W intencji wszystkich żołnierzy Tragedia 1938 roku W

ISSN 1233-7587
ROK XV Nr 4 (57)
Prawosławne obchody święta Sił Powietrznych w Poznaniu



W intencji wszystkich żołnierzy
Tragedia 1938 roku
W podzięce za patriotyzm
fot. Archiwum Prawosławnego Ordynariatu WP
październik, listopad, grudzień 2008 r.
Święci Anna i Joachim
Ikona świętych Joachima i Anny
Matka Mesjasza była jedynym dzieckiem Joachima i Anny, którzy poznali się
i wzięli ślub w Jerozolimie. Jak Abraham
i Sara, czekali dziesiątki lat na dziecko,
aż w końcu Anna nie była już w wieku
odpowiednim do rodzenia. Nadal modlili się, ślubując, że jeśli otrzymają błogosławieństwo w postaci syna lub córki,
ofiarują dziecię Bogu w darze. Gdy złożyli tę obietnicę, Annie ukazał się anioł,
oznajmiając jej, że porodzi córkę, „której
imię będzie rozsławione na całym świecie
i przez którą błogosławione będą wszystkie narody”. Wkrótce po narodzinach Marii Joachim i Anna zanieśli ją do Świątyni
w Jerozolimie, by ofiarować Bogu. Zgodnie z tradycją para ta żyła długie lata: Jo-
2
achim osiemdziesiąt, a Anna siedemdziesiąt dziewięć.
Podstawowym tekstem mówiącym
o Annie i Joachimie, o których nie ma żadnej wzmianki w Nowym Testamencie, jest
pochodząca z drugiego wieku Protoewangelia św. Jakuba. „Należy podkreślić, że
dowodów historycznych, na których oparto legendę, w żadnym wypadku nie można
uznać za wystarczające”, pisze John Coulson
w The Saints, „trzeba jednak pamiętać, iż oficjalne uznanie i autentyczność kultu zależy
od potwierdzenia go przez Kościół, a nie od
legendarnych opowieści o jego pochodzeniu”. Warto zauważyć, że Bóg pobłogosławił tych, którzy zwracali się w modlitwach
do rodziców Marii, licznymi cudami.
„Bóg jest miłością”, zapewnia św. Jan
Ewangelista. W delikatnym objęciu się Joachima i Anny na ikonie widzimy nie tylko
ich miłość małżeńską, ale również, jak gdyby w mgnieniu oka, zbawienie świata poprzez miłość łączącą dziadków Zbawiciela.
Tak wiele zależało od ich oddania się sobie
nawzajem i Bogu.
Niektórzy autorzy pisząc obecnie
o narodzinach Chrystusa odrzucają biblijną
opowieść o jego dziewiczym poczęciu i urodzeniu, nie tylko ze względu na swą nieufność do cudów w ogóle, ale również dlatego, że uważają oni ciążę powstałą w wyniku
działania Ducha Świętego za zjawisko
umniejszające rolę prokreacji małżeńskiej.
Problem ten staje się jeszcze bardziej złożony, gdyż w historii chrześcijaństwa, zwłaszcza na Zachodzie, celibat przedstawiano
często jako wyższe powołanie, małżeństwo
zaś i pożycie seksualne między żoną a mężem jako coś, co należy zaledwie tolerować,
i to z niechęcią.
Ikona ukazuje całkowicie odmienne
nastawienie do tej sprawy. Widzimy w niej
nie tylko wysławianie świętości rodziców
Marii, ale też donośną pochwałę powołania do małżeństwa. Joachim stanowi tutaj
idealnego męża, a Anna idealną żonę. Łagodna uległość wobec siebie nawzajem wyrażona jest przez lekkie pochylenie zarówno Anny w stronę Joachima, jak i Joachima w stronę Anny. Ich twarze stykają się,
zaś ich krzyżujące się ramiona widoczne
na obrazie tworzą gest podobny do tego,
który prawosławni wykonują przy przyjmowaniu Komunii. Jeszcze jeden szczegół
godzien jest uwagi: zewnętrzna szata Anny
rozwiana jest, jak się wydaje, nie przez silny
wiatr, lecz wewnętrzną otwartość Anny na
jej ukochanego. Choć mąż i żona odziani są najskromniej, jak tylko sobie można
wyobrazić, to ikona przekazuje nam nastrój
najgłębszej intymności.
Na niektórych wersjach ikony widnieje w tle budowla, sugerująca cudowną jedność, jaka zdarzyć się może w małżeństwie.
Na innych są dwie budowle, jedna za Joachimem, druga za Anną, obie z otwartymi
drzwiami, połączone czerwonym sztandarem udrapowanym tak, że przechodzi on
przez dachy: kolejny symbol przezwyciężenia oddzielenia – mężczyzny i kobiety, lecz
również ludzkości i Stwórcy.
Jim Forest
Modlitwa z konami
Obchody Święta Wojska Polskiego
W intencji wszystkich żołnierzy
O Waleczna Hetmanko, zwycięską wdzięczności pieśń, z niewoli wyswobodzeni słudzy Twoi niesiemy Bogurodzico. Ty, która posiadasz moc niezwyciężoną, od wszelkich nieszczęść wybaw nas, byśmy do Ciebie wołali: witaj oblubienico Dziewicza.
Słowami modlitwy Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego Jego Ekscelencja
ks. abp gen. bryg. Miron podczas prawosławnych obchodów Święta Wojska Polskiego zawierzył opiece Matki Bożej Armię Polską i całą Ojczyznę.
scowego duchowieństwa przyniósł Najświętszą Ofiarę w intencji wszystkich żołnierzy
Wojska Polskiego. Modlono się o zdrowie
i pomyślność oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego oraz innych służb mundurowych, ich
rodzin, bliskich. Proszono o spokojną służbę
10 sierpnia br. w hajnowskiej świątyni
pw. Trójcy Świętej obchodzono Święto Wojska Polskiego. W Kościele prawosławnym w
Polsce dzień 10 sierpnia poświęcony jest Supraskiej Ikonie Matki Bożej, toteż zebrani na
uroczystościach wznieśli gorące modlitwy
do Bogurodzicy, by chroniła całą naszą Ojczyznę, tak jak czyniła to od wieków na rubieżach Rzeczypospolitej prowadząc wojów,
żołnierzy, chroniąc ich od niespodziewanej
śmierci i nieszczęść.
Podczas sprawowania Liturgii Świętej
Jego Ekscelencja, w asyście licznie przybyłych na uroczystości kapelanów oraz miej-
w kraju i za granicą. Wspominano również
wszystkich poległych. Modlono się o spokój
ich dusz i sławiono ich bohaterskie czyny.
Ksiądz arcybiskup wyraził uznanie
i wdzięczność wszystkim, którzy pracują dla
dobra wojska. „Dzięki niezłomnej wierze
w miłość Boga, który wspiera nas w dobrych
dziełach – mówił Jego Ekscelencja – kapelani prawosławni już prawie 15 lat pełnią
ponownie służbę w wojsku. Jest to możliwe
dzięki głębokiej wierze hierarchii Kościoła
prawosławnego w Polsce, dla której bliskie
są słowa Jezusa Chrystusa: O cokolwiek byście poprosili w modlitwie z wiarą otrzymacie.
Minister Michał Kamiński podczas przemówienia
W ciągu tych lat Prawosławny Ordynariat
Wojska Polskiego przeszedł długa drogę, po
której kroczył ze słowami Jezusa Chrystusa:
Ja jestem drogą i prawdą i życiem (J 14, 6).
Nie szukaliśmy innej drogi, innej prawdy, innych fundamentów dla naszej pracy duszpasterskiej w Wojsku polskim. Zawierzyliśmy
Jezusowi Chrystusowi i trwamy przy Nim;
wiara w Jezusa daje nam siłę do pracy dla
dobra naszej Cerkwi i Ojczyzny.”
Święto Wojska Polskiego to także okazja
do wspomnienia o wszystkich poległych. Nie
sposób nie przywołać tu postaci kanonizowanego świętego ks. płk. Bazylego Martysza,
pierwszego w okresie międzywojennym organizatora duszpasterstwa prawosławnego.
W Jego osobie Ordynariat znalazł duchowego powiernika, orędownika i patrona. Tym
samym do grona świętych w mundurach
wszedł kapłan, którego wydała ziemia polska i wojsko polskie, dla których bez reszty
oddanie służył i poświęcił swe życie. Kolejną
ważna postacią był awansowany w ubiegłym
roku do stopnia pułkownika ks. Szymon
Fedorońko, który od 1936 r. pełnił funkcję Naczelnego Kapelana Prawosławnego.
Poniósł on tragiczną śmierć w Lesie Katyńskim. Sierpień to miesiąc Powstania Warszawskiego oraz Bitwy Warszawskiej zwanej
„Cudem nad Wisłą”. W obu bataliach poległo
również wielu żołnierzy i ludności cywilnej
wyznania prawosławnego. Niemym świadectwem poświęcenia i miłości do Ojczyzny
wiernych Kościoła prawosławnego pozostają
dzisiaj krzyże na cmentarzach w kraju i za
granicą. To one opowiadają to, o czym inni
nie pamiętają lub nie chcą pamiętać.
Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego został powołany, aby wspierać żołnie-
Gen. Franciszek Gągor składa życzenia
3
rzy w ich trudnej, codziennej służbie dla dobra umiłowanej Ojczyzny. W dniu wojskowego święta należy szczególnie podkreślić
jak wielki ciężar dźwigają żołnierze chroniąc
niepodległości państwa i niepodzielności
jego terytorium, zapewniając bezpieczeństwo i nienaruszalność granic.
W prawosławnych obchodach Święta
Wojska Polskiego jak każdego roku, poza
miejscową społecznością oraz sympatykami
służb mundurowych, wzięło udział wielu
znamienitych gości, a wśród nich: sekretarz
stanu Kancelarii Prezydenta RP – minister
Michał Kamiński, podsekretarz stanu MON
– minister Zenon Kosiniak-Kamysz, senator Piotr Andrzejewski, wojewoda podlaski
Maciej Żywno, szef Sztabu Generalnego WP
– gen. Franciszek Gągor, dowódca Dowództwa Operacyjnego – gen. broni Bronisław
Kwiatkowski, szef sztabu zastępca dowódcy
Wojsk Lądowych – gen. dyw. Jerzy Michałowski, szef sztabu Sił Powietrznych – gen.
dyw. Krzysztof Załęski, szef szkolenia Sił Powietrznych – gen. Anatol Czaban, szefa sztabu zastępca dowódcy Marynarki Wojennej
– kontradmirał Waldemar Głuszko, komendant główny Straży Granicznej ppłk Leszek
Elas, przedstawiciele komendanta głównego
Żandarmerii Wojskowej, szefa Inspektoratu
Wręczenie odznaczeń
Wsparcia Sił Zbrojnych, komendanta wojewódzkiego PSP w Białymstoku oraz wielu
przedstawicieli służb mundurowych kraju i
regionu.
Uroczystości modlitewne zakończyły
się spotkaniem w Białowieży, podczas którego Jego Ekscelencja ks. abp Miron odznaczony został złotą odznaką ministra MSWiA
„Zasłużony dla ochrony przeciwpożarowej”,
również koło ZBŻZiOR WP działające przy
POSG uhonorowało Ekscelencję pamiątkowym pierścieniem. Złoty medal „Za zasługi
dla pożarnictwa” otrzymał dziekan Straży
Granicznej ks. płk Aleksy Wojciuk, srebrny
medal „Za zasługi dla pożarnictwa” wręczono dziekanowi Wojsk Lądowych ks. płk. Michałowi Dudiczowi oraz szefowi sekretariatu
Prawosławnego Ordynariatu WP płk. Jerzemu Wilukowi, natomiast brązowe medale
„Za zasługi dla pożarnictwa” otrzymali ks.
ppłk Artur Zielepucha oraz ks. kpt. Daniel
Popowicz.
