Podsumowanie

Transkrypt

Podsumowanie

PODSUMOWANIE
PRZEWODNIK DOTYCZĄCY OPRACOWYWANIA KRAJOWYCH
I SEKTOROWYCH RAM KWALIFIKACJI W KRAJACH
EQF-SPREAD
Propozycje wdrożenia i rozwoju
Sektorowych i Krajowych Ram Kwalifikacji
2009-1167-167277-LLP-1-ES-KAI-KAI1EQF
1
Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.
Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja
Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość
merytoryczną.
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI ............................................................................................................... 2
PODSUMOWANIE ....................................................................................................... 3
CELE I TREŚĆ PRZEWODNIKA ................................................................................................. 3
SPOŁECZNO-ZAWODOWY I POLITYCZNY KONTEKST PRZEWODNIKA ................................................ 3
EUROPEJSKIE NARZĘDZIE KWALIFIKACJI.................................................................................... 4
ZASADY I KRYTERIA DOTYCZĄCE UTWORZENIA ODNIESIENIA EQF.................................................. 5
SYTUACJA KRAJOWYCH RAM KWALIFIKACJI NQF W KRAJACH ....................................................... 6
PROJEKT EQF-SPREAD. METODOLOGIA ODNIESIENIA ................................................................ 9
WNIOSKI.................................................................................................................... 11
KONTEKST REALIZACJI PROJEKTU .......................................................................................... 11
GRUPY WRAŻLIWE NA RYNKU PRACY..................................................................................... 11
BRAK ZGODNOŚCI KWALIFIKACJI .......................................................................................... 12
KORZYŚCI DLA PRACOWNIKÓW I PRZEDSIĘBIORSTW ................................................................. 12
KORZYŚCI DLA GRUPY DOCELOWEJ ZAANGAŻOWANYCH W PROCESY REKRUTACYJNE I SZKOLENIOWE .. 13
KRAJOWE RAMY KWALIFIKACJI I WYNIKI NAUCZANIA ................................................................ 13
KORZYŚCI Z ZASTOSOWANIA METODOLOGII EQF-SPREAD ......................................................... 14
PRZYSZŁE WYZWANIA ........................................................................................................ 15
2
merytoryczną.
PODSUMOWANIE
Cele i treść przewodnika
Ogólnym celem Projektu EQF-Spread jest proponowanie z perspektywy rynku pracy,
reprezentowanego przez administrację publiczną, partnerów społecznych, centra
szkoleniowe i firmy, określonej metodologii i zestawu narzędzi potrzebnych do
wdrożenia i rozwoju europejskich ram kwalifikacji (EQF) w krajowych i sektorowych
ramach kwalifikacji [NQF i SQF].
Jednym z konkretnych celów Projektu EQF-Spread jest opracowanie przewodnika
dotyczącego rozwoju NQF i SQF w krajach uczestniczących, przy uwzględnieniu
kontekstu strategii europejskiej na rok 2020 (ET2020), sytuacji zawodów na rynku
pracy, instrumentów do rozwoju kwalifikacji zawodowych (EQF, europejski system
transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET), EUROPASS) oraz
statusu krajowych ram kwalifikacji w różnych krajach.
W przewodniku można znaleźć następujące treści:
•
Sytuacja społeczna i zawodowa w Europie. Analiza porównawcza dotycząca
sytuacji społecznej i zawodowej (raporty krajowe) oraz opis najważniejszych
zawodów w tym kontekście (wykaz zawodów).
•
EQF: Zasady i kryteria odniesienia. Identyfikowanie zasad EQF i 10 kryteriów dla
procesów odniesienia NQF i SQF do EQF.
•
Sytuacja europejskich ram kwalifikacji EQF w krajach. Analiza porównawcza
różnych ram kwalifikacji w krajach uczestniczących (raporty krajowe, Europejskie
Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego – CEDEFOP).
•
W odniesieniu do EQF na Malcie: Krajowe ramy kwalifikacji Malty. Ustalanie
wspólnych standardów poprzez deskryptory poziomów: efekty uczenia się.
•
W odniesieniu do EQF Wielkiej Brytanii: Uwzględnienie ram kwalifikacji i
punktów dla Anglii, Walii i Irlandii Północnej [QCF]: proces odniesienia. Poziomy,
sektory, punkty.
•
Projekt EQF-Spread. Metodologia odniesienia Identyfikacja proponowanej
metodologii do opisu kwalifikacji w Projekcie EQF-Spread i porównanie z
najbardziej odpowiednimi praktykami stosowanymi w przypadku Rady Kwalifikacji
Zawodów MQC (Malta) i Ram Kwalifikacji i Punktów QCF (Wielka Brytania).
•
Wnioski Główne korzyści z odniesienia krajowych i sektorowych kwalifikacji do
EQF.
Społeczno-zawodowy i polityczny kontekst przewodnika
Rozdział ten omawia kwestie gospodarcze, społeczno-zawodowe i kwalifikacji w
Europie, w której niedawny globalny kryzys gospodarczy przyniósł nowe presje na
społeczną spójność i obnażył niektóre z fundamentalnych prawd o wyzwaniach, przed
jakimi stoi europejska gospodarka. Najważniejszym wyzwaniem dla państw jest nadal
