D - Sąd Apelacyjny w Szczecinie

Sygn. akt III AUa 269/14
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2015 r.
Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Romana Mrotek (spr.)
Sędziowie:
SSA Barbara Białecka
del. SSO Beata Górska
po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy A. C.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.
o ustalenie kapitału początkowego i o prawo do emerytury
na skutek apelacji ubezpieczonej
od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt VI U 2626/12
postanawia:
odrzucić apelację.
SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek del. SSO Beata Górska
Sygn. akt III AUa 269/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 26 marca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił ubezpieczonej A. C.
wartość kapitału początkowego na dzień 01 stycznia 1999 roku w kwocie 237108,41 zł, przyjmując jako podstawę
wymiaru kapitału początkowego kwotę 2311,76 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz
obliczenia wysokości tej podstawy jako wariant najkorzystniejszy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1997 r. (...) wyniósł
189,35%. W podstawie wymiaru uwzględniono wynagrodzenia minimalne za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r.
do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. (odmówiono uwzględnienia wynagrodzeń z zaświadczenia
Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r.) Okresy składkowe zostały uwzględnione w wymiarze 27 lat 5 miesięcy i 20 dni, zaś
nieskładkowe w wymiarze 1 rok 1 miesiąc i 4 dni, w tym 1 rok 1 miesiąc z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi.
Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie przy ustalaniu podstawy
wymiaru kapitału początkowego zarobków z okresu zatrudnienia od 1 lipca 1068 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P.
Morskiej Obsłudze Radiowej S., zarobków z okresu zatrudnienia od 1 sierpnia 1997 r. do 31 lipca 1998 r. w P (...)
SA oraz zarobków z okresu zatrudnienia od 1 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. w firmie (...) sp. z o.o. w
wysokości wynikającej z przedłożonych zaświadczeń Rp7 podpisanych przez organ reprezentujący spółki. Dodatkowo
wniosła o uwzględnienia w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla
matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz okresów
zatrudnienia od 1 sierpnia 1997 r. do 31 lipca 1998 r. w P (...) SA oraz od 1 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1998 r.
w firmie (...) sp. z o.o.
Decyzją z dnia 2 maja 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ponownie ustalił A. C. wartość kapitału
początkowego, na dzień 01 stycznia 1999 roku w kwocie 253813,78 zł, przyjmując jako podstawę wymiaru kapitału
początkowego kwotę 2409,55 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wysokości
tej podstawy jako wariant najkorzystniejszy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie
społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998r. (...) wyniósł 197,36%. W
podstawie wymiaru uwzględniono wynagrodzenia minimalne za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991
r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. (odmówiono uwzględnienia wynagrodzeń z zaświadczenia Rp 7 z dnia 25
lutego 2012 r.) Okresy składkowe zostały uwzględnione w wymiarze 28 lat 10 miesięcy i 20 dni, zaś nieskładkowe w
wymiarze 1 rok 1 miesiąc i 4 dni, w tym 1 rok 1 miesiąc z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi.
Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie przy ustalaniu
podstawy wymiaru kapitału początkowego zarobków z tytułu zatrudnienia w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S.
w wysokości wynikającej z przedłożonego zaświadczenia Rp7 z dnia 25 lutego 2012 r. podpisanego przez organ
reprezentujący spółkę. Dodatkowo wniosła o uwzględnienia w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego
okresu bezpłatnego urlopu dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1
stycznia 1999 r.
W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie w całości. Dodatkowo wyjaśnił, że okres bezpłatnego
urlopu z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi jest okresem nieskładkowym i jako taki został uwzględniony przy
obliczaniu wysokości kapitału początkowego (1 rok i 1 miesiąc sprawowania opieki nad dzieckiem córką J. – okres od
7.09.1971 r. do 6.09.1972 r. i od 1.07.1973 r. do 31.07.1973 r.). W podstawie wymiaru nie uwzględniono wynagrodzenia
za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wskazanej
w zaświadczeniu Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r. z uwagi na toczące się postępowanie wyjaśniające.
Decyzją z dnia 31 lipca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 marca
2012 r. przyznał A. C. emeryturę od dnia 1 marca 2012 r. (od miesiąca złożenia wniosku) w kwocie 3714,32 zł brutto.
