Przeciwdziałanie uciążliwości zapachowej

PAGINA
GÓRNA
Przeciwdziałanie uciążliwości
zapachowej
Emisja uciążliwych zapachów stanowi poważny problem związany z oddziaływaniem
zakładów na środowisko naturalne. Połowa skarg na zanieczyszczone powietrze dotyczy
właśnie nieprzyjemnych zapachów, tymczasem przepisy regulujące ten typ oddziaływania
są stare i zbyt ogólne. Pod koniec marca 2008 roku Ministerstwo Środowiska opublikowało
więc założenia do projektu ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości zapachowej.
Daniel Chojnacki
Przemysław Zdrajkowski
zanieczyszczenia atmosferyczne trafia-
odnosi się jednak wprost do problemu
jących do Inspekcji Ochrony Środowiska
uciążliwości zapachowych i – jak pokazuje
dotyczy uciążliwości zapachowej. Problem
praktyka – nie daje wystarczającej ochro-
Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka sp.k.
ten nie dotyczy jednak tylko Polski. Próby
ny podmiotom prawa cywilnego. Podsu-
Prowadzenie działalności gospodarczej
uregulowania
związanych
mowując, należy stwierdzić, że obecnie
kwestii
niemalże w każdym przypadku wiąże się
z uciążliwością zapachową obejmują całą
obowiązująca regulacja dotycząca prze-
z oddziaływaniem na środowisko natural-
Wspólnotę Europejską i jak dotychczas nie
ciwdziałaniu uciążliwości zapachowej jest
ne. Owo oddziaływanie może przybrać
dały widocznych rezultatów.
niewystarczająca.
najróżniejszą postać, np.: emisji pyłów
Problem emisji zapachów nie jest obecnie
został jednak dostrzeżony i od roku 2007
i gazów do powietrza, wprowadzania
uregulowany prawnie. Ustawa z dnia
Ministerstwo
ścieków do wód powierzchniowych lub
27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony
prace nad projektem stosownej ustawy.
do ziemi, poboru wód gruntowych,
środowiska (tekst jednolity Dz.U. 2008
Efektem
wytwarzania odpadów itp. Wszystkie
Nr 25, poz. 150; dalej jako Prawo ochro-
o przeciwdziałaniu uciążliwości zapacho-
powyższe typy oddziaływania są wymier-
ny środowiska) zawiera jedynie wzmiankę
wej z dnia 7 sierpnia 2007 roku.
ne, tzn. za pomocą odpowiednich
na ten temat w art. 222 ust. 5. Jest to upo-
Projekt ten wywołał duże zainteresowa-
urządzeń i na podstawie obiektywnych
ważnienie ministra środowiska do wyda-
nie społeczne. Zainteresowanie wykazy-
kryteriów, zamieszczonych w powszech-
nia, w porozumieniu z ministrem zdrowia,
wały także podmioty, których działalność
nie obowiązujących przepisach, jesteśmy
rozporządzenia określającego wartości
powoduje znaczną emisję zapachów.
w stanie określić, czy dany typ oddziały-
odniesienia
zapachowych
W projekcie zaproponowano rozwiązania
wania,
substancji
prac
Powyższy
Środowiska
był
problem
rozpoczęło
projekt
ustawy
wpływa
w powietrzu i metody oceny zapachowej
zakładające przyznanie szerokich kompe-
korzystnie, jest obojętny czy też nieko-
jakości powietrza. Mimo wielu prób
tencji radzie gminy i wójtowi, łącznie
jego
intensywność,
rzystny dla środowiska. Znane są rów-
podejmowanych w celu wydania takiego
z możliwością zamknięcia lub wstrzymania
nież źródła i przyczyny większości tego
aktu, rozporządzenie nigdy nie ujrzało
działalności zakładu, powodującego ucią-
typu oddziaływań. Nieco inaczej ma się
światła dziennego. W konsekwencji jedy-
żliwość zapachową, bez odszkodowania.
