Kraków, 26 - Polska Izba Książki

Polska Izba Książki
w 2013 roku
PRACE LEGISLACYJNE
ROZWÓJ RYNKU KSIĄŻKI
CZŁONKOWIE I SEKCJE
PROMOCJA CZYTELNICTWA
Sprawozdanie roczne Rady Polskiej Izby Książki
przedstawione na Zwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Członków PIK
21 maja 2014 roku w Warszawie
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
SPRAWOZDANIE PREZESA Z DZIAŁAŃ PIK
za rok 2013
Wstęp
I. Realizacja zadań w obszarze legislacyjnym
II. Działania na rzecz określenia perspektyw rozwoju branży
III. Działania na rzecz promocji branży i książki
IV. Działania poszczególnych sekcji PIK
V. Sprawy członkowskie
Wstęp
W zakresie zadań merytorycznych zrealizowane zostały w roku 2013 wszystkie planowane zadania oraz
rozwinięte dwa nieplanowane projekty.
Dla realizacji merytorycznych zadań i projektów zawarto w 2013 r. dwadzieścia dwie umowy cywilno-prawne. Uczestnicząc w ponad dziesięciu konsultacjach społecznych, dotyczących ważnych zagadnień legislacyjnych, opracowano szczegółowe stanowiska Izby z obszernym, profesjonalnym uzasadnieniem.
Na realizację zadań merytorycznych – to znaczy m.in. na opinie prawników, na prace kancelarii związane
z procesem Chomikuj vs PIK, na firmę doradczą w sprawie rynku podręcznikowego, na badanie produkcji
wydawniczej, na promocję czytelnictwa i branży oraz na tematyczne spotkania branżowe – budżet przewidywał na rok 2013 łącznie 204 300 zł.
Na merytoryczne zadania ze składek i datków członkowskich wydatkowano natomiast ponad 280 000 zł
(+37% wobec planu), zaś łącznie – 561 381 zł (składki, datki i dotacje). Dotacje objęły dwa dodatkowe projekty: dwuletnie badanie „Kierunki i formy transformacji czytelnictwa w Polsce”, dofinansowane przez
MKiDN w 86%, oraz trzyletni projekt unijny TISP (nowe technologie dla wydawniczego biznesu), finansowany całkowicie z funduszy unijnych (52 000 zł na trzy lata).
Wydatki na działalność operacyjną stanowiły 65% całości przychodów.
W sprawozdaniu niniejszym podawane są koszty poszczególnych zdań i projektów. Sumy te odnoszą się do
wydatków zewnętrznych (zakupione usługi), jak i do proporcjonalnie rozłożonych kosztów stałych biura
(dział „A. Biuro” w budżecie PIK).
I.
1.
Realizacja zadań i projektów w obszarze legislacyjnym
Projekt Ustawy o jednolitej cenie
W maju 2013 r. Rada zleciła firmie doradczej GAB MEDIA prowadzenie tego projektu i ustanowiła
Fundusz Celowy UoK, na który do 31.12.2013 r. wpłynęło 42 000 zł od 22 firm. W trakcie prac uzgodniono ze środowiskiem wydawniczym brzegowe warunki ustawy, a później treść projektu ustawy
(3 konsultacje), dokonano analizy doświadczeń z innych krajów, zgodności z Konstytucją RP oraz z legislacją Unii, opracowano niezbędne uzasadnienia. W październiku przeprowadzono warsztaty z przewodniczącym francuskiego stowarzyszenia wydawców, które było transmitowane on-line. Wszystkie
2/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
opracowania składające się na materiały projektu ustawy stworzone zostały przez profesjonalne, kompetentne firmy i zespoły. Materiały dostępne są na stronie internetowej PIK.
Na temat projektu ustawy prowadzono rozmowy w Departamentach MKiDN – Mecenatu Państwa
i Własności Intelektualnej i Mediów – w Narodowym Centrum Kultury, w Instytucie Książki, z parlamentarzystami oraz senatorami. Udzielano licznych wywiadów mediom.
W pracach nad projektem, kierowanym przez prezesa PIK, Włodzimierza Albina, szczególnie aktywni
byli wiceprezes Grzegorz Majerowicz, przewodnicząca Sekcji Beletrystycznej, Sonia Draga i członek
prezydium Rady PIK – Maciej Makowski – oraz weteran walki o „Ustawę Langa” – wydawca i księgarz, Bogdan Szymanik. Wsparcia dla projektu udzieliły Izba Księgarstwa Polskiego, Stowarzyszenie
Księgarzy Polskich, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Księgarzy, Książnica Polska, Polskie Towarzystwo
Wydawców Książek, Stowarzyszenie Wydawców Katolickich, Związek Małych Oficyn Wydawniczych
z Ambicjami (ZMOWA). Merytorycznego wsparcia udzielają Izbie również Instytut Francuski i eksperci z Ministerstwa Kultury Francji, jak i eksperci Boersenverein des Deutschen Buchhandels. Z tymi
międzynarodowymi partnerami PIK zorganizowała w marcu tego roku konferencję na temat pozytywnych wyników działania ustawy o książce dla rozwoju czytelnictwa i branży wydawniczej.
Aktualny stan prac nad projektem: trwają uzgodnienia w Sejmie i Senacie i przygotowywany jest tryb
wprowadzenia projektu na ścieżkę legislacyjną.
Liczba umów zawartych przez PIK w ramach realizacji projektu – 4
Koszty zewnętrzne projektu w 2013 r. – 64 825 zł, całościowe – 67 645 zł
Koszty projektu przewyższają znacznie zebrane środki na Funduszu Celowym. Wsparcie dla tego typu
projektu ze strony wszystkich podmiotów branży jest niezwykle ważne. Apelujemy o dokonanie wpłat
na Fundusz Celowy i jego promocję.
