W kształtowaniu nowej, społecznie odpowiedzialnej roli biznesu

46
Źródła
Biznes i Prawa Człowieka
47
Mieczysław Bąk
Dyrektor Biura Polityki Gospodarczej,
Krajowa Izba Gospodarcza
„Biznes jest oceniany i obserwowany przez różne grupy społeczne.
Zamierzając działać długofalowo, trzeba zdawać sobie z tego
sprawę i odpowiadać na te oczekiwania, pokazując jednocześnie
sukcesy firm, które wprowadziły programy etyczne.”
pracować w firmie, z której mogą być dumni i która uwzględnia ich
potrzeby rozwoju zawodowego oraz ceni ich wkład i zaangażowanie.
W trakcie realizacji programu „Przedsiębiorstwo Fair Play”
z dużym uznaniem przyjęliśmy Inicjatywę Sekretarza Generalnego ONZ „Global Compact”, przedstawionych przez Kofi Annana
w 1999 r. Wezwanie biznesu do odpowiedzialności i troski o otoczenie, w którym funkcjonujemy, było zbieżne z celami programu.
W kształtowaniu nowej, społecznie odpowiedzialnej roli biznesu
staliśmy się sojusznikiem niezwykle ważnej inicjatywy ONZ, zawierającej 9 zasad podzielonych na trzy główne zakresy: praw człowieka,
warunków pracy i ochrony środowiska. Global Compact był, w mojej ocenie, istotnym elementem zwiększania możliwości rozwoju firmy poprzez włączenie wymiaru społecznego i budowanie strategii
rozwoju firmy z uwzględnieniem interesu ogółu. „Przedsiębiorstwa
Fair Play” poparły tą niezwykłą w historii Narodów Zjednoczonych
inicjatywę, o czym świadczy 146 listów do Sekretarza Generalnego,
zebranych od uczestników programu „Przedsiębiorstwo Fair Play”
w 2002 r.
W kształtowaniu nowej, społecznie odpowiedzialnej roli biznesu staliśmy się sojusznikiem niezwykle ważnej
inicjatywy ONZ, zawierającej 9 zasad podzielonych na trzy główne zakresy: praw człowieka, warunków pracy i ochrony środowiska. Global Compact był, w mojej ocenie, istotnym elementem zwiększania możliwości
rozwoju firmy poprzez włączenie wymiaru społecznego i budowanie strategii rozwoju firmy z uwzględnieniem interesu ogółu.
Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym KIG przywiązuje dużą wagę do promowania odpowiedzialności firm za poszanowanie praw człowieka. Wagę przestrzegania tych
praw dostrzegliśmy już w połowie lat 90. ubiegłego stulecia, wprowadzając pierwsze w Polsce Kodeksy etyczne dla przedsiębiorstw,
a także konstruując program „Przedsiębiorstwo Fair Play”, realizowany od 1998 r. W ocenie Instytutu przestrzeganiu omawianych
praw znacznie lepiej sprzyja samoregulacja biznesu niż nawet najbardziej precyzyjne rozwiązania prawne. Przygotowując nasz program dążyliśmy do wskazania zasad, którymi firmy powinny się kierować, prowadząc działalność gospodarczą. Od 19 lat cele programu
pozostają takie same – do osiągnięcia sukcesu na rynku konieczne
jest uwzględnienie w strategii firmy nie tylko warunków rynkowych
czy potrzeb właścicieli i kadry zarządzającej, ale również potrzeb
pracowników (w tym potrzeb w zakresie przestrzegania praw człowieka), społeczności lokalnej, środowiska i otoczenia zewnętrznego.