Wysokość emerytury określono zgodnie z art. 183 ust. 1 ustawy emerytalnej (80% emerytury obliczonej na podstawie
art. 53 oraz 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26. Obliczając wysokość emerytury zgodnie z art. 53 organ
rentowy do ustalenia podstawy jej wymiaru przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne
z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1992 do 2001 r. (...) wyniósł 198,66 %. Podstawa wymiaru obliczona przez
pomnożenie wwpw przez kwotę bazową 2974,69 zł wyniosła 5909,52 zł. Okresy składkowe zostały uwzględnione w
wymiarze 39 lat 10 miesięcy i 9 dni, zaś nieskładkowe w wymiarze 1 rok 2 miesiące i 18 dni. Zakład nie uwzględnił
okresu od 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2001 r. z uwagi na brak potwierdzenia ubezpieczenia w tym okresie.
Obliczając wysokość emerytury zgodnie z art. 26 organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury zgodnie z
tym przepisem stanowi kwota waloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowanych na koncie
(44268,47 zł) oraz waloryzowanego kapitału początkowego (698174,89 zł). Emerytura stanowi równowartość kwoty
będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku
równym wiekowi przejścia na emeryturę (226,20 miesięcy). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w
podstawie wymiaru nie uwzględniono wynagrodzenia za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P.
Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wskazanej w zaświadczeniu Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r., gdyż dokument
ten nie został wystawiony przez uprawniony podmiot (płatnik został wyrejestrowany z ubezpieczeń z datą 1.01.1999 r.)
Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę, przy przyjęciu prawidłowej wysokości
kapitału początkowego obliczonego zgodnie z wyliczeniem ubezpieczonej (zarobki z tytułu zatrudnienia w P.P. MORS
wynikające z zaświadczenia Rp7 z dnia 25 lutego 2012 r., okres składkowy uwzględniający okres urlopu bezpłatnego z
tytułu opieki nad dzieckiem). Dodatkowo wskazała, że organ rentowy obliczając wysokość emerytury nie uwzględnił
wszystkich okresów jej zatrudnienia m.in. nie uwzględnił okresu od 1 października 2000 r. do 31 grudnia 2001r.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, z argumentacją jak w zaskarżonej
decyzji.
Postanowieniem z dnia 25 października 2012 r. Sąd Okręgowy połączył sprawy z trzech odwołań ubezpieczonej do
wspólnego rozpoznania i wyrokowania.
W piśmie procesowym z dnia 5 czerwca 2013 r. ubezpieczona sprecyzowała, że wnosi o ponowne przeliczenie kapitału
początkowego i emerytury:
1. z uwzględnieniem przy ustalaniu podstawy wymiaru zarobków z tytułu zatrudnienia w P.P. Morskiej Obsłudze
Radiowej S. w wysokości wynikającej z przedłożonego zaświadczenia Rp7 z dnia 25 lutego 2012 r. podpisanego
przez organ reprezentujący spółkę. Ubezpieczona wskazała, że wwpw przy przyjęciu zarobków z 10 kolejnych lat
kalendarzowych od 1 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1997 r. w kwotach wskazanych w tym zaświadczeniu wyniesie
218,8%.
2. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla matek
pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r. W tym zakresie
ubezpieczona wskazała, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, w tym uchwałą składu 7 sędziów SN z dnia
18 maja 2011 r. IUZP 1/11 okresy bezpłatnego urlopu dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi,
a następnie urlopu wychowawczego – wykorzystane przed dniem 1 stycznia 1999 r. – były okresami podlegania
ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Wg ubezpieczonej jej okres składkowy wynosił
łącznie 29 lat 11 miesięcy.
3. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2001
r. w spółce (...).