2.
Walka o redukcję liczby obowiązkowych egzemplarzy bibliotecznych (EO) oraz zmianę finansowania Funduszu Promocji Twórczości (FPT)
Walka Izby o redukcję liczby obowiązkowych egzemplarzy bibliotecznych (EO) trwa od wielu lat. Po
interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich w Ministerstwie Kultury w wyniku pisma Izby z grudnia
2012 roku, Minister Zdrojewski na spotkaniu w maju 2013 roku zapewnił przedstawicieli PIK, że Departament Mecenatu Państwa podjął niezwłocznie pracę nad zmianą liczby EO i że nastąpi to szybko.
W wyniku decyzji, żeby zmianę w liczbie EO przeprowadzić w ramach nowelizacji całej ustawy o obowiązkowym egzemplarzu bibliotecznym, nastąpiło spowolnienie realizacji zobowiązania. Od maja do
końca 2013 r. interweniowaliśmy wielokrotnie w różnych formach, domagając się szybkiego trybu redukcji EO: cztery pisma, dwa spotkania z ministrem (maj, październik), dwa spotkania z dyrekcją DMP
(czerwiec, listopad). W końcu 2013 roku zdecydowano o zmianie liczby EO poprzez Rozporządzenie
zmieniające ministra. Projekt rozporządzenia jest gotowy i ma być niezwłocznie konsultowany społecznie. Jest szansa na szybkie wdrożenie rozporządzenia.
Równolegle do walki o zmniejszenie liczby EO podnosiliśmy sprawę Funduszu Promocji Twórczości,
podkreślając konieczność odejścia od finansowania FPT poprzez – niezgodne z prawem autorskim i legislacją unijną – opłaty licencyjne od dzieł, co do których wygasły prawa autorskie. Zmiana sposobu finansowania FPT wymaga zmiany w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 1996 r. Prace
nad nowelizacją tej ustawy – w tym nad zmianą zapisów dotyczących FPT – zostały wstrzymane w wyniku sporów o ACTA i postulatów takich zmian w prawie autorskim, które zapewniłyby wolny
(= bezpłatny) dostęp do treści w internecie. W drugiej połowie 2013 roku podjęto temat zmiany finansowania FPT w ramach prac Forum Prawa Autorskiego MKiDN (patrz poniżej).
To zadanie realizowano w roku 2013 bez kosztów zewnętrznych. Szacowane koszty biura – 14 102 zł
3.
Walka z koncepcją e-podręczników i redukcją dotacji na podręczniki akademickie
Sprawy związane z rynkiem szkolnych podręczników oraz z książką naukową i akademicką prowadzone są w sposób samodzielny i niezwykle aktywny przez Sekcję Wydawców Edukacyjnych (SWE) oraz
Sekcję Wydawców Akademickich i Naukowych (SWAiN). W roku 2013 skala problemów na tych rynkach, związana z konceptualnymi i legislacyjnymi inicjatywami rządu, wymagała dużego wsparcia
3/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
obydwu sekcji przez kierownictwo i Biuro Izby, zarówno od strony finansowej (zaangażowanie firmy
konsultingowej dla SWE), jak i personalnej. Wielokrotne podejmowaliśmy interwencje pisemne, odbywały się spotkania kierownictwa PIK z ministrami stosownych resortów (MEN, MNiSW, MAiC), spotkania z wiceministrami i dyrektorami departamentów, narady z prezydiami sekcji, organizacja udziału
przedstawicieli sekcji oraz kierownictwa PIK w wielu posiedzeniach komisji sejmowych, występy
w mediach i inne aktywności. Ważnym zadaniem realizowanym w 2013 roku w tym kontekście była
edukacja na wielu płaszczyznach na temat roli wydawcy oraz walka z negatywnym wizerunkiem całej
branży wydawniczej, jaki rząd i media kreowały przy okazji forsowania koncepcji e-szkoły
i e-podręcznika.
Na prośbę SWE Rada PIK włączyła się do walki o wdrożenie Kodeksu Dobrych Praktyk wydawców
edukacyjnych i 25.06. podjęła uchwałę wspierającą Kodeks i egzekwowanie dotrzymywania jego zapisów. Monitoring realizacji Kodeksu Dobrych Praktyk przejęła niezwiązana z PIK Fundacja Polska Bez
Korupcji (Nowy Sącz), która dostarczyła kierownictwu PIK przykłady łamania Kodeksu w roku 2012.
Interwencja ze strony Rady PIK była jednoznaczna. W roku 2013 zmalała liczba wykroczeń.
Równolegle do prac z SWE Rada wspierała Sekcję Wydawców Akademickich i Naukowych w jej walce o dotacje dla podręczników akademickich.
Liczba zawartych umów – 1
Koszt wsparcia zewnętrznego 45 000 zł, biura – 5 600 zł
4.
Walka z nielegalnymi formami rozpowszechniania treści objętych prawem autorskim
Podobnie jak w latach ubiegłych, PIK dużą uwagę poświęciła walce z nielegalnym rozpowszechnianiem treści. We współpracy z wyspecjalizowanymi firmami prowadzono analizy działalności portali internetowych zarabiających na obiegu nielegalnie rozpowszechnianych treściach objętych prawem autorskim. Biuro PIK wspierało kancelarię Wierciński Kwieciński i Baehr w pracach związanych z procesem
wytoczonym PIK przez FS File Solution (Chomikuj.pl). Jednocześnie w roku 2013 kontynuowano szeroko prowadzoną edukację na temat szkodliwości naruszania własności intelektualnej oraz promocję legalnych źródeł. PIK uczestniczyła aktywnie w wielu konferencjach i dyskusjach medialnych poświęconych tym zagadnieniom, dostarczała tematyczne materiały oraz propagowała inicjatywy Fundacji
Legalna Kultura, ZAiKS-u, SAiW-u czy też Kreatywnej Polski.