3
merytoryczną.
uporanie się z powszechnym bezrobociem, które dotyczy ponad 50 milionów osób w
obszarze OECD. Rządy krajów muszą zagwarantować, że usługi związane z
zatrudnieniem i programy szkoleniowe będą rzeczywiście dopasowywać bezrobotnych
do miejsc pracy.
Według danych UE, do sektorów z największymi stratami miejsc pracy należą sektor
produkcji, budowlany oraz handlu i transportu. Zaszła zmiana w modelu produkcyjnym i
potrzeba poprawy dostępu do szkoleń dla siły roboczej. Jednym z najbardziej
interesujących sposobów zwiększenia atrakcyjności szkolenia zawodowego jest
większa przejrzystość dzięki opisywaniu kwalifikacji na podstawie efektów uczenia się.
W tym rozumieniu Projekt EQF-Spread zidentyfikował główne najważniejsze zawody z
punktu widzenia rynku pracy w Europie w sektorze rolniczym, budowlanym,
przemysłowym i usługowym (transport, sprzedaż, IT, hotelarstwo i gastronomia,
zdrowie i ochrona środowiska, edukacja i konserwacja), aby ułatwić opracowanie CV,
które wniesie wkład w zwiększenie mobilności i uznania zawodowego w całej Europie.
Jeśli chodzi o kwalifikacje w Europie, strategia Europa 20201 wykazała, że „ok. 80
milionów ludzi posiada niskie lub podstawowe umiejętności, ale z uczenia się przez
całe życie najbardziej korzystają lepiej wykształceni. Do roku 2020 w kolejnych 16 mln
miejsc pracy potrzebne będą wysokie kwalifikacje; jednocześnie liczba miejsc pracy
wymagających tylko niskich kwalifikacji spadnie o 12 mln. Wydłużanie życiowej
aktywności zawodowej będzie także wymagało możliwości zdobycia i rozwinięcia
nowych umiejętności w ciągu całego życia”.
Kolejnym istotnym problemem jest niedopasowanie kwalifikacji siły roboczej do rynku
pracy. W raporcie „Wyzwanie związane z dopasowaniem umiejętności do potrzeb”
można zauważyć, że niedopasowanie umiejętności do potrzeb rynku pracy to złożone
zjawisko dotyczące obywateli, przedsiębiorstw, gospodarek i społeczeństw. Odnosi się
ono nie tylko do braków i niedoborów związanych z umiejętnościami, lecz także do
umiejętności przewyższających wymagania stanowiska pracy.” Niedobory w niektórych
sektorach mogą występować jednocześnie z przekwalifikowaniem w innych. W
przypadku kiedy przezwyciężenie niedopasowania umiejętności do potrzeb wymaga
czasu, nakłada ono rzeczywiste koszty na jednostki, przedsiębiorstwa i społeczeństwa
(Cedefop,20102).
Europejskie narzędzie kwalifikacji
We wrześniu 2006 r., Komisja Europejska zaproponowała utworzenie europejskich ram
kwalifikacji (EQF), globalnych ram odniesienia ułatwiających porównanie kwalifikacji i
poziomów w celu promowania globalnej wolności pracowników w przemieszczaniu się
w ramach Wspólnoty Europejskiej i szkolenia ustawicznego. Ramy kwalifikacji składają
się z ośmiu poziomów kwalifikacji zdefiniowanych na podstawie efektów uczenia się
(wiedza, umiejętności, kompetencje).
1
KOMISJA EUROPEJSKA (2010): KOMUNIKAT KOMISJI EUROPEJSKIEJ 2020. Strategia
inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:2020:FIN:EN:PDF
2
CEDEFOP (2010) Wyzwanie związane z dopasowaniem umiejętności, analizowanie
niedopasowania umiejętności i implikacji polityki. www.cedefop.europa.eu
4
merytoryczną.
Stopniowe tworzenie EQF rozpoczęto w 2008 r. jako dobrowolny proces
przeprowadzany przez państwa członkowskie w dwóch etapach:
a) Dopasowanie krajowych kwalifikacji do EQF wykonane w raporcie do 2010 r.;
b) Wprowadzenie EQF dla nowych absolwentów i kwalifikacji, które musi być
ukończone do 2012 r.
System EQF zaproponowany przez Unię Europejską to fundamentalne narzędzie do
harmonizacji przemieszczania się pracowników na skalę europejską. Jednak do dziś
proces ten został przeprowadzony przez cztery państwa członkowskie: Irlandię, Maltę,
Wielką Brytanię i Francję, podczas gdy inne państwa wciąż nad nim pracują.
Choć proces EQF jest odgórny, wstępnie ustalony przez odpowiednie organy
specjalizujące się w kształceniu i szkoleniu, to system ECVET jest narzędziem
darmowego dostępu, które wspiera rozpowszechnianie i eksperymentowanie.
Narzędzie ECVET (Europejski system kształcenia i szkolenia zawodowego),
utworzony w 2009 r., ustala metodologię ram, aby ułatwić transfer punktów pomiędzy
systemami kwalifikacji uczenia się lub gromadzenie wyników jednostek uczenia.
Komisja Europejska zachęca do zbadania tego technicznego instrumentu. System
ECVET ułatwia poruszanie się w dziedzinie kształcenia i szkolenia, wspierając uznanie
wyników uczenia się z innych państw lub kontekstów edukacyjnych (nie tylko w ramach
mobilności geograficznej, lecz także pomiędzy centrami szkoleniowymi, siłą roboczą,
szkołą i uniwersytetem). Wyniki nauczania składają się z jednostek możliwych do
gromadzenia, które mogą być poświadczone indywidualnie, gwarantując akumulację
punktów nawet do zdobycia częściowych wyników. System ECVET dołącza jednostki
punktów możliwe do gromadzenia i akumulowane w różnych poziomach EQF poprzez
dokumentację efektów uczenia się uzyskaną za granicą i wzajemne zaufanie pomiędzy
