strategia poprawy sytuacji w patomorfologii

STRATEGIA POPRAWY SYTUACJI W PATOMORFOLOGII
Postulaty opracowane przez Zespół Patomorfologów wchodzących w skład
Grupy Ekspertów wybranych przez Zarząd Główny PTP do współpracy z Radą
do spraw Onkologii w Ministerstwie Zdrowia
1. Prof. Anna Nasierowska-Guttmejer (Warszawa, CSK MSW), prezes Polskiego
Towarzystwa Patologów, członek Rady ds. Onkologii przy MZ ,
2. Prof. Radzisław Kordek (Łódź, UM) , konsultant krajowy w dziedzinie patomorfologii i Vce prezes PTP ,
3. Prof. Barbara Górnicka (Warszawa, WUM), V-ce prezes PTP, ,
4. Prof. Dariusz Lange (Gliwice, Centrum Onkologii Oddział Gliwice), członek Zarządu
Głównego PTP, przewodniczący Oddziału śląskiego PTP, ,
5. Prof. nadzw. Wiesława Grajkowska (Warszawa, Centrum Zdrowia Dziecka), członek
Komisji Rewizyjnej PTP, konsultant krajowy w dziedzinie neuropatologii,
6. Prof. nadzw. Ewa IŜycka-Świeszewska (Gdańsk, Uniwersytet Medyczny, Copernicus PL)
członek komisji rewizyjnej, była przewodnicząca oddziału Gdańskiego PTP
Cel nadrzędny Strategii
Określenie patomorfologii jako dziedziny ochrony zdrowia w kontekście zmian
systemowych.
Wprowadzenie
Niniejsze opracowanie przedstawia następujące cele i długoterminowe działania mające:
1. Określić rolę patomorfologii jako dziedziny w systemie ochrony zdrowia
2. Zdefiniować w systemie ochrony zdrowia miejsce zakładu patomorfologii, pracowni
histopatologicznej i cytologicznej,
3. Poprawić jakość diagnostyki patomorfologicznej i dostosować ją do aktualizowanych
wymagań klinicznych onkologicznych i nieonkologicznych,
4. Określić działania mające na celu poprawę warunków zatrudnienia i szkolenia lekarzy
patomorfologów.
Patomorfologia zajmuje się rozpoznawaniem, klasyfikacją oraz prognozowaniem chorób na
podstawie zmian morfologicznych w komórkach, tkankach i narządach. Jest
interdyscyplinarną specjalnością medyczną, zaangaŜowaną w diagnostykę i leczenie chorób z
zakresu wielu specjalności, poczynając od onkologii poprzez wszystkie zabiegowe i
większość zachowawczych działów medycyny. Z oceny aktualnej sytuacji wynikają
problemy, niektóre od wielu lat sygnalizowane w Ministerstwie Zdrowia przez konsultantów
krajowych w dziedzinie patomorfologii, ale do dzisiaj nie uporządkowane.
Obecnie w erze terapii celowanej w onkologii, rola diagnostyki patomorfologicznej jest
kluczowa w ustaleniu rozpoznania nowotworu i identyfikacji chorych, którzy odniosą korzyść
z planowanego, niekiedy drogiego leczenia ukierunkowanego molekularnie, co ma swoje
ewidentne przełoŜenie na koszty terapii. Rola patomorfologa w tym zakresie polega na ocenie
czynników predykcyjnych badanych metodami immunohistochemicznymi i molekularnymi.
Diagnozę w formie pełnego raportu patomorfologicznego podpisuje lekarz patomorfolog.
Zwłaszcza w ostatnich latach zwiększają się wymagania wobec zakresu i informatywności
diagnostyki patomorfologicznej, która zgodnie ze standardami światowymi powinna mieć
formę ujednoliconego elektronicznego raportu opartego na zaleceniach Polskiego
Towarzystwa Naukowego i/lub innych polskich lub zagranicznych towarzystw naukowych
(CAP, College of Amarican Pathologists, ESP, European Society of Pathology). W
przypadkach wymagających oceny czynników prognostycznych i predykcyjnych konieczne
jest wykonanie kosztochłonnych badań immunohistochemicznych i molekularnych.
Podstawowym problemem w funkcjonowaniu diagnostyki patomorfologicznej jest brak
zdefiniowanych narządowych procedur i algorytmów diagnostycznych oraz brak realnej ich
wyceny. Z jednej strony prowadzona jest nowoczesna kosztochłonna terapia onkologiczna i
tzw. biologiczna oparta na diagnozie patomorfologicznej identyfikującej chorych do leczenia,
z drugiej zaś strony praca techników i lekarzy patomorfologów oraz badania
immunohistochemiczne i molekularne słuŜące do oceny czynników predykcyjnych nie są
widoczne w świadczeniach gwarantowanych finansowanych z funduszy NFZ. Spodziewanym
efektem wyceny realnych kosztów diagnostyki patomorfologicznej onkologicznej i
nieonkologicznej będzie ocena czasu i koszt pracy lekarza i technika.
Innych powaŜnym problemem poruszonym w opracowaniu jest analiza zatrudnienia
patomorfologów. W dniu 20 listopada 2008 roku, prof. Jerzy Noszczyk zastępca
przewodniczącego Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia, przedstawił uzgodnione na XIII
Posiedzeniu Plenarnym Stanowisko Rady Naukowej dotyczące problemów patomorfologii
wskazał między innymi na właściwe wykorzystanie współczesnej patomorfologii zaleŜy od
„WdroŜenia
specjalnych,
dodatkowych
bodźców
finansowych,
które
zwiększyłyby
zainteresowanie absolwentów uczelni medycznych tą deficytową specjalnością, ze względu na
niepokojąco małą liczbę osób podejmujących specjalizację w patomorfologii”. Stanowisko
Rady Naukowej nie zostało jednak przełoŜone na realizację. Problemem w dalszym ciągu
jest zbyt mała liczba lekarzy patomorfologów w stosunku do onkologicznych ośrodków
klinicznych,
nierównomierna
dystrybucja
zakładów
patomorfologii
i
pracowni
histopatologicznych, znajdowanie pracy w państwowych zakładach patomorfologii tylko
przez nielicznych specjalistów patomorfologów po zdanym egzaminie, „outsourcing” badań
patomorfologicznych ze szpitali wielospecjalistycznych do zewnętrznych zakładów i firm
sieciowych. Brak zakładów patomorfologii w szpitalach wielospecjalistycznych, w tym
realizujących kontrakty na leczenie onkologiczne, przekłada się na niedostateczny lub
kompletny
brak
kontaktu
klinicysty
z
patomorfologiem,
którego
interdyscyplinarnych zespołach diagnostyczno-leczniczych jest konieczna.
obecność
w
Z analizy danych w zakresie funkcjonowania diagnostyki patomorfologicznej
wynikają
poszczególne cele wytyczone w Strategii do realizacji według planowanego harmonogramu.
Strategia dotycząca poprawy sytuacji w patomorfologii wiąŜe się z celami wytyczonymi przez
interdyscyplinarne zespoły w Strategii Walki z Rakiem w Polsce w latach 2015 – 2024.
Mamy nadzieję, iŜ przedstawione Ministrowi Zdrowia cele i działania opracowane przez
zespół patomorfologów zaakceptowany przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa
Patologów oraz przedstawione do dyskusji środowisku patomorfologów, przyczynią się do
poprawy warunków pracy lekarzy patomorfologów i poprawy jakości diagnostyki
patomorfologicznej.
I. Określenie patomorfologii jako dziedziny w systemie ochrony
zdrowia
Cel 1: Wprowadzenie rozporządzenia w sprawie standardów postępowania medycznego w
dziedzinie patomorfologii
Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów postępowania medycznego w
dziedzinie patomorfologii został przekazany do konsultacji społecznych 29 września 2015
roku. Określa on miejsce patomorfologii w systemie ochrony zdrowia. Niniejszy projekt
definiuje diagnostykę patomorfologiczną przez definicje czynności patomorfologicznych,
zakresy uprawnień dla poszczególnych zawodów (lekarze patomorfolodzy, diagności
laboratoryjni) i ich kwalifikacji, zasady zleceń do diagnostyki patomorfologicznej, procedury
wewnętrzne w tym archiwizacji, poziomy referencyjności, oraz zasady polityki jakości.
Brak regulacji prawnych w sprawie standardów postępowania medycznego w dziedzinie
patomorfologii skutkuje stosowaniem niejednolitego nazewnictwa i brakiem definicji
określających miejsce pracy patomorfologów i techników (według kodów resortowych są to
zakłady patomorfologii i pracownie histopatologiczne oraz cytologiczne) oraz czynności i
kwalifikację osób wykonujących te czynności. Ponadto przedmiotowy projekt, reguluje
kwestie przechowywania i wydawania bloczków parafinowych i preparatów, kwestie
transportu materiałów do zakładu patomorfologii lub pracowni w celu wykonania diagnostyki
patomorfologicznej, określa wymagania dotyczące zawartości formularza skierowania do
diagnostyki patomorfologicznej. W opinii środowiska eksperckiego brak w zakładach
patomorfologii lub pracowniach histopatologicznych aktów prawnych w dziedzinie
patomorfologii utrudnia pracę nadzoru specjalistycznego i nie pozwala na skuteczne kontrole
i eliminowanie niestandardowych działań. Proponowane w rozporządzeniu standardy zostały
opracowane w celu zapewnienia właściwego poziomu i jakości czynności diagnostyki
patomorfologicznej, w których skład wchodzą równieŜ czynności polegające na
wykonywaniu oceny jakości i wartości diagnostycznej badań patomorfologicznych.
Przedmiotowy projekt powstał w wyniku wieloletniego opracowywania przez środowisko
patomorfologów. Zawiera on regulacje prawne dotyczące patomorfologii, które nie istnieją do
dnia dzisiejszego. Wprowadzenie rozporządzenia jest oczekiwanym aktem prawnym, który
umiejscowi patomorfologię w systemie ochrony zdrowia.
Tabela pkt 1.
Cel 2: Włączenie patomorfologii do dziedzin priorytetowych w systemie ochrony zdrowia
Patomorfologia nie została uznana za specjalizację deficytową, ale w ostatnich latach w
kontekście pakietu onkologicznego zwrócono uwagę na konieczność poprawy sytuacji w tej
dziedzinie. Jednak
nadal
naleŜy podejmować
intensywne
działania,
poprawiające
atrakcyjność zawodu i zachęcające młodych lekarzy do specjalizowania się w tym zakresie.
Brak jednak jest konsekwentnych działań zmierzających do poprawy warunków szkolenia i
pracy patomorfologów. Problemy niniejsze wymieniono poniŜej.
A. Zwiększono liczbę miejsc specjalizacyjnych. Skutkuje to pewnym zwiększeniem liczby
osób, które rozpoczęły specjalizację z patomorfologii. W chwili obecnej w trakcie
specjalizacji jest około 100 osób, a w najbliŜszym naborze oczekuje na rezydentów 80 miejsc,
jeŜeli zdecydują się patomorfologię. Wzrost miejsc rezydenckich nie skutkuje bezpośrednim
zwiększeniem się liczby chętnych do robienia specjalizacji z patomorfologii. Konieczne są
działania, juŜ na etapie szkolenia studentów, przedstawiające walory specjalizacji z
patomorfologii.
B. WydłuŜenie dnia pracy z 5cio godzinnego do 7,5 godziny bez wzrostu wynagrodzenia
spotkało się z duŜym rozgoryczeniem środowiska patomorfologów. Spowodowało to, iŜ część
patomorfologów zmieniła formę zatrudnienia ze stałego w zakładzie patomorfologii w
ramach umowy o pracę na kontrakt lub pracę w firmie prywatnej. Istotny problem jednak
pozostał dla lekarzy zatrudnionych w wysokospecjalistycznych referencyjnych ośrodkach
klinicznych, instytutach naukowo-badawczych, w których wykonywana jest czasochłonna i
kosztochłonna, niekiedy trudna diagnostyka patomorfologiczna. W wymienionych ośrodkach
dodatkowo w ramach etatu wykonywane są inne czynności, jak prace badawcze,
uczestniczenie w zespołach interdyscyplinarnych i szkolenie młodych kadr. Wprowadzenie
referencyjności ww zakładów patomorfologii z jednoczesnym wyŜszym uposaŜeniem lekarzy
byłaby istotnym bodźcem do pracy w wymienionych zakładach i przekładałoby się na
osiągnięcie wysokiej kompetencji diagnostycznej.
C. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na fakt, Ŝe młodzi specjaliści nierzadko nie mogą
znaleźć zatrudnienia w Zakładach Opieki Zdrowotnej i podmiotach leczniczych, w związku z
czym wyjeŜdŜają za granicę. Jest to brak konsekwencji w sytuacji, gdy mówimy o zbyt małej
liczbie patomorfologów (przyczyny patrz rozdział koszty). Po zdanym egzaminie
specjalizacyjnym oferowane są młodym specjalistom prace w systemie nakładczym w
prywatnych zakładach i firmach, co nie sprzyja poczuciu stabilności w zatrudnieniu,
rozwojowi zawodowemu i, co waŜne, oparcia w doświadczonych specjalistach.
D. Uznanie patomorfologii za specjalizację deficytową poprawiłoby warunki szkolenia
lekarzy. CięŜar praktyki w patomorfologii polega na liczbie obejrzanych i zdiagnozowanych
przypadków w mikroskopie. Kluczową więc sprawą dla rezydentów i specjalistów
patomorfologów jest stały dostęp do baz przypadków szkoleniowych, które powinny być
gromadzone przez ekspertów w specjalistycznych zakładach patomorfologii.
Specjalizacja z patomorfologii trwa 5 lat, w tym moduł podstawowy 3 lata i moduł
specjalistyczny 2 lata. Szkolenie w ramach specjalizacji odbywa się w CMKP. Na szczególną
uwagę zasługuje konieczność utworzenia i wyposaŜenia ZakładuPatomorfologii CMKP w
niezbędny sprzęt, jak mikroskopy, skanery oraz przygotowanie bazy preparatów przez
ekspertów narządowych do szkolenia. Wymienione kierunki poprawy szkolenia w ramach
specjalizacji są konieczne, zwłaszcza w sytuacji nadmiernego obciąŜenia pracą kierowników
specjalizacji, trudno jest poświęcić szkolącym się kolegom dostatecznie duŜo czasu. Trudno
teŜ oczekiwać od podmiotów prywatnych, Ŝe będą zainteresowane kształceniem rezydentów,
szczególnie w zakresie procedur wysokospecjalistycznych, kosztownej diagnostyki
molekularnej, mikroskopii elektronowej, czy wąskich dziedzin patomorfologii, jak
neuropatologia.
PTP podjęło się, dzięki sponsorom – w tym ESP, zorganizowania Szkoły Rezydentów i
Młodych Patomorfologów, dla których dwa razy w roku organizowane są dwu-dniowe
szkolenia przez ekspertów PTP.
Problem stanowi natomiast szkolenie doskonalące dla specjalistów, którzy muszą stale
aktualizować wiedzę w oparciu o nowe tendencje w leczeniu chorych. Dlatego teŜ PTP
przedstawiło Radzie ds. Onkologii projekt szkoleń z patomorfologii dla specjalistów
finansowany z funduszy MZ z Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016 –
2024. Projekt zakłada edukację w formie konferencji i warsztatów mikroskopowych oraz
szkolenie na preparatach zeskanowych z wykorzystaniem telepato logii w ramach sieci
współpracujących zakładów patomorfologii.
System telepatologii mógłby być takŜe przydatny do konsultacji trudnych przypadków
między
specjalistami.
W
ramach
Narodowego
Programu
Zwalczania
Chorób
Nowotworowych zaproponowaliśmy utworzenie platformy konsultacyjnej łączącej w sieć
zakłady patomorfologii funkcjonujące w ośrodkach onkologicznych. Wymienione zakłady
mogłyby funkcjonować w ramach Ośrodków Szybkiej Diagnostyki Onkologicznej
proponowanej przez Strategię Walki z Rakiem 2015-24.
NaleŜy równieŜ zwrócić uwagę na brak systemu szkolenia cytomorfologów, diagnostów
laboratoryjnych, techników patomorfologii i laborantów sekcyjnych.
II. Zdefiniowanie w systemie ochrony zdrowia miejsca zakładu
patomorfologii, pracowni histopatologicznej i cytologicznej
Cel 1: Wykonanie mapy zakładów patomorfologii, pracowni histopatologicznych i
cytologicznych oraz liczby zatrudnionych patomorfologów
Bazą pracy patomorfologów są ujęte w resortowym systemie kodów identyfikacyjnych
zakłady
patomorfologii
i
pracownie
histopatologiczne
i
cytologiczne.
Definicje
wymienionych podmiotów zawarte są w omówionym w Celu 1. dotyczącym rozporządzenia.
Aktualnie więc nie moŜna nawet zdefiniować miejsc pracy patomorfologów.
Brak jest obiektywnych danych i zbiorczej listy zakładów patomorfologii, pracowni
histopatologicznych i cytologicznych funkcjonujących w polskim systemie ochrony zdrowia.
Dane dotyczące liczby zakładów patomorfologii pochodzą od Komisji do spraw
licencjonowania zakładów patomorfologii Polskiego Towarzystwa Patologów (PTP). Według
informacji przewodniczącego komisji prof. Przemysława Majewskiego, na liście znajduje się
99 zakładów patomorfologii posiadających licencję określoną kryteriami PTP. Nie jest to lista
wszystkich zakładów, zgłaszają się tylko te, które chcą uzyskać licencję PTP.
Według danych konsultanta krajowego ds. patomorfologii prof. Radzisława Kordka, w Polsce
funkcjonują 144 zakłady patomorfologii; ponad 30 to ośrodki akademickie i instytuty, 90
istnieje w strukturach szpitali, a około 20 to jednostki działające samodzielnie. Dodatkowo
działa około 13 oddzielnych pracowni cytologii. Nie ma szczegółowych opracowań
odnoszących się do wyposaŜenia wszystkich wymienionych powyŜej jednostek. Według
standardów pracownie i zakłady patomorfologii powinny funkcjonować w oparciu o wysoce
specjalistyczny, zautomatyzowany sprzęt. Zapewnia to właściwą jakość preparatów,
odpowiednie zabezpieczenie przesłanego do badań materiału, powtarzalność badań, pozwala
uniknąć błędów diagnostycznych.
W
polskim
systemie
ochrony zdrowia funkcjonuje obecnie około 500 lekarzy
zarejestrowanych w Naczelnej Izbie Lekarskiej posiadających tytuł specjalisty w dziedzinie
patomorfologii. Wśród nich są lekarze z pierwszym stopniem specjalizacji wykonujący
jedynie badania autopsyjne oraz lekarze na etatach uczelni medycznych i instytutów
naukowo-badawczych, dla których diagnostyka patomorfologiczna stanowi część etatu. Na
szczególną uwagę zasługuje fakt, iŜ trudno jest jednak określić obiektywną liczbę
specjalistów patomorfologów. Większość lekarzy zatrudniona jest w kilku miejscach, a
sprawozdania dotyczą zakładów patomorfologii i liczby pracujących w nich patomorfologów
w ramach na przykład kontraktów. Reasumując uwaŜa się, iŜ lekarzy patomorfologów z
drugim stopniem specjalizacji lub specjalistów szacuje się na liczbę około 400.
Liczba ta jest dalece niewystarczająca do prawidłowego zabezpieczenia potrzeb. Wystarczy
nadmienić, Ŝe 60 lat temu, w chwili powstania PTP zarejestrowano około 350
patomorfologów. Dodatkowo niepokojący jest fakt, Ŝe ponad połowa specjalistów ma ponad
50 lat. Zaledwie 13% stanowią osoby pomiędzy 30 a 40 rokiem Ŝycia. Prawie ¼ wszystkich
patomorfologów pracuje w województwie mazowieckim. Są województwa, w których
funkcjonuje zaledwie kilku patomorfologów (woj. opolskie -2, lubuskie – 6). Podjęto juŜ
pewne działania mające na celu poprawę tego stanu. W ostatnich latach zwiększono liczbę
miejsc specjalizacyjnych. Skutkuje to zwiększeniem liczby osób, które rozpoczęły
specjalizację z patomorfologii. W chwili obecnej w trakcie specjalizacji jest około 100 osób, a
w najbliŜszym naborze oczekuje na rezydentów 80 miejsc, jeŜeli zdecydują się na wybór
patomorfologii. Wzrost miejsc rezydenckich nie musi skutkować zwiększeniem się liczby
chętnych do robienia specjalizacji z patomorfologii. Konieczne są działania, juŜ na etapie
szkolenia studentów, przedstawiające walory specjalizacji z patomorfologii. WydłuŜenie dnia
pracy z 5-cio godzinnego do 7,5 godziny bez wzrostu wynagrodzenia spotkało się z duŜym
rozgoryczeniem środowiska patomorfologów, co mogło przełoŜyć się na opinię wśród
studentów.
Jednak nadal naleŜy podejmować intensywne działania, poprawiające
atrakcyjność zawodu i zachęcające młodych lekarzy do specjalizowania się w tym zakresie.
NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na fakt, Ŝe młodzi specjaliści nierzadko nie mogą znaleźć
zatrudnienia w Zakładach Opieki Zdrowotnej (przyczyny patrz rozdział koszty) w związku z
czym wyjeŜdŜają za granicę. Po zdanym egzaminie specjalizacyjnym nie mogą znaleźć
miejsc stałego zatrudnienia w zakładach patomorfologii. Oferowane są im prace w
prywatnych zakładach i firmach, co nie sprzyja poczuciu stabilności w zatrudnieniu i, co
waŜne, oparcia w doświadczonych specjalistach patomorfologach.
Zarówno dane dotyczące kadr jak i bazy pochodzą z róŜnych źródeł, często nie uzupełniają
się i funkcjonują niezaleŜnie. Sporządzane są na podstawie danych z Izb Lekarskich,
nadesłanych przez konsultantów wojewódzkich lub pozyskanych z CMKP mogą być
niepełne. Na przykład szkolenie specjalizacyjne moŜe odbywać się nie tylko w trybie
rezydentury (te dane są stosunkowo łatwe do zweryfikowania).
Wykonanie
mapy
zakładów
patomorfologii
i
pracowni
histopatologicznych
oraz
cytologicznych będzie pierwszym, koniecznym i niezbędnym krokiem do uzyskania
wiarygodnych danych dotyczących organizacji pracy w dziedzinie patomorfologii i punktem
wyjścia do oceny jakości pracy, przeprowadzenia kontroli jakości oraz akredytacji miejsc
pracy patomorfologów.
Tabela pkt.2
Cel 2: Stworzenie systemu akredytacji i kontroli jakości zakładów/pracowni
patomorfologicznych oraz wprowadzenie stopni referencyjności zakładów
patomorfologii
A. NaleŜy wprowadzić ujednolicony system diagnostyki patomorfologicznej i opracować
procedury patomorfologiczne.
Zapewnienie
jakości
zakładów
patomorfologii,
pracowni
histopatologicznych
i
cytologicznych oparte jest na zaleceniach towarzystw naukowych – PTP. Podstawowym
kryterium jakości jest forma rozpoznania patomorfologicznego - raport patomorfologiczny
opartych na zaleceniach opracowanych przez PTP, zasadach postępowania z materiałem
biopsyjnym i pooperacyjnym, a takŜe wytycznych do badania makroskopowego. Na obecnym
etapie, przed wprowadzeniem systemów informatycznych do zarządzania i raportowania
wyników badań patomorfologicznych moŜna przyjąć tradycyjną opisową formę raportu
patomorfologicznego opartą o wyŜej wymienione zalecenia. W bliskiej przyszłości – formę
raportu elektronicznego.
B. NaleŜy wprowadzić kryteria referencyjności zakładów patomorfologii w oparciu o
wykonywane procedury patomorfologiczne.
C. Dla zapewnienia wysokiej, stabilnej jakości diagnostyki patomorfologicznej istnieje pilna
potrzeba stworzenia obowiązkowego,
krajowego systemu certyfikacji/licencjonowania
zakładów patomorfologii i laboratoriów biologii molekularnej, pracujących zgodnie z
zaleceniami towarzystw.
D. Akredytacja zakładów patomorfologii, pracowni histopatologicznych i cytologicznych
Minister Zdrowia powinien powołać lub wskazać organ upowaŜniony do w/w certyfikacji i
akredytacji. Certyfikację zakładów patomorfologii powinna wykonywać komisja PTP.
Akredytacja powinna być powierzona podmiotowi niezaleŜnemu; takie funkcje moŜe pełnić
np. Polska Komisja Akredytacyjna, Centrum Monitorowania Jakości w Medycynie, Polskie
Centrum Akredytacji. Konsultanci krajowi odpowiednio w dziedzinach genetyki klinicznej
oraz patomorfologii, we współpracy z towarzystwami naukowymi w dziedzinie genetyki oraz
Polskim Towarzystwem Patologów, a takŜe przy udziale ekspertów, opracują konieczne
kryteria akredytacji.
Kryteria
akredytacji
i
certyfikacji
jakości
podmiotów
wykonujących
procedury
patomorfologiczne powinny obejmować m.in.: zasady utrwalania materiału i zasady jego
obróbki oraz minimalny panel badań diagnostyki nowotworowej.
Krajowy system certyfikacji i akredytacji powinien uznawać certyfikacje zagranicznych
towarzystw naukowych. Lista uznawanych certyfikatów powinna zostać stworzona.
Powinien zostać opracowany i opisany model współpracy pomiędzy patologami a genetykami
w zakresie procedur diagnostycznych.
Wymóg certyfikacji i akredytacji miałby charakter powszechny, dla kaŜdego podmiotu
wykonującego daną procedurę/procedury, jeśli byłyby opłacane ze środków publicznych.
III.
Podnoszenie jakości diagnostyki patomorfologicznej w oparciu o
raport
patomorfologiczny
i
informatyzację
zakładów
patomorfologii
Cel 1. Opracowanie i akceptacja formy rozpoznania - raportu patomorfologicznego
Raport patomorfologiczny (rozpoznanie patomorfologiczne) w formie papierowej lub
elektronicznej powinien być oparty na powszechnie obowiązujących klasyfikacjach i
zaleceniach towarzystw naukowych, przede wszystkim Polskiego Towarzystwa Patologów
(PTP) i wynikających z akceptowanych w Polsce wytycznych Amerykańskiego Kolegium
Patologów (CAP,College of American Pathologists) – PTP i CAP mają podpisane
porozumienie o współpracy z wykorzystanie raportów CAP i zaleceń europejskich (ESP,
European Society of Pathology).
Zalecenia PTP do diagnostyki patomorfologicznej opracowano w wersji papierowej dostępnej
na stronie PTP www.pol-pat.pl w wyniku współpracy ekspertów narządowych, którzy
opracowali 56 raportów narządowych do diagnostyki histopatologicznej nowotworów.
Przygotowanie i wydanie w formie ksiąŜki ww raportów oraz konferencja szkoleniowa dla
100 patomorfologów została sfinansowana przez MZ w ramach Narodowego programu
Zwalczania Chorób Nowotworowych w 2013 roku. W 2015 roku w suplemencie do Polish
Journal
of
Pathology
onkologicznych.
wydano
Materiały
te
zalecenia
stanowią
makroskopowe
wskazania
do
do
badania
materiałów
opracowania
raportu
patomorfologicznego i zalecenia PTP do diagnostyki onkologicznej.
W Polsce cały czas funkcjonuje forma tradycyjnego papierowego rozpoznania pisemnego,
niekiedy nie opartego na zaleceniach towarzystw naukowych. Istnieje konieczność
wprowadzenia jednolitej elektronicznej formy raportowania w całej Polsce, zwłaszcza chorób
nowotworowych.
Elektroniczna
forma
raportu
patomorfologicznego
umoŜliwia
przekazywania danych do Krajowego Rejestru Nowotworów. Polskie Towarzystwo
Patologów częściowo opracowało (prace cały czas trwają) zalecenia odnośnie onkologicznych
raportów patomorfologicznych, co przedstawiono w pkt. 1. Kolejną kwestią jest brak
uregulowania zasad i finansowania konsultacji przypadków (secondo look opinion). W
codziennej praktyce patomorfologicznej konieczne jest konsultowanie zewnętrzne niektórych
trudnych diagnostycznie lub niejednoznacznych przypadków, zwłaszcza wobec wzrastającej
roszczeniowości pacjentów. Nie istnieje system sieci konsultacyjnych, które umoŜliwiłyby
przesyłanie przypadków do ośrodków referencyjnych lub ekspertów w danej dziedzinie (przy
szpitalach klinicznych, instytutach). Brak oficjalnych przepisów regulujących
udostępnianie, koszty, czy sposób przesłania materiału powoduje utrudnienia i restrykcje w
konsultowaniu zewnętrznym ze strony dyrekcji szpitali.
Cel 2. Wprowadzenie raportu patomorfologicznego w wersji elektronicznej do sieci
szpitalnej, instytutowej. Informatyzacja zakładów patomorfologii.
Raport patomorfologiczny oparty na zaleceniach PTP, CAP i ESP moŜe być wprowadzony w
wersji opisowej lub w formie elektronicznej zwanej check-listą lub bazą cech makro- i
mikroskopowych do systemu szpitalnego. Wynik w formie raportu synoptycznego moŜe być
drukowany i/lub przekazywany w sieci do odbiorcy zlecającego badanie.
Wersja elektroniczna raportów patomorfologicznych wiąŜe się ściśle z
zakładów patomorfologii.
informatyzacją
Od 1 sierpnia 2017 będzie obowiązywała ustawa o systemie
informacji w ochronie zdrowia
- obowiązek prowadzenia Elektronicznej Dokumentacji
Medycznej (EDM). Zakłady Patomorfologii równieŜ będą zobowiązane rejestrować wyniki
badań w formie elektronicznej.
Proponujemy umoŜliwienie zaopatrzenia zakładów patomorfologii w system informatyczny
słuŜący do monitorowania i rejestracji procesów w Zakładzie Patomorfologii od momentu
przyjęcia materiału po wynik badania. Niniejszy projekt został złoŜony do Rady ds. Onkologii
do realizacji z funduszy NPZChN na lata 2015 – 2024.
IV.
Procedury patomorfologiczne
Cel 1. Zdefiniowanie procedur patomorfologicznych
W wielu krajach, procedury patomorfologiczne mają swój system wycen świadczeń,
wydzielony z systemu opłat za inne procedury medyczne. TakŜe w krajach, gdzie systemy
mają charakter budŜetowy, patomorfologia jest oddzielnie wyceniana – co najmniej
wewnętrznie – pozwala to na jej właściwe wyposaŜenie i zapewnia kadry. W Polsce jest to
specjalizacja niewidoczna w systemie, operująca na jego obrzeŜach i zanikająca. Konieczne
są pilne działania interwencyjne. Podstawą dla proponowanego systemu wycen jest
amerykański Current Procedural Terminology (CPT) System. Był on podstawą w oparciu o
który prowadził prace w ramach systemu „koszykowego” w latach 2006-08 zespół
patomorfologów w tym niektórych z nas (prof. Radzisław Kordek, prof. Dariusz Lange).
Dokument końcowy z tamtych prac zaginął, jednakŜe proponowany system jest zapisany w
dokumencie NIL. Uwzględniając polską specyfikę, w porównaniu z CPT (jest to system
działający i weryfikowany) system uproszczono, pozostawiając pięć grup cennikowych na
badania patomorfologiczne (w Niemczech – według uzyskanych informacji – jest stosowany
system 34 grup, a w Czechach 3).
Dla „materiałów” nieopisanych w CPT, instrukcja wskazuje na kodowanie ich w grupie badań
najbardziej podobnych pod względem liczby preparatów i poziomu trudności CPT ma pełną
polskojęzyczną wersję do uzyskania w wersji elektronicznej w NIL. W zakresie
patomorfologii („surgical pathology’) przedstawionoponiŜej część materiałów, tych
najbardziej typowych.
Grupa 1 (88302, Level CPT II) badanie
makroskopowe i mikroskopowe
To grupa z 1 – 2 wycinkami, łatwymi diagnostycznie.
Przykłady:
jajowód – sterylizacja; nasieniowód – sterylizacja; napletek – noworodek; jądro –
kastracja; osłonka wodniaka; palce rąk i nóg – amputacja urazowa; worek
przepuklinowy; wyrostek robaczkowy – incydentalne
Grupa 2 (88304, Level CPT III) badanie makroskopowe i mikroskopowe
Przykłady:
łękotka, ścięgno; polip odbytu; wyrostek robaczkowy (nieincydentalny); torbiel
gruczołu Bartholina; główka kości udowej – powód inny niŜ złamanie; tłuszczak;
guzy krwawnicze odbytu; krąŜek międzykręgowy; migdałek; pęcherzyk Ŝółciowy;
polipy zapalne nosa i zatok; ropień skóry, torbiel, kaszak i brodawka miękka