Mirosław Matynowicz
fot. Piotr Nestoruk
Nabożeństwo żałobne w nosowskiej świątyni
2 września br. w cerkwi pw. św. Archanioła Michała w Nosowie koło Białej Podlaskiej odprawiona została panichida – nabożeństwo żałobne za poległych lotników VI Lwowskiego Pułku Bombowego, którzy w dniu 2 września
1939 r. startowali z polowego lotniska w Nosowie w obronie Ojczyzny. Było
to też nabożeństwo za wszystkich poległych w obronie wiary i Ojczyzny.
fot. Archiwum Prawosławnego Ordynariatu WP
4
Uroczystościom przewodniczył ks.
płk Aleksy Andrejuk, dziekan Sił Powietrznych w asyście proboszcza nosowskiej parafii ks. Jarosława Ohurka oraz kapelana
Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej ks. ppor. Adama Weremijewicza, który
wygłosił okolicznościowe kazanie skierowane w szczególności do licznie zgromadzonej młodzieży. Podczas nabożeństwa
śpiewał chór pod kierunkiem ks. diakona
Mirosława Kuczyńskiego. W nabożeństwie
obecni byli m.in.: starosta bialsko-podlaski
Tadeusz Łazowski, przedstawiciele Gminy
Leśna Podlaska z wójtem Marianem Tomkowiczem na czele, przedstawiciele służb
mundurowych: wojska, Straży Granicznej,
członkowie Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa z pre zesem płk. Janem Smolarkiem
na czele. Licznie wystawione poczty sztandarowe reprezentowały okoliczne szkoły.
Zgromadziło się też wielu parafian oraz
tych, których sercu bliskie jest bohaterstwu
poległych lotników.
(tnm)
Święto Sił Powietrznych
6 września br. po raz 15 Dekanat Sił Powietrznych (wcześniej Dekanat WLOP) Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego w szczególny
sposób wznosił modlitwy w intencji Lotnictwa Polskiego. Rok obecny jest
jubileuszowy w obchodach powstania Lotnictwa Polskiego. Świętowana
jest bowiem jego 90. rocznica.
Tegoroczną Liturgię Świętą w cerkwi
pw. św. Mikołaja w Poznaniu sprawował
Prawosławy Ordynariusz WP ks. abp gen.
bryg. Miron w asyście kapelanów wojskowych.
Cerkiew w Poznaniu jest mocno związana z historią Prawosławnego Ordynariatu WP. Poświęcił ją 13 kwietnia 1924 r. Naczelny Kapelan Wojskowy ks. ppłk Bazyli
Martysz. Ks. Martysz został w 1945 r. zamordowany w rodzinnej miejscowości Teratyn niedaleko Hrubieszowa, a w 2003 r.
kanonizowany przez Cerkiew Prawosławną w Polsce jako Męczennik Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej. Fakt ten był podkreślany
podczas nabożeństwa. A wymownym gestem było przekazanie przez władykę Mirona na ręce proboszcza parafii ks. Pawła
Minajewa ikony św. Męczennika Bazylego
z cząsteczką relikwii świętego.
Poznań posiada bogatą historię lotnictwa, bowiem tu rozgrywały się ważne jego
dzieje. Ostatnie podniosłe wydarzenie to
przyjęcie na wyposażenie przez Krzesińską
Bazę pierwszych nowych samolotów wielozadaniowych F-16.
Gospodarzem jubileuszowych uroczystości była 31. Baza Lotnictwa Taktycznego
w Poznańskich Krzesinach, której Dowódcą jest pierwszy pilot na F-16 płk pil. Rościsław Stepaniuk. Na uroczystości przybyli m.in.: reprezentujący dowódcę SP gen.
bryg. pil. Anatol Czaban – szef szkolenia
SP, dowódcy brygad, dowódcy jednostek,
kadra jednostek lotniczych, byli żołnierze
zawodowi oraz wielu innych zaproszonych
der Konachowicz, w którym nawiązał do
trudnej i odpowiedzialnej służby lotniczej.
Piękny śpiew chóru Oktoich podkreślił
podniosłość nabożeństwa.
Na zakończenie głos zabrał ordynariusz
wojskowy, który nawiązując do historii lotnictwa złożył najlepsze życzenia dowódcy,
kadrze, pracownikom i ich rodzinom. Życzył by loty naszych samolotów były wykonywane tylko w celach ćwiczebnych.
W imieniu licznie zebranych gości,
kadry, byłych dowódców, seniorów lotnictwa, głos zabrał gen. bryg. pil. dr Anatol
fot. ks. ppłk A. Zielepucha
gości, a wśród nich ks. płk Józef Srogosz,
wikariusz rzymskokatolickiego biskupa
polowego i ks. ppłk Wiesław Żydel, dziekan ewangelickiego duszpasterstwa.
Podczas nabożeństwa dziękowano
Bogu za bogatą historię Lotnictwa Polskiego,
modlono się za lotników poległych podczas
różnych działań wojennych, ćwiczeń oraz
wykonywania różnych zadań. Wznoszono
modlitwę za dowódcę, całą kadrę, wszystkich
służących w stalowych mundurach, pracowników cywilnych oraz ich rodziny.
Podczas nabożeństwa okolicznościowe kazanie wygłosił ks. mjr Aleksan-
fot. Archiwum Prawosławnego Ordynariatu WP
Czaban, który wspominając pierwsze nabożeństwa w Białej Podlaskiej podziękował
za modlitwę i życzenia. W dowód wdzięczności wręczył Ekscelencji, proboszczowi
parafii oraz dziekanowi SP ks. płk Aleksemu Andrejukowi okolicznościowy medal
z okazji 90-lecia Lotnictwa Polskiego, zaś
dowódca 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego
w Krzesinach płk pil. Rościsław Stepaniuk
statuetkę polskiego F-16 Jastrzębia.
Poznańskie uroczystości zakończyły
się wspólnym obiadem w Ośrodku Wypoczynkowym S.P. w Kiekrzu.
mk
fot. Archiwum Prawosławnego Ordynariatu WP
5
Tragedia 1938 roku
Czarną plamą w dziejach prawosławia na ziemiach polskich pozostają wydarzenia, które rozegrały się pomiędzy
majem, a lipcem 1938 r. Doszło wówczas do zburzenia świątyń prawosławnych na terenie Południowego Podlasia
i Chełmszczny. Akcja burzenia cerkwi jest
jednym z najczarniejszych wydarzeń, jakie miały miejsce w dziejach chrześcijaństwa wschodniego.
Rewindykacja i jej skutki
Po odrodzeniu się państwa polskiego,
po zakończeniu I wojny światowej, Naczelnik Państwa wydał w grudniu 1918 r. dekret o przymusowym zarządzie cerkwi na
terenie byłego Królestwa Polskiego przez
państwo polskie. Dokument został opublikowany pod pozorem opuszczenia parafii
przez ludność prawosławną podczas I wojny światowej.
Kościół rzymskokatolicki od 1918 r.
zapoczątkował, pod hasłem przekazania
świątyń prawosławnych unitom, a de facto
na własność Kościoła rzymskokatolickiego,
akcję rewindykacyjną. Na terenie Południowego Podlasia i Chełmszczyzny do 1930 r.
odebrano prawosławnym 122 świątynie.
W 1929 r. władze państwowe podjęły
decyzję o zburzeniu 97 cerkwi na terenie
Chełmszczyzny, jednak postawa hierarchii
cerkiewnej oraz wiernych doprowadziły
do zaniechania planów. W tym czasie zburzono kolejne 23 obiekty.
Przewrót majowy i dojście do władzy
obozu sanacyjnego spowodowało wysunięcie haseł zespolenia ziem polskich i zaostrzenia w połowie lat trzydziestych XX w.
polityki skierowanej przeciwko mniejszościom wyznaniowym i narodowościowym.
W styczniu 1935 r. przedstawiciele
związani z kręgiem wojskowym zaproponowali rozwiązanie kwestii ukraińskiej
na Chełmszczyźnie. Z kolei wojewoda
lubelski – Józef Różniecki – stwierdził, że
należy dążyć do polonizacji prawosławia.
Hasła wysuwane w Lublinie spotkały się
z przychylnością władz centralnych. Po
śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego hasła stały się bardziej radykalne, zaś przysłowiowej „oliwy do ognia” dolali polscy
oficerowie, którzy dążyli do szybkiej realizacji planów polityki wyznaniowej i narodowościowej.
6
Rok 1938
Program rewindykacyjno-polonizacyjny opracowano w Okręgu Korpusu nr
II (Lublin). 11 grudnia 1936 r. powstał specjalny Komitet Koordynacyjny obejmujący
województwo lubelskie i część województwa wołyńskiego. Na jego czele stanął gen.
bryg. Mieczysław Smorawiński. Dowództwo nad „Akcją Koordynacyjną w byłej
Chełmszczyźnie” objął dowódca 3. Dywizji
– gen. bryg. Brunon Olbrycht.
Akcję rozpoczęto pod koniec 1937 r.
w pasie granicznym województwa wołyńskiego i lubelskiego. Celem akcji miało być
przejście prawosławnych mieszkańców na
katolicyzm (tzw. rewindykacja wyznaniowa), przeprowadzenie polonizacji pozostałej
grupy prawosławnych oraz ich izolacja wyznaniowa. Do akcji został włączony Kościół
rzymskokatolicki, miejscowa ludność polska,
szkoły i lokalne władze administracyjne.
Wiosną 1938 r. rozpoczęto kampanię
prasową. W gazetach ukazywały się artykuły na temat zagrożenia ukraińskiego na
Chełmszczyźnie, dziennikarze oskarżali
Cerkiew o rusyfikację. Organizowano spotkania ludności katolickiej głosząc hasła
o zagrożeniu ze strony wiernych Cerkwi
prawosławnej.
Między końcem maja, a połową lipca 1938 r., pod ochroną wojska i policji,
z udziałem straży pożarnej, więźniów wynajętych robotników zburzono 126 świątyń prawosławnych. Często osoby, które
burzyły świątynię dokonywały jej profanacji. Osoby, które przeciwstawiały się akcji
osadzano w więzieniu bądź skazywano na
karę grzywny. Dochodziło do otwartej interwencji policjantów przeciwko ludności
starającej się bronić świętości.
Rezultaty i konsekwencje
30 czerwca 1938 r. w Warszawie pod
przewodnictwem metropolity warszawskiego i całej Polski Dionizego miał miejsce zjazd duchowieństwa posługującego na
Chełmszczyźnie. W przyjętym memoriale
hierarchia i kapłani zażądali zaprzestania
Akcji Koordynacyjnej przez polskie władze. 6 lipca 1938 r. zwierzchnik Polskiego
Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w liście do premiera Felicjana Sławoja-Składkowskiego prosił, by powstrzymano
burzenie prawosławnych świątyń. Dziesięć
dni później Sobór Biskupów PAKP wystosował orędzie do wiernych. Hierarchowie
wezwali wiernych, by w dniach 1 – 3 sierpnia miał miejsce post w związku z akcją
przeprowadzoną na Chełmszczyźnie.
Paradoksalnie Akcja Koordynacyjna
doprowadziła do buntu przeciwko władzy
polskiej i konsolidacji środowiska prawosławnego. Wierni Cerkwi prawosławnej
czuli antypatię wobec państwa, strach przed
dalszymi represjami oraz niewiarę we władze
centralne i wojewódzkie. Akcja Koordynacyjna zamiast polonizacji Cerkwi przyniosła
radykalizację uczuć ludności zamieszkującej
Chełmszczyznę i Południowe Podlasie. Akcja przyczyniła się do zachwiania kulturowego dziedzictwa Chełmszczyzny, gdzie znajdowały się obiekty sakralne z XII i XIII w.
Akcja miała z biegiem czasu przekształcić się w program osadniczy ludności
polskiej na terenie Chełmszczyzny. Ostatecznie miała się zakończyć w 1941 r. Plany
te przerwał wybuch II wojny światowej.
Oprócz burzenia świątyń dodatkowo
wprowadzano konsekwentnie język polski
do kazań i nabożeństw na terenie województwa lubelskiego. Duchownych, którzy przeciwstawiali się rozporządzeniom
władz polskich usuwano z placówek, bądź
skazywano na kary grzywnie. Co tydzień
duchowni mieli składać raporty do lokalnej
administracji o postępach wprowadzenia
języka polskiego w parafiach. Przeprowadzono działania dyskryminujące wyznawców prawosławia – zwalniano z pracy, zabierano różnego rodzaju koncesje oraz pomijano przy parcelacji gruntów. W wyniku
działań tzw. rewindykacji wyznaniowej ok.
10 % wyznawców prawosławia zmieniło
wyznanie na rzymsko-katolicyzm. Nastąpiło to głównie w rejonie Hrubieszowa,
Tomaszowa Lubelskiego i Biłgoraja.
„(…) z punktu widzenia władz państwowych, akcja udała się. […] W burzeniu nie przestrzegano żadnych zasad ani
ustaleń. Burzono wszystko, co wydawało się
władzom zbędne, zachowując Kościołowi
prawosławnemu jedynie bezwzględne minimum” – taki wniosek wyciągnęła Mirosława Papierzyska – Turek w opracowaniu pt.
„Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939” (wyd.