PIK monitorowała i zajmowała krytyczne stanowisko wobec licznych akcji zwolenników liberalizacji
prawa autorskiego (Kongresy Wolności, akcje „tajni kulturalni”, „dozwolone kopiowanie”, itp.) Do
wszystkich senatorów i posłów stosownych komisji oraz do polskich Europosłów PIK dostarczyła opracowanie kancelarii prawnej WKB Czemu służy prawo autorskie i co oznacza dozwolony użytek?. Dołączyliśmy uzupełniający materiał przygotowany przez Stowarzyszenie Autorów i Wydawców – Dozwolony użytek w wybranych krajach europejskich. W opracowaniach przedstawiono w przejrzysty, jasny
sposób najważniejsze aspekty działania prawa autorskiego, zagrożenia wynikające z jego naruszania.
Zestawienie SAiW-u pozwala rozpoznać, jak bardzo liberalne jest polskie prawo autorskie w porównaniu z innymi na świecie. Podobnie jak inne organizacje twórców i przemysłu kreatywnego, ustosunkowaliśmy się krytycznie i z pełnym uzasadnieniem odrzucenia legislacyjnej inicjatywy PSL zmiany artykułu 23 ustęp 2 (dozwolony użytek) w duchu jeszcze większej liberalizacji prawa autorskiego.
Przedstawiciele Rady PIK uczestniczyli w dwóch Kongresach Wolności organizowanych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. W trakcie drugiego Kongresu z udziałem premiera Donalda Tuska,
Jarosław Perzyński, członek rady i prezes WNT – przeprowadził akcję medialną, występując w koszulce z logotypem „prawolubni” nawiązującą do naszej akcji IMPRINT. Akcja ta polega na zamieszczaniu
w publikacjach książkowych skróconej informacji o dozwolonym użytku prywatnym, powstałej we
współpracy z mecenas Lubomirą Wengler z wydawnictwa Wolters Kluwer. Logotyp akcji został opracowany przez grafików Wydawnictwa Szkolnego i Pedagogicznego.
Do Akcji IMPRINT, zainicjowanej w styczniu 2013 r., włączyły się liczne wydawnictwa, umieszczając
treść IMPRINTU oraz jej logotyp w swoich publikacjach. Wszystkim serdecznie dziękujemy za wkład
w te działania.
Liczba zawartych umów – 3
Całkowite koszty tego zadania – 25 320 zł
4/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
5.
Udział w pracach Forum Prawa Autorskiego
Departament Własności Intelektualnej i Mediów w MKIDN, w ścisłej współpracy z organizacjami pozarządowymi, twórców, przemysłów kreatywnych oraz instytucjami kultury, rozpoczął w 2013 roku intensywne prace nad dostosowaniem niektórych zapisów prawa autorskiego do współczesnych wymogów. W pracach Forum Izba uczestniczyła (i uczestniczy dalej) bardzo aktywnie. W 2013 roku odbyły
się cztery tematyczne posiedzenia Forum, na których Izba przedstawiła pisemne, szczegółowe stanowiska wobec następujących zagadnień:
 Dzieła osierocone (Forum PA I i II)
 Dzieła niedostępne w handlu (Forum PA I i II)
 Dozwolony użytek publiczny (Forum PA III)
 Fundusz Promocji Twórczości (Forum PA III)
 Public lending right (Forum PA III)
 Cywilne środki egzekwowania prawa własności intelektualnej (Forum PA IV)
Opracowania PIK do ww. zagadnień powstały dzięki zespołowi doradczemu PIK, który składa się
z prawników i/lub przedstawicieli opłacanych przez ich pracodawców z wydawnictw PWN, Znak, Wolters Kluwer, C.H. Beck i Bellona,. Wszystkim firmom i osobom wspierającym Izbę należą się duże podziękowania.
Koszty biura w odniesieniu do tego zadania – 14 000 zł
6.
Walka przeciw projektom o Otwartych Zasobach Publicznych oraz projektowi zmian w Ustawie
o Świadczeniu Usług Drogą Elektroniczną (UŚUDE)
Na początku 2013 roku Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji rozwinęło szczególną aktywność
w forsowaniu projektu nowej ustawy, związanej z „nowatorską ” koncepcją otwartych zasobów publicznych. Projekt został poddany społecznej konsultacji, w której PIK – jak i inne organizacje – dokonały krytycznej i wnikliwej analizy założeń tego projektu. PIK zleciła opracowanie opinii prawnej kancelarii mecenasa Ćwiąkalskiego, a 11 lutego 2013 roku Izba zorganizowała spotkanie z mediami
z udziałem ekspertów i prezesów zaprzyjaźnionych izb gospodarczych nt. tego projektu. Prezentacje
ekspertów i argumenty w dyskusji – szczególnie profesorów Wojciecha Cellarego i Jacka Raciborskiego – spowodowały, że minister Michał Boni oficjalnie i publicznie przyznał się do wielu błędnych założeń tego projektu i oświadczył, że projekt zostanie ograniczony do zasobów nie podlegających prawu
autorskiemu.
Przedstawiciele PIK i innych organizacji twórców i wytwórców poproszeni zostali o przedstawienie
stanowiska wobec projektu ustawy o otwartych zasobach publicznych senatorom Komisji Kultury.