rzecz w przypadku emisji nieprzyjem-
nym przepisem, który może nie wprost,
Procedura zastosowania sankcji wobec
nych zapachów. Jesteśmy w stanie
ale jednak odnosi się do kwestii emisji
zakładu emitującego nieprzyjemne zapa-
stwierdzić ich emisję organoleptycznie,
zapachów jest art. 144 Ustawy z dnia 23
chy została potraktowana w projekcie
jednakże daleko trudniej jest określić
kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny
w sposób luźny, a decyzja o tym, czy
szkodliwość tych emisji, jej źródło lub
(Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), stanowią-
zakład powoduje uciążliwość zapachową
przyczynę. Co więcej, emisja nieprzyjem-
cy, że „właściciel nieruchomości powinien
pozostała pozostawiona całkowicie do
nego zapachu może występować nawet
przy
uznania organu decyzyjnego – wójta, bur-
wówczas, gdy zakład, który jest jej
powstrzymać się od działań, które by
mistrza lub prezydenta miasta. W efekcie
sprawcą, spełnia wszelkie, najbardziej
zakłócały korzystanie z nieruchomości
projekt spotkał się z niemalże jednogłośną
nawet restrykcyjne, wymogi dotyczące
sąsiednich ponad przeciętną miarę, wyni-
krytyką ze strony znawców prawa, przed-
ochrony środowiska. Problem jest istot-
kającą ze społeczno-gospodarczego prze-
siębiorców, a także organizacji ekologicz-
ny, ponieważ, jak wynika z dokumentów
znaczenia nieruchomości i stosunków
nych. W związku z tym prace nad nim
Ministerstwa Środowiska, 50% skarg na
miejscowych”. Powyższy przepis nie
zostały wstrzymane do momentu powstania
26
wykonywaniu
swego
prawa
JAKOŚĆZARZĄDZANIEŚRODOWISKO
2 (7) 2008
nowych założeń będących podwaliną pod
sposoby oceny jakości zapachowej, okre-
Zdaniem twórców projektu, ustawa nie
nowy dokument.
ślenie sposobów postępowania, mających
będzie nakładała nowych obowiązków na
Na podstawie doświadczeń związanych
na celu ograniczenie lub eliminację uciążli-
przedsiębiorców, ponieważ podobne
z pracami nad poprzednim projektem
wości zapachowej, określenie dyscyplinu-
obowiązki,
ustawy, a także opierając się na doświad-
jących instrumentów finansowych, przepi-
w żadnym akcie prawnym, można wyin-
czeniach
choć
niesprecyzowane
Unii
sy dotyczące odszkodowań za decyzje
terpretować z Prawa ochrony środowi-
Niemiec,
podejmowane przez organy administracji
ska oraz Ustawy z dnia 31 stycznia
Japonii), w dniu 26 marca 2008 roku
publicznej, przepisy kompetencyjne dla
1980 roku o ochronie i kształtowaniu
Ministerstwo Środowisko opublikowało
organów administracji publicznej, ewentu-
środowiska.
na swojej stronie internetowej założenia
alne przepisy karne. Projekt ma również
Opisane powyżej założenia do projektu
do przygotowania nowego projektu
zawierać przepisy przejściowe, przepisy
ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości
ustawy o przeciwdziałaniu uciążliwości
ustaw obowiązujących, które będą musia-
zapachowej należy ocenić pozytywnie,
zapachowej.
ły ulec zmianie w związku z ogłoszeniem
choćby z uwagi na próbę wypełnienia ist-
Cele wprowadzenia ustawy, poza opisa-
nowego aktu oraz określenie wejścia usta-
niejącej luki w prawie. Pozytywne jest
nymi powyżej, związane są z tym, iż ucią-
wy w życie.
