regulaminie
Wychowanki, który jest podpisywany przez dzieci. Wśród konsekwencji wymienionych
w Regulaminie wychowanki wskazano: upomnienie w obecności innych wychowanków, wstrzymanie
lub obniżenie kieszonkowego na pewien czas, w przypadku poważnego naruszenia zasad
i nagminnego nie wywiązywania się z obowiązków następuje zwołanie Zespołu do spraw Okresowej
Oceny Sytuacji Dziecka i wnioskowanie o zmianę placówki. Powyższe zapisy ograniczają prawa
dziecka wskazane w art. 4 ww. ustawy, w szczególności prawo do ochrony przed poniżającym
traktowaniem i karaniem oraz do ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie
dziecka.
W placówce obowiązuje również Polityka ochrony dzieci w Katolickiej Placówce Wychowawczej
„Nasz Dom”.
W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że wychowankowie po przyjęciu do placówki
są informowani przez wychowawcę lub dyrektora o zasadach, obowiązkach, prawach, instytucjach,
do których mogą się zwrócić o pomoc. Podczas kontroli stwierdzono, że w pokoju nauki znajdują się
ulotki, broszurki i książeczki z numerem telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży oraz dotyczące
praw dziecka, zagrożeń internetowych.
5
W placówce można otrzymać następujące nagrody: nagrody rzeczowe, dodatkowe: kieszonkowe,
wyjście, czas na komputer, telefon, pochwała wychowawcy. Najczęściej stosowanymi
konsekwencjami są: brak wyjść, odebranie telefonu, ograniczenie korzystania z komputera, brak
nagrody. W przypadkach celowego zniszczenia własności innego wychowanka dziecko
zobowiązane jest do pokrycia szkody z kieszonkowego.
Podczas rozmowy oraz w ankietach dzieci nie wskazały na sytuacje, w których łamane byłyby ich
prawa.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami
Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli
przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli
(Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Siostry
Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne:
1. Usunąć z Regulaminu Wychowanki Katolickiej Placówki Wychowawczej „Nasz Dom”
w Warszawie z rozdziału IV w części dotyczącej konsekwencji: z pkt 4 zapis o możliwości
wstrzymania kieszonkowego oraz punkt 2 i 7, które ograniczają prawa dziecka wskazane
w art. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(Dz. U. z 2015 r., poz. 332, z późn. zm.) w szczególności prawo do ochrony przed poniżającym
traktowaniem i karaniem oraz do ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie
dziecka.
2. Dostosować zapis § 4 ust. 2 pkt h Regulaminu Katolickiej Placówki Wychowawczej „Nasz
Dom” Zgromadzenia Sióstr Św. Michała Archanioła w Warszawie dotyczący przeniesienia
małoletniej będącej w ciąży do domu samotnej matki tak, aby nie ograniczał prawa
wychowanek wynikających z § 18 ust. 4 ww. rozporządzenia.
3. Uzupełniać kartę pobytu dziecka we wszystkich obszarach wskazanych w § 17 ust. 1 pkt 2
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie
instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720).
6
Uwagi:
Ponadto należałoby:
1. Uaktualniać i pogłębiać diagnozę psychofizyczną sporządzoną w pierwszych dniach pobytu
dziecka w placówce, a także opracowywać diagnozy dla dzieci, które dotychczas ich nie
posiadają.
Zgodnie z art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332 z późn. zm.) oraz § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę
oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477)
kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego,
zgłosić do niego zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki,
Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa.
W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz w przypadku nie
zgłoszenia zastrzeżeń do wystąpienia, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni
powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu
Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany
wynikające z powyższego faktu.
INSPEKTOR WOJEWÓDZKI
Joanna Królikowska
z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
Wiesława Kacperek - Biegańska
Dyrektor
INSPEKTOR WOJEWÓDZKI
Wydziału Polityki Społecznej
Agnieszka Woźniak - Markowska
7