Tworzenie oraz prezentacja aktywów i rezerw z tytułu odroczonego

Tworzenie oraz prezentacja aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Wpisany przez Małgorzata Gawkowska
Rezerwę z tego tytułu tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającego w
przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych.
Obowiązek ujmowania aktywów i rezerw na podatek odroczony wynika z zasady memoriału,
która zobowiązuje do ujęcia w księgach rachunkowych wszystkich osiągniętych przychodów i
obciążających ją kosztów związanych z tymi przychodami, dotyczącymi danego okresu
sprawozdawczego niezależnie od terminu ich zapłaty.
W świetle art. 37. ust. 10 ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (t.j. Dz.U. z 2002
r. nr 76, poz. 694 z późn. zm) w przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowe jednostki nie
podlega obowiązkowi badania i ogłaszania (art. 64 uts. 1 UoR) można odstąpić od ustalania
aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Natomiast jednostki
sporządzające sprawozdanie finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami
Rachunkowości są obowiązane do tworzenia aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku
dochodowego.
Obowiązek tworzenia odroczonego podatku dochodowego jest skutkiem rozbieżności między
prawem bilansowym a prawem podatkowym. Rezerwę z tytułu odroczonego podatku
dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego wymagającego w
przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic,
które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości (art. 37
ust. 5 ustawy o rachunkowości oraz Krajowy Standard Rachunkowości nr 2, punkt 8.1). Aktywa
z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w
przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami
przejściowymi i w związku ze stratami podatkowymi, możliwymi do odliczenia w przyszłości (art.
37 ust. 4 ustawy o rachunkowości).
Zgodnie z polskimi standardami rachunkowości, jednostka ustala aktywa z tytułu odroczonego
1/3
Tworzenie oraz prezentacja aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Wpisany przez Małgorzata Gawkowska
podatku dochodowego w związku ze wszystkimi ujemnymi różnicami przejściowymi i w związku
ze stratami podatkowymi, możliwymi do odliczenia w przyszłości i równocześnie dokonuje
odpisów aktualizujących dane aktywa, jeśli występują ku temu przesłanki (Krajowy Standard
Rachunkowości nr 2 punkt 9.1 oraz punkt 11.11). Na podstawie MSR 12, aby aktywa z tytułu
odroczonego podatku dochodowego były ujmowane, musi być prawdopodobne to, że będzie
dostępny dochód do opodatkowania w takiej wysokości, że pozwoli to na zrealizowanie
aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Kolejną kwestią jest prezentacja aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
w sprawozdaniu finansowym. Spółki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z ustawą
o rachunkowości powinny określić w polityce rachunkowości, czy będą kompensować aktywa i
rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, czy też prezentować je oddzielnie. Aby
jednostka mogła kompensować aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
musi posiadać tytuł uprawniający ją do ich jednoczesnego uwzględnienia przy obliczaniu kwoty
zobowiązania podatkowego. Podmiot posiada taki tytuł, jeżeli:
- jest uprawniony do potrącania należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego,
oraz
- aktywa i zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą podatku
dochodowego nałożonego przez tę samą władzę podatkową na
- tego samego podatnika lub
- różnych podatników, którzy są uprawnieni, zamierzają rozliczać należności i
zobowiązania z tytułu podatku dochodowego w kwocie netto lub jednocześnie zrealizować
należności i rozliczać zobowiązania z tytułu podatku dochodowego.
Na podstawie MSR aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego kompensuje
się wtedy i tylko wtedy, gdy:
- jednostka posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia
kompensat aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego, oraz
2/3
Tworzenie oraz prezentacja aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Wpisany przez Małgorzata Gawkowska
- aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą podatku
dochodowego nałożonego przez tę samą władzę podatkową na:
- tego samego podatnika lub
- różnych podatników, którzy są uprawnieni, zamierzają rozliczać należności i
zobowiązania z tytułu bieżącego podatku w kwocie netto, lub jednocześnie zrealizować
należności i rozliczać zobowiązania, w każdym przyszłym okresie, w którym przewiduje się
rozwiązanie znaczącej ilości rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub
zrealizowanie znaczącej ilości aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Mówiąc o aktywach i rezerwach z tytułu odroczonego podatku dochodowego należy zwrócić
uwagę na drugostronne ujęcie operacji. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku
dochodowego, tworzone od transakcji rozliczanych z kapitałem własnym również odnoszone są
drugostronnie na kapitał własny. Natomiast aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku
dochodowego tworzone od operacji odnoszonych do rachunku zysków i strat powinny znaleźć
odzwierciedlenie w części odroczonej podatku dochodowego w rachunku zysków i strat.
Powyższe postępowanie jest konsekwencją prezentacji zdarzeń; jeśli dana transakcja nie
została rozliczona w rachunku zysków i strat, wówczas skutek podatkowy odnoszący się do
danego zdarzenia również nie powinien być uwzględniony w rachunku zysków i strat.
3/3