Wyrokiem z dnia 29 listopada 2013r. Sąd Okręgowy w Szczecinie zmienił zaskarżone decyzje organu rentowego z
dnia 26 marca 2012 roku i 2 maja 2012 roku w ten sposób, że organ rentowy ponownie obliczy wysokość kapitału
początkowego ubezpieczonej A. C. przyjmując dla potrzeb tego wyliczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru
218,8% oraz zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 31 lipca 2012 roku w ten sposób, że organ rentowy
ponownie obliczy wysokość emerytury ubezpieczonej uwzględniając wysokość kapitału początkowego wyliczoną
ponownie zgodnie z treścią pkt. I wyroku.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja ubezpieczonej podlega odrzuceniu. Nie jest wątpliwe, że Sąd pierwszej instancji zaskarżonym apelacją
wyrokiem zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego orzekając, że organ rentowy ponownie obliczy wysokość
kapitału początkowego ubezpieczonej przyjmując dla potrzeb tego wyliczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru
218,8%.
Punkt II wyroku, dotyczący ponownego obliczenia wysokości emerytury ubezpieczonej przy uwzględnieniu wysokości
kapitału początkowego obliczonej ponownie, zgodnie z treścią pkt I wyroku, stanowi konsekwencję tego orzeczenia.
W analizowanym postępowaniu Sąd Okręgowy uznał, że zasadne okazało się odwołanie ubezpieczonej w zakresie,
a jakim domaga się uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru zarobków z tytułu zatrudnienia (...) Morskiej
Obsłudze Radiowej S. w wysokości wynikającej z przedłożonego zaświadczenia Rp 7 z dnia 25 lutego 2012r.
Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy co do zasady nie zaprzeczał prawdziwości wpisów dokonanych w
zaświadczeniu Rp-7 z dnia 25 lutego 2012r. Organ rentowy zakwestionował wyłącznie formalne uprawnienie R.R.
do wystawienia przedmiotowego zaświadczenia, powołując się na fakt wyrejestrowania zakładu pracy z ewidencji
płatników ZUS z dniem 1 stycznia 1999 r.
Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w analizowanym postępowaniu nieuprawnione było
działanie organu rentowego, który odmówił ubezpieczonej uwzględnienia zarobków z całego jej okresu zatrudnienia
w przedsiębiorstwie (...) wskazanych w zaświadczeniu (...) z 25 lutego 2012 r. z tej tylko przyczyny, że pracodawca
został wyrejestrowany z ewidencji płatników składek z dniem 1 stycznia 1999 r. Twierdzenia organu rentowego w tym
zakresie nie znajdują oparcia w prawie.
Mając na uwadze powyższe w ocenie Sądu Okręgowego przedłożone przez ubezpieczoną zaświadczenie Rp-7 z dnia
25 lutego 2012 r. jest dokumentem spełniającym wszelkie wymagania określone w § 21 ust 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 11 października 2011 r., a zamieszczone w nim zaświadczenie zakładu pracy P.H.U (...) SA w S. o
stosunku pracy ubezpieczonej i wysokości zarobków w latach 1973-1991 jest w pełni wiarygodne. Z dokumentu wynika
bowiem jednoznacznie, że wpisu wysokości wynagrodzenia dokonano na podstawie kart płac, oraz że pracodawca
odprowadził za ubezpieczonego należne składki. Prawdziwość wpisów w zaświadczeniu została przy tym potwierdzona
własnoręcznym podpisem osoby uprawnionej R. R. oraz pieczęcią firmową. R. R. zeznał, że osobiście wypełniał
zaświadczenia Rp-7, podkreślił przy tym, iż w chwili kiedy sporządzał przedmiotowe zaświadczenie dysponował
kartotekami płacowymi ubezpieczonej przejętą przez spółkę PHU (...) SA jako następcę prawnego P.P. MORS w S..
Zgodnie z wpisem (...) 2480 reprezentantem spółki jest właśnie R. R., a zatem uznać należy, że jest on uprawniony
do wystawiania i podpisywania zaświadczeń dla byłych pracowników PP MORS w S..
