KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH
Transkrypt
KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW Inowrocław 14 maja 2011 KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK SZKOLNY 2010/2011 ZADANIE 1 Każdemu z początków stwierdzeń w tabeli ( I – VIII ) przyporządkuj wszystkie ich poprawne zakończenia wybrane z listy pod tabelą ( A – F ). Każde z zakończeń może zostać przyporządkowane wielokrotnie. ( 8 punktów ) POCZĄTEK STWIERDZENIA I. Jeżeli węglowodór odbarwia wodę bromową II. Jeżeli produktem reakcji chlorowodoru z węglowodorem jest III. monochloropochodna alkilowa Jeżeli w reakcji węglowodoru z bromem oprócz bromopo- IV. chodnych powstaje bromowodór Jeżeli w reakcji węglowodoru z bromem powstaje tylko jeden V. produkt - tetrabromopochodna Jeżeli w wyniku całkowitego spalenia węglowodoru powstaje VI. tyle samo cząsteczek CO2 i H2O Jeżeli dany węglowodór jest alkinem VII. Jeżeli węglowodór ulega polimeryzacji VIII. Jeżeli węglowodór posiada w łańcuchu dwa wiązania podwójne MOŻLIWE ZAKOŃCZENIA: A/ … to jest to reakcja przyłączenia, czyli addycji B/ … to skład cząsteczki tego węglowodoru można opisać wzorem CnH2n-2 C/ … to węglowodorem tym jest alken D/ … to jest to dowolny węglowodór nienasycony E/ … to jest to reakcja podstawiania, czyli substytucji F/ … to jest to węglowodór nasycony PROPONOWANE ZAKOŃCZENIA ZADANIE 2 Nazwa metalu M pochodzi od imienia greckiej bogini tęczy, ze względu na barwę jaką przyjmują jego związki chemiczne. Stosowany jest do pokrywania ostrzy stalówek w wiecznych piórach oraz dodaje się go do platyny, aby zwiększyć jej twardość. W wyniku silnego ogrzewania łączy się bezpośrednio z tlenem tworząc tlenek typu MO2, który zawiera w swoim składzie 14,27% masowych tlenu. a/ Podaj nazwę i symbol tego pierwiastka. Odpowiedź uzasadnij rachunkiem. ( 8 punktów ) SYMBOL NAZWA b/ Zapisz w formie cząsteczkowej równania reakcji: metalu M z tlenem: ………………………………………………………………………… tlenku MO2 z kwasem siarkowym(VI): ………………………………………………………………………… ZADANIE 3 a/ Wiedząc, że atomy węgla w cząsteczkach węglowodorów łączą się z innymi atomami czterema wiązaniami i że wiązania niewykorzystane do połączenia z atomami węgla służą do przyłączania atomów wodoru, narysuj wzory strukturalne wszystkich trzech węglowodorów o wzorze C5H12: ( 10 pkt ) A. B. C. (1o) CH3 CH3 (1o) CH (3o) CH3 (1o) b/ Ważnym pojęciem w chemii jest tzw. rzędowość węgla. Rzędowość węgla rozumiana jest jako liczba atomów tego pierwiastka z którymi w cząsteczce bezpośrednio sąsiaduje rozważany atom węgla. Na przykład, w narysowanej wyżej cząsteczce znajdują się trzy pierwszorzędowe 1o atomy węgla, oraz jeden 3o.. Który z narysowanych przez Ciebie węglowodorów (A – C) zawiera w cząsteczce: 1. Cztery 1o atomy węgla: ……… 2. Jeden 3o atom węgla: ……… o 3. Trzy 2 atomy węgla: ……… 4. Jeden 4o atom węgla: ……… ZADANIE 4 W wyniku reakcji pomiędzy roztworami dwóch związków chemicznych otrzymano roztwór, zawierający oprócz substancji w postaci cząsteczek wyłącznie jony Na+ i Cl- . Znajdź pięć przykładowych par związków, mogących być substratami w takiej reakcji. Zapisz równania zachodzących pomiędzy nimi reakcji w postaci cząsteczkowej. Załóż, że substancje oznaczone w tablicy rozpuszczalności jako nierozpuszczalne oraz trudno rozpuszczalne nie dysocjują na jony. ( 10 punktów ) RÓWNANIA