Równoległe trwał monitoring prac MAiC nad zmianą UŚUDE. W Unii Europejskiej cały czas toczą się
dyskusje nad kształtem prawa wokół usług świadczonych drogą elektroniczną w kontekście odpowiedzialności za przekazywane tą drogą treści z jednej strony – a ochroną danych osobowych z drugiej.
W Polsce MAiC ruszyło na przełomie 2012/2013 roku wyprzedzająco z radykalnymi rozwiązaniami na
rzecz rozwoju nowych technologii, bez czekania na dyrektywy unijne. PIK dwukrotnie przedkładała
opinie na temat szczegółowych propozycji tego ministerstwa. Prezesi PIK, Barbara Jóźwiak i Włodzimierz Albin, dwukrotnie uczestniczyli w debacie o UŚUDE z udziałem ministra Boniego. Udało się
wstrzymać wdrożenie niekorzystnych zapisów w projekcie zmian UŚUDE.
Liczba zawartych umów – 2
Łączny koszt tych zadań: 27 745 zł
7.
Walka o niższy VAT na e-booki
W styczniu 2013 roku Izba opublikowała Apel PIK o zrównanie VAT na e-booki do stawki książkowej,
opracowany przez Sekcję Publikacji Elektronicznej (SPE) pod kierownictwem Łukasza Gołębiowskiego. Apel zawierał profesjonalnie opracowane stanowisko PIK w tej sprawie oraz konkretne argumenty
za obniżką stawki VAT. Apel skierowany został do ministrów kultury i finansów, do RPO, do posłów
i senatorów oraz mediów. Odbyły się spotkania i dyskusje z wiceministrem finansów. Minister Bogdan
Zdrojewski podkreślił na spotkaniu z wydawcami w maju 2013 roku, że rząd będzie aktywnie lobbował
wśród krajów unijnych za zmianą stawki VAT.
5/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
Apel PIK znalazł szerokie zainteresowanie w mediach oraz u przewodniczących Komisji Kultury Sejmu i Senatu. Senacka Komisja Kultury zaprosiła przedstawicieli PIK na posiedzenie 09.05.2013 r. poświęcone tej sprawie.
Wypracowane stanowisko PIK wobec zrównania stawki na e-booki zostało również przedłożone Federacji Europejskich Wydawców (FEP), która brała udział w licznych debatach w UE na ten temat. Ze
względu na złożoność sprawy – definicja e-produków, które powinny mieć ulgi w VAT – sprawa nadal
nie jest przesądzona.
Dzięki zaangażowaniu SPE zadanie to realizowane było bez kosztów zewnętrznych i przy minimalnych kosztach biura – 1500 zł
II. Działania na rzecz określenia perspektyw rozwoju branży
1.
Projekt badawczy „Kierunki i formy transformacji czytelnictwa w Polsce 2013–2014”
Dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego PIK realizuje dwuletni projekt
badawczy „Kierunki i formy transformacji czytelnictwa w Polsce”. Badanie, rozpoczęte w lipcu 2013,
pozwoli uchwycić zakres i kierunek zmian w sposobie odbioru treści przez czytelników w związku
z rozpowszechnianiem się nośników cyfrowych. Badanie prowadzone jest we współpracy z Ośrodkiem
Przetwarzania Informacji Państwowego Instytutu Badawczego (OPI) oraz z Fundacją Centrum Badania
Opinii Społecznej (CBOS). Zróżnicowana metodologia badań ilościowych i jakościowych oraz skład
zespołu, w którym pracują dwie generacje badaczy, dostarczy wiedzy, która pomoże twórcom, wydawcom i dystrybutorom kultury dostosować się do zmieniających się warunków kulturowych.
W 2013 roku zrealizowano szeroko zakrojone badanie postaw, potrzeb i nawyków kulturowych populacji w Polsce, w tym ilości, jakości i form „konsumpcji treści”. Badanie – przeprowadzone przez CBOS
na reprezentatywnej próbie ponad 2000 osób – przyniosło obszerny materiał dotyczący częstotliwości,
miejsc i pór kontaktów z tekstem, diety tekstowej, źródeł nabywania książek i inne dane. Opis wyników
tego badania w formie sumarycznego raportu CBOS oraz prezentacji graficznej dostępny jest na stronie
internetowej PIK. Częścią raportów z badań 2013 roku jest także analiza rynku produkcji wydawniczej,
która powstała na bazie badania ankietowego PIK i Biblioteki Analiz, przeprowadzonego wiosną 2013
roku pod patronatem Instytutu Książki, Warszawskich Targów Książki i Targów Książki w Krakowie.
Dziękujemy wydawnictwom, które przekazały książki dla respondentów. Zebraliśmy prawie 3000 książek od następujących wydawców: Czarna Owca, Egmont, FK Olesiejuk, Media Rodzina, Muza, Nasza
Księgarnia, Publicat, Prószyński Media, Sonia Draga, WSiP, Zakamarki, Znak, Zysk i Spółka.
Projekt badawczy toczy się dalej. W 2014 roku OPI przeprowadza dwa jakościowe badania, a GAB
MEDIA poprowadzi dyskusje ekspertów nad wynikami badań. Raport końcowy, który będzie opracowany przez zespół badaczy i praktyków biznesowych, będzie zawierał zarówno wnioski natury kulturowo-analitycznej, jak i praktyczno-ekonomicznej. Wyniki badania PIK przyczynią się w poważnym
stopniu do prawidłowej diagnozy stanu i rozwoju czytelnictwa w Polsce.