Warszawa 1989 r.). Wydaje się, że osąd tragedii mającej miejsce na Chełmszczyźnie
w 1938 r. pozostaje nadal aktualny…
Stefan Dmitruk
Uroczystości rocznicowe w Loreto
fot. Archiwum Prawosławnego Ordynariatu WP
W dniach 17-18 lipca br. w Republice Włoskiej odbyły się uroczystości
upamiętniające 64. rocznicę wyzwolenia Loreto i Ankony przez 2. Korpus
Polski, którym dowodził gen. Władysław Anders. Organizatorem uroczystości był Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego na zaproszenie ministra Janusza
Krupskiego reprezentowany był przez Ordynariusza Jego Ekscelencję abp.
gen. bryg. Mirona Chodakowskiego oraz ks. por. Andrzeja Jakimiuka.
W obchodach 64. rocznicy wyzwolenia Ankony i Loreto uczestniczyli prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, Irena Anders
oraz kombatanci. Na uroczystość przybyli
równiez przedstawiciele polskich i włoskich władz państwowych i wojskowych,
reprezentanci Kancelarii Prezydenta RP,
Biura Bezpieczeństwa Narodowego, parlamentarzyści, przedstawiciele Ministerstwa
Obrony Narodowej, harcerze, miejscowa
Polonia oraz Kompania Reprezentacyjna
Wojska Polskiego, a także Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Lądowych.
W dniu 17 lipca odprawiona została
uroczysta msza święta oraz modlitwy ekumeniczne na Polskim Cmentarzu Wojennym w Loreto. Na cmentarzu tym jest pochowanych około 1000 polskich żołnierzy,
z czego ponad sześćdziesięciu to żołnierze
wyznania prawosławnego. Na ich grobach
abp Miron odsłużył nabożeństwo żałobne,
oraz poświecił je.
Kolejnym punktem uroczystości była
ceremonia złożenia kwiatów na płycie pomnika oraz Apel Pamięci.
18 lipca polska delegacja wzięła udział
w uroczystościach zorganizowanych przez
władze Ankony. Złożono kwiaty pod Bramą św. Stefana, przez którą wkroczyli do
Ankony żołnierze 2. Korpusu Polskiego
oraz pod Pomnikiem Poległych.
ks. por. Andrzej Jakimiuk
7
W podzięce za patriotyzm
8 listopada br. w warszawskiej Katedrze Metropolitalnej, pw. Świętej
Równej Apostołom Marii Magdaleny wierni Kościoła Prawosławnego
świętowali 90. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Obchody
były połączone z uroczystym odsłonięciem tablicy pamiątkowej poświęconej rodzinie Fedorońków.
Na uroczystości przybyło wielu znamienitych gości: przedstawiciele władz
państwowych z Prezydentem Rzeczypospolitej Lechem Kaczyńskim na czele,
reprezentanci władz wojewódzkich i samorządowych, przedstawiciele ambasad:
Austrii, Białorusi, Bułgarii, Cypru, Grecji, Rosji i Ukrainy. Na nabożeństwie nie
zabrakło przedstawicieli Kościoła rzymskokatolickiego i Kościołów zrzeszonych
w Polskiej Radzie Ekumenicznej, a także
służb mundurowych: wojska, policji, służby więziennej.
Uroczystej Liturgii Świętej przewodniczył Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego Jego Ekscelencja ks. abp
gen. bryg. Miron. W ołtarzu modlili się
zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego
Kościoła Prawosławnego Jego Eminencja
Wielce Błogosławiony Metropolita Sawa
oraz Jego Ekscelencja Biskup Siemiatycki
Jerzy. Modlono się o pokój i pomyślność
naszej Ojczyzny, dziękowano Bogu za 90
lat niepodległości i wolności, przywoływano pamięć tych wszystkich, dzięki którym kolejne pokolenia mogą w spokoju
wychowywać swoje dzieci i pracować dla
dobra Rzeczypospolitej.
Tegoroczne obchody Święta Niepodległości stały się okazją do upamiętnienia
poświęcenia czterech synów Kościoła prawosławnego, którzy oddali swe życie za
Ojczyznę. W 115. rocznicę urodzin odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ks.
płk. Szymonowi Fedorońko, Naczelnemu
Prawosławnemu Kapelanowi Wojska Polskiego oraz jego trzem synom: Aleksandrowi, Wiaczesławowi i Orestowi.
Ksiądz Szymon Fedorońko urodził się
w dniu 21 sierpnia 1893 r. we wsi Czerter
koło Sanoka w województwie lwowskim,
w rodzinie prawosławnego duchownego.
Po ukończeniu 6-klasowego Gimnazjum
Polskiego w Sanoku i zdaniu egzaminu
dojrzałości w Żytomierzu, podjął naukę
w żytomierskim Prawosławnym Seminarium Duchownym. W 1917 r. zawarł związek małżeński z Elisą Kislinger. Przyszłą
8
małżonkę młody alumn poznał w Przemyślu, gdzie odbywał praktykę w tamtejszej cerkwi parafialnej, natomiast 20-letnia wówczas Elisa przybyła w odwiedziny
do swoich krewnych. Przed zawarciem
związku małżeńskiego z Szymonem Elisa,
która była wyznania rzymskokatolickiego,
przyjęła prawosławie, wybierając sobie
równocześnie nowe imię Wiera. W tym
samym roku Szymon przyjął święcenia
diakońskie i kapłańskie. Ojcu Szymona
Michałowi Fedorońce nie dane było jed-
wosławnego ks. Fedorońkę protobrezbiter
Wojska Polskiego ksiądz Martysz i dowódca Okręgu Korpusu Nr. X w Przemyślu gen.
dyw. Franciszek Latinik. Wysoka ocena
jego pracy i służby w Wojsku Polskim spowodowała mianowanie go na początku lat
trzydziestych na Naczelnego Prawosławnego Kapelana Wojska Polskiego.
Po wybuchu II wojny światowej we
wrześniu 1939 r. pozostał wraz ze swoimi
żołnierzami na froncie wschodnim i razem z wieloma z nich trafił do radzieckiej
niewoli. Był jeńcem obozu w Starobielsku,
a następnie w Kozielsku. Mógł zdjąć mundur i ukryć się, unikając niewoli znał bowiem bardzo dobrze język rosyjski i ukraiński oraz miał wiele znajomych i przyjaznych mu na tych terenach osób. Jako
żołnierz i oficer nie uczynił jednak tego.
fot. ks. A. Baczyński
nak nacieszyć się synem, który poszedł
w jego ślady. Został zamordowany po wybuchu bolszewickiego przewrotu w 1917 r.
We wrześniu 1922 r. ks. Szymon rozpoczął służbę w Wojsku Polskim jako kapelan prawosławny i mianowany został
dziekanem Okręgu Korpusu X w Przemyślu. „Charakter zacny, stały, sumienny, pracuje z poświęceniem nad umoralnieniem
żołnierzy i kieruje nimi w duchu państwowości polskiej. Lojalny. Cieszy się zaufaniem przełożonych. Bardzo inteligentny
i wszechstronnie wykształcony. Wzór pracy i obowiązku. Wybitny” – tak oceniali
w opinii służbowej w 1924 r. kapelana pra-
Wraz z innymi oficerami, jak też kilkoma
kapelanami prawosławnymi trafił do niewoli. Podobnie jak ks. ks. Kuryłas i Dulęba
z kapelanii prawosławnej także w obozie
jenieckim prowadził pracę duszpasterską.
Wywieziony do Moskwy odmówił zdrady
wiary i Ojczyzny.
Ks. Szymon Fedorońko zginął zamordowany w Katyniu w 1940 r. Wraz z nimi
zginęła ppor. pilot J. Dowbór-Muśnicka-Lewandowska. córka znanego generała
Wojska Polskiego w okresie I wojny światowej, która zajmowała się w Kozielsku wypiekaniem prosfor (chleba liturgicznego).
Szczątki ks. Fedorońki zostały zidentyfi-
3
2
1
So męcz. Juliana, św. Terencjusza
Pt mecz. Metodego, św. Eliasza
Cz ap. Judy brata Pańskiego, św. Hioba
Śr męcz. Leoncjusza, męcz. Hipacego
LIPIEC
4
N
Pn Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej
Prawosławne obchody Święta Marynarki Wojennej,
męcz. Euzebiusza, męcz. Zenona
5
6
Śr św. księcia Piotra i św. księżnej Fewronii
Wt Narodziny św. pror. Jana Chrzciciela
Pt św. Samsona, św. Sewera
Cz św. Dawida, św. Jana
8
9
7
10
N
Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Święto Parafii Wojskowej w Białymstoku
11 So św.św. Sergiusza i Germana
12
13 Pn Sobór Świętych 12 Apostołów
Śr
Złożenie szaty Matki Bożej w Blachernach,
Turkowickiej Ikony Matki Bożej
14 Wt św.św. Cudotwórców Kosmy i Damiana
15
17
Pt św. Andrzeja, św. Marty
16 Cz męcz. Hiacynta, św. Anatola
N męcz. Teodora, męcz. Marty
18 So św. Anatazego, św. Sergiusza
19
20 Pn św. Tomasza, św. Akacjusza
22
Śr męcz. Pankracego, męcz. Cyryla
21 Wt Kazanskiej Ikony Matki Bożej
23 Cz św. Antoniego Pieczerskiego
Pt męcz. Eufemii, św. równej Apostołom księżnej Olgi. Święto Policji
ap. Akiły, męcz. Justa Rzymianina
N Świętych Ojców I-VI Soborów Powszechnych, Sobór Archanioła Gabriela
25 So św. Weroniki, św. Jana
24
26
27 Pn
Śr męcz. Jakuba, męcz. Pawła
28 Wt św. równego Apostołom Włodzimierza
29
31
Pt męcz. Emiliana, św. Jana
30 Cz męcz. Maryny, prep. Łazarza
Pt św. Teodora, św. Dawida
Cz męcz. Ariadny, męcz. Zofii i Ireny,
PAŹDZIERNIK
1
N
So męcz. Eustachego, męcz. Agapeta
2
3
5
Śr
Wt Poczęcie św. Jana Chrzciciela
Pn pror. Jonasza, męcz. Fokasa
ap. Kodrata, św. Dymitra
4
6
Pt Apostoła i Ewangelisty Jana Teologa
Cz św. Sergiusza, św. Eufrozyny
św. Równej Apostołom Tekli
7
8
N
So męcz. Kalistrata, św. Sawacjusza
9
10
Pn św. Cyriaka, św. Teofana
św. Charytona, św. Wiaczesława
11
12
Śr
Wt męcz. Grzegorza, św. Michała
Pn ap. Tomasza, męcz. Jana
św. Eutymiusza, męcz. Lucjana
Pt pror. Ozeasza, męcz. Andrzeja
Cz męcz. Longina Setnika
N
So św. Serafima Sarowskiego
6
5
4
3
2
1
N
So Sobota Rodzicielska, męcz. Marcjana, męcz. Martyniusza
Pt Ikony Bogurodzicy „Wszystkich Strapionych Radość”
Cz ap. Jakuba brata Pańskiego
Śr
Wt św.św. Teofila i Jakuba
Pn męcz. Artemiusza, św. Gerazyma
N
KALENDARZ
PRAWOSŁAWNEGO
ŻOŁNIERZA
13
Pt męcz. Dionizego, św. Jana
Cz męcz. Cypriana, męcz. Justyny
Święto Opieki Najświętszej Bogurodzicy
14
15
N
So św. Guriasza, męcz. Hieroteusza
16
17
19
Śr
Wt Krasnostockiej Ikony Matki Bożej, męcz.męcz. Sergiusza i Bakchusa
św. Piotra, św. Aleksego
18
20
św. Pelagii, św. Taisji
21
So ap. Filipa, św. Teofana
Pt św. Andrzeja, św. Ambrożego
24
N
Cz ap. Jakuba, św. Andronika
25
Pn Iwierskiej Ikony Matki Bożej, męcz. Karpa
22
26
Śr
Wt św. Paraskiewy Serbskiej, męcz. Nazarego
23
27
Świętych Ojców VII Soboru Powszechnego, męcz. Dominiki, św.
