„Szkoła dawna i współczesna”

„Szkoła dawna i współczesna”
Tekst I
Wychowanie sparta skie, w staro ytnej Sparcie uregulowany przepisami i kontrolowany
przez pa stwo sposób wychowania młodzie y. Celem wychowania sparta skiego (...) było
przygotowanie sprawnych i dzielnych ołnierzy. Wychowaniem sparta skim obj ci byli
chłopcy i dziewcz ta, szczególny jednak nacisk był poło ony na wychowanie młodzie y m skiej. Wychowanie i kształcenie chłopca trwało 13 lat i obejmowało nauk podstawowych
umiej tno ci ołnierskich, wyrabianie sprawno ci fizycznej, zahartowanie na bój i trudy. (...)
Wykształcenie umysłowe obejmowało nauk czytania i pisania oraz kształcenie umiej tno ci
jasnego, cisłego i krótkiego wypowiadania si (tzw. lakonizm); ponadto chłopcy brali udział
w piewach chóralnych, popisach tanecznych i muzycznych. Chłosta przed ołtarzem Artemidy miała ich nauczy znoszenia bólu, a walki mi dzy poszczególnymi oddziałami (...) miały
zapewni wpraw w rzemio le wojennym.
Encyklopedia szkolna. Historia. Warszawa 1993, s. 603
Zadanie 1. (0-1)
Spartanie dbali w szkołach przede wszystkim o:
A. rozwój intelektualny,
B. sprawno fizyczn ,
C. sztuk wysławiania si ,
D. rozwój artystyczny.
Zadanie 2. (0-1)
„Lakoniczna wypowied " to wypowied :
A. bogata, rozbudowana,
B. nie na temat,
C. zwi zła, rzeczowa,
D. zgodna z tematem.
Zadanie 3. (0-1)
„Z tarcz lub na tarczy" to:
A. synonim,
B. frazeologizm,
C. epitet,
D. porównanie.
Zadanie 4. (0-1)
Z jakim kr giem kulturowym zwi zana jest kultura Sparty:
A. rzymskim,
B. egipskim,
C. greckim,
D. mezopotamskim.
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
Zadanie 5. (0-1)
Zaznacz rodzin wyrazu „uczy ".
A. uczony, uczynek, nauczony,
B. przekazywa , kształci , tłumaczy ,
C. uczy si , wkuwa , dzioba ,
D. nauczy , uczelnia, pouczaj cy.
Zadanie 6. (0-1)
Sformułowanie „sparta skie wychowanie” rozumiane jest współcze nie jako wychowanie:
A. surowe,
B. bezstresowe,
C. liberalne,
D. demokratyczne.
Tekst II
Rafael – fragment fresku „Szkoła ate ska”
Hellenowie u wiadamiali sobie i to ju do wcze nie, e to nie ilo wiadomo ci
decyduje o ich warto ci, ale decyduj ce znaczenie ma poprawny, cało ciowy pogl d
na wiat. A taki pogl d mo na zdoby jedynie poprzez wysiłek wło ony w poznanie.(...)
Wiedza redukowana do bezkształtnej masy faktów nie była w cenie, zalecano si ganie
w gł b faktów i zjawisk, gdy w ten sposób miano nadziej pozna ich ukryte znaczenie
i powi zania.(...)
Nowa postawa kształtowała si w walce, sporze jakby dwóch orientacji ł cz cych w jedn cało elementy wychowawcze i filozoficzne. Pierwsza kierowała si na kształtowanie ciała
ludzkiego, druga natomiast zmierzała do pogł bienia jego warto ci duchowych.
R. Palacz, Sokrates
Zadanie 7. (0-1)
Hellenami nazywano:
A. Rzymian,
B. Greków,
C. Egipcjan,
D. ydów.
4
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
Zadanie 8. (0-1)
Najwa niejsze w nauczaniu Hellenów było:
A. poznanie wiata,
B. zdobycie wiadomo ci,
C. wiczenie pami ci,
D. zapami tanie faktów.
Zadanie 9. (0-1)
Które powiedzenie mo na uzna za credo ate skiej szkoły:
A. W zdrowym ciele, zdrowy duch.
B. Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje.