Projekt koordynuje ze strony PIK socjolog i badacz – dr Paweł Kuczyński. Sprawy organizacyjne, formalno-prawne i finansowe projektu prowadzi Grażyna Szarszewska, dyrektor generalna PIK.
Liczba zawartych umów – 7
Koszt projektu w 2013 r. – 277 000 zł (w tym 215 800 finansowanie MKiDN)
2.
Forum PIK i spotkania tematyczne na targach książki
Forum PIK to spotkania członków Izby, na których organizowane są merytoryczne prezentacje i dyskusje panelistów w wybranych tematach. Na Fora PIK zapraszane są również podmioty niezrzeszone
w Izbie. Omawiane są na nich najważniejsze problemy rynku książki. Pierwsze Forum PIK odbyło się
w grudniu 2012 roku – wydawcy, dystrybutorzy i księgarze rozmawiali o problemach branży wydawniczej i zasadach współpracy pomiędzy poszczególnymi ogniwami łańcucha rynku książki. W panelu
wzięli udział szefowie Azymutu, Dictum, Empiku i Platona, a dyskusja objęła licznie zgromadzonych
wydawców i księgarzy.
6/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
W 2103 roku odbyły się następujące Fora PIK:
Forum PIK II (marzec) „Abonamentowe systemy sprzedaży książek elektronicznych jako alternatywa
dla nielegalnych źródeł w internecie. Szanse, zagrożenia, oczekiwania wydawców i modele biznesowe”,
moderowane przez Łukasza Gołębiowskiego z udziałem Bezkartek, Legimi, Platformy Dystrybucji
Wydawnictw, PWN (ibuk), Virtualo oraz Young Digital Planet. W spotkaniu w Klubie Księgarza na
Starym Mieście wzięło udział ponad 60 osób.
Forum PIK IIII (lipiec) „Modele wymiany dóbr kultury w dobie internetu. Kto zapłaci za lunch?”, dalszy ciąg dyskusji z marca. W organizacji tego Forum uczestniczył ZAiKS. Dyskusję moderował Grzegorz Boguta (GAB MEDIA) a wzięli w niej udział Andrzej Kuśmierczyk z ZAiKS-u i Władysław Majewski (redaktor, fizyk, dziennikarz). Forum transmitowane było przez internet.
Forum PIK IV (listopad) „Zjawisko plagiatu na rynku wydawniczym, naukowym i edukacyjnym” odbyło się z udziałem m.in. dr. Marka Wrońskiego z Forum Akademickiego oraz przedstawicieli firm Plagiat.pl i Turnitin/iThenticate w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.
Uzupełniająco do Forum PIK Izba organizowała na targach książki spotkania branżowe, odnoszące się
także do aktualnych tematów. Odbyło się pięć takich spotkań. A mianowicie:
W czasie Warszawskich Targów Książki
 spotkanie zorganizowane wspólnie z Frankfurckimi Targami Książki „Rynek książki w dobie transformacji – wyzwanie dla wydawców. Przykład z Niemiec” z udziałem Petera Clausa vom Kleffa,
prezesa zarządzającego oficyny Rowohlt Verlage (Hamburg); wykład pana vom Kleffa cieszył się
dużym zainteresowaniem, został przetłumaczony i opublikowany na stronie PIK;
 spotkanie zorganizowane wspólnie z Biblioteką Narodową, prowadzone przez dziennikarkę „Polityki”, Justynę Sobolewską „Stan czytelnictwa w Polsce. Wspólna sprawa”. W panelu dyskutowali
Grzegorz Gauden, dyrektor Instytutu Książki, dr Chymkowksi z BN, dr Paweł Kuczyński, koordynator badania PIK, dr Tomasz Makowski, dyrektor BN, Józef Skrzypiec, prezes Bellony, Tomasz
Szponder, prezes Rebisu oraz prof. Michał Komar z Zaiks-u;
 spotkanie z polskim laureatem Nagrody Literackiej Unii Europejskiej roku 2102, Piotrem Pazińskim, zorganizowane razem z Wydawnictwem Nisza.
W czasie Targów Książki w Krakowie
 „Uwolnić 250 mln zł dla branży wydawniczej. Raport o stanie prac nad Ustawą o Książce i jej
głównych założeniach” z udziałem Very Michalski-Hoffmann z organizacji francuskich wydawców
BRIEF oraz licznymi przedstawicielami branży wydawniczej;
 spotkanie „Zbadać jak czytamy” z udziałem dr. Pawła Kuczyńskiego, informujące o metodologii
dwuletniego projektu badawczego PIK.
Liczba zawartych umów – 4
Koszt realizacji całego zadania 44 394 zł (zewnętrzny – 10 550 zł)
3.
Współpraca na arenie międzynarodowej
Izba wspierała także w roku 2013 od strony finansowej (delegacje) działalność Piotra Marciszuka jako
przewodniczącego Federacji Wydawców Europejskich (FEP). Współpraca z FEP na płaszczyźnie wymiany wiedzy, doświadczeń oraz wspólnej walki o dobre warunki rozwoju branży wydawniczej osiągnęła w roku 2013 lepszy poziom, jednakże nadal nie jest zadawalająca. Zarówno od Piotra Marciszuka, jak i dzięki zaangażowaniu Barbary Jóźwiak (PWN), wiceprezes PIK uczestniczącej w posiedzeniach FEP i innych europejskich organizacji branżowych, otrzymywaliśmy informacje z bieżących
działań tych organizacji w tematach ważnych dla polskiego rynku wydawniczego.
