Wykorzystanie rozrywek umysłowych w nauczaniu matematyki w

MARIOLA ŻOŁNIERUK
Wykorzystanie
rozrywek umysłowych
w nauczaniu matematyki
w klasach szkoły zawodowej
Referat
Wykorzystanie rozrywek umysłowych w nauczaniu matematyki
w klasach szkoły zawodowej
Matematyka w szkole zawodowej specjalnej jest ukierunkowana na przygotowanie
takich pojęć, praw, algorytmów, które będą potrzebne w życiu zawodowym i codziennym.
Ważnym celem jest kształcenie przez matematykę pewnych predyspozycji niezbędnych przy
pokonywaniu trudności, przy planowaniu etapów rozwiązania jakiegoś problemu i w czasie
jego rozwiązywania. Żeby osiągnąć zamierzony cel nauczyciel musi poszukiwać nowych
metod, form oraz środków dydaktycznych, które pozwolą uczniowi opanować na miarę jego
możliwości treści programowe.
Jednym ze środków, które wspomagają proces nauczania- uczenia się jest
wykorzystanie rozrywek umysłowych. Rozrywki umysłowe inaczej nazywane grami,
zabawami dydaktycznymi, nie są skierowane wyłącznie do młodszych uczniów. Starsi
uczniowie też chętnie rozwiązują: krzyżówki, rebusy, uzupełnianki, plątaninki itp.
Zdaniem G.Kapicy wprowadzone do procesu nauczania stają się źródłem wielu
wartościowych sytuacji, skłaniających uczniów do wysiłku umysłowego, wyzwalających ich
wielostronną aktywność. Sytuacje te umożliwiają nie tylko stosowanie nabytej wiedzy w
praktyce, ale i prowadzą do odkrywania nowych jej elementów.Rozwiązywanie i
konstruowanie zagadek z zastosowaniem działań matematycznych zmusza uczniów do
wielokrotnego dokonywania obliczeń, co pozwala na doskonalenie techniki rachunkowej. Nie
są to jednak czynności monotonne, nużące i nie prowadzą do powstania schematycznych
reakcji. Ponadto różnorodność, atrakcyjność i przystępność rozrywek umysłowych powodują,
że są one dla uczniów bogatym źródłem właściwej motywacji do uczenia się.
W nauczaniu młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim, należy brać pod
uwagę przy doborze określonej rozrywki umysłowej jako środka służącego przy
wprowadzaniu do tematy lekcji, utrwalaniu materiału czy też jako element służący kontroli
opanowanych treści - możliwości percepcyjne poszczególnych uczniów.
Wprowadzone rozrywki umysłowe do procesu lekcyjnego uatrakcyjniają lekcję,
umożliwiają zdobywanie bezpośrednich doświadczeń w zakresie spostrzegania działań
matematycznych, figur geometrycznych. Zmuszają ucznia do dokładnej analizy treści
polecenia, do porównania wykonanego zadania z pracą kolegów- uczą współpracy oraz
zdrowej rywalizacji. Podczas zabawy, jaką jest rozwiązywanie rozrywek umysłowych
uczniowie przyswajają sobie różne reguły, zapamiętują i stosują w odpowiednim momencie.
Szczególnie znaczenie ma dosłowne zapamiętanie trudnych i nielubianych przez uczniów
reguł matematycznych. Dzięki zabawie reguły te są przez uczniów lepiej zapamiętywane.
Ogromną rolę odgrywa tu motywacja. Uczniowie są lepiej nastawieni do tego, co lubią i co
sprawia im przyjemność.
W uczeniu się przez zabawy zdaniem W.Hemmmerling występują wszystkie podstawowe
elementy kształcenia wielostronnego: uczenie się przez poznawanie, przeżywanie i działanie.
Rozwijanie u uczniów zdolności odbioru informacji, umiejętności ich poszukiwania,
oceniania i zastosowania powinno odbywać się różnymi sposobami pracy, a więc i przez
zabawę. Jest to szczególnie istotne w pracy z uczniem upośledzonym, gdzie zdolność
przyswajania, zapamiętania i odtworzenia informacji jest znacznie obniżona.
Poniżej prezentuję rozrywki umysłowe, jakie wykorzystuję w swojej pracy z uczniami
klas zawodowych. Wprowadzane przeze mnie rozrywki umysłowe są chętnie przez uczniów
rozwiązywane. Wprowadzam je w różnych ogniwach lekcji jako min. element nawiązujący
do tematu nowej lekcji, działu: jako ćwiczenie nowej umiejętności w bardziej atrakcyjnej
formie, bądź jako podsumowanie omawianego tematu. Prezentowane rozrywki umysłowe nie
wyczerpują różnorodności stosowanych przeze mnie zabaw są tylko przykładem. Każdy
nauczyciel może wykorzystywać w swojej pracy własne już sprawdzone zabawy umysłowe,
które nie tylko uatrakcyjniają lekcję, ale również są źródłem wiedzy, nowych umiejętności,
jakie uczniowie zdobywają w trakcie ich rozwiązywania. Rozrywki umysłowe dzięki
elementowi rywalizacji pobudzają wszystkich nawet tych opornych uczniów do działania.