Marcina. Święto Wojskowych Służb Informacyjnych
28
29
So Apostoła i Ewangelisty Łukasza
30
31
1
Pn pror. Ezachiela, św. Symeona
7
Pn męcz. Nestora, męcz. Marka
LISTOPAD
2
Śr
Wt św. Równej Apostołom Marii Magdaleny
8
10
9
8
7
6
Śr
Wt męcz. Kalenika, męcz. Teodoty
Pn Supraskiej Ikony Matki Bożej
N
Poczajowskiej Ikony Matki Bożej, męcz. Trofima, męcz. Teofila
11
Cz męcz. Beniamina, męcz. Sergiusza.
ap. Siły, ap. Siluana, ap. Krescenta
Pt ap. Narcyza, św. Nikodema
Cz męcz. Zenobiusza, męcz. Zenobii
N
So św.św. Cudotwórców Kosmy i Damiana
13
14
męcz. Akindyna, św. Marcjana
15
12
męcz. Anastazji, męcz. Klaudiusza, Święto Niepodległości
św. męcz. Dymitra z Tesalonik
Kazańskiej Ikony Matki Bożej
pror. Joela, św. Jana
3
Cz męcz. Krystyny, męcz. Romana
9
Śr
Wt św. Hioba Poczajewskiego, męcz. Paraskiewy
SIERPIEŃ
4
Pt Zaśnięcie św. Anny Matki Przenajświętszej Bogurodzicy
10
św. proroka Eliasza, św. Abramiusza
5
So męcz. Hermolausa, męcz. Hemipesa,
11
12
Prawosławne obchody Święta Wojska Polskiego,
męcz. i cudotwórcy Pantelejmona
13
św. Pawła i Jana
Śr
Cz Adoracja okowów ap. Piotra
Pt św. Antoniego, męcz. Pawła
So św.św. Atanazego i Cyryla
27
28
29
30
31
Pt św. Ksenii, męcz. Mikołaja
So św. Grzegorza Teologa, św. Anatola
6
7
męcz. Ignacego, prep. Wawrzyńca
Śr
Cz
11
12
Sobór Trzech Wielkich Hierarchów i Nauczycieli Kościoła: Bazylego
Wielkiego, Grzegorza Teologa, Jana Chryzostoma
Pn św. Jana Złotoustego. Tydzień bez postu
Wt św. Efrema Syryjczyka, św. Teodozjusza
9
10
Niedziela o Celniku i Faryzeuszu, św.św. Ksenofonta, Marii,
Jana, Arkadiusza
Cz męcz. Klemensa, męcz. Katarzyny
5
ap. Tymoteusza, męcz. Atanazego
Śr
Wt św. Maksyma, męcz. Agnieszki
3
4
Pn św. Eutymiusza, męcz. Euzebiusza
2
Niedziela o Zakcheuszu, św. Makarego,
N
1
LUTY
Wt św. Stefana, św. Niny
26
męcz. Tatiany, św. Sawy
N
Pn męcz.męcz. Hermila i Stratonika
25
Pt św. Grzegorza, św. Teofana Zatwornika
Sb św. Teodozjusza, św. Michała
23
24
Cz św. Dominiki, św. Filipa
22
św. Jerzego, św. Emiliana
Śr
Wt Sobór św. Jana Chrzciciela
20
21
Pn
19
N
Śr Wielka Środa, prep. Tytusa, męcz. Polikarpa
17
Pt Wielki Piątek. Wspomnienie Męki Pańskiej
16 Cz Wielki Czwartek. Wspomnienie Ostatniej Wieczerzy
15
14 Wt Wielki Wtorek, prep. Marii Egipskiej
Śr męcz. Eupsychiusza
Pt męcz. Antypy, prep. Farmutiusza
N Niedziela o Tomaszu. Antypascha
Śr męcz. Leonidasa, męcz. Agapii
N
Pt
So
10
11
12
13
14
9
8
N
Pn
Wt
Śr
Cz
So
Pt
4 Pn
5 Wt
6 Śr
7 Cz
3
1
2
pror. Jeremiasza, prep. Pafnucego
ap. Jakuba, św. Ignacego
męcz.męcz. Diodora i Rodopiana
ap. Jazona, męcz.Maksyma
Niedziela o Paralityku, męcz. Symeona, św. Stefana
męcz. Bazylego, św. Stefana. Święto Parafii Wojskowej
pw. św. Mikołaja w Warszawie
Apostoła i Ewangelisty Marka. Święto Parafii Wojskowej
w Białej Podlaskiej, Dzień Zwycięstwa
męcz. Sawy, męcz. Walentyna
męcz. Jerzego Zwycięzcy. Święto Parafii Wojskowej w Gdańsku
ap. Natanaela, Łukasza
św. męcz. Bazylego Kapłana
św. Niewiast Niosących Myrrę, męcz. Gabriela Zabłudowskiego,
Święto Konstytucji 3 Maja
św. Tryfona patr. Konstantynopola
prep. Jana, męcz. Wiktora
MAJ
30 Cz męcz. Symeona, prep. Aleksandra
29
28 Wt Radonica. Modlitwa za zmarłych
27 Pn męcz.męcz. Wileńskich Antoniego, Jana, Eustachego
26
25 So prep. Bazylego Wyznawcy
24
23 Cz męcz. Jakuba, męcz. Terencjusza
22
21 Wt Wtorek Wielkanocny. Iwierskiej Ikony Matki Bożej
20 Pn Tydzień Paschalny. Poniedziałek Wielkanocny
N PASCHA Zmartwychwstanie Chrystusa
19
N
18
8
N Niedziela Palmowa. Wjazd Chrystusa do Jerozolimy
13 Pn Tydzień Męki Pańskiej. Wielki Poniedziałek
12
Objawienie Pańskie.
Chrzest Pana naszego Jezusa Chrystusa
17
Pt św. Piotra Kapłana
10
11 So Sobota św. Łazarza, męcz. Marka, prep. Jana
Śr Sobór Archanioła Gabriela
Cz męcz. Manuela i Teodozjusza
7
9
Wt Zwiastowanie Przenajświętszej Bogurodzicy.
6
8
N św. Marii Egipskiej, męcz. Nikona i 199 jego uczniów
Pn prep. Zachariasza, prep. Jakuba
5
Pt prep. Jakuba, prep. Serafima
So męcz. Bazylego, prep. Izaaka
4
2
3
Śr męcz.męcz. Chryzanta i Darii
Cz męcz. Mikołaja Kapłana
1
18 So Wielka Sobota, św. Marka, św. Platona
Sb Sobór 70 Apostołów
16
KALENDARZ
PRAWOSŁAWNEGO
ŻOŁNIERZA
KWIECIEŃ
Wigilia Chrztu Pańskiego, pror. Micheasza
Pt pror. Malachiasza, męcz. Gordiasza
15
Obrzezanie Pańskie, św. Bazylego Wielkiego
Śr
Cz św. Serafina z Sarowa, św. Sylwestra
14
Pn św. Józefa, św. Dawida
Wt św. Melanii, męcz. Piotra
12
13
14 tys. dzieci zamordowanych w Betlejem
N
Sb 20 tys. męcz. spalonych z Nikomedii
10
11
Pt ap. męcz. Stefana, św. Teodora
9
Boże Narodzenie
Śr
Cz Sobór Przenajświętszej Bogurodzicy
7
8
Pn 10 Męczenników z Krety
Wt Wigilia Bożego Narodzenia, męcz. Eugenii
5
6
Niedziela Świętych Ojców męcz. Anastazji, męcz. Teodozji
Sb męcz. Julianii, św. Piotra
3
N
Pt męcz. Ignacego, św. Jana
4
Cz męcz. Bonifacego, męcz. Eliasza
1
2
STYCZEŃ
Pt św. Cyryla, św. Izaaka
Sb prep. Pafnucego i Eufrozyny
27
28
męcz. Konona, męcz. Iraidy
Śr
Cz św. 42 męczenników z Amorei
Pt męcz. Efrema, męcz. Bazylego
So ap. Hermasa, męcz. Teodoreta
19
20
21
Wt św. Cyryla, męcz. Trofima
31
św. Jana Klimaka
N
Pn św. Aleksego, męcz. Maryna
29
Pt św. Benedykta, św. Teognosta
So męcz. Dymitra, męcz. Aleksandra
27
28
30
Cz męcz. Krystyny, męcz. Aleksandra
26
św. Teofana Wyznawcy, św. Grzegorza
Wt św. Sofroniusza, św. Eufemiusza
24
Śr
Pn męcz. Cypriana, męcz. Dionizego
23
25
N
22
Niedziela Adoracji Krzyża Świętego,
40 męczenników Sebastyjskich
Wt męcz.męcz. Pawła i Julianii,
17
18
św. Grzegorza Palamasa
N
Pn wmęcz. Teodora Tyrona
So męcz. Nestora, męcz. Makarego
14
16
Pt św. Bazylego Wyznawcy, św. Kasjana
15
Cz prep. Prokopa, prep. Tytusa
12
13
św. Porfiriusza, prep. Sebastiana
Śr
11
Pn I i II Odnalezienie Głowy św. Jana Chrzciciela
Wt męcz. Lwa, św. Tarasjusza
9
10
Tryumf Prawosławia, św. Polikarpa, św. Jana
So męcz. Maurycego i 70 rycerzy
7
N
Pt prep. Tymoteusza Pustelnika
6
8
Cz prep. Leona, męcz. Korneliusza
5
ap.ap. Archipa i Filemona
Śr
Wt św. Leona, św. Flawiana
3
4
2
Niedziela Przebaczenia Win, Seropustna
N
Pn Początek Wielkiego Postu, św. Leona, św. Hermogena
1
MARZEC
Cz prep. Martyniana, prep. Zoji
26
Iwierskiej Ikony Matki Bożej, św. Aleksego
Śr
Wt św. Teodory, św. Dymitra
25
24
Sb Sobota Rodzicielska, męcz. Teodora, św. Zachariasza
21
Pn męcz. Walentyny, męcz. Pauliny
Pt św. Łukasza, św. Aleksandra
20
23
Cz prep. Jana, prep. Warsonofiusza
19
Niedziela o Sądzie Ostatecznym
męcz. Agaty, św. Teodozjusza
Śr
18
N
Wt św. Pawła i św. Izydora, św. Cyryla
17
22
Pn św.św. Symeona i Anny, św. Mikołaja
16
Niedziela o Synu Marnotrawnym, Spotkanie Pańskie
N
15
Pt św.św. Cyrusa i Jana,
So męcz. Tyfona, męcz. Perpetui
13
14
KALENDARZA
JULIAŃSKIEGO
WEDŁUG
2009
NA ROK
Trójca Święta
autorstwa Andreja Rublowa
około 1422-1437
Pt
So
N
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
N
Świętych Ojców I Soboru Powszechnego,
ap. Andronika, św. Stefana
św. Teodora, św. Efrema
Wniebowstąpienie Pańskie
męcz. Izydora, prep. Nikity
męcz. Glikerii, męcz. Bazylego
św. Germana, św. Epifaniusza
Niedziela o Ślepcu, św.św. Równych Apostołom Cyryla i Metodego,
Nauczycieli Słowian
ap. Szymona, św. Symeona
Przeniesienie Relikwii św. Mikołaja
Apostoła i Ewangelisty Jana Teologa
św. Nila, męcz. Akacjusza
św. Hioba, św. Michaesza
męcz. Ireny, św. Adriana
Niedziela o Samarytance, męcz. Pelagii, prep. Nikity
męcz. Tymoteusza, męcz. Maury, Święto Straży Granicznej
św. Atanazego Wielkiego
św. Mitrofana, prep. Zosimy
Pt prep. Wisariona, prep. Hilariona
23
30
29
28
27
26
25
24
św. Barnaby, św. Efrema
Wszystkich świętych Ziemi Białoruskiej, Święto Marynarki Wojennej
Wt św. Manuela, męcz. Izmaela
Pn św. Tichona, męcz.Tygryja
N
So św. Metodego, św. Jerzego
Pt św. Andronika, św. Sawy
Cz św. Onufrego Wielkiego.