Izba uczestniczyła w kontynuacji projektu FEP „Przyłapani na czytaniu”, dostarczając do galerii zdjęć
czytających, unijnych polityków i autorytetów zdjęcie prezesa Włodzimierza Albina z polską książką
nagrodzoną w konkursie literackim UE.
Niezadawalająca jakość współpracy z FEP wynika przede wszystkim z braku „mocy przerobowych”
i finansowych ze strony Izby i koniecznej koncentracji na projektach krajowych. Jednocześnie w 2013
roku FEP nie podejmowała naszym zdaniem żadnych przełomowych akcji wymagających aktywnego
udziału swych członków.
Koszty pokrycia delegacji przewodniczącego FEP – 14 451 zł
7/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
4.
Projekt Technology and Innovation for Smart Publishing (TISP)
Unijny projekt TISP zainicjowany został przez Stowarzyszenie Wydawców Włoskich (Associazione
Italiana Editori, AIE) i zrzesza 25 beneficjentów z całej Europy. Reprezentantem naszego kraju jest
PIK. W ramach projektu jego uczestnicy mają szansę zapoznać się z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi dla branży wydawniczej i brać udział w warsztatach pomagających tworzyć nowe modele
biznesowe.
Zainteresowanie projektem wykazało 8 członków PIK. W roku 2013 największe skupienie autorów projektu skierowane było na identyfikację spotkań, które mogłyby być interesujące dla sektora wydawniczego oraz ICT. Budowana była również koncepcja SMART BOOK, internetowej platformy wymiany
doświadczeń.
13 września odbyło się krajowe spotkanie TISP, na którym zaprezentowany został projekt i planowane
wydarzenia. Na zlecenie Izby Piotr Kubiszewski, ekspert w dziedzinie wykorzystywania nowych technologii w wydawnictwie, zaprezentował raport nt. nowych form sprzedaży e-treści w Polsce.
Reprezentanci PIK uczestniczyli w trzech międzynarodowych spotkaniach w ramach projektu:
 19 czerwca, Mediolan – spotkanie organizacyjne partnerów,
 8 października, Frankfurt – konferencja CONTEC,
 9 października, Frankfurt – spotkanie organizacyjne partnerów.
Wyjazdy finansowane są z dotacji unijnej. Ważnym elementem projektu jest dzielenie się wiedzą nt.
rozwiązań technologicznych, które sprawdziły się w produkcji wydawniczej, oraz informowanie o problemach, które wymagają znalezienia takich rozwiązań. W ramach projektu kolekcjonowane są też studia przypadków udanych i nieudanych prób wprowadzenia produktu na rynek. Projekt trwa do końca
2015 roku. Chętne wydawnictwa mogą się jeszcze włączyć w trwający projekt.
Koszt projektu – 23 675 zł
5.
Projekt Tania Przesyłka
Projekt został rozpoczęty pod koniec października 2013 roku na wniosek członków Kurii 3. Zgłosiły się
do niego 23 firmy – uczestnicy projektu. Uzgodniono łączne, brzegowe dane wysyłkowe potrzebne dla
zdobycia ofert. Projektem zainteresowało się pięć firm kurierskich. Po negocjacjach cen oraz warunków
umowy ramowej i wzoru umowy indywidualnej pozostały trzy firmy kurierskie, z którymi toczą się dalsze negocjacje. Projekt prowadzi Agnieszka Szczęsna przy wsparciu Jarosława Perzyńskiego (WNT),
członka Rady PIK. W tym roku wspierająco włączyli się specjaliści z Nowej Ery.
W roku 2013 nie było kosztów zewnętrznych w tym projekcie. Koszty wewnętrzne – ca. 3000 zł
6.
E-ISBN i starania o rzetelną informację o książce
Z trudem, ale z sukcesem udało się w lutym 2013 r. podpisać środowiskowe porozumienie odnośnie do
konieczności opracowania i wdrożenia nowego, elektronicznego systemu nadawania numerów ISBN
przez Bibliotekę Narodową, który byłby jednocześnie podstawą do ewentualnych dalszych „nakładek”
zbierających konieczne dla branży dane w rodzaju: u kogo są prawa autorskie, czy dany tytuł jest dostępny w handlu. System miał być gotowy do końca 2013 r. W połowie maja br. rozpoczął się test systemu, w którym bierze udział dziesięciu wydawców.
List intencyjny został opracowany przez prawników SAiW-u.
Brak kosztów zewnętrznych
III. Działania na rzecz promocji branży i książki
1.
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
W piątek 19 kwietnia w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowaliśmy konferencję prasową „CZYTAM. LEGALNIE. O działaniach na rzecz rozwoju czytelnictwa i ochrony prawa autorskiego”, która inaugurowała ogólnopolskie obchody ŚDKiPA. Na konferencji o stanie czytelnictwa
8/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
w Polsce i działaniach Instytutu Książki celem jego wzrostu opowiedziała Elżbieta Kalinowska,
natomiast o skutecznych sposobach edukacji nt. prawa autorskiego mówiła mec. Aleksandra Wędrychowska-Karpińska z Kancelarii WKB. Przedstawiciele księgarzy, bibliotekarzy i wydawców zaprezentowali inicjatywy środowiskowe z okazji święta książki a Bibliocreatio zaprezentowało wyniki ogólnopolskiej akcji „czytoczytam.to”.
Z okazji obchodów przygotowaliśmy plakat oraz zakładki do książek, które rozesłaliśmy do księgarzy,
bibliotekarzy, szkół. Łączna liczba egzemplarzy rozprowadzonych materiałów – 3000. Produkcję materiałów graficznych zrealizowała Drukarnia Wydawnicza im. W.L. Anczyca, a ich dystrybucję wsparł
Azymut.