również to, iż założenia te zostały opu-
żliwość zapachowa, na którą skarżą się
Głównym założeniem dotyczącym części
blikowane, co umożliwiło rozpoczęcie
mieszkańcy
sąsiadujących
szczegółowej projektowanego aktu jest
debaty
z zakładami wytwarzającymi nieprzyjemne
wprowadzenie obowiązku podjęcia dzia-
Okoliczność ta, w naszej opinii, może
zapachy,
potwierdzenie
łań w celu ograniczenia uciążliwości zapa-
tylko pomóc w przygotowaniu przemy-
w protokołach kontroli inspektorów
chowej w przypadku jej stwierdzenia
ślanego
ochrony środowiska. Jednak inspekcja
przez właściciela zakładu. Przewiduje się,
o kompleksową ocenę z uwagi na brak
pozostaje wobec tego faktu bezsilna
iż
konkretnych
z powodu nieposiadania odpowiednich
w szczególności na hermetyzacji pomiesz-
Niewątpliwie jednak jest to pewien krok
instrumentów prawnych. W konsekwencji
czeń, uszczelnianiu wszelkich kontenerów
naprzód w kodyfikacji wrażliwego obsza-
nie ma mowy o dyscyplinowaniu lub moty-
i pojemników zawierających substancję
ru. Jest to również wyjście naprzeciw
wowaniu przedsiębiorców do rozwiązania
powodujące
zapachową,
oczekiwaniom społecznym. Może rów-
problemu.
budowaniu szczelnych linii produkcyjnych,
nież przyczynić się do zwiększenia kom-
W projekcie ustawy założono przede
podwyższaniu
przeglądzie
fortu życia wielu mieszkańców okolic
wszystkim rezygnację z rygorystycznych
i
postępowania
sąsiadujących z zakładami emitującymi
sposobów zapobiegania uciążliwości zapa-
z materiałami wonnymi.
uciążliwe zapach. Być może projekt
chowej. W zamian za to proponuje się
Wdrożenie projektu ustawy w życie
także odpowiednio zabezpieczy niektóre
wprowadzenie instrumentów finanso-
z pewnością spowoduje zwiększenie
tereny atrakcyjne turystycznie przed
wych, które miałyby „dopingować” przed-
kosztów prowadzenia działalności gospo-
odstraszającą
siębiorców do samodzielnego przeciw-
darczej. Po pierwsze, z uwagi na możli-
zakładów
działania lub eliminowania uciążliwości
wość wprowadzenia opłaty zapachowej
zapachy oraz przyczyni się do podejmo-
zapachowej. Zgodnie z założeniami do
przypominającej opłatę za korzystanie ze
wania bardziej przemyślanych decyzji
projektu, niewykluczone, iż zostanie
środowiska. Po drugie, z uwagi na możli-
lokalizacyjnych planowanych przedsię-
wprowadzona także nowa opłata zbliżona
wość nałożenia przez gminę na przedsię-
wzięć gospodarczych.
charakterem do funkcjonujących już opłat
biorcę
za korzystanie ze środowiska.
i poniesienia kosztów zmniejszenia ucią-
Zgodnie z przedstawioną informacją,
żliwości zapachowej przez realizację kon-
w projekcie ustawy zostanie precyzyjnie
kretnych inwestycji (np. uszczelnienie
określony
przedmiotowy
pojemników z substancją zapachową). Po
i podmiotowy ustawy, objaśnienie stoso-
trzecie, przez możliwość nałożenia na
wanych w niej określeń i skrótów oraz
przedsiębiorcę sankcji finansowych za
niektórych
Europejskiej
krajów
(Holandii,
okolic
znajduje
zakres
działania
zmianach
te
będą
uciążliwość
kominów,
procedur
obowiązku
polegały
podjęcia
działań
ewentualne odwołania do przepisów
nieprzestrzeganie projektowanych prze-
szczególnych, które łączą się w jakiś spo-
pisów. Po czwarte, nowe koszty może
sób z materią przyszłego projektu.
także generować przewidywany przez
W ramach przepisów szczegółowych mają
autorów projektu ustawy wzrost zapo-
się znaleźć przepisy regulujące istotę ucią-
trzebowania
żliwości zapachowej, katalog substancji
z zakresu oceny jakości powietrza pod
uciążliwych
kątem zapachu.
zapachowo,
obiektywne
JAKOŚĆZARZĄDZANIEŚRODOWISKO
na
usługi
2 (7) 2008
na
wstępnym
aktu.
etapie
Trudno
oczywiście
rozwiązań
turystów
prac.
prawnych.
działalnością
wytwarzających
uciążliwe
eksperckie
27