Śr
Wt św. Jana, męcz. Tymoteusza
Niedziela Wszystkich Świętych Ziemi Rosyjskiej i Świętej Góry Ahtos
N
Pn św. Cyryla, męcz. Aleksandra
22
So męcz. Teodota, męcz. Klaudiusza
21
20
19
Cz męcz. Doroteusza
Śr
17
18
Pn Początek Apostolskiego Postu, męcz. Tymoteusza
Wt męcz. Lucjana, męcz. Klaudiusza
Niedziela Wszystkich Świętych. Sobór Męczenników Chełmskich
i Podlaskich
16
N
15
14
Pt prep. Bazylego, prep. Izaaka
So ap. Hermasa. Święto Żandarmerii Wojskowej
12
13
św. Nikity, św. Ignacego
Śr
Cz męcz. Teodozji Dziewicy
11
Wt III Dzień Świętej Trójcy, św. Jana
9
10
Dzień Świętej Trójcy. Pięćdziesiątnica
N
Pn II Dzień Świętej Trójcy. Dzień Świętego Ducha
8
6
7
Pt prep. Michała Wyznawcy
So Sobota Rodzicielska, Święto Wojsk Chemicznych
5
św.św. Równych Apostołom Konstantyna i Heleny
Śr
Cz męcz. Bazyliszka, męcz. Jana
4
2
3
Pn męcz. Onufrego, męcz. Patrycjusza
Wt męcz. Talalea, męcz. Aleksandra
1
CZERWIEC
25
26
27
28
29
30
31
24 N
15
16
17
18
19
20
21
22
23
15
14
N
So św. męcz. Archidiakona Stefana, Święto Wojska Polskiego
Pt Początek Postu Zaśnięcia NMP, św.św. 7 Męczenników Machabejskich
19
18
17
Pt św. Emiliana, św. Mirona
Cz św. Domecjusza, męcz. Martyna
Śr
Wt męcz. Euzebiusza, męcz. Fabiusza
Pn św. 7 męcz. młodzieńców z Efezu
św. Izaaka, św. Fausta
16
20
24
23
22
Śr
Wt męcz.męcz. Focjusza i Anicety
Pn męcz. Euplesa, męcz. Zuzanny
N
So ap. Macieja, męcz. Antoniego
Przemienienie Pańskie
21
25
Pt Zaśnięcie Przenajświętszej Bogurodzicy. Święto Sił Powietrznych
Cz pror. Micheasza, św. Teodozjusza
Przeniesienie relikwii św. Maksyma Wyznawcy
męcz. Wawrzyńca, męcz. Sykstusa
26
28
N
So męcz. Diomedesa, św. Juliana
27
29
Pn męcz. Flora i Ławra
męcz. Mirona, imieniny Prawosławnego Ordynariusza WP
30
31
7
6
5
4
3
2
1
Śr
Wt Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej, męcz. Adriana i Natalii
Pn ap. Bartłomieja, ap. Tytusa
N
So
św. Kalinika, męcz. Ireneusza. Prawosławne obchody Święta Sił
Powietrznych
Pt męcz. Agatonika, męcz. Eulalii
Cz ap. Tadeusza, męcz. Wassy
Śr
św. Męczennika Maksyma Gorlickiego.
Wt męcz. Andrzeja, męcz. Tymoteusza
WRZESIEŃ
8
św. Pimena, św. Sawy
pror. Samuela, męcz.męcz. Sewera i Memnona
9
N
So św. Aleksandra, św. Jana. Święto Wojsk Lądowych
Pt Ścięcie Głowy Jana Chrzciciela,
12
Pn Początek Indyktu – Nowego Roku Cerkiewnego, św. Symeona Słupnika
Cz św. Hioba Paczajewskiego
13
10
14
Śr
Wt męcz. Mamanta, św. Jana
11
15
męcz. Antyma, męcz. Teofila
męcz. Cypriana, św. Genadiusza
16
męcz. Sozonta, męcz. Makarego
So Wspomnienie cudu Archanioła Michała w Chodach
Pt św. Atanazego Brzeskiego, pror. Zachariasza i św. Elżbiety
N
Narodzenie Przenajświętszej Bogurodzicy.
Święto Parafii Wojskowej w Przemyślu
Cz św. Mojżesza Proroka
19
Pn
17
20
Wt Przeniesienie relikwii św. męcz. Młodzieńca Gabriela Zabłudowskiego
18
22
21
Deisis
II połowa XIX w.
NA ROK
2009
17
16
Śr
Wt św. Joannicjusza, męcz. Aleksandra
Pn męcz. Akepsyma, męcz. Józefa
św. Grzegorza, św. Jonasza
18
N
Sobór Arcystratega Michała i Wszystkich Mocy Niebieskich.
So
Święto Parafii Wojskowej w Ciechocinku
Pt św. 33 Męcznników z Militeny
21
Pn ap. Erasta, ap. Olimpa
Cz św. Pawła, św. Hermana
22
20
23
Śr
Wt męcz. Miny, męcz. Wiktora
19
24
św. Jana, św. Nila
męcz. Onysyfora, św. Matrony
25
Pt Apostoła Filipa, św. Grzegorza Palamasa
Początek Bożonarodzeniowego Postu,
So
męcz.męcz. Guriasza, Samona i Abeba
Cz św. Jana Złotoustego, męcz. Antoniusza
N
27
28
Pn św. Grzegorza, św. Nikona
26
29
Apostoła i Ewangelisty Mateusza
30
Śr
Wt męcz. Platona, męcz. Romana
GRUDZIEŃ
1
4
3
N
So ap. Filemona, męcz. Cecylii
Pt
Cz św. Grzegorza, św. Prokla
pror. Abdiasza, św. Filareta
2
5
7
Śr
Wt męcz. Jarosława, męcz. Piotra
Pn męcz. Katarzyny, męcz. Merkurego
Męczennika Archimandryty Grzegorza (Peradze)
Wprowadzenie do Świątyni Przenajświętszej Bogurodzicy.
Święto Wojsk Rakietowych i Artylerii
6
8
Pt męcz. Stefana, męcz. Bazylego
Cz męcz. Jakuba, św. Romana
św. Jakuba, św. Innocentego
9
11
N
So męcz. Paramona, męcz. Filumena
10
12
14
Śr
Wt św.św. Jana, Andrzeja i Teofila
Pn pror. Nauma, męcz. Ananiasza
ap. Andrzeja Pierwszego Powołanego
13
15
Pt św. Sawy, św. Guriasza
Cz św. wielkiej męczennicy Barbary
pror. Sofroniusza, św. Sawy
16
18
N
So św. Cudotwórcy Mikołaja Arcybiskupa Mir Licejskich
17
19
21
Śr
Wt Poczęcie przez św. Annę Przenajświętszej Bogurodzicy
Pn św. Cezarego, ap. Apollosa
św. Ambrożego, św. Antoniego
20
22
Pt św. Spirydina, męcz. Aleksandra
Cz prep. Daniela, prep. Łukasza
męcz. Miny, męcz. Hermogena
23
25
Śr
24
Cz św. Sylwana, św. Sergiusza
N
So męcz. Eugeniusza, męcz. Łucji
WEDŁUG
KALENDARZA
JULIAŃSKIEGO
23
26
męcz. Minodory, męcz. Mitrodory
24
Pt męcz. Antoniego, męcz. Juliana
27
28
Śr
Wt męcz. Włodzimierza, męcz. Arkadiusza
Pn św. Stefana Wyznawcy, św. Pawła
Niedziela Świętych Praojców, męcz. Filemona, męcz. Apoloniusza
25
N
So męcz. Korneliusza, męcz. Gordiana
29
Podwyższenie Krzyża Pańskiego. Święto Parafii Wojskowej we Wrocławiu
27
26
Pn męcz. Nikity, św. Filoteusza
30
Cz męcz. Sebastiana i jego drużyny
pror. Daniela i trzech młodzieńców: Ananiasza, Azariasza, Mizaela
28
Śr
Wt męcz. Eufemii Pełnej Chwały
31
29
męcz. Wiery, Nadziei, Lubowi i matki ich Zofii
30
kowane w 1943 r. podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców pod numerem
2743. W ubiegłym roku z okazji uroczystości upamiętniających ofiary Katynia, które
odbyły się w dniach 9 i 10 listopada, decyzją Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego,
ks. Szymon Fedorońko został pośmiertnie
awansowany do stopnia pułkownika.
Ks. Szymon umiłowanie Ojczyzny
zaszczepił swym synom. Aleksander po
upadku kampanii wrześniowej przedostał się na zachód, gdzie wstąpił do wojsk
alianckich. Został pilotem 300. dywizjonu
bombowego w Wielkiej Brytanii. Zginął
24.04.1944 r. podczas lotu bojowego nad
Niemcami (okolice Karlsruhe) jako porucznik pilot nawigator polskiej załogi angielskiego samolotu. Miał na szyi tabliczkę
ogniotrwałą z numerem „P-1083”. dzięki
temu możliwa była identyfikacja, gdyż samolot z 7-osobową załogą eksplodował,
spłonął w powietrzu i spadł w odległości ok.
28 km od Mannheim.
Młodsi synowie ks. Szymona pozostali
w kraju, wstąpili do oddziałów warszawskiego podziemia. Jako żołnierze AK walczyli
i zginęli w Powstaniu Warszawskim. Orest
podchorąży Armii Krajowej, walcząc
w składzie Komendy Dywersji, oddział
„Kosy” w Batalionie Saperów Praskich poległ już pierwszego dnia. Wiaczesław porucznik Armii Krajowej, walcząc w Zgrupowaniu „Radosław” zginął 18 sierpnia dowodząc powstańczym oddziałem i osłaniając
jego odwrót. Wiaczesław i Orest spoczęli na
prawosławnym cmentarzu na warszawskiej
Woli, gdzie w 1982 r. w rodzinnej mogile
pochowano również ich matkę – Wierę. Na
nagrobnej tablicy widnieją również imiona
fot. ks. A. Baczyński
najstarszego syna Aleksandra, pochowanego na terenie Niemiec oraz ojca Szymona,
którego prochy pozostały na zawsze w katyńskim lesie.
W dowód pamięci i wdzięczności
8 listopada br. odsłonięto pomnik poświęcony całej bohaterskiej rodzinie. Obelisk
powstał dzięki inicjatywie dyrekcji warszawskiego Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV, ogromnemu zaangażowaniu przyjaciół rodziny Fedorońków
oraz życzliwości Kancelarii Prezydenckiej.
Usytuowany został przy Al. Solidarności,
pomiędzy gimnazjum, a Domem Metropolitalnym.
W okolicznościowym przemówieniu,
u stóp pomnika Prezydent Lech Kaczyń-
fot. ks. A. Baczyński
ski zaznaczył: „…Wielki był patriotyzm tej
rodziny. Kiedy słyszałem ich historię, (…)
przypomniała mi się historia wielu innych
polskich rodzin. (…) Takie rodziny stanowią podstawę siły i potęgi Rzeczypospolitej. (…) Niezmiernie się cieszę, że tutaj, tuż
koło Katedry, będzie stał pomnik upamiętniający taką właśnie polską rodzinę prawosławną, która była wzorem ofiarności
i patriotyzmu, (…) wzorem poświęcenia”.
Równie wzruszające słowa padły z ust
córki Wiaczesława Fedorońko, Aleksandry
Fedorońko-Adamczewskiej. Podziękowała
ona społeczności warszawskiej Pragi za inicjatywę upamiętnienia jej rodziny. Mocno
zaznaczyła: „Moi przodkowie po mieczu,
mimo obco brzmiącego nazwiska, byli Polakami, bo Polakami się czuli. I udowodnili
to swoim zaangażowaniem w sprawy ojczyzny, swoją wiernością do ostatniego tchnienia. Bo Polakiem prawdziwym nie jest się
z nazwiska, ale z serca i z czynu”. Pani Aleksandra zaznaczyła, że Prawosławni od początku swego istnienia na tych ziemiach byli
wierni „swej jedynej Ojczyźnie”. Na wielu
polach bitewnych przelewali swą krew.
Jej przodkowie jeszcze w kozackich oddziałach bronili przed Tatarami nasze Kresy.
Uroczystego odsłonięcia pomnika
dokonała córka Wiaczesława Fedorońko,
Aleksandra Fedorońko-Adamczewska wraz
z Prezydentem RP Lechem Kaczyńskim
i przyjacielem Wiaczesława Fedorońko z lat
dzieciństwa. Poświęcenia pomnika dokonali
Metropolita Warszawski i całej Polski Sawa,
Prawosławny Ordynariusz WP ks. abp Miron i Biskup Siemiatycki Jerzy.
Mirosław Martynowicz
13
Rosyjskie okręty z wizytą w Gdyni
Powrót
do wiary
Pod hasłem rozwoju współpracy wojskowej pomiędzy Marynarką
Wojenną Federacji Rosyjskiej a Marynarką Wojenną RP gościł w Gdyni zespół bojowy rosyjskich okrętów
Floty Bałtyckiej. Po trzech dniach
pobytu Rosjanie odpływali w pełni
zadowoleni ze spotkań z gospodarzami, w tym z kapelanem prawosławnym polskiej floty.
W ostatnich miesiącach polskie
okręty wspólnie z rosyjskimi brały udział
w ćwiczeniach na Morzu Północnym
i na Bałtyku. Na przełomie maja i czerwca br. u wybrzeży Norwegii odbywały się
ćwiczenia ratownicze pod kryptonimem
„Bold Monarch” z zakresu ratowania załóg okrętów podwodnych, a w dniach
7-20 czerwca br. w manewrach na Morzu
Bałtyckim „Baltops 2008” okręty polskie
i rosyjskie wraz z jednostkami innych
państw ćwiczyły doskonalenie współpracy wielonarodowych sił w ramach operacji pokojowej. Wizyta zespołu bojowego
Floty Bałtyckiej była więc kolejnym etapem tego współdziałania.
Okręty rosyjskie weszły do Portu Gdynia w niedzielę, 13 lipca. W skład zespołu
fot. M. Kluczyński
wchodziły trzy okręty: niszczyciel „Nastojczywyj” jako okręt flagowy z 404-osobową
załogą oraz małe okręty rakietowe: „Gejzer”
(załoga 67 osób) i „Morszansk” (43 osoby).
Grupą tą dowodził wiceadmirał Wasilij Nikanowicz Apanowicz, zastępca dowódcy
Floty Bałtyckiej FR. Gości powitał komandor
Marek Kurzyk, dowódca 3. Flotylli Okrętów,
zaś w następnych dniach rolę gospodarza
pełnił wiceadmirał Maciej Węglewski, szef
szkolenia MW. Rosjanie spotkali się także
z przedstawicielami miejscowych władz
państwowych i samorządowych, jak również
brali udział w wycieczce po Trójmieście.
fot. M. Kluczyński
14
Jednym z ważniejszych momentów
tej wizyty był obiad wydany na cześć rosyjskiej załogi przez polskich oficerów,
w którym uczestniczył ks. kmdr Aleksander Szełomow, dziekan MW Prawosławnego Ordynariatu WP. Była to okazja do
wymiany doświadczeń, a także opinii na
temat marynarskiego losu, który jest podobny niezależnie od kraju czy miejsca położenia bazy okrętowej. A że większość rosyjskich gości to prawosławni, więc znaleźli
wspólny język z kapelanem tego wyznania
w polskiej flocie wojennej. Okazało się, że
dowódca zespołu wiceadmirał Apanowicz
został odznaczony Orderem Świętego Sergiusza przez Patriarchę Wszechrusi Aleksego II, między innymi w podziękowaniu
za zasługi dla Cerkwi prawosławnej. Generalnie u Rosjan można odnotować powrót
do wiary swych przodków, co się objawia
zwłaszcza uczęszczaniem do cerkwi prawosławnej wybudowanej przez marynarzy
w Bałtyjsku, bazie Floty Bałtyckiej FR. Ten
przejaw odnowionej wiary widać było także podczas wizyty w Gdyni, gdzie wspólnie
z ks. Szełomowem część załogi rosyjskich
okrętów odwiedziła cmentarz żołnierzy
radzieckich. Zgodnie z planem uzgodnionym z dowódcą zespołu okrętów wojennych Federacji Rosyjskiej wiceadmirałem
Apanowiczem, oficerowie i marynarze
rosyjscy udali się na cmentarz, gdzie odmówiona została okolicznościowa modlitwa w intencji poległych żołnierzy Armii
Radzieckiej. Żołnierzy, którzy wspólnie
z Wojskiem Polskim walczyli w czasie II
wojny światowej, aby pokonać hitlerowskie Niemcy, które skazały oba narody na
zagładę. Wspólnie przelewając krew w
czasie wojny, która pokazała jak można
upokorzyć człowieka, jak odebrać godność
ludzką, kiedy to ginęli wybitni myśliciele
tego świata, jak również prości ludzie. To
jest dla wszystkich nas wezwaniem do czynienia pokoju. We współczesnym świecie
„człowiek nie może być człowiekowi wilkiem”, bo to może doprowadzić tylko do
nieszczęść i tragedii całej ludzkości.
Podczas czytania modlitwy wszyscy
oficerowie i marynarze rosyjscy zdjęli marynarskie czapki z głów. Był to niezwykle wzruszający moment uhonorowania poległych
żołnierzy radzieckich, jak również żołnierzy
Wojska Polskiego, bo na tym szczególnym
cmentarzu wojskowym spoczywają również
żołnierze polscy, którzy walcząc na frontach II wojny światowej ginęli za wolność i
niepodległość Polski. Pamiętajmy zawsze o
nich, prawosławni i rzymscy-katolicy i wszyscy, którym bliski jest drugi człowiek.
Delegacja zespołu złożyła wieniec
pod krzyżem prawosławnym o wysokości
ponad 5 metrów, który został wykonany
ze specjalnego metalu, a postawionym tam
niedawno z inicjatywy ks. kmdr. Aleksandra Szełomowa, kapelana prawosławnego
Marynarki Wojennej RP.
Odpływając do bazy w Bałtyjsku oficerowie i marynarze rosyjskich okrętów
podkreślali niezwykle serdeczną atmosferę, jaka towarzyszyła im podczas tej wizyty
i tradycyjnie już chwalili polską gościnność, jaką okazali im gospodarze.
ks. kmdr Aleksander Szełomow
Pro Memoria dla ks. komandora Aleksandra Szełomowa
Sybiracy docenili współpracę
Zaszczytnego podziękowania za kilkunastoletnią współpracę z Sybirakami doczekał się ks. kmdr Aleksander Szełomow, dziekan Marynarki Wojennej Prawosławnego Ordynariatu WP. Z okazji 69. rocznicy
wybuchu II wojny światowej i napaści sowieckiej na Polskę oraz z okazji
Dnia Sybiraka został uhonorowany Medalem „Pro Memoria”.
Uroczystość pod nazwą „W hołdzie
zesłańcom Sybiru” odbyła się w niedzielę,
14 września br. w Gdyni z udziałem Związku Sybiraków, Gdyńskiej Rodziny Katyńskiej oraz władz miasta. Obecni byli także
posłowie i senatorowie, młodzież szkolna
i delegacje innych organizacji społecznych
oraz instytucji.
Obchody rozpoczęła msza w intencji
Ojczyzny, Sybiraków i Rodziny Katyńskiej
w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny.
Po nabożeństwie liczni uczestnicy w asyście honorowej Orkiestry i Kompanii Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej przeszli pod pomnik „W hołdzie Zesłańcom
Sybiru”. Odegrano tam hymn państwowy,
odmówiono modlitwę ekumeniczna za
zmarłych na Syberii, złożono wiązanki
kwiatów, oddano salwę honorową, natomiast uczniowie IX Liceum Ogólnokształcącego w Gdyni recytowali patriotyczne
wiersze. Do odmówienia modlitwy w intencji zesłańców został poproszony przez
Sybiraków ks. Aleksander Szełomow. Słuchających modlitwy szczególnie poruszyło
zdanie, że Syberia była największym więzieniem świata i – niestety – była mocno
zroszona polską krwią.
W życzliwej pamięci
Współpraca kapelana Marynarki Wojennej ze Związkiem Sybiraków datuje się od
co najmniej kilkunastu lat. Ks.
Aleksander Szełomow wielokrotnie spotykał się z byłymi
zesłańcami podczas różnych
uroczystości religijnych i państwowych, aby natchnąć ich
wiarą i optymizmem na dalsze
życie oraz przekazać siłę przebaczania za krzywdy, którymi
tak srogo doświadczył ich los
i wrogowie Ojczyzny. Podczas
takich spotkań dochodziło nie tylko do
dzielenia się wspomnieniami i doświadczeniami życiowymi, ale często i optymizmem, który pozwala przetrwać ludziom
w ciężkich chwilach.
Można sądzić, że te spotkania zapadły
w życzliwej pamięci Sybiraków, a współpracę z ks. komandorem Aleksandrem
Szełomowem uznają oni za cenną, skoro
kilka miesięcy temu wystąpili do Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów
i Osób Represjonowanych o przyznanie
fot. ks. ppłk A. Zielepucha
mu jednego z najważniejszych polskich
odznaczeń cywilnych, czyli Medalu „Pro
Memoria”. Po weryfikacji tej kandydatury,
ks. Szełomow wraz z dwoma Sybiraczkami, dostąpił tego zaszczytu podczas wspomnianej uroczystości 14 września 2008 r.
przed pomnikiem „W Hołdzie Zesłańcom
Sybiru”. W imieniu Sybiraków Medal „Pro
Memoria” całej trójce wręczył prezydent
Gdyni Wojciech Szczurek.
ks. kmdr Aleksander Szełomow
15
Żołniersko-patriotyczno-religijna lekcja historii
w Sali Tradycji Parafii Garnizonowej
w Białej Podlaskiej
„Dzięki życzliwości Prawosławnego Ordynariatu Polowego mamy teraz
do dyspozycji biuro i dużą salę, w której możliwe jest organizowanie wszelkiego rodzaju spotkań. Ale przede wszystkim mamy gdzie umieścić odzyskane eksponaty ze starej sali tradycji. Chcemy pielęgnować pamięć o lotnictwie
Podlasia także z okresu zanim pułk tu przybył. Na szczęście większość eksponatów zachowała się. Najważniejsze są puchary, które jednostka zdobyła.
Szczęśliwie ocalały też zdjęcia upamiętniające najważniejsze wydarzenia
z życia pułku jego dowódców i osób najbardziej zasłużonych.” – wywiad płk.
pil. w st. sp. Jana Smolarka byłego dowódcy pułku prezesa bialskiego oddziału SSLW RP do tygodnika „Słowo Podlasia”.
Eksponaty zgromadzone w Sali Tradycji 61. Lotniczego Pułku Szkolno-Bojowego po prostu przepadły. Pamiątki po
Podlaskiej Wytwórni Samolotów rozproszyły lata wojny. Śladami pułkowej sali tradycji ruszyli byli piloci skupieni w Stowarzyszeniu Seniorów Lotnictwa Wojskowego, środowisko których jednoczył płk pil.
Jan Smolarek, jeden z byłych dowódców
61. lpszb, dziś prezes Bialskiego Oddziału
SSLW RP. To zainspirowało ich do reaktywowania sali tradycji 61. lpszb w Białej
Podlaskiej oraz tradycji na południowym
Podlasiu.
Nieodzownym elementem żołnierza
polskiego wraz z momentem tworzenia
na terenie państwa polskiego regularnych
oddziałów zbrojnych było duszpasterstwo
wojskowe.
Z błogosławieństwa Jego Ekscelencji
ks. abp. gen. bryg. Mirona Chodakowskiego, Prawosławnego Ordynariusza Wojska
Polskiego te dwa fakty, historia lotnictwa
wojskowego na Podlasiu i posługa prawosławnego kapelana dla żołnierza polskiego
przyczyniły się do powstania w budynku
parafialnym parafii garnizonowej pw. św.
ap. i ew. Marka w Białej Podlaskiej Sali
Tradycji składającej się z dwóch działów:
historia PWS; Jednostki 5058, a szczególnie 61 lpszb i historia prawosławnego
duszpasterstwa wojskowego Rzeczpospolitej.
Niestety po Podlaskiej Wytwórni Samolotów, z czego słynęło miasto przed
wojną, zachowało się niewiele pamiątek.
61. lpszb został sformowany w 1958 r.
w Nowym Mieście nad Pilicą. Od poło-
16
wy lat 60-tych podporządkowany był pod
dęblińską „Szkołę Orląt”. W 1977 r. pułk
przebazowano na lotnisko w Białej Podlaskiej. Jeszcze kilka lat temu Biała Podlaska
żyła intensywnie swoim lotniskiem wojskowym. Przed ponad 25-ty lądowały tu
pierwsze samoloty Lim 2. 61. lpszb dowodzony przez płk. Aleksandra Turczyniaka szkolił wówczas 50-ciu podchorążych
rocznie. W połowie lat 80-tych struktury
jednostki zmodernizowano, a w kilka lat
później sprowadzono do Białej Podlaskiej
samoloty Ts-11 Iskra, które na wyposażeniu jednostki znajdowały się do końca
1999 r. Ostatnim, który dowodził pułkiem był płk pil. Anatol Czaban, obecnie
gen. bryg. szef szkolenia Sił Powietrznych.
Przekazanie sztandaru pułku do muzeum
to był smutny moment – wspomina wydarzenia z 2000 r. płk pil. Wiesław Sokołowski.
Jednak pamięci i historii nie zdoła się
zabrać, wymazać, unicestwić. Tą historię
i pamięć pielęgnują byli żołnierze piloci zrzeszeni w SSLW RP. Z ich inicjatywy
i z bardzo dużą pomocą dawnego zastępcy
dowódcy bialskiego pułku, a wtedy dowódcy osiedla szkolenia lotniczego w Dęblinie
płk. pil. Wiesława Sokołowskiego po dwóch
latach wspólnych poszukiwań natrafił on na
eksponaty złożone gdzieś w piwnicy w Dęblinie. Leżały tam zapomniane, wyraźnie
nikomu niepotrzebne. Natychmiast przejęli je członkowie SSLW Oddziału w Białej
Podlaskiej. W 2003 r. wraz z wojskiem komendy lotniska nr 3 Stowarzyszenie także
musiało opuścić swoje lokum w dawnym
internacie wojskowym. Po odzyskaniu
eksponatów jego członkowie stanęli przed
koniecznością umieszczenia ich w jakimś
pomieszczeniu. Gdzie tylko się dało, zaczęli
dopytywać się o pomoc, jednak te starania nie dały żadnych rezultatów. Rozwiązać ten problem pomógł jeden z oficerów
ppłk Leon Jakoniuk – starosta prawosławnej parafii wojskowej w Białej Podlaskiej,
członek SSLW RP. Z błogosławieństwa Prawosławnego Ordynariusza Polowego abp.
gen. bryg. Mirona w porozumieniu z prawosławnym dziekanem Sił Powietrznych
ks. płk. Aleksym Andrejukiem proboszczem parafii garnizonowej w Białej Podlaskiej udostępniono kilka pomieszczeń
w budynku powojskowym, przyznanym
prawosławnej parafii wojskowej jako budynek parafialny. Urządzanie sali rozpoczęto
na wiosnę 2006 r.
W Sali Tradycji powstałej w parafii
garnizonowej w Białej Podlaskiej jeden
z działów, jak już wspomniano, poświęcony został dziejom prawosławnego duszpasterstwa wojskowego w Rzeczpospolitej.
Rola prawosławnego kapelana w Wojsku
Polskim nie odbiega zasadniczo od roli
kapelana w innych armiach. Praca duszpasterska w swych zasadniczych założeniach
polega na głoszeniu Słowa Bożego i posiada wspólne cechy dla wszystkich sług Bożych i dotyczy ona wszystkich narodów.
Pierwszą historyczną wzmiankę na temat instytucji kapelanów można odnaleźć
w ustawie sejmu piotrkowskiego z około
1602 r., która wspomina o duszpasterstwie
wojskowym.
Następnym etapem było ustanowienie w XVII w. instytucji hetmańskiej, kiedy to hetmani przejęli z rąk króla władzę
nad wojskiem. Wówczas to hetman Jan
Tarnowski wydał przepisy, w których jest
mowa o duszpasterstwie wojskowym.
Powstały pierwsze etaty. Każda chorągiew konna i piesza miała swojego kapelana. Zadaniem ich było odprawianie
nabożeństw, łagodzenie sporów i waśni
obozowych, opieka nad chorymi. Przed
potyczką zaś kapelani dodawali żołnierzom otuchy i rozpalali gotowość do poświęcenia się Ojczyźnie.
Na Sali Tradycji zgromadzono wiele
zdjęć prawosławnych kapelanów okresu
międzywojennego jak i II wojny światowej, opatrzonych życiorysami niektórych
z nich, którzy nieśli swą posługę wśród
żołnierzy wyznania prawosławnego stających w obronie swej Ojczyzny. Prezentowane w bialskiej sali tradycji kopie zdjęć
pochodzą ze zbiorów archiwalnych m.in.:
Prawosławnego Ordynariatu WP. Zaprezentowane natomiast zdjęcia cerkwi
woskowych m.in. parafii: św. Aleksego
w Chełmie, św.św. Zachariasza i Elżbiety
w Białymstoku, św. Aleksandra Newskiego
w Suwałkach, św.św. Potra i Pawła w Zegrzu, cerkwi Opieki Matki Bożej w Kozienicach i cerkwi wojskowej w Dębinie pozyskane zostały ze zbiorów wiceprezydenta
Białegostoku Aleksandra Sosny.
Pośród wielu zdjęć widniejących na
Sali Tradycji szczególną uwagę przykuwa
zarówno zdjęcie, jak i ikona św. kapłana
płk. Bazylego Martysza – męczennika kanonizowanego przez Cerkiew prawosławną
w Polsce 8 czerwca 2003 r. jako jednego
z męczenników Chełmskich i Podlaskich.
Święty Bazyli urodził się 20 lutego 1874 r.
w Teratynie na Hrubieszowszczyźnie.
Jako kapłan pracę duszpasterską prowadził na Alasce, w Pensylwanii (USA) oraz
Kanadzie. W 1912 r. wrócił do Sosnowca.
W 1915 r., po wybuchu I wojny światowej, został przymusowo ewakuowany do
Rosji. Zamieszkał z rodziną w Moskwie
w monasterze św. Andronika. Po powrocie
otrzymał misję tworzenia duszpasterstwa
w Wojsku Polskim. W 1921 r. został kapelanem wojskowym, a następnie naczelnym
kapelanem wojskowym. Podniesiony został
do godności protoprezbitera, a w hierarchii
wojskowej mianowany został na stopień
pułkownika. Prawosławnym duszpasterstwem wojskowym kierował prawie półtorej dekady, podejmując wiele trudnych wyzwań i rozwiązując trudne problemy pracy
duszpasterskiej. Po odejściu na emeryturę
osiadł w Teratynie na Hrubieszowszczyźnie.
4 maja 1945 r. w Wielki Piątek w wyniku celowego napadu na jego dom, znosząc wielkie cierpienia, przyjął wieniec męczeństwa
i oddał swe życie za świętą wiarę. Stał się
niewinną ofiarą ludzkiej nienawiści. Ciało jego zostało pochowane na cmentarzu
w Teratyniu. W 1963 r. jego szczątki przeniesiono na cmentarz na Woli w Warszawie. W 2004 r. w siedzibie Prawosławnego
Ordynariatu WP została wyświecona kaplica pw. św. kapłana Martysza Męczenika.
Następną postacią z pocztu kapelanów Prawosławnego Duszpasterstwa,
który zginął tragiczną śmiercią w Katyniu
1940 r. rozstrzelany przez bolszewików
był płk Szymon Fedorońko. W 1922 r.
wstąpił do wojska polskiego jako kapelan
prawosławny – dziekan Okręgu Korpusu
X w Przemyślu. Na początku lat 30-tych
został Naczelnym Prawosławnym Kapelanem Wojska Polskiego. We wrześniu 1939
r. przebywa na froncie wśród żołnierzy.
Po 17 września trafił do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku,
a następnie w Kozielsku. Wiosną 1943 r.
z komunikatu komisji badającej zbrodnię
katyńską dowiedziano się, że wśród wydo-
Zmarł w 1949 r. i został pochowany na
wolskim cmentarzu.
Pośród duszpasterzy Dowództwa
Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu należy
wymienić: ks. protoijereja Włodzimierza
Wierzańskiego, ks. Grzegorza Kuryłasa
(był kapelanem także w korpusach Grodnie, Krakowie i Lwowie). Ostatni z nich
po sformowaniu w ZSRR Armii Polskiej
został przez generała Andersa mianowany 27 października 1941 r. szefem prawosławnego duszpasterstwa. Po ewakuacji
armii Andersa z ZSRR ks. Kuryłas został
starszym kapelanem w oddziałach sta-
fot. ppor. A. Wieremijewicz
bytych zwłok polskich oficerów pod pozycją 2743 zidentyfikowano zwłoki ks. Fedorońko. Nazwisko jego figuruje również
na liście nr 052/4 NKWD – w wywozowej jeńców z Kozielska do Katynia z dnia
27 kwietnia 1940 r. pod pozycją 107.
W bialskiej parafialnej Sali Tradycji
widnieją zdjęcia także innych prawosławnych duszpasterzy wojskowych takich jak
np.: ks. Stefan Rudyk – kapelanem wojskowym został na początku lat 20. Niósł on
swą posługę na terenie garnizonu bydgoskiego. Był szefem duszpasterstwa prawosławnego przy Dowództwie Okręgu Korpusu (DOG) nr VII w Toruniu. Po rozpoczęciu wojny znalazł się wśród internowanych w Rumunii. W 1941 r. został wydany
Niemcom przez Rumunów. Po zwolnieniu
z obozu w Niemczech ks. Rudyk od 1943 r.
zamieszkał w Łodzi oraz przyjął święcenia
zakonne. W 1952 r. został biskupem najpierw wrocławsko-szczecińskim a następnie białostocko-gdańskim. W latach 1965-1969 sprawował godność Prawosławnego
Metropolity Warszawskiego i całej Polski.
cjonujących na Środkowym Wschodzie.
W październiku 1942 r. z niewyjaśnionych
do dnia dzisiejszego powodów sąd polowy
zwolnił go ze służby. Po opuszczeniu armii
w 1942 r. dalszy los jego nie jest znany.
Kolejnym duszpasterzem, o którym
trzeba wspomnieć to ks. Wiaczesław Rafalski, który zajął miejsce ks. Kuryłasa
przeniesionego do Grodna. Szefem duszpasterstwa przy DOK VIII pozostał on do
II wojny światowej.
Od lat trzydziestych synod Kościoła
prawosławnego czynił starania o powołanie na zwierzchnika kapelanów prawosławnych w Wojsku Polskim biskupa.
Rząd polski wyraził na to zgodę w lutym
1938 r. Na konferencji w dniu 9 lutego
ustalono, że biskupa prawosławnego WP
powołuje minister spraw wojskowych
spośród biskupów metropolii w porozumieniu z metropolitą. Kapelanów mianuje minister spraw wojskowych na wnio dokończenie na str. 19
17
Chrześcijański Wschód wobec wypraw krzyżowych
Państwa Łacińskie na Bliskim Wschodzie 1099-1118
Po przejściu pierwszej armii krzyżowców latach 1096-1099, na wschodzie powstały państwa, rządzone przez łacińskich
władców, którzy panowali nad swymi nie
łacińskimi poddanymi.
Najlepszym tego przykładem może być
księstwo Antiochii, gdzie ludność składała
się wyłącznie z chrześcijan; Greków i Syryjczyków wyznania prawosławnego, syryjskich
jakobitów oraz niewielkiej liczby Nestorian
i Ormian. Wszystkie te społeczności były na
tyle ze sobą skłócone, że Normanowie mogli
bez trudu prowadzić swoją politykę. Dzięki
temu już w 1099 r. Boemud książę Antiochii
zaatakował ze strony lądu bizantyjski port
Laodyceę (obecnie Latakija). W tym czasie
otrzymał pomoc ze strony morza pod postacią floty Pizy w sile 120-stu okrętów pod
dowództwem legata papieskiego Daimberta.
Wcześniej pizańska armada złupiła bizantyjskie Wyspy Jońskie, a w pobliżu Rodos
starła się z eskadrą okrętów bizantyjskich
i bezskutecznie atakowała Cypr. Dopiero
przybycie armii krzyżowców pod wodzą
Rajmunda hrabiego Tuluzy, Roberta z Normandii, Roberta z Flandrii, zmusiło legata
i normandzkiego księcia do zaniechania oblężenia. Przekazali oni też cesarskiej stronie
zdobyte syryjskie miasta Marakeus (obecie
Maraklea) i Balaneus (obecie Walan).
Kolejnym państwem powstałym w wyniku I wyprawy krzyżowej było hrabstwo
Edessy. Większość populacji kraju stanowili
chrześcijanie, syryjscy jakobici i Ormianie,
zdarzały się obszary, na których dominowali
muzułmanie.
Królestwo Jerozolimy pod względem
narodowościowym i wyznaniowym było
najbardziej zróżnicowane spośród państw
utworzonych przez krzyżowców. Chrześcijanie stanowili większość na terenach emiratu
damasceńskiego, byli to przeważnie Syryjczycy należący do kościoła jakobickiego, na
terenach wschodnich spotykało się sporo
Nestorian i Ormian. Do tej mozaiki należy
zaliczyć jeszcze sektę moronitów, mającą
korzenie w monoteletyźmie. Oprócz muzułmanów, należy też wymienić dwie sekty szyickie: aliwitów i druzów. W miastach o tradycjach chrześcijańskich przeważali wyznawcy
prawosławia.
Po wielkich zwycięstwach armii krzyżowców cesarz Aleksy postanowił upomnieć
się o terytoria należące wcześniej do Cesarstwa. Księstwo Antiochii odmówiło uznania
18
zwierzchności Konstantynopola, budując
swoje bezpieczeństwo sojuszem z Królestwem Jerozolimy i Hrabstwem Edessy.
W celu wyegzekwowania swych praw cesarz Aleksy wysłał w 1103 r. silną eskadrę
pod wodzą eunucha Eustatiosa, która przystąpiła do odbierania Normanom portów
w zachodniej Cylicji, Selekcji i Korykos.
W późniejszym czasie do Imperium powróciły Tars, Adana i Mamistra, wschodnie posiadłości cylicyjskie Boemunda.
W 1099 r., gdy wiadomość o zdobyciu
Jerozolimy dotarła do Europy, wielu rycerzy zapragnęło przyodziać krzyż i ruszyć na
Wschód.
Jedną z pierwszych krucjat roku 1101
była wyprawa Lombardów pod przewodnictwem arcybiskupa Mediolanu Anzelma
z Buis. Liczba tej krucjaty jest obecnie szacowana na około 20 tysięcy ludzi wszelkiego
pokroju i stanu.
Jesienią 1101 r. pielgrzymi przekroczyli granice Cesarstwa Wschodniego
w Belgradzie. Cesarz obawiając się niepotrzebnych problemów związanych z przemarszem tak licznej grupy krzyżowców,
podzielił pielgrzymów na trzy grupy. Każda z nich miała spędzić zimę pod innym
miastem, pierwsza pod Adrianopolem,
druga pod Rodosto, trzecia zimować miała
pod murami Filipolis. Mimo zakrojonych
na taką skalę środków bezpieczeństwa nie
udało się w pełni zapanować nad uzbrojoną hałastrą. We wszystkich trzech obozach
narastało niezadowolenie z zaistniałej sytuacji, rozpoczęły się napady na okolice,
ograbiano poszczególne miejscowości
gdzie nie oszczędzano kościołów. W marcu
cesarz zgromadził wszystkie trzy oddziały
pod murami Konstantynopola, z zamiarem
przetransportowania wyprawy na drugi
brzeg Bosforu. Lombardowie odrzucili
propozycję przeprawy dowiedziawszy się
o krucjacie rycerstwa francuskiego, która
kierowała się w stronę cesarskiej stolicy. Cesarz obawiając się o bezpieczeństwo stolicy,
starał się nakłonić Lombardów używając
przymusu, zaniechał dostaw żywności do
obozu krzyżowców. Odpowiedz pielgrzymów była natychmiastowa, zaatakowali oni
mury grodzkie i wdarli się na dziedziniec
pałacu w Blachernach. Wystąpienie to powstrzymał arcybiskup Anzelm. Ostatecznie
na przeprawę Lombardów przez wody Bosforu namówił Rajmund z Tuluzy.
Wyprawą francuską dowodził Stefan
hrabia Blois, pechowy uciekinier spod Antiochii. Ponowna podróż na Wschód nie
była jego pomysłem, tylko ambitnej żony,
która była urażona faktem niechlubnej dezercji męża w czasie pierwszej wyprawy.
Przemarsz wojsk odbywał się bez żadnych
poważnych incydentów. Do wyprawy Hrabiego Blois dołączył też niewielki oddział
niemiecki pod dowództwem Konrada marszałka cesarza Henryka IV.
Pod koniec maja Francuzi, Lombardowie, Niemcy i niewielki oddział bizantyjski
pod rozkazami Tzitasa składający się z 500
najemnych Pieczyngów ruszył w kierunku
Dorylem (obecnie Eskirshebir). Wodzem
wyprawy został Rajmund hrabia Tuluzy.
W czasie przemarszu przez Azję Mniejszą
Lombardowie mimo protestów Rajmunda
i Stefana Blois przeforsowali zmianę kierunku marszruty. Nowym planem było
uwolnienie Boemunda, który znajdował się
w niewoli w zamku damiszmendydzkiego
emira w Nisarze (dawnej Neocezarei).
W dniu 23 czerwca krzyżowcy zdobyli
Ancyrę (obecnie Ankarę), którą przekazali
przedstawicielom cesarza. Podczas zajmowania miasta przez rycerzy łacińskich doszło
do masakry grupy miejscowych chrześcijan,
którzy wyszli na powitanie krzyżowców. Niestety dalszy marsz przebiegał w trudniejszych
warunkach, wojska muzułmańskie deptały
po piętach krzyżowcom, codziennie atakowały niszcząc maruderów i pomniejsze oddziały. Rajmund chcąc ratować to, co jeszcze
pozostało z wielkiej armii, zmienił kierunek
marszu i ruszył na Kastamon (obecnie Kastamonu), a stamtąd zamierzał maszerować
do któregoś z portów cesarstwa nad Morzem
Czarnym. Niestety i tym razem, Lombardowie zmusili Rajmunda i Stefana do zmiany
kierunku marszu na wcześniej ustalony.
W czasie pochodu Lombardowie w bezmyślny sposób spacyfikowali pewną chrześcijańską wioskę w pobliżu miasta Merzifon. Pod
murami tego miasta wojska wyprawy poniosły
sromotną klęskę z rąk Daniszmendydów oraz
emira Aleppo. Jednym z pierwszych oddziałów, który zrejterował z pola bitwy był oddział
najemnych Pieczyngów w służbie cesarskiej.
Resztki tego, co pozostało po wielkiej rzeszy
krzyżowców zostało przewiezione do Ziemi
Świętej na pokładach bizantyjskich okrętów.
Gdy wyprawa hrabiego Rajmunda
opuszczała Nikodemię do Konstantyno-
pola zbliżały się oddziały drugiej wyprawy
francuskiej pod dowództwem Wilhelma II
hrabiego Nevers. Przemarsz żołnierzy francuskich przez terytorium cesarstwa wzbudził podziw Bizantyjczyków, którzy byli pod
wrażeniem żelaznej dyscypliny panującej
wśród rycerzy. Hufiec hrabiego Nevers na
początku próbował dołączyć do oddziałów
hrabiego Rajmunda, ale po nieudanej próbie
połączenia krzyżowcy zawrócili z Ancyry
w kierunku Ikonium (obecnie Konya). Miasta nie udało się zdobyć gdyż było obsadzone
przez silną załogę seldżucką. Pod Herakleą
(obecnie Ton Kalesi) krzyżowcy wpadli
w zasadzkę i zostali wybici, ocalał jedynie
hrabia Wilhelm i kilku konnych. Dotarli
oni do bizantyjskiego miasta Gearmanikea,
gdzie otrzymali eskortę składającą się z kilku
Pieczyngów. Najemnicy mieli przeprowadzić
ich bezpiecznie do granicy syryjskiej. Kilka
tygodni później nagi hrabia wraz z swymi
rycerzami dotarł do Antiochi (obecnie Antakya). Jak się okazało Pieczyngowie zdradzili,
obrabowali tych, których mieli strzec i zrejterowali obłowiwszy się łupem.
cdn.
ks. ppor. rez. Marek Bonifatiuk
Żołniersko-patriotyczno-religijna lekcja historii
w Sali Tradycji Parafii Garnizonowej w Białej Podlaskiej
szy. Jako drugi biskup polowy od czasów
powojennych został wybrany ks. abp
Miron Chodakowski biskup hajnowski.
W dniu 15 sierpnia 1998 r. dostał nominację na stopień generała brygady i kieruje
diecezją polową do dzisiejszego dnia.
Oto sala tradycji w bialskiej parafii
wojskowej naucza, przywołuje ducha historii lotniczych tradycji południowego
Podlasia jak i losów prawosławnego kapelana stojącego u boku żołnierza polskiego
na niwie bitewnych pól Rzeczypospolitej
– wychowuje młode pokolenia w duchu
historii i patriotyzmu.
Odbywają się w tej sali spotkania tzw.
„żywe lekcje historii”, zapraszani są kombatanci, weterani jak i członkowie SSLW.
Na tych spotkaniach przekazywana jest
historia tego regionu oraz historia Prawosławnego Duszpasterstwa Wojskowego dla
młodzieży szkolnej jak i żołnierzom służby zasadniczej. Uroczystego otwarcia Sali
Tradycji dokonano w dniu święta parafialnego 10 maja 2008 r. Święto to zbiegło się
z jubileuszem 10-tej rocznicy otrzymania
sakry biskupiej, jak i zarazem podniesienia do rangi arcybiskupa ordynariusza polowego Jego Ekscelencji ks. bp. gen. bryg.
dr Mirona. Poświęcenia Sali dokonał Jego
Eminencja Wielce Błogosławiony Sawa
Metropolita Warszawski i całej Polski
w asyście biskupów, duchowieństwa oraz
zaproszonych gości.
Serdeczne podziękowania za pomoc
w urządzeniu Sali Tradycji składa kler
bialskiej parafii pani Marzenie Sobolewskiej opiekunowi Sali Tradycji w Dowództwie Sił Powietrznych.
dokończenie ze str. 17 
sek biskupa polowego. Wybuch II wojny
światowej uniemożliwił realizację wyżej
wymienionego zapisu w dekrecie prezydenta RP z 1938 r. Na powołanie biskupa
polowego należało poczekać jeszcze kilka lat. Poczet prawosławnych biskupów
polowych rozpoczyna nominacja z dnia
29 listopada 1943 r. na stanowisko biskupa polowego ze stopniem generała
brygady z siedzibą w Londynie ks. bp.
Jerzego Sawy Sowietowa. Jako ordynariusz wojskowy powołał kapelanów prawosławnych, ich zastępców oraz personel
pomocniczy do sprawowania opieki nad
żołnierzami wyznania prawosławnego
Polskich Sił Zbrojnych.
Wydał „Modlitewnik dla Prawosławnych Żołnierzy” oraz zainicjował wydawanie „Polskiego Żołnierza Prawosławnego”,
których część kopii możemy oglądać w Sali
Tradycji bialskiej parafii garnizonowej.
Pośród zdjęć kapelanów z dziejów prawosławnego Duszpasterstwa Wojskowego
Rzeczypospolitej znajdujących się w Sali
Tradycji należy wymienić: ks. Konstantego
Siemaszko, ks. Ananiasza Sahajdakowskiego, ks. Tichona Kiryczuka, ks. Aleksandera
Czubak-Podolskiego, ks. Aleksandra Bogaczowa, ks. Andrzeja Jacyszyna, ks. Józefa
Dynko-Nikolskiego, ks. Oresta Milkowa,
ks. Michała Budkiewicza, ks. archimandrytę Wisariona Jeskowa, powołanego dekretem biskupa Sawy Sowietowa i dekretem
Prezydenta Polski na dziekana II Polskiego
Korpusu przy armii angielskiej (Korpusu
Gen. Andersa).
Żołnierze prawosławni walczący na
wszystkich frontach II wojny światowej
u boku, których czuwał ze swą posługą
kapelan złożyli siebie w ofierze za wolność
Ojczyzny. Ci którzy przeżyli wojnę nie
mogli jawnie odbywać praktyk religijnych
w Ludowym Wojsku Polskim, gdyż tych
w armii zakazano. W 1991 r. weszła w życie
ustawa, która reguluje stosunek państwa do
Kościoła Prawosławnego w Polsce. Zawarto w niej zapisy, dotyczące duszpasterstwa
wojskowego. Na mocy tej ustawy minister
obrony narodowej wydał w dniu 30 grudnia 1993 r. zarządzenie, które wznowiło
działalność Prawosławnego Ordynariatu
Wojska Polskiego. Natomiast na podstawie
zarządzenia ministra obrony narodowej
w sprawie tworzenia Prawosławnego Ordynariatu WP, 12 czerwca 1994 r. w katedrze
św. Mikołaja w Białymstoku, odbyła się inauguracja jego działalności.
Pierwszym biskupem polowym po
wojnie od czasu restytucji ordynariatu został ks. abp Sawa Hrycuniak ordynariusz
diecezji białostocko-gdańskiej. Otrzymał
on nominację na stopień generała brygady i kierował diecezją polową do 1998 r.
W tym to roku został wybrany na
zwierzchnika Kościoła prawosławnego
w Polsce i zarządza nim po dzień dzisiej-
ks. ppor. Adam Weremijewicz
„Polski Żołnierz Prawosławny” – kwartalnik Prawosławnego Ordynariatu WP
Redaguje Kolegium. Redaktor naczelny – mgr Mirosław Martynowicz
Adres Redakcji: 02-097 Warszawa, ul. Stefana Banacha 2, tel. (022) 682 67 73, fax (022) 682 67 74, www.ordynariat.republika.pl
Skład, łamanie, druk: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, ul. Brzozowa 75, Laski, tel./fax (022) 752 23 26
Nakład: 2500 egz.
1
2
3
4
6
5
Na zdjęciach:
1-4. Prawosławne obchody Święta Wojska Polskiego (10.08.2008 r.), fot. Piotr Nestoruk
5-6. Prawosławne obchody święta Sił Powietrznych w Poznaniu (6.09.2008), fot. Archiwum Prawosławnego Ordynariatu WP
7. Uroczystości rocznicowe w Loreto (17-18.07.2008 r.), fot. ks. por. Andrzej Jakimiuk
7