W dniach około 23 kwietnia media obszernie informowały o obchodach tego święta w Polsce, przedstawiciele PIK udzielali wywiadów dla radia i telewizji (m.in. Kurier Warszawski i Program 2 PR).
Umowy – 1
Łączny koszt – 12 361 zł
2.
PIK-owy Laur
PIK złożyła wniosek na dotację 8.edycji, który został pozytywnie rozpatrzony.
Opracowane zostały informacje o konkursie, które wraz z regulaminem były wysyłane do wydawców,
księgarzy, bibliotek, mediów, czytelników.
W skład jury konkursu weszły osobistości związane z polską kulturą: prof. Maria Poprzęcka (UW),
prof. Anna Nasiłowska (IBL PAN), prof. Janusz Fogler (prezes Stowarzyszenia ZAiKS), dr Tomasz
Makowski (dyrektor BN), dr Adam Pomorski (prezes PEN Clubu), a także prezydium PIK: Barbara
Jóźwiak (wiceprezes PIK), Grzegorz Majerowicz (wiceprezes PIK) oraz przewodniczący jury – Włodzimierz Albin (prezes PIK). Spośród nadesłanych zgłoszeń jury wyłoniło sześciu nominowanych, po
trzech w każdej kategorii. Laureatami zostali zespół dwutygodnika "Biblioteka Analiz" (kategoria „Najciekawsza prezentacja książki i czytania w mediach drukowanych”) oraz Izabela Sadowska, prezes portalu Lubimyczytac.pl (kategoria „Najciekawsza prezentacja książki i czytania w mediach audiowizualnych i elektronicznych”).
Na uroczystej gali wręczenia nagród w Krakowie 25.10.2013 r., na której oprócz przedstawicieli
MKiDN gościliśmy reprezentanta Biura Kultury i Dziedzictwa Kancelarii Prezydenta RP, przedstawicieli środowisk książki, prasy, laureatów i wykładowców poprzednich edycji, zaprezentowane zostały
krótkie, profesjonalnie przygotowane filmy z sylwetkami nominowanych. Galę uświetnił wykład literacki cenionego publicysty, Jana Wróbla. Po ogłoszeniu nominacji i wręczeniu nagród zwycięzcom
konkursu (5000 zł oraz statuetki PIK-owego Laura dłuta prof. Bronisława Chromego), nastąpiły laudacje dla laureatów.
Dodatkowo Rada PIK przyznała Nagrodę Specjalną dla Wojciecha Orlińskiego, któremu podczas gali
wręczony został – oprócz Nagród PIK-owego Laura – roczny dostęp Premium + do serwisu DEEZER
ufundowany przez Fundację Legalna Kultura. Dziennikarz „Gazety Wyborczej” został doceniony za interesujące, trafne i przystępne kierowanie uwagi czytelników ku prawu autorskiemu i jego funkcjonowaniu w dobie internetu i nowoczesnych technologii. Nominowanym wręczone zostały grafiki autorstwa Jolanty Babicz. Po uroczystości i gratulacjach goście zostali zaproszeni na bankiet.
Widoczny jest wzrost zainteresowania problematyką czytelnictwa i rynku książki wśród dziennikarzy
największych polskich dzienników, periodyków oraz stacji radiowych i telewizyjnych. Znajomość samego konkursu PIK-owy Laura, jako jedynego w Polsce konkursu dla dziennikarzy promujących książki i czytelnictwo, jest coraz większa, a jego idea cieszy się dużym uznaniem.
Zawarte umowy – 7
Koszty zewnętrzne – 76 920 zł, a łączne koszty ponad 96 662 zł
9/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
3.
Współpraca z organizacjami promującymi czytelnictwo (patronaty), udział w targach książki
W 2013 roku udzieliliśmy czternastu patronatów, w tym osiem krajowym targom książki i jeden międzynarodowym targom w Belgradzie. Patronowaliśmy ponadto akcjom czytelniczym stowarzyszeń,
fundacji i firm wspierających branżę wydawniczą.
Izba miała swoje stoiska na Warszawskich Targach Książki oraz Targach Książki w Krakowie. Opracowano nową, spójną graficzną szatę dla prezentacji Izby. Podczas obu imprez zorganizowaliśmy (bądź
współorganizowaliśmy) łącznie sześć spotkań branżowych, omówionych wyżej w pkt. II.2. Członkowie
PIK wystawiający się podczas targów otrzymali do zawieszenia tabliczki z logotypem PIK. Nasza inicjatywa spotkała się z pozytywnym przyjęciem, a wystawcy dumnie prezentowali swoją przynależność
do Izby. Prowadziliśmy ponadto akwizycję nowych członków.
Liczba umów – 3
Koszty zewnętrzne zadania 19 000 zł, łączne – 47 204 zł
4.
650 lat w służbie książki
W związku z przypadającą na 2014 rok rocznicą powstania zawodu stacjonariusza, który pełnił na uniwersytetach rolę bibliotekarza, drukarza i wydawcy, polskie środowisko książki wiosną 2013 roku powołało Komitet Organizacyjny obchodów Jubileuszu 650 lat w służbie książki. W jego skład weszli:
Polska Izba Książki, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych, Stowarzyszenie Wydawców Katolickich, Stowarzyszenie Księgarzy Polskich, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Księgarzy, Izba Księgarstwa Polskiego oraz
Polska Izba Druku. Partnerami obchodów zostali Instytut Książki, Biblioteka Narodowa i Biblioteka
Jagiellońska. Jubileusz zyskał patronat honorowy Prezydenta RP.