C. Bez pracy nie ma kołaczy.
D. Jak sobie po cielesz, tak si wy pisz.
Zadanie 10. (0-1)
Pogł bianiu warto ci duchowych słu yły:
A. wiczenia ciała,
B. zdobywanie wiedzy,
C. filozofowanie,
D. wychowywanie.
Tekst III
Uwa am, e nie ma najmniejszej mo liwo ci wstrzymania zmian w edukacji. Podstaw takiego przekonania jest wiadomo , e reformy w polskiej szkole wcale nie robi resort
o wiaty, ale powoduj j bezpo redni odbiorcy krajowej oferty edukacyjnej – czyli uczniowie. (...)
Uczenie si bez w tpienia ju wkrótce stanie si hasłem wiod cym wszystkich podstawowych
dokumentów od misji poszczególnych organizacji biznesowych, poprzez programy partii politycznych, do konstytucji pa stw. Uczenie si nie b dzie jednak znaczyło tylko gromadzenia
i zapami tywania jak najwi kszej ilo ci wiedzy. Przede wszystkim zasoby oraz przyrost informacji w poszczególnych dziedzinach wiedzy ju dawno przekroczyły mo liwo ci ich opanowania przez przeci tnego (a zapewne i nieprzeci tnego) człowieka. (...)
Wiedza jest podstaw . Nie od parady przem dre głowy gromadziły całe jej pokłady w ksi kach, rozlicznych teoriach i dowodach wymy laj c i udowadniaj c prawdy, na których opiera
si funkcjonowanie całego wszech wiata. Dzi jednak coraz cenniejsze staje si nie tyle zapami tywanie ile skuteczne docieranie do informacji. Co wi cej, niezb dna jest umiej tno
wiadomego si gania do ró nych ródeł danych, w razie potrzeby zasi gania rady
u ekspertów oraz sprawnego i systematycznego gromadzenia ró nych dokumentów w celu
pó niejszego wykorzystania ich do własnej twórczej pracy. Gromadzeniu i do wiadczeniu
musi towarzyszy refleksja. St d tak wa ne uczenie naszych wychowanków my lenia.
Jarosław Kordzi ski, Nowa Szkoła 3/2000
Tekst IV
Art. 70.
1. Ka dy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku ycia jest obowi zkowa. Sposób wykonywania obowi zku szkolnego okre la ustawa.
4. Władze publiczne zapewniaj obywatelom powszechny i równy dost p do wykształcenia.
W tym celu tworz i wspieraj systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej
dla uczniówi studentów. Warunki udzielania pomocy okre la ustawa.
Konstytucja RP
5
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
Zadanie 11. (0-1)
Najwa niejsze we współczesnej szkole jest zdaniem autora ródła III:
A. my lenie,
B. zapami tywanie,
C. powtarzanie,
D. analizowanie.
Zadanie 12. (0-1)
Uczenie si współcze nie nie mo e by tylko gromadzeniem wiedzy, poniewa :
A. nie wszyscy maj prawo do nauki,
B. zasoby informacji s du e,
C. wszystkie szkoły s le wyposa one,
D. ludzie maj coraz ni szy potencjał intelektualny.
Zadanie 13. (0-1)
Konstytucja jest ródłem:
A. ikonograficznym,
B. epistolograficznym,
C. kronikarskim,
D. normatywnym.
Tekst V
Gdy Borowicz przeczytał "Dziady" , nie był w stanie z nikim mówi . Uciekł do najbli szego lasu i bł kał si tam po erany przez nieopisane wzruszenie. W zachwycie jego
tkwiło co bolesnego, jakie przypomnienie m tne i zamglone a przecie ywe niby ci gle
w uchu dzwoni cy płacz nie wiedzie czyj, nie wiedzie kiedy słyszany, a mo e nie słyszany
nigdy, tylko razem z istno ci pocz ty w łonie matki, gdy brzemienna chodziła wokoło uwolnienia m a z fortecy i w milczeniu płakała nad m k , nad kl skami, nad niedol i bole ci
gin cego powstania ... Poezja i literatura epoki Mickiewicza odegrała w yciu Marcina rol
niezmiernie kształc c . Przechodził w ród tych arcydzieł jak przez chłost , jak mi dzy szeregami osób, które na niego patrzały ze wzgard . Dusza jego pod wpływem tej lektury mocowała si z własnymi bł dami , ulepszała w sobie i ustaliła si raz na zawsze w kształt niezmienny niby do biało ci rozpalone elazo rzucone w zimn wod .