Co więcej oceniając prawidłowość wskazania przez pracodawcę w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 25 lutego 2012 roku
wysokości wynagrodzenia Sąd Okręgowy zwrócił uwagę że wskazaną w tym zaświadczeniu wysokość osiągniętego
przez ubezpieczoną zarobków w latach 1973 - 1991 można było z łatwością zweryfikować. Sąd Okręgowy zwrócił
bowiem uwagę, że ubezpieczona przedłożyła karty wynagrodzeń ze spornego okresu. Kwoty wpisane w zaświadczeniu
z dnia 25 lutego 2012 r. są zgodne z zapisami w dokumentacji płacowej. Dodatkowo Sąd Okręgowy zwrócił uwagę,
że w aktach ZUS znajduje się również świadectwo pracy, w którym pracodawca wskazał, że ubezpieczona w ostatnim
okresie zatrudnienia od dnia 1 lutego 1991 r. otrzymywała wynagrodzenie w kwocie: 1.040.000 zł wynagrodzenie
zasadnicze + 180.000 zł dodatek funkcyjny + 250.000 zł i 300.000 zł inne dodatki, dodatek za wysługę lat (20%
od 120.000 zł) oraz premię regulaminową – 20% uposażenia podstawowego. Takie właśnie kwoty poszczególnych
składników wynagrodzenia zostały wpisane w karcie wynagrodzeń za rok 1991. Dodatkowo w karcie wynagrodzenia
ujęto dodatek za pracę. Kwoty wpisane w kartach płac zgadzają się również z kwotami poszczególnych stałych
składników wynagrodzenia wynikających z angaży ubezpieczonej przedłożonych do akt sprawy.
W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy uznał, iż określone w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 25 lutego 2012 r.
wynagrodzenie za lata 1973-1991 jest wynagrodzeniem rzeczywiście osiągniętym przez ubezpieczoną.
Mając na uwadze powyższe, w ustalonym stanie faktycznym, przyjmując iż ubezpieczona przedłożyła wiarygodny
dowód stwierdzający rzeczywistą wysokość zarobków w latach 1973-1991 (zaświadczenie Rp-7) Sąd Okręgowy uznał,
że organ rentowy w sposób dowolny przyjął do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, dochody ubezpieczonej z tego
okresu w wysokości wynagrodzenia minimalnego.
Pozostałe żądania ubezpieczonej, sprecyzowane w piśmie procesowym z 5.06.2013r. nie zostały więc w wyroku
rozstrzygnięte.
W sentencji wyroku brak rozstrzygnięcia w przedmiocie „oddalenia odwołania w pozostałym zakresie”. Tym samym
żądania wnioskodawczyni dotyczące ponownego przeliczenia emerytury:
1. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla matek
pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r. W tym zakresie
ubezpieczona wskazała, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, w tym uchwałą składu 7 sędziów SN z dnia
18 maja 2011 r. IUZP 1/11 okresy bezpłatnego urlopu dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi,
a następnie urlopu wychowawczego – wykorzystane przed dniem 1 stycznia 1999 r. – były okresami podlegania
ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Wg ubezpieczonej jej okres składkowy wynosił
łącznie 29 lat 11 miesięcy,
2. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia
2001 r. w spółce (...) nie zostały w wyroku Sądu pierwszej instancji rozstrzygnięte. Tymczasem tego właśnie
dotyczy apelacja złożona przez ubezpieczoną. Jeżeli Sąd Okręgowy, w sprawie wysokości kapitału początkowego
oraz emerytury, uwzględniając częściowo odwołanie ubezpieczonej, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego
i przyjął nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru inny niż wskazany w zaskarżonej decyzji, nie oddalając
odwołania w pozostałym zakresie, apelacja wniesiona od nieistniejącego - w tej części - orzeczenia sądu pierwszej
instancji, podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna (art. 367 §1 k.p.c, por. także postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 27 lipca 2005 r., III UZ 12/05 - niepublikowane, w którym wskazano, że sentencja wyroku powinna zawierać
tak zredagowane rozstrzygnięcie sądu co do żądania stron, aby na jej podstawie możliwe było określenie zakresu
powagi rzeczy osądzonej i skutków wyroku bez uciekania się do treści uzasadnienia tego wyroku). W konsekwencji,
odrzuceniu podlega apelacja od wyroku dotycząca takiej jego części, do której nie odnosi się sentencja tego wyroku,
w szczególności w sytuacji, gdy w sentencji wyroku brak jest rozstrzygnięcia w przedmiocie "oddalenia powództwa w
pozostałym zakresie", ponieważ w rozumieniu przepisów prawa procesowego w tym zakresie orzeczenie nie zostało
wydane.
Mając na uwadze powyższe okoliczności orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 370 kpc.
SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek del. SSO Beata Górska