Od czerwca do grudnia 2013 roku trwało opracowywanie założeń programowych obchodów, prowadzono rozmowy z organizacjami, stowarzyszeniami i instytucjami kultury nt. różnych form wspierania
Jubileuszu. Opracowane zostały logo i plakat, wydano folder i kalendarz na rok 2014.
Uroczysta inauguracja obchodów Jubileuszu odbyła się 12 grudnia w Klubie Księgarza w Warszawie.
5.
Odznaczenia państwowe dla członków PIK
W 2013 roku kilku członków PIK otrzymało odznaczenia za zasługi dla kultury polskiej. Złoty Medal
za długoletnią Służbę od Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego otrzymali: Barbara Jóźwiak, Piotr
Dobrołęcki. Grażyna Szarszewska otrzymała Odznakę Honorową Ministra Kultury – Zasłużony dla
Kultury.
6.
Współpraca z mediami
Przez cały 2013 rok Biuro PIK budowało stabilne relacje z dziennikarzami mediów ogólnopolskich.
Dzięki wytężonej pracy zespołu baza kontaktów została wzbogacona o nowe kontakty i liczy obecnie
ponad osiemdziesiąt nazwisk. Wysiłek włożony w poprawę relacji zaowocował zauważalnie zwiększonym zainteresowaniem naszą działalnością. Liczne prośby o wywiady czy udział w audycjach radiowych i programach telewizyjnych związane były nie tylko z takimi wydarzeniami, jak ŚDKiPA, spotkania targowe czy PIK-owy Laur, o których szeroko informowaliśmy potencjalnych zainteresowanych.
Izba stała się dla dziennikarzy źródłem specjalistycznej, rzetelnej wiedzy, o którą często proszono przy
okazji dyskusji nad podręcznikami, prawem autorskim, nielegalną dystrybucją treści, podatkiem VAT
na e-booki bądź stanem czytelnictwa w Polsce. Największe i najbardziej poczytne media w Polsce powołują się w swoich materiałach na wypowiedzi Rady PIK i zrzeszonych w Izbie członków.
IV. Działania poszczególnych sekcji PIK
1.
Sekcja Wydawców Edukacyjnych (SWE)
SWE skupia obecnie dwudziestu siedmiu członków. Przewodniczącym Sekcji od marca tego roku jest
Jarosław Matuszewski (WSiP). Poprzedni przewodniczący, Piotr Marciszuk, sprawował tę funkcję ponad dziesięć lat.
10/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Izby Książki
Jest to najstarsza i najbardziej doświadczona sekcja PIK. W ostatnim dziesięcioleciu wydawcy podręczników szkolnych byli konfrontowani z wieloma problemami i wyzwaniami, które były przedmiotem
licznych narad prezydiów SWE oraz spotkań całej sekcji czy też prezydium SWE z Radą PIK.
Aktywność SWE w roku 2013 wzrosła jeszcze bardziej w związku z rozwojem projektu MEN i MAiC
„cyfrowa szkoła i e-podręczniki” oraz koniecznością udoskonalenia Kodeksu Dobrych Praktyk z 2012
roku i zabezpieczenia egzekwowania jego zasad.
Odbyły się dwa Zgromadzenia wszystkich członków SWE.
W czerwcu 2013 r. zostaje przyjęta nowa wersja Kodeksu Dobrych Praktyk jako obowiązujący wszystkich członków SWE. W tym samym miesiącu odbyło się dodatkowe spotkanie wydawców edukacyjnych z przedstawicielami księgarzy, którego celem było poprawienie współpracy pomiędzy księgarzami
a wydawcami podręczników.
Drugie spotkanie członków sekcji – w listopadzie – dotyczyło wypracowania stanowiska SWE wobec
projektu PIK dot. ustawy o jednolitej cenie nowości wydawniczych oraz stanowiska SWE wobec rządowego e-podręcznika. W tej drugiej sprawie ustalono, że należy podjąć starania o prawne wykluczenie
możliwości drukowania na papierze rządowego e-podręcznika oraz walczyć o udział wydawnictw edukacyjnych w tworzeniu zintegrowanych z zasobami rządowymi e-zasobów edukacyjnych.
Obok licznych posiedzeń prezydium SWE odbywały się regularne, cotygodniowe spotkania grupy wydawców współpracujących z Agencją PR Art. Media, walczącą o poprawę wizerunku wydawców edukacyjnych w mediach. Zorganizowano kilka spotkań z mediami, na których przejrzyście i dobitnie wyjaśniano rolę wydawców edukacyjnych i ich podręczników w procesie nauczania w szkołach i zagrożenia płynące z koncepcji rządowej.
Dzięki staraniom Rady PIK, Prezydium SWE i wsparciu firmy zewnętrznej doszło do czterech spotkań
z ministrami Krystyną Szumilas i Michałem Bonim.
Biuro PIK na bieżąco zawiadamiało o pracach komisji sejmowych ds. edukacji i organizowało uczestnictwo przedstawicieli SWE w tych obradach.
2.
Sekcja Wydawców Akademickich i Naukowych (SWAiN)
Na Sekcję składa się siedemnastu członków PIK. Przewodniczącym jest Piotr Dobrołęcki, w skład Prezydium wchodzą także Anna Szemberg (Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawkiego) i Jarosław Perzyński (Wydawnictwo WNT).
W roku 2013 odbyły się trzy spotkania, w styczniu, kwietniu i we wrześniu. Głównym tematem działań
Sekcji była sprawa Rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego dotyczącego nowych zasad
dofinansowania podręczników akademickich. Odbyło się spotkanie prezesa PIK z minister Barbarą Ku-
11/12
Warszawa, 21 maja 2014 r.