Stefan eromski Syzyfowe prace
Zadanie14. (0-1)
Narrator w tek cie :
A. wspomina,
B. opisuje,
C. namawia,
D. perswaduje.
Zadanie 15. (0-1)
Ojciec Marcina Borowicza brał udział w powstaniu:
A. ko ciuszkowskim,
B. warszawskim,
C. listopadowym,
D. styczniowym.
6
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
Zadanie 16. (0-1)
Antypolska polityka władz carskich w czasie zaborów to:
A. rusyfikacja,
B. germanizacja,
C. liberalizacja,
Zadanie 17. (0-1)
Pod wpływem lektury utworów Mickiewicza Marcin Borowicz:
A. zrezygnował z nauki,
B. kształtował swój charakter,
C. uciekał z lekcji,
D. nie chciał si uczy .
Tekst VI
Nie mog przypomnie sobie
jego twarzy
stawał wysoko nade mn
na długich rozstawionych nogach
widziałem
złoty ła cuszek
popielaty surdut
i chud szyj
do której przyszpilony
był nie ywy krawat
on pierwszy pokazał nam
nog zdechłej aby
która dotykana igł
gwałtownie si kurczy
on nas wprowadził
przez złoty binokular*
w intymne ycie
naszego pradziadka
pantofelka
on przyniósł
ciemne ziarno
i powiedział: sporysz*
z jego namowy
w dziesi tym roku ycia
zostałem ojcem
gdy po napi tym oczekiwaniu
z kasztana zanurzonego w wodzie
ukazał si ółty kiełek
i wszystko roz piewało si
wokoło
7
D. kolektywizacja.
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
Zadanie 18. (0-1)
Bohater utworu opisywany jest z:
A. rado ci , eufori ,
B. ironi , sarkazmem,
C. szacunkiem, podziwem,
D. zło ci , gniewem.
Zadanie 19. (0-1)
Nauczyciel w „szarym surducie” wymagał na lekcjach przyrody:
A. encyklopedycznej wiedzy,
B. odrabiania pracy domowej,
C. anga owania si i umiej tno ci,
D. dyscypliny i posłusze stwa.
Zadanie 20.(0-1)
Podmiot liryczny zawdzi cza swojej szkole:
A. obszern wiedz przyrodnicz ,
B. rozbudzanie ciekawo ci wiata,
C. karier zawodow ,
D. znajomo definicji i praw.
Zadanie 21. (0-1)
rodek poetycki: nie ywy krawat, zastosowany w 3 strofie wiersza to:
A. anafora,
B. symbol,
C. animizacja,
D. porównanie.
Zadanie 22. (0-2)
My li zawarte w podanych przysłowiach wyja nij własnymi słowami:
W zdrowym ciele, zdrowy duch...............................................................................................
..................................................................................................................................................
Wiem, e nic nie wiem.............................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 23. (0-2)
Lektura Dziadów wywołała w bohaterze silne uczucia. Wynotuj z tekstu IV dwa fragmenty zda wyja niaj ce powody wzruszenia chłopca.
1. .................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
4
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
Zadanie 24. (0-2)
Na podstawie ródła III wypisz cztery najwa niejsze umiej tno ci potrzebne w naszych
czasach:
1. .............................................................................................................................................
2. .............................................................................................................................................
3. .............................................................................................................................................
4. .............................................................................................................................................
Zadanie 25. (0-6)
Zredaguj podanie o przyj cie do wymarzonej przez Ciebie szkoły.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 26. (0-17)
Jeden dzie szkolny w yciu ucznia. Opowiedz o takim dniu, prawdziwym lub wymy lonym, mo esz te przenie si w czasy innej epoki.
Pami taj, ze Twoja praca nie mo e by krótsza ni ¾ strony.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
5
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
OKR GOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁOM Y
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Przy tworzeniu materiału wykorzystano arkusz
„Szkoła dawna i współczesna” opracowany przez nauczycieli:
Luiz Borawsk , Krystyn Kami sk ,
Dorot Orzech, Mirosława Sołomianko,
Barbar Stec
pod kierunkiem pracowników
Okr gowej Komisji Egzaminacyjnej w Łom y
6