Zmuszają do dokładnej – samodzielnej -analizy treści czytanego polecenia i wykonania go
według podanej instrukcji.
LICZBY NATURALNE
1. Podkreśl, co trzecią literę i odczytaj hasło
MALOPIBNCMRZLBKPYCSNEYAUYTJHUFDRSEAMBLI TNSREK
LICZBY NATURALNE
2 .Wykonaj działania połącz działanie z wynikiem i odczytaj hasło
32 : 4
Ż
2
5·6
I
(38- 24) : 7 56 :8
R
A
48
8
36
(6 · 7) – 39
C
30
4·9
N
3
(64 : 8) · 6
Ó
7
R ÓŻNICA
3.Skreśl fałszywy wynik, uporządkuj prawidłowe wyniki od najmniejszego do
największego i odczytaj hasło
18 : 6=3 I
12 : 3 = 5 Z
24 : 6 = 4 L
30 : 5 = 6 O
14 : 2 = 6 H
42 : 6 = 7 R 32 : 4 = 8 A
54 : 6 = 9 Z
24 : 3 = B
ILORAZ
54 : 7 = 8 L
24 : 4 = 7 C 28 : 7 = 3 W
18 : 6 = 4 G
4.Posługując się kalkulatorem wykonaj działania, wybierz prawidłowy wynik i odczytaj
hasło.
135 · 16
* 2150 R
*2170 D
* 2160 S
306 ·12
* 3670 R
*3672 U
*3680 T
581· 37
* 65490 Y
*28445 M
*21497 K
86 ·105
123 · 76
*9030 C
*9876 V
* 9087 N *9542 D
* 9653 B *9348 E
403 · 22
* 8899 R
* 8855 G
* 8866 S
SUKCES
UŁAMKI
1.Wykonaj mnożenie , uszereguj wyniki od najmniejszego do największego i odczytaj
hasło.
•
•
•
•
•
•
12,36 * 3 = M
20,58 * 3 = R
18,03 * 4 = Z
17,24 * 3 = A
27,08 * 4 = C
34.016 * 3 = E
MARZEC
2. Połącz działanie z wynikiem – przyporzadkuj literkę i odczytaj hasło
1)
2)
3)
4)
5)
6)
11,16 * 2
20,03 * 4
13,12 * 3
21,08 * 4
44,16 *3
32,24 * 3
80,12- A
132,48 – A
39,36 – T
84,32 – M
96,72 –N
22.32 – B
BATMAN
3. Zamień ułamki zwykłe na dziesiętne ,wpisz do tabelki układu dziesiątkowego od
najmniejszego do największego ( odczytaj hasło )
1\2 E
1\4 W 1\5 K 2\5 I 3\4C 5\2 E 4\5I 7\2 Ń
KWIECIEŃ
4. Korzystając z kalkulatora oblicz podane iloczyny. Uporządkuj wyniki od
największego do najmniejszego i odczytaj hasło
•
•
•
•
•
•
•
•
•
158,72 * 4 = I
22,16 * 13 = E
0,75 * 27 = N
42,18 * 16 = W
2,54 * 48 = K
6,62 * O,28 = C
144,6 * 0,26 = A
72,08 * 2,5 = L
7, 03 * 2,14 = O
WIELKANOC
GEOMETRIA
1.Oblicz podane pola prostokątów, uszereguj wyniki rosnąco i odczytaj hasło
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
a=4,5 b=5 K
a=7 b= 3,5 W
a=3,5 b= 8,5 D
a=9 b= 12 T
a=8,5 b= 4,5 R
a= 16 b= 3,5 A
a=5,5 b= 4,5 A
KWADRAT
2. Narysuj łamaną złozoną z podanych odcinków , porządkując odcinki od
najmniejszego do największego i odczytaj hasło
AB= 0,112 m E
BD = 0,04 m J
CA = 0,012 m W
EF = 0,035 m C
GH = 0,022m A
IJ = 0,03 m K
KL = 0,031 m A
WAKACJE
3. Oblicz obwody trójkątów , uszereguj wyniki malejaco i odczytaj hasło
* a=3cm b= 5 cm c= 3 cm Ś
• a= 8 cm b= 3,5 cm c= 9 cm T
• a = 4,5 cm b= 3,5 cm c= 7,5 cm W
• a= 3,5 cm b= 6,5 cm c= 7 cm I
• a= 10 cm b= 5 cm c= 5,4 cm Ę
• a= 12,5 cm b= 3,5 cm c= 8,5 cm A
ŚWIĘTA
5. Korzystając z kalkulatora oblicz objętości prostopadłościanów, otrzymane wyniki
uporządkuj od najmniejszego do największego
* a= 5cm b= 12 cm c= 16 cm W
a= 8,5cm b= 6 cm c= 10 cm B
a= 12 cm b= 7,5 cm c= 10 cm A
a= 13cm b= 16cm c=10cm O
a= 3,5cm b=18cm
c=9cm R
BRAWO
LITERATURA :
GABRIELA KAPICA – Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym, WSiP ,
W- wa 1990
WANDA HEMMERLING – Zabawy w nauczaniu początkowym, WSiP,
W-wa 1990
Opracowała : Mariola Żołnieruk