REAKCJI: 1/ …………………………………………………………………………………………………………………… 2/ …………………………………………………………………………………………………………………… 3/ …………………………………………………………………………………………………………………… 4/ …………………………………………………………………………………………………………………… 5/ …………………………………………………………………………………………………………………… ZADANIE 5 Oblicz, ile gramów NaNO3 i ile gramów 10% roztworu tej soli należy odważyć, aby w wyniku zmieszania otrzymać 1000 cm3 20% roztworu o gęstości 1,10 g/cm3 ? ( 10 punktów ) ZADANIE 6 HCl HBr H2S H2SO4 H2SO3 H3PO4 HNO3 H2CO3 H2SiO3 HCOOH CH3COOH C2H5COOH C3H7COOH C17H33COOH C17H35COOH Z wyszczególnionych powyżej kwasów wybierz ten (podaj wzór i nazwę), który kojarzy Ci się z: WSKAZÓWKA: Kwasy nie mogą się powtarzać. ( 10 punktów ). 1/ olejem roślinnym: …………………………………………………………….... 2/ akumulatorem samochodowym: ……………………………………………………………… 3/ zjełczałym masłem: ……………………………………………………………… 4/ sokiem żołądkowym człowieka: ……………………………………………………………… 5/ gazowaną wodą mineralną: ……………………………………………………………… 6/ produkcją materiałów wybuchowych: ……………………………………………………………… 7/ jadem pszczół, mrówek, lub pokrzyw: ……………………………………………………………… 8/ mydłem: ……………………………………………………………… 9/ coca-colą: ………………………………… …………………………... 10/ skwaśniałym winem: ……………………………………………………………… ZADANIE 7. Oblicz, ile gramów KCl wykrystalizuje z 1000 cm3 wodnego, 30% roztworu chlorku potasu o gęstości 3 1,2 g/cm po oziębieniu go do temperatury 283K. Oblicz stężenie procentowe roztworu nad osadem. Rozpuszczalność KCl w temperaturze 283K wynosi 36,0 g w 100 g wody. ( 10 punktów ) ZADANIE 8 Dwie mieszaniny zawierają tlenek miedzi(ll) CuO i tlenek miedzi(l) Cu2O: Mieszanina l : w stosunku molowym 1 : 1 Mieszanina II : w stosunku masowym 1 : 1, Która z tych mieszanin zawiera więcej procent miedzi ? ( 10 punktów ) ZADANIE 9. Jaką objętość zajmie w warunkach normalnych wodór, otrzymany w wyniku roztworzenia w kwasie solnym mieszaniny, składającej się z 0,2 mola cynku i 10,4 g glinu? ( 10 punktów ) ZADANIE 10. Pierwiastek A, podobnie jak sód i potas zaliczamy do aktywnych metali. W kontakcie z tlenem z powietrza A utlenia się tworząc substancję B i dlatego w laboratorium przechowujemy go w nafcie. Wodorotlenek metalu A (C) można otrzymać działając wodą: na metal A lub na związek chemiczny B. Substancje B i C są ważnymi surowcami dla wielu gałęzi przemysłu: budownictwa, hutnictwa, cukrownictwa i przemysłu chemicznego. Nierozpuszczalne w wodzie sole metalu A (E i F) występują w ogromnych ilościach w przyrodzie w postaci minerałów i skał, takich jak: kalcyt, aragonit, dolomit czy anhydryt. Pierwiastek A odgrywa szczególną rolę w budowie i w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów żywych; węglany i fosforany(V) A są ważnymi składnikami kośćca kręgowców oraz pancerzy zwierząt. + H 2SO 4 temp. + CO 2 6 7 8 + CO 2 9 + O2 A = .......... 1 + H 2O 10 B = .......... + H 2O 2 + HCl 11 C = .......... + HCl 3 D = .......... + Na 2 CO 3 4 + H 2 SO 4 F= 5 E = .......... .......... + Na 2 SO 4 12 + SO 3 13 + Na 2 SO 4 14 Rozszyfruj, jakie substancje kryją się pod literami A – F, oraz napisz, w formie cząsteczkowej równania reakcji oznaczonych w diagramie liczbami 1- 14: ( 14 punktów ) Równania reakcji: 1. A + O2 2. B + H2O 3. C + HCl 4. D + Na2CO3 5. E + H2SO4 6. A + H2SO4 7. E 8. B + CO2 9. C + CO2 temp . 10. A + H2O 11. A + HCl 12. D + Na2SO4 13. B + SO3 14. C + Na2SO4 B R U D N O P I S