Takie podejście stwarza nowe wyzwania dla osób zarządzających,
jak np. działanie zgodnie z zasadami etycznymi respektowanymi
przez społeczeństwo. Należy pamiętać, że system wartości firmy
nie może zbytnio odbiegać od systemu wartości akceptowanych
w danej społeczności. Konsekwentnie promujemy więc zasady
Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (SOB), zgodnie z którymi
przedsiębiorstwa zwracają uwagę na cztery obszary: rynek, pracowników, społeczeństwo i środowisko. Pracownicy bowiem chcą
Wydanie przez Radę Praw Człowieka w 2011 r. wytycznych dotyczących biznesu i praw człowieka uważamy za ważny element precyzujący możliwości samoregulacji przedsiębiorstw i rozszerzający
zalecenia zawarte we wcześniejszych inicjatywach. Rolę taką pełni
niewątpliwie 14 zasad, zawartych w 2 części wytycznych, dotyczących odpowiedzialności biznesu za poszanowanie praw człowieka.
Zwłaszcza zalecania dotyczące procedur oraz polityk przestrzegania praw człowieka, a także rozwiązań umożliwiających działania
naprawcze są ważną, praktyczną wskazówką dla przedsiębiorstw,
jak mają postępować, żeby zyskać zaufanie społeczności lokalnych.
Dostrzegamy szanse, jakie stwarza wdrażanie tych zasad. W mojej
ocenie budowanie pozycji firmy, tworzenie wieloletnich strategii
rozwoju wymaga systematycznej pracy nad budową zaufania do firmy, które owocuje dobrymi ocenami: pracowników (których talent
wykorzystuje się wtedy w większym zakresie), inwestorów, także
klientów i wszystkich mieszkańców lokalnej społeczności. Dlatego
w programie „Przedsiębiorstwo Fair Play” oceniamy również relacje
firmy ze społeczeństwem, wychodząc z założenia, że ułożenie ich we
właściwy sposób jest źródłem budowania przewagi konkurencyjnej,
a co za tym idzie, jest źródłem sukcesu.
Wprowadzanie samoregulacji budujących pozycję firmy staramy się promować i realizować w ramach naszego programu.
Uważamy, że zasady wypracowane dla „Przedsiębiorstw Fair Play”
mogą być jednym z elementów zarządzania programem etycznym
w przedsiębiorstwie. Zwłaszcza opracowane przez nas zalecenia dotyczące budowy dobrych relacji z pracownikami. Opierając się na
doświadczeniach uczestników programu oraz najlepszych wzorach
zagranicznych, Instytut wypracował profesjonalny system zarządzania kapitałem ludzkim, tj. Standard Zarządzania Zasobami Ludzkimi ZFP-2007, IPED (standard „Zatrudnienie Fair Play”), który
ma w zamierzeniu maksymalizować zaangażowanie pracowników
organizacji w tworzenie jej sukcesu, jak również chronić ich prawa.
Warunki Standardu określają wymagania w zakresie piętnastu procesów odnośnie zarządzania kapitałem ludzkim, których spełnienie
jest konieczne dla jego funkcjonowania. Wymagania te sprowadzają
się do opracowania, wdrożenia i ciągłego doskonalenia narzędzi zarządczych, pozwalających na lepszą kontrolę nad procesami zarządzania kapitałem ludzkim, znacząco je przy tym porządkując, a ponadto ułatwiają podejmowanie decyzji i umożliwiają mobilizację
kapitału ludzkiego na rzecz rozwoju organizacji. Dzięki temu firmy
mogą sprawnie reagować na zmiany wewnętrzne, jak i w otoczeniu
zewnętrznym.
Budowanie wśród firm przekonania o wadze programów etycznych dla sukcesu przedsiębiorstwa i dla jej programów rozwojowych
uważamy za bardzo ważne w propagowaniu zarówno Wytycznych
ONZ jak i zasad Fair Play. Biznes jest oceniany i obserwowany przez
różne grupy społeczne. Zamierzając działać długofalowo, trzeba
zdawać sobie z tego sprawę i odpowiadać na te oczekiwania, pokazując jednocześnie sukcesy firm, które wprowadziły programy
etyczne. Wiele takich przykładów znajdujemy wśród firm biorących
udział w programie Instytutu. Mamy nadzieję, że wspólna inicjatywa Koalicji Rzeczników Etyki przyczyni się do ich rozpropagowania,
zarówno w środowiskach biznesowych, jak i w społeczeństwie.
Mieczysław Bąk