instytucjami europejskimi, które prowadzą działania w sektorze uczenia. Trzy filary
systemu ECVET to proces transferu, jednostki i punkty. Aby wdrożyć system ECVET
potrzebny jest schemat sieci partnerstwa.
Zasady i kryteria dotyczące utworzenia odniesienia EQF
EQF przedstawia nowe podejście współpracy europejskiej w dziedzinie kwalifikacji.
EQF został zaprojektowany, by działać jako punkt odniesienia dla różnych systemów i
ram kwalifikacji w Europie. Uwzględnia on różnorodność krajowych systemów i ułatwia
przekładanie i porównywanie kwalifikacji pomiędzy krajami.
Jak napisano w Rekomendacjach europejskich ram kwalifikacji, do 2012 r. wszystkie
kwalifikacje i systemy szkolenia będą odniesione do EQF.
Aby zrealizować ten proces, Komisja Europejska określiła 10 kryteriów opracowanych
przez grupę doradczą, które będą stosowane w celu zagwarantowania odniesienia
krajowych ram kwalifikacji do EQF.
Owe 10 kryteriów zostało podsumowanych w następujący sposób:
1. Zaangażowanie krajowych agencji w proces odniesienia.
2. Udowodnienie, że istnieje związek pomiędzy różnymi poziomami kwalifikacji.
5
merytoryczną.
3. Utworzenie krajowych ram kwalifikacji opartych na efektach uczenia się i
połączonych z systemem walidacji pozaformalnego i nieformalnego uczenia się.
4. Wykazanie, że procedury włączenia kwalifikacji są przejrzyste.
5. Określenie krajowego systemu zapewniania jakości.
6. Włączenie umowy z krajowymi organizacjami zapewniania jakości do procesu
odniesienia do EQF.
7. W proces odniesienia powinni być zaangażowani międzynarodowi eksperci.
8. Oficjalne organizacje muszą poświadczyć powiązanie NQF z EQF.
9. Platforma europejskich ram kwalifikacji EQF opublikuje publiczną listę państw
członkowskich, które ukończyły proces odniesienia.
10. Wszystkie nowe kwalifikacje będą zawierały jasne odniesienie do EQF poprzez
NQF.
W odniesieniu do potrzeb rynku pracy kluczowym wydaje się skupienie na kwestiach
związanych z przejrzystością kwalifikacji. W takim rozumieniu Projekt EQF Spread jest
zorientowany na kryterium 3 dotyczące opisu efektów uczenia się i ich połączenia z
procesem walidacji i uznania kompetencji zdobytych w procesie formalnego i
nieformalnego uczenia się oraz na kryterium 10 dotyczącym potrzeby jasnego
odniesienia wszystkich nowych kwalifikacji do poziomów EQF.
Sytuacja krajowych ram kwalifikacji NQF w krajach
Kraje partnerskie są na początkowym etapie opracowywania krajowych ram kwalifikacji
NQF (z wyjątkiem Francji, Irlandii, Malty i Wielkiej Brytanii). Jedynie rozwój w
następnych latach w pełni pokaże potencjał reformy krajowych ram kwalifikacji i
stopień, w jakim takie ramy mogą poprawić istniejące struktury i praktyki kształcenia,
szkolenia i kwalifikacji. Niemniej jednak wyzwania wskazane do tej pory oraz wnioski
powinny być uważnie wzięte pod uwagę w procesach rozwoju i wdrożenia.
Główne problemy i wyzwania związane z wdrażaniem poszczególnych krajowych ram
kwalifikacji są związane z zewnętrznym naciskiem na dotrzymanie terminów rozwoju
NQF, który może niekorzystnie wpłynąć na proces odniesienia. Szanse na sukces są
związane z możliwością opracowania systemu walidacji pozaformalnego i
nieformalnego uczenia się oraz z umowami dotyczącymi transferu punktów, rozwojem
systematycznego monitoringu i ustanowieniem strategii ewaluacji. Tego rodzaju
systemom towarzyszy obawa o równowagę finansową i brak umiejętności w każdym z
krajów do opracowania nowych programów nauczania i procedur oceny. W jaki sposób
poinformować końcowych użytkowników, że zmiany są przedstawione jako użyteczne
w rozwijaniu działów zasobów ludzkich w różnych obszarach rynku pracy?
Rada Kwalifikacji Malty. Ramy Kwalifikacji Malty (MQF) przewodniczą serii reform,
takich jak: wprowadzenie nowego świadectwa szkolnego obejmującego całość
formalnego, nieformalnego i pozaformalnego uczenia się, przyjęcie europejskiego
6
merytoryczną.
systemu punktów we wszystkich kursach szkolnictwa wyższego; wprowadzenie
systemu ECVET w szkoleniu zawodowym i profesjonalnym; zaprojektowanie i
opublikowanie przepisów prawa pracy związanych z kwalifikacjami zawodowymi i
wreszcie zaprojektowanie systemu nagród, który pokrywa się z deskryptorami
poziomów Ram Kwalifikacji Malty.
Kolejne wyzwanie, które pojawiło się po utworzeniu MQF, to proces walidacji
nieformalnego i pozaformalnego uczenia się oraz jego sklasyfikowanie z MQF.
Wartością dodaną MQF jest to, że działa ona jak poradnik dla zaangażowanych stron
w kwestiach związanych z jakością, standardami i zdolnością do zatrudnienia.
MQF zdefiniował system kwalifikacji składający się z 8 poziomów. Deskryptory
poziomów są odniesione w procesie kształcenia od kształcenia obowiązkowego do
uczenia się przez całe życie. Obejmują również proces boloński (szkolnictwo wyższe) i
kopenhaski (kształcenie i szkolenie zawodowe).
Metodologia opisu efektów uczenia się w MQF pokazuje, że wspólne standardy zostały
utworzone jako warunek wstępny do odniesienia EQF. Deskryptory poziomów w MQF
są bardziej szczegółowe niż deskryptory w EQF. Postęp w Maltańskich Ramach
Kwalifikacji MQF nie jest odnotowywany w odniesieniu do wiedzy, umiejętności i
kompetencji, ale wiedzy i zrozumienia, zastosowania wiedzy i zrozumienia,
umiejętności komunikacyjnych, umiejętności oceny, uczenia się, autonomii i
odpowiedzialności.
Odniesienie do EQF. Wielka Brytania (QCF): Wszystkie kwalifikacje zawodowe w
Wielkiej Brytanii są zgodne z EQF. W Wielkiej Brytanii wszystkie jednostki i kwalifikacje
dostępne od września 2010 r. znajdują się w Krajowych Ramach Kwalifikacji Anglii,
Walii, Irlandii Północnej (QCF) i Szkocji [SCQF].
Ramy Kwalifikacji i Punktów Edukacyjnych (QCF) są zaprojektowane jako elastyczne
ramy jednostek i kwalifikacji, które w sposób pewny uznają wszystkie osiągnięcia
zdobyte przez osobę w ciągu jej życia. Przedstawiają nagromadzenie osiągnięć w
ramach systemu poziomów opartego na efektach uczenia się i systemie punktów.
Główne cechy QCF to: 9 poziomów (1 poziom początkowy i 8 poziomów kwalifikacji),
system punktów (1 punkt przyznany na podstawie 10 godzin uczenia się, niezależnie
od miejsca i sposobu uczenia), zasady budowania umiejętności w jednostkach, system
kwalifikacji podzielony na zaświadczenia, świadectwa i dyplomy w odniesieniu do
liczby uzyskanych punktów. System punktów jest całkowicie powiązany z systemem
kształcenia.
Odniesienie do EQF niektórych istniejących krajowych systemów kwalifikacji
EQF QCF CQFW SCQF
8
7
6
5
4
3
2
1
8
7
6
5/4
3
2
1
E3
8
7
6
5/4
3
2
1
E3
8
11
10/9
8/7
6
5
4
3
EHEA (proces
boloński)
3° ciclo
2° ciclo
1° ciclo
Ciclo breve
MQF*
INFQ*
TQF*
NZ NQF*
8
7
6
5
4
3
2
1
10
9
8/7
6
5
4
3
2/1
10
9/8
7
6
5
4
3/2
1
8
7
6
5
4
3
2
1
7
merytoryczną.
E2
E2
2
E1
E1
1
Źródło: raport krajowy Wielkiej Brytanii Projekt EQF-Spread, *Ramy Kwalifikacji Malty
2010, Rada Kwalifikacji Malty.
EQF: Europejskie ramy kwalifikacji
QCF: Ramy Kwalifikacji i Punktów Edukacyjnych (Anglia i Irlandia Północna3)
CQFW: Ramy Kwalifikacji i Punktów dla Walii
CQFW: Ramy Kwalifikacji i Punktów dla Szkocji
EHEA: Ramy kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (proces
boloński)
MQF: Ramy Kwalifikacji Malty
INFQ: Irlandzkie Krajowe Ramy Kwalifikacji
TQF: Ponadnarodowe Ramy Kwalifikacji
NZ NQF: Krajowe Ramy Kwalifikacji Nowej Zelandii
3
8
merytoryczną.
Projekt EQF-Spread. Metodologia odniesienia
Projekt EQF-Spread ma następujące cele: zaproponowanie metodologii do
zidentyfikowania i analizowania kluczowych zawodów w różnych sektorach
produkcyjnych: rolnictwie, przemyśle, budownictwie i usługach; oraz analizowanie
wyników i sporządzenie oferty metodologicznej dla rozwoju NQF i SQF w każdym
kraju.
Wykorzystywana metodologia jest oparta na identyfikacji kluczowych zawodów na
rynku pracy w każdym z uczestniczących krajów. Następnie następuje opis kwalifikacji
w każdym z krajów przy użyciu metodologii z odniesieniem do kryteriów stosowanych
w EQF.
Propozycja opisów zawodów powinna być zestawiona z instrumentami Komisji
Europejskiej (EQF, ECVET, Europass), doświadczeniem Malty i Wielkiej Brytanii, i
powinna wziąć za punkt odniesienia następujące elementy, które poprawią
przejrzystość i mobilność pomiędzy krajami: zdefiniowanie efektów uczenia się, kryteria
oceny, utworzenie systemów punktów i model przyznawania punktów.
Kluczowe zawody z podziałem na kraje
Jak wykazano powyżej, każdy z rynków pracy opisany w kontekście projektu
charakteryzuje się różnorodną demografią i rozpiętością zatrudnienia. W rezultacie
każdy rynek wymaga innego podziału zatrudnienia i kładzie nacisk na znaczenie
różnych funkcji dla ogólnego funkcjonowania i wzrostu gospodarki.
Zawody uznane za kluczowe w kontekście każdego kraju objętego projektem
obejmują:
Polska
Holandia
Hiszpania
Włochy
Malta
Bułgaria
Wielka Brytania
Projektant systemów komputerowych; Konsultant ds. rolnictwa;
Pielęgniarka opieki długoterminowej, Technik ochrony środowiska;
Technik logistyki
Sprzątacz(ka); Sprzedawca w sklepie; Asystent ds. edukacji;
Pielęgniarka opieki indywidualnej; Kierowca ciężarówki
dostawczej
Pracownik rolny; Technik mechanik; Pracownik opieki domowej;
Trener, Pracownik budowlany
Konsultant ds. pracy; Architekt IT; Technik budowlany;
Wykwalifikowany hodowca upraw; Instruktor fitnessu; Projektant
grafiki i stron internetowych
Fryzjer damski; Operator prasy/maszyny prasującej; Rzemieślnik
budowlany; Technik konserwacji oraz Wychowawca
Kierownik ds. technicznych (w budownictwie); przedstawiciel
handlowy; programista komputerowy; piekarz; kierowca
ciężarówki
wykwalifikowany robotnik rolny, technik budowy maszyn,
9
merytoryczną.
pracownik socjalny dla osób wymagających opieki; nauczyciele i
trenerzy; kierownik robót budowlanych
10
merytoryczną.
WNIOSKI
Projekt ma wpływ na trzy niezwykle ważne zagadnienia:
• W jaki sposób rezultaty projektu pomogą osobom zainteresowanym w poprawieniu
wskaźnika aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych na rynku pracy?
• W jaki sposób wyniki projektu pomogą osobom zainteresowanym w poprawieniu
programów szkolenia poprzez zastosowanie metodologii opisywania wyników
nauczania?
• W jaki sposób wyniki projektu pomogą osobom zainteresowanym w poprawieniu
mobilności pracowników pomiędzy krajami europejskimi?
Kontekst realizacji projektu
Realizacja projektu EQF Spread przypada na okres głębokiego globalnego kryzysu
ekonomicznego, który skutkuje zwiększeniem deficytu budżetowego i cięciem
wydatków w wielu krajach Unii Europejskiej, co z kolei znacznie utrudnia osiągnięcie
celów określonych w ramach Strategii Europa 2020. Wyniki projektu mogą przyczynić
się do rozwiązania problemów występujących na europejskich rynkach pracy, w
szczególności w odniesieniu do słabszych grup.
Grupy wrażliwe na rynku pracy
Kryzys ma zdecydowanie większy wpływ na słabsze grupy pracowników, takie jak
osoby młode, pracownicy o niskich kwalifikacjach, kobiety, osoby niepełnosprawne
oraz osoby długotrwale bezrobotne. Badanie sfinansowane przez EU Pathway to work,
zatytułowane „Current practices and future needs for the labour market integration of
young people” [Bieżące praktyki i przyszłe potrzeby integracji młodych ludzi na rynku
pracy] (YOUTH– VT-2006-045), wykazało, że w 2005 r. większość młodych
pracowników z Europy była niezbyt aktywna zawodowo, podczas gdy Duńczycy i
Holendrzy wyróżnili się w sposób pozytywny w zakresie wejścia na rynek pracy oraz
gwarancji flexicurity. Jednak obecnie nawet w tych krajach młodzi ludzie napotykają
problemy. Na przykład w Holandii, która uznawana jest za kraj, w którym system
flexicurity dobrze się przyjął, mimo wysokiej elastyczności rynku pracy występują
problemy z nadmiarem kompetencji oraz wysokim bezrobociem wśród osób o niskich
kwalifikacjach. Skutki kryzysu są najwyraźniej widoczne w Hiszpanii i Włoszech,
ponieważ młodzi ludzie byli i nadal są zatrudniani na podstawie krótkoterminowych
umów tymczasowych, głównie ze względu na recesję gospodarczą, której obecnie
doświadczamy. Inne grupy borykają się z problemami w zakresie ponownego wejścia
na rynek pracy oraz redukcji zatrudnienia. Wielu pracowników ze względu na niski
poziom kwalifikacji zatrudnianych było na stanowiskach wymagających monotonnego
powtarzania czynności. Jednak w wyniku globalizacji takie formy zatrudnienia nie są
już potrzebne na rynku, ponieważ tego rodzaju procesy produkcji przenoszone są w
inne miejsca na świecie. Kolejną newralgiczną grupą są także kobiety. Wiele z nich z
trudem godzi życie zawodowe z prywatnym i doświadcza wielu przeszkód, gdy po
urlopie macierzyńskim chcą wrócić na rynek pracy.
11
merytoryczną.
Brak zgodności kwalifikacji
Długofalową tendencją, jeśli chodzi o strukturę zatrudnienia w wielu europejskich
krajach, jest spadek zapotrzebowania na prace podstawowe wykonywane tradycyjnie
przez osoby o niskim poziomie kompetencji. Jednak dużą część takich prac obecnie
wykonują osoby posiadające kwalifikacje, czasem nawet na poziomach średnim czy
wyższym (z nadmiarem kwalifikacji), co wskazuje, że osoby o niskim poziomie
kompetencji oraz nieposiadające kwalifikacji w ogóle zostały wykluczone z
wykonywania takich prac.
Rozwój technologii oraz wzrost notowany w handlu międzynarodowym wpływają na
wzrost zapotrzebowania na wysoko wykwalifikowanych pracowników, zaś
zapotrzebowanie na pracowników o niskim poziomie kompetencji stale maleje.
Ponadto sytuacja może pogorszyć się ze względu na rywalizację o pracę w zawodach
wymagających niewielkich kwalifikacji wśród bezrobotnych osób o średnich i wyższych
kompetencjach, jak również wśród osób z innych państw członkowskich UE. Niski
poziom kwalifikacji może przyczynić się do marginalizacji oraz wykluczenia osób
bezrobotnych z rynku pracy. To z kolei utrudnia zmianę przyjętego modelu produkcji, a
co za tym idzie wyjście z kryzysu gospodarczego.
W tym kontekście jedną z przyczyn trudności w ponownym wejściu na rynek pracy jest
niedopasowanie kompetencji. Wyniki EQF Spread mogą sprzyjać ponownej integracji
pracowników bezrobotnych oraz osób nieaktywnych na rynku pracy za pomocą
bezpłatnych narzędzi wsparcia zawodowego (CV Europass, Plan kształcenia).
Korzyści dla pracowników i przedsiębiorstw
Z jednej strony pracownicy zdecydowanie mogą czerpać korzyści z projektu takiego jak
EQF Spread, który pozwala na zidentyfikowanie w sposób praktyczny – a przez to
konkretny - niektórych zawodów obecnych aktualnie na rynku pracy, jak również na
porównanie list wiedzy, umiejętności i kompetencji (posiadanych zdobytych podczas
procesu edukacji, również nieformalnej) z wymaganymi (w kontekście ofert pracy) w
celu wykonywania danego zawodu dzięki technologii wprowadzonej przez EQF
Spread. Plan kształcenia pomoże w ustaleniu, gdzie i w jaki sposób kwalifikacje mogą
być podwyższone, w celu spełnienia wymogów danego zawodu.
Z drugiej strony, wyniki projektu przyniosą korzyści również pracodawcom, którzy będą
dokładnie wiedzieli, jakie stanowiska mogą zaoferować oraz jakich kompetencji mogą
wymagać.
Na przykład obecnie w Bułgarii obserwuje się tendencję polegającą na tym, że na
ogłoszenia o pracę odpowiada duża liczba kandydatów, z których niewielu spełnia
kryteria danego stanowiska. Ustalenie kryteriów znanych zarówno pracodawcom, jak i
pracownikom pomoże w poniesieniu efektywności procesu. EQF Spread zapewnia
zachęty do podwyższania oraz lepszego przewidywania przyszłych kompetencji
zgodnie z zapotrzebowaniem na pracowników oraz zależnie od zmian podaży. O ile
narzędzie to jest przyjazne osobom młodym i przyzwyczajonym do nowych technologii
TIK, grupy starsze i grupy niedostatecznie wykwalifikowane mogą mieć z nim trudności
natury praktycznej.
12
merytoryczną.
Korzyści dla grupy docelowej zaangażowanych w procesy rekrutacyjne i
szkoleniowe
Dlatego korzystne byłoby gdyby instytucje publiczne oraz prywatne, jak również osoby
rekrutujące zostały zaangażowane w ten proces, co pozwoliłoby na formalizację
proponowanego narzędzia. W rzeczywistości osoby zainteresowane mogą bowiem
czerpać korzyści z projektu EQF Spread, ponieważ opisuje on grupę ok. 30 zawodów,
wraz ze szczegółowymi informacjami nt. efektów uczenia się, poziomów ISCED oraz
odniesień EQF. Lista ta może być rozszerzana oraz dopasowywana na poziomie
krajowym i lokalnym. Wraz z grupą podmiotów certyfikujących może się ona stać
narzędziem wdrożenia procesu certyfikacji oraz oceny kompetencji pracowniczych
identyfikującym braki w zakresie ich kompetencji. Wyniki można uwzględnić w
tworzeniu programów szkolenia pracowników, które pozwolą im ponownie wejść na
rynek pracy i adekwatnie odpowiedzieć na zapotrzebowanie zidentyfikowane w
ogłoszeniach o pracę.
Podejście oparte na efektach uczenia się pozwala osobom zainteresowanym na
opisanie kwalifikacji w kontekście wiedzy, umiejętności oraz kompetencji wymaganych
przez system produkcji. Jednocześnie będzie ono miało wpływ na zwiększenie
przejrzystości kwalifikacji oraz mobilności na rynku pracy.
Krajowe ramy kwalifikacji i wyniki nauczania
W celu osiągnięcia najlepszych rezultatów w zakresie ram kwalifikacji, muszę być one
połączone z programami zatrudnienia stymulującymi podaż pracowników do procesu
certyfikacji kwalifikacji. Na przykład w Anglii, w której istnieją Krajowe Ramy
Kwalifikacji, brak regulacji rynku pracy oraz rozwój kwalifikacji opartych na
kompetencjach (które często stanowią wspólny mianownik jeśli chodzi o potrzeby
komunikowane przez pracodawców) ograniczają korzyści dla osób inwestujących w
rozwój kompetencji. Dlatego od 2011 r. w Anglii dostępne są nowe zachęty,
przeznaczone dla osób uzyskujących pierwsze kwalifikacje na Poziomie 3 [EQF 4],
głównie poprzez poszerzenie systemu Praktyk.4
Podejście oparte na efektach uczenia się mogłoby również stanowić podstawę dla:
• rozwoju indywidualnych usług wsparcia zawodowego,
• planowania rozwoju zawodowego pracowników,
• ograniczenia liczby uczniów porzucających wcześnie system edukacji oraz
nieosiągających zadawalających wyników,
• polepszania systemu szkoleń poprzez zwiększenie elastyczności tworzenia ofert i
programów szkoleniowych oraz oferowanie większego zakresu możliwości dla osób
uczących się,
4
Obecne podejście zostało opisane pod adresem http://www.apprenticeships.org.uk/Be-AnApprentice.aspx Bieżące dane z rynku pracy wskazują na rosnące zainteresowanie w latach
2010–2011 http://www.apprenticeships.org.uk/News-Media/Latest-News/Article047.aspx
Jednak obecne wskaźniki pokazują, że mniej niż 10% praktyk jest podejmowanych przez
młodych ludzi w okresie szybko rosnącego bezrobocia wśród młodych ludzi. Raport rządowy
ostrzega: stanowiska pracy przerobione na praktyki, Guardian 27/10/2011
http://www.guardian.co.uk/education/2011/oct/27/jobs-rebranded-apprenticeships-governmentreport
13
merytoryczną.
• lepszego dialogu pomiędzy dostawcami usług edukacyjnych i szkoleniowych, jak
również osobami zainteresowanymi na rynku pracy, którego celem jest zaspokojenie
bieżących i przyszłych potrzeb rynku pracy,
• kształtowania procesu nauczania oraz zachęcania studentów do czynnego
uczestnictwa,
• ułatwienia wewnętrznego i zewnętrznego monitoringu oraz zapewnienia jakości
szkoleń,
• wspierania osób oceniających oraz egzaminatorów w zakresie kryteriów oceny,
• walidacji nieformalnego i pozaformalnego uczenia się,
• zachęcania pracowników do myślenia o nauczaniu jako o procesie skupionym na
połączeniu wiedzy oraz kompetencji, które odzwierciedlają sposób, w jaki nauka może
być stosowana w środowisku pracowniczym,
• ułatwiania przenoszenia nauki z jednej sytuacji do innej, z jednej pracy do innej
oraz z jednej instytucji nauczania do innej,
• osiągania większej elastyczności w zakresie metod nauczania, łatwego dostępu do
informacji dotyczących zaangażowania w poszczególnych ścieżkach kształcenia i
wsparcia pracowników w równoważeniu zaangażowania w życie rodzinne, zawodowe
i inne obowiązki,
• wspierania pracowników w dokonywaniu samooceny – wspiera to proces uczenia
się przez całe życie,
• zapewniania lepszego dopasowania pomiędzy edukacją, szkoleniem oraz rynkiem
pracy,
• zapewniania pracownikom oszczędnego i wydajnego sposobu podnoszenia
kwalifikacji,
• zapewniania szkoleń wewnętrznych dopasowanych do potrzeb pracodawców,
• tworzenia wspólnych kryteriów oceny,
• zwiększania porównywalności kwalifikacji pomiędzy pracownikami,
• zwalczania dyskryminacji w odniesieniu do pracowników z innych krajów.
Dzięki temu pomiędzy wymogami pracodawcy oraz rzeczywistymi kompetencjami
pracowników zmniejszą się i wdrożonych zostanie więcej niestandardowych
programów szkoleniowych. Programy szkoleniowe mogą być ulepszane i można je
szczególnie powiązać z efektami uczenia się, zgodnie z ustalonymi strategiami
europejskimi. Osoby zainteresowane mogą od razu korzystać z produktów EQF
Spread do programowania szkoleń dotyczących zawodów analizowanych przez
konsorcjum oraz mogą stosować narzędzia on-line wśród studentów w celu
identyfikacji obszarów niedopasowania kompetencji. Osoby zainteresowane mogą
również poszerzyć zakres zawodów oraz działać w celu tworzenia programów szkoleń
dla efektów uczenia się określonych przez EQF.
Korzyści z zastosowania metodologii EQF-Spread
Dla administracji publicznej i partnerów społecznych. Proponowana metodologia
pozwala osobom zainteresowanym na tworzenie programów nauczania opartych na
efektach uczenia się w ramach programów uczenia się przez całe życie. W krótkiej
perspektywie zwiększy to udział pracowników w programach nauki przez całe życie
14
merytoryczną.
oraz szkoleń zawodowych. Zaś długofalowo poprawi to poziom kwalifikacji osób
aktywnych zawodowo.
Dla organizatorów szkoleń. Podejście oparte na efektach uczenia się pozwala na
określenie elastycznego rozkładu szkoleń zawodowych, opisanych pod względem
wiedzy, umiejętności oraz kompetencji i dostosowanych do potrzeb pracodawców oraz
pracowników. Pozwala ono również na opisanie osiągnięć indywidualnych językiem
zrozumiałym dla pracodawców na szczeblu krajowym.
Dla pracodawców. Podejście oparte na efektach uczenia się określone w wynikach
PR3 pomaga przedsiębiorcom w uznawaniu kwalifikacji pracowników podczas
procesów rekrutacyjnych. Pozwala ono również na określenie programów
szkoleniowych/kursów, do których NQF i SQF się odnoszą.
Dla osób uczących się. mają one więcej swobody, możliwości wyboru oraz
elastyczności, gdy trzeba zorganizować plan nauczania w ramach programów uczenia
się przez całe życie, nawet biorąc pod uwagę faktyczną możliwość osiągnięcia przez
pracowników równowagi pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym.
-Podejście oparte na efektach uczenia się ułatwia rejestrowanie jednostek nauczania
(bez względu na to, jak jednostki te są uzyskiwane) oraz daje możliwości w zakresie
akredytacji oraz certyfikacji.
- Dzięki temu podejściu osoby uczące się mogą brać udział w procesach przenoszenia
osiągnięć naukowych pomiędzy kilkoma systemami nauki.
- Osoby uczące się mogą przygotowywać własne CV oraz określać swoje postępy w
programach uczenia się przez całe życie.
Program EQF Spread poprawia mobilność pracowników, ponieważ dostarcza on
porównywane w 7 krajach partnerskich informacje na temat efektów uczenia się oraz
programów szkoleniowych i edukacyjnych, podkreślając wymagane poziomy EQF i
ISCED. Jest to więc działanie praktyczne zgodnie z wymogami EQF, ponieważ stanowi
ono narzędzie pozwalające pracownikom z danego kraju na zrozumienie poziomu
własnych umiejętności oraz ewentualnych braków, które muszą być uzupełnione, aby
móc objąć nowe miejsce pracy. Ponadto, narzędzia EQF Spread są łatwe do
odczytania oraz upraszczają proces uznawania umiejętności nawet w krajach innych
niż kraj, w którym dane umiejętności zostały uzyskane.
Przyszłe wyzwania
Konieczne jest osiągnięcie szerokiego porozumienia w kraju na temat podejścia
opartego na efektach uczenia się, a następnie wdrożenie go w programy kształcenia i
szkolenia zawodowego oraz w programy uczenia się przez całe życie.
Ważne jest nie tylko przyjęcie wspólnego podejścia w zakresie definicji
najważniejszych zawodów, ale również działanie w ramach krajowych standardów
kwalifikacji w celu utrzymania jednolitości rynku pracy oraz ułatwienia mobilności na
szczeblu krajowym. Z drugiej strony rozwój kryteriów oceny połączonych z efektami
uczenia się uzyskanymi na koniec procesu nauczania wzmocnią wiarygodność
podejścia opartego na efektach uczenia się oraz zaoferują pracodawcom gwarancję co
do zasadności tego podejścia.
15
merytoryczną.
W odniesieniu do poziomów międzynarodowych rządy państwa europejskich powinny
działać zgodnie z 10 kryteriami referencyjnymi EQF stanowiącymi podstawę mobilności
pracowników w Europie. Będzie to punkt wyjścia do opracowania systemów punktów,
które zwiększą potencjał do mobilności między systemami kształcenia.
Doświadczenia Wielkiej Brytanii od roku 2004 pokazują, jak ważne jest, aby wiedza,
umiejętności oraz kompetencje pracowników mogły być porównywane do kwalifikacji
krajowych. Jest to niezbędne do zapewnienia, by osoby przybyłe z innych krajów
pracowały na swoim poziomie umiejętności. Na przykład kwalifikacje ogólne oraz
specyficzne dla danego sektora, takie jak język angielski dla osób mówiących w innych
językach [ESOL], higiena żywności, BHP są bardzo ważne.
Wyniki EQF Spread również ułatwiają także praktyczne stosowanie ECVET tam, gdzie
różni operatorzy oraz eksperci porównują swoje informacje. Podczas warsztatów pt.
„Praktyczne stosowanie ECVET w programie Leonardo da Vinci: uczestnicy,
doświadczenia, perspektywy”, zorganizowanych w Rzymie 29 kwietnia 2011 r. przez
Isfol, w których uczestniczyli niektórzy operatorzy projektu Leonardo skupieni na
ECVET oraz osoby powiązane (włoski partner projektu EQF-Spread), wyrażona
została pewna krytyka co do wdrożenia tego narzędzia podczas szkoleń oraz co do
jego potencjału.
Jedną z głównych cytowanych barier były koszty, a także częściowo nieznajomość tych
narzędzi oraz ich korzyści w kontekście edukacji i stosowania w miejscu pracy.
Niemniej jednak stosowanie ECVET może w długie perspektywie obniżyć koszty.
Inne zarzuty:
− brak sieci oraz rozbieżne doświadczenia powodują, iż stosowanie systemu jest
trudne, również ze względu na brak zaufania pomiędzy partnerami sieciowymi, u
których ECVET powinien być stosowany,
− brak wiedzy nt. uznawania nieformalnego uczenia się,
− trudności w zakresie procedur sprawdzania wiedzy, uznawania oraz walidacji
nauczania,
− problemy organizacyjne oraz logistyczne, ograniczenia prawne, złożoność
procedur oraz, w szczególności, brak wspólnych standaryzowanych procedur.
Porównanie operatorów działających w sektorze podkreśla potencjał systemu ECVET,
ponieważ system ten utrzymuje:
−
−
−
−
−
−
−
−
−
konkurencyjność UW w odpowiedzi na rynki globalne,
mobilność geograficzną, zawodową i mobilność w zakresie systemów szkolenia,
zdolność do zatrudnienia, promująca przekwalifikowanie się pracowników i rozwój
kariery,
uczenie się przez całe życie, wspomaganie elastyczności systemów kształcenia i
szkolenia oraz promowanie powrotu do nauki,
poprawę systemów kształcenia i szkolenia, a przez to wspieranie modernizacji,
rozwój spersonalizowanych szkoleń,
wiedzę i świadomość własnych umiejętności,
znajomość różnych kontekstów kulturowych i zawodowych, promująca wzajemne
zaufanie oraz ułatwiająca przejście/integrację pomiędzy systemami, szkoleniami
oraz produkcją,
dzielenie się kulturą oceny oraz porównań pomiędzy instytucjami oraz
pracownikami.
16
merytoryczną.
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Przyszłe wymogi obejmują m.in. potrzebę wykorzystywania doświadczeń oraz
eksperymentowania poprzez przekazywanie użytkownikom wiedzy o ECVET.
Problemy, które może napotkać program uczenia się przez całe życie w środowisku
ECVET, to m.in.:
eksperymentowanie ze stosowaniem ECVET w celu ułatwienia mobilności, jak również
w zakresie przenoszenia innowacji oraz rozwoju innowacji o wartości dodanej dla
partnerstwa,
przenoszenie dobrych praktyk opracowanych w ramach ECVET w obszarach, w
których mobilność pracowników ma duży wpływ,
tworzenie map profili zawodowych zawartych w jednostce opartej na efektach uczenia
się,
rozpowszechnianie kultury sieciowej oraz sektorowej, jak również promowanie
wyników,
tworzenie map współpracy pomiędzy instytucjami, aby promować dostęp uznanej
mobilności,
wspieranie dialogu pomiędzy regionalnymi systemami oraz osobami zainteresowanymi
poprzez krajowe i europejskie tabele porównań,
opracowanie przez operatorów instytucjonalnych i szkoleniowych kursów
odświeżających wiedzę,
ułatwienie „ponownego czytania” ram oraz systemów kwalifikacji sektorowych, na
szczeblu zarówno regionalnym, jak i narodowym,
opracowanie oraz zastosowanie prostych procedur oraz narzędzi uznawania, jak
również walidacji umiejętności pozyskanych w kontekście nieformalnym i formalnym
(takich jak portfolio),
tworzenie narzędzi wspierających mobilność (np. platform internetowych),
promocja poprzez mobilność osób młodych oraz międzypokoleniową wymianę
umiejętności.
Podsumowując, wdrożenie narzędzi EQF oraz ECVET jest bardziej złożone niż proste
czytanie rekomendacji Komisji Europejskiej, a projekty współfinansowane z funduszy
europejskich, takie jak EQF-Spread, operują tak, aby to uwzględnić, interpretując
rekomendacje na szczeblu krajowym tak, aby pozwolić na propagowanie systemów i
korespondowanie w tym zakresie w celu ułatwienia pracy systemów krajowych.
17
merytoryczną.

Podsumowanie

Transkrypt

Podobne dokumenty

3.spotkanie międzynarodowe - Con-Vet

Program treningu modułowego dla techników urządzeń wagowych

Raport z III spotkania, Bordeaux, czerwiec 2011

Materiał szkoleniowy 1: Najważniejsze dla mnie wartości (Lista

Czwarte międzynarodowe spotkanie partnerów - Con-Vet

Formularz Akredytacyjny REPs Polska

Certyfikacja kompetencji jako istotny składnik - E

polska rama kwalifikacji - Kongres Rozwoju Edukacji

Minimalne wymagania sprzętowe System operacyjny: Windows 7

Ramy kwalifikacji w Europie: tworzenie właściwych