Prezentacja

Czy dyplomacja jest przydatna
w biznesie?
Dr Andrzej Byrt
MTP Prezes Zarządu
1
DYPLOMACJA GOSPODARCZA
Wprowadzenie
Wstęp

CELEM zajęć jest:
a/ przedstawienie istoty dyplomacji jako metody pokojowego
rozwiązywania międzynarodowych sporów gospodarczych
b/ ich charakterystyka jako konfliktu interesów narodowych
c/ omówienie ich źródeł, dróg ich przezwyciężania i ich aktorów
d/ prezentacja zasad przygotowania i prowadzenia negocjacji
międzynarodowych
3
DYPLOMACJA
1.
2.
3.
Działalność organów państwa realizujących jego politykę
zagraniczną.
Ludzie i ich zespoły w ramach wyspecjalizowanych organizacji
(organów państwa) reprezentujących interesy państwa, jego
podmiotów i obywateli wobec zagranicy ( tj. realizujących jego
politykę zagraniczną).
Sztuka (pozazbrojnego=niemilitarnego)osiągania celów polityki
zagranicznej państwa czyli metody stosowane w jej realizacji
4
DYPLOMACJA

Zorganizowany zespół specjalistów realizujących politykę
zagraniczną państwa – korpus dyplomatyczny,CD – corps
diplomatique, służba zagraniczna:
a) dyplomacja sensu stricte - prowadzona przez ministra spraw
zagranicznych i jego współpracowników [w MSZ i na placówkach
zagranicznych]
b) dyplomacja sensu largo – prowadzona przez:
I . inne organy państwa : premiera i jego
rząd), prezydenta, parlament
( jego kierownictwo i posłów),
II. inne podmioty: np. *władze samorządowe
*władze NGOs
*władze koncernów itd..
5
DYPLOMACJA

Metody i procedury stosowane przez nich w celu reprezentacji i obrony interesów ich
państwa, jego podmiotów i obywateli wobec zagranicy

Wg art.3 Konwencji Wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych z 1961r. i wg polskiej
ustawy o służbie zagranicznej z 2001 r.

ambasador:
= reprezentuje RP
= chroni zgodnie z prawem interesy jej i jej obywateli
= rozwija przyjazne stosunki RP z państwem przyjmującym
= promuje gospodarkę, kulturę, naukę Polski
= prowadzi rokowania
= informuje o sytuacji w państwie go przyjmującym
= nadzoruje funkcjonowanie w nim działających tam polskich placówek
6
DYPLOMACJA

Wg polskiej konstytucji politykę zagraniczną prowadzi Rada
Ministrów (art..146 ust.1), której przewodniczy jej prezes czyli
premier, a w jego imieniu zajmuje się nią minister spraw
zagranicznych.

Prezydent RP , jako reprezentant państwa w sprawach
zewnętrznych, współdziała w ich zakresie (art.133 ust.1 i 3) z
prezesem RM i właściwym ministrem( czyli spraw zagranicznych) i
odpowiada za:
1.
2.
3.
4.
Reprezentację państwa w stosunkach zewnętrznych
Podejmuje decyzje personalne z nimi związane (mianuje/odwołuje
oraz przyjmuje ambasadorów)
Ratyfikuje umowy międzynarodowe
Postanawia o stanie wojny
7
DYPLOMACJA

Faktyczną dyplomację, czyli realizację zagranicznej polityki
naszego kraju prowadzę więc:
1.
3.
Premier
Prezydent
Minister spraw zagranicznych

Dopiero w dalszej kolejności są to:
2.
1.
2.
3.
4.
Marszałkowie Sejmu i Senatu
Posłowie i senatorowie
Ambasadorzy
Inne osobistości
8
Termin: DYPLOMACJA
Diploma – j.grecki : podwójnie złożony
dokument wystawiony przez suwerena dla
posła, upoważniający go do reprezentowania
jego interesów; określenie to z czasem
objęło wszystkie czynności reprezentacji
interesów danego kraju wobec zagranicy.
9
Historia dyplomacji

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Na świecie
Starożytność
Grecja i Rzym
Średniowiecze, miasta włoskie
(Mediolan,Florencja,Genua,Wenecja)
Mocarstwa kolonialne: stałe misje XVXVII w.
Traktat z Münster 1648 r.
Kongres Wiedeński 1815 r.- pierwsza
kodyfikacja zasad dyplomacji: suwerenna
równość państw, hierarchia rang i
precedencji dyplomatycznych
Konwencja Wiedeńska 1961 r. o
stosunkach dyplomatycznych
(bilateralnych)
Konwencja ws statusu przedstawicieli
państw w ich stosunkach z organizacjami
międzynarodowymi 1975 r.

W Polsce
1.
Mieszko I
Średniowiecze:rozbicie dzielnicowe, walki
z Krzyżakami (Paweł Włodkowic na
Soborze w Konstancji w 1416 r.)
Rozkwit za Jagiellonów ( za Zygmunta
Starego 148 poselstw na dworze
królewskim)
Stanisław August Poniatowski (pierwsze
stałe polskie poselstwa za granicą,
budżet, minister spraw zagranicznych)
Rozbiory
Dyplomacja II Rzeczypospolitej po 1918
r.(Dmowski,Paderewski)
Rząd londyński (Sikorski)
Rządy PRL(Gomułka,Gierek)
III Rzeczpospolita
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10
Polska dyplomacja dzisiaj

Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 190 państwami świata

Mamy 90 przedstawicielstw dyplomatycznych ( ambasad i konsulatów
generalnych) oraz 14 – przy organizacjach międzynarodowych (jak
ONZ,UE,RE,NATO,WTO, MFW,BŚ, etc)

Mamy 21 Instytutów Polskich promujących polską kulturę ( w tym 4 w RFN).

W Polsce jest akredytowanych 130 przedstawicielstw dyplomatycznych ( 90 ma
w Polsce swe placówki, reszta reprezentuje swe interesy z placówek
zlokalizowanych w krajach ościennych , w tym najwięcej z Berlina : 34 )

W polskiej służbie zagranicznej zatrudnionych jest ok. 800 osób w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych w Warszawie i ok.2000 na placówkach za granicą (
pracownicy dyplomatyczni, konsularni oraz pomocniczy jak: administracja,
ochrona)
11
Struktura ambasady kraju X w kraju Y

AMBASADOR

Wydziały
a] merytoryczne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Polityczny ( i prasowy)
Wojskowy (tzw.attaszat wojskowy)
Ekonomiczny
Konsularny
Promocji gospodarczej
Kulturalno-naukowy
Indywidualni specjaliści
b] pomocnicze
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Administracyjno-finansowy
Łączności
Szyfrów
Ochrony
Kancelarie
Tłumacze
12
STRUKTURA PLACÓWKI
DYPLOMATYCZNEJ
KRAJU X W KRAJU Y
AMBASADA X w Y:
Ambasada X w Y oraz:

Konsulaty generalne

Instytuty kulturalne czy naukowe

Instytuty historyczne

Konsulowie honorowi

Inne instytucje X w Y ( np..
przedstawicielstwa firm, izb handlowych
itp.)
13
Polska zagraniczna dyplomacja
gospodarcza (I)

1. Ambasady:
a) wydział ekonomiczny ( zajmuje się
sprawami polityki gospodarczej państwa: wyjaśnia ją gospodarzom, interweniuje u nich w imieniu RP, reprezentuje interesy RP( ale nie indywidualnych firm czy obywateli)
14
Polska zagraniczna dyplomacja
gospodarcza (II)
b) wydział promocji, handlu i inwestycji: reprezentuje interesy
ekonomiczne polskich firm i intytucji gospodarczych oraz polskich obywateli
15
Polska zagraniczna dyplomacja
gospodarcza (III)

2. Konsulaty generalne:
a) konsulowie ds ekonomicznych
b) konsulowie ds. promocji, handlu i
inwestycji ( w niektórych tylko KG)
16
Polska zagraniczna dyplomacja
gospodarcza (IV)
Transformacja jej struktur
1.
Biura Radców Handlowych (od lat 50-tych, jako część
ambasad PRL i RP, ale podległa finansowo i kadrowo
MHZiGM, MWGzZ wreszcie Ministerstwu Gospodarki)
MHZ,
2. Wydziały Ekonomiczno-Handlowe (od 1999r
robiły to samo, co BRH, ale zostały bardziej podporządkowane ambasadorom, pozostając nadal w gestii MG; zlikwidowanol część BRH w krajach rozwijających się )
17
Polska zagraniczna dyplomacja
gospodarcza (V)
3. Wydziały ekonomiczne ( podległe MSZ) i wydziały
promocji,handlu i inwestycji
od 2006 r. – ich funkcje por. wyżej
( podległe MG) –
18
O dyplomacji w literaturze

Reguła rzymska
: suaviter in modo, fortiter in re
łagodnie w sposobie, mocno w rzeczy samej
Brewiarz dyplomatyczny – Baltazar Gracjan – 1692
300 maksym dyplomatycznych:
3.
26.
33.
47.
80.
84.
88.
111.
148.
186.
207.
257.
287.
294.
300.
Nie być wylewnym, ani zbyt otwartym.
Podpatrzyć u każdego jego słabą stronę.
Umieć umiejętnie wymówić się od udziału.
Unikać zobowiązywania się.
Skrzętnie się informować.
Umiejętnie wroga wykorzystać’
Zachowywać się wytwornie i z godnością.
Jednać sobie przyjaciół.
Posiąść sztukę prowadzenia rozmowy.
Posiadanego zaufania nie stawiać nigdy na jedną kartę.
Zachować umiar w postępowaniu.
Nie doprowadzać nigdy do zerwania.
Nie działać nigdy w uniesieniu.
Sądy ostrożnie formułować.
Żyć świątobliwie.
19
O dyplomacji w literaturze

Sztuka dyplomacji – François de Callières – 1716 r.
czyli „O
sposobie negocjowania z suwerenami, użyteczności negocjacji, wyborze
ambasadorów i posłów oraz o ich cechach niezbędnych do sukcesu w tym
zajęciu” .

Sztuka ta potrzebna jest „ ambasadorowi czyli uczciwemu człowiekowi, którego
wysłano za granicę, by tam kłamał dla dobra kraju” (sir Henry Watton - XVII w.)

„Ambasador(...) – uczciwy szpieg, przeciwko któremu nie można występować
normalnymi sposobami” ( F. de Callières)

Autor traktuje o:
A/ ważności i pożytku układów i prowadzenia rokowań ( jak prowadzić roztropnie układy,
przemykając się między oszustwem a szczerością?)
B/ obowiązkach, zaletach, przestrogach, funkcjach,rodzajach negocjatorów
C/ cechach, zachowaniu się, zaletach, wyborze i technikach pracy ambasadorów
20
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a


Przestrogi dla negocjatorów:
Cele, dla których władca wysyła ich za granicę:
= popieranie spraw własnego księcia
= odkrywanie spraw obcego władcy
osiągnie wtedy, gdy pozyska szacunek, przyjaźń i zaufanie
panującego i jego doradców, zachowując się zawsze w mowie i
działaniu jak dobry chrześcijanin
21
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a
Ambasador przybywający do pewnego władcy został tam wysłany
głównie jako uczciwy szpieg, przeciw któremu nie można
występować normalnymi sposobami.
Niech będzie więc przekonany, że otoczą go szpiedzy i będą
śledzić jego kroki i donosić o nich.
Jest rzeczą władcy, do którego go posłano, przedsięwziąć
odpowiednie środki ostrożności, by nie trzeba było niczego się
odeń obawiać.
22
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Powinien być sprawiedliwy i skromny we
wszystkich swych działaniach, pełen
szacunku wobec monarchów, uczynny wobec
równych sobie, dobrotliwy wobec niższych, a
łagodny, grzeczny i uczciwy wobec
wszystkich
23
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Trzeba, by dostosował się do obyczajów i
zwyczajów kraju, w którym się znajduje, nie
okazując im wstrętu ani pogardy; będzie
rozsądniej, jak on sam pogodzi się z
miejscowymi obyczajami na ten krótki czas,
przez który ma tam przebywać
24
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Nie powinien nigdy źle wyrażać się o formie rządu
ani o postępowaniu władcy, z którym traktuje;
przeciwnie – chwalić wszystko, co tam znajduje
godnego uznania, bez afektacji i bez niskiego
pochlebstwa.Nie ma narodów, które by nie
posiadały dobrych ustaw pośród kilku złych; niechże
chwali dobre, a nie mówi o złych
25
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Winien znać historię kraju, w którym się
znajduje, by rozmawiać z monarchą i
głównymi osobistościami na dworze o
wielkich czynach i przodków i o własnych ich
dziełach, bo to dobra droga do pozyskania
ich sympatii
26
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Ważne jest, by wiedział o wszystkich donioślejszych
zdarzeniach na wysyłającym go dworze i w ten
sposób miał odpowiedź na liczne pytania, którymi go
zasypują i mógł rozpraszać fałszywe pogłoski, które
rozpraszają wrogowie jego pana oraz zapobiegać
mogącym wyniknąć z tego szkodom
27
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Negocjator winien rozpowszechniać stale korzystne
wiadomości o stanie spraw swego kraju, ale czynić
to dyskretnie, by utrzymać wiarę w prawdziwość
wiadomości, których udziela; kłamstwo jest
niegodne męża stanu, wyrządza ono więcej szkody
niż pożytku, bo przestają wierzyć słowom
ambasadora
28
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Trzeba, by starł się mieć zawsze rychłe i dobre
(prawdziwe) wiadomości o tym, co się dzieje na
dworze, gdzie się znajduje i na innych dworach;
inteligentny i dobrze poinformowany potrafi
skorzystać z każdej wiadomości, by ułatwić sobie
powodzenie; podda wtedy interesujące myśli swemu
księciu, a jednocześnie potrafi interesująco
rozmawiać z władcą, przy którym się sam znajduje
29
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Lepiej , gdy ambasador czyni i uzyskuje
więcej niż obiecuje w swych doniesieniach;
nie powinien łatwo obiecywać, ale
dotrzymywać tego, co przyrzekł; odmowa
zraża ludzi mniej niż niedotrzymanie słowa
30
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Minister czuwający w obcym kraju nad
interesami księcia czy swego państwa winien
uważać, by nie rozgłaszano nic przeciwko
honorowi i reputacji jego władcy; winien
przeciwstawiać się energicznie przeciwko
podobnym zakusom
31
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Winien otaczać opieką wszystkich przebywających
w danym kraju podwładnych swego pana

Gdy udaje się na publiczną audiencję, winien
uprzedzić o tym swych wybitnych ziomków i
zaprosić ich do udziału, by przedstawić ich
panującemu i dbać o swobodny doń dostęp i
miejsce wg godności
32
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a


Przyda mu się wejść w bliższe stosunki z
przebywającymi na tym samym dworze ministrami
sprzymierzeńców swego władcy; niech ich zawiadamia o
rzeczach, które mogą im się przydać, aby mu się
odwdzięczali przy sposobności
Nie wolno mu nigdy ustępować ze swoich praw, ale
niech unika sporów z kimkolwiek i niech przez osobiste
niechęci nie przysparza trudności swemu władcy
33
Sztuka dyplomacji wg de Callières’a

Słusznie też, by spodziewał się, że zdolności,
których dowiedzie w prowadzeniu wielkich spraw
zyskają mu po powrocie wielkie zaszczyty i korzyści
odpowiadające usługom;

Ale choćby nawet minęły go te wielkie nagrody,
będzie mógł pocieszać się zadowoleniem, że
pożytecznie i jako prawy człowiek spełnił obowiązki
na stanowisku, które mu powierzono dla dobra
władcy i ojczyzny.
34
Resumé

„ Wszystko można powiedzieć o
konferencjach prasowych Pana Prezydenta,
ale na pewno nie to, że są nieciekawe.”
Prof. dr hab. Krzysztof Skubiszewski

Wszystko można powiedzieć o dyplomacji
[gospodarczej], ale na pewno nie to, że jest
nieciekawa
35
Czy dyplomacja jest przydatna
w biznesie?
Dr Andrzej Byrt
MTP Prezes Zarządu
36