Prezentacja programu PowerPoint

Metoda wczesnych pojęć językowych
Edward Gillian, Bożena Franków-Czerwonko, Urszula Paradowska - PWSZ im Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Bogna Ferensztajn - Lubuski Kurator Oświaty
egillianATpwsz.pl bogna.ferensztajnATgmail.com
Język a porażka szkolna
Brak znajomości wczesnych pojęć
językowych jako przyczyna porażki
szkolnej został potwierdzony
w badaniu australijskiego logopedy,
Edwarda Gilliana. Australijska szkoła,
którą Edward Gillian zbadał i opisał,
osiągała bardzo słabe wyniki, dopóki
nie przeprowadził w niej badania
przesiewowego i nie odkrył, że dzieci
nie znają podstawowych pojęć,
jakimi posługują się nauczyciele
w szkole. Po rocznej interwencji
pedagogicznej, wyniki szkoły wzrosły
do poziomu średniej krajowej, a jej
autor otrzymał nagrodę ministra.
Badanie przesiewowe
Grupa nauczycieli akademickich
z PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim
zadała sobie pytanie, czy słabe
wyniki w czytaniu i liczeniu
w województwie lubuskim mogą,
przynajmniej w niektórych
przypadkach, mieć podobną
przyczynę? Czy u dzieci
pozbawionych wystarczającej
stymulacji poznawczej w domach,
nieskuteczność wysiłków
nauczycieli wczesnoszkolnych
może wynikać z tej prostej
przyczyny, że dziecko nie rozumie
języka nauczyciela? Przykład
z Australii pokazuje, że tak może
być.
Problem braku słów
Ubóstwo językowe prowadzi do
pierwszych porażek edukacyjnych.
Ograniczone rozumienie języka
wiąże się z wykształceniem
rodziców i ich sytuacją
socjoekonomiczną. Ponadto, dzieci
z dłuższym stażem przedszkolnym
osiągają większy sukces edukacyjny
w pierwszych latach nauki szkolnej.
Dlatego do projektu pozyskano
gminę, w której do oddziałów
przedszkolnych uczęszczało wiele
dzieci bez wcześniejszego stażu
przedszkolnego, ze środowisk
defaworyzowanych i z rodzin
o niskim wykształceniu rodziców.
W projekcie trwającym od września
2012 do czerwca 2013 roku
uczestniczyło 96 dzieci pięcioi sześcioletnich, w tym 53 chłopców
i 43 dziewczynki, z pięciu oddziałów
przedszkolnych z terenu gminy
Bogdaniec oraz 12 nauczycielek
nauczania wczesnoszkolnego,
języka obcego i religii pracujących
z badanymi dziećmi.
Badanie tak licznej grupy dzieci było
możliwe dzięki przychylności wójt
gminy Bogdaniec, pani Krystyny
Pławskiej.
Polskie normy dotyczące przedziałów wiekowych, w których
wykształca się dane pojęcie są nieprecyzyjne lub opierają
się na małej próbie. Dlatego lista wczesnych pojęć językowych
została zaadaptowana z literatury anglojęzycznej. Badanie
zawierało 46 prostych poleceń, za pomocą których sprawdzono,
czy dziecko wykształciło dane pojęcie językowe czy nie.
Przykładowe grupy badanych pojęć:
 stosunki przestrzenne (na, w, nad, pod, do,
z, przód, tył, góra, dół, po lewej, po prawej)
 rozmiar (duży, mały)
 kolory
 kształty (koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt, linia)
 faktury (szorstki, gładki, twardy, miękki)
 rozpoznawanie kolejności (początek, środek, koniec)
 taki sam – inny (rozmiar, kształty, kolory, faktury,
liczba, miejsce, funkcja)
Prowadzący badanie przesiewowe nauczyciel siadał obok dziecka
i zapraszał je do zabawy mówiąc: „Teraz pobawimy się w słuchanie.
Powiem kilka zdań. Pokaż je.” Na stole umieszczano odpowiednie
rekwizyty, na przykład kredki, piórnik, czystą kartkę i pluszowego
misia. Przykładowe polecenia nauczyciela: „Pokaż czerwoną kredkę”,
„Pokaż gdzie miś ma przód”, „Miś jest nad piórnikiem. Pokaż to.”,
„Połóż misia na górze kartki.” „Połóż misia po prawej stronie kartki.”
Badanie jednego dziecka trwało 12-15 minut.
Zwiększenie szans edukacyjnych
Dzieci z miejscowości Jeniniec,
wśród których był najwyższy
odsetek osób ze środowisk
zaniedbanych, uzyskały najniższy
wynik w badaniu wstępnym.
Po przeprowadzeniu interwencji
w formie wdrożenia rocznego
programu eksplicytnego nauczania
wczesnych pojęć językowych,
różnica pomiędzy badanymi
grupami dzieci zmniejszyła się.
Znajomość wybranych pojęć językowych
w grupie 22 dzieci pięcioletnich
Założenia metody wczesnych pojęć językowych Gilliana

Indywidualne podejście do każdego pięcioletniego dziecka
to lepsze opanowanie wczesnych pojęć językowych

Opanowanie wczesnych pojęć językowych to lepsze rozumienie
poleceń i wyjaśnień stosowanych przez nauczyciela w szkole

Dobre rozumienie wyjaśnień i poleceń w szkole to lepsze
opanowanie umiejętności czytania, pisania i liczenia
Szkoła ponadgimnazjalna
Gimnazjum
SP klasy IV-VI
SP klasy I-III
Przedszkole
25
20
15
10
5
0
nad
pod
na górze
wrz-12
maj-13
na dole
po lewej
Jeniniec (22 dzieci)
Wniosek:
Dobrze zorganizowane, spójne podejście przedszkola
może znacząco zwiększyć szanse pięciolatków
na edukacyjny sukces, pomimo zaniedbań poznawczych
swoistych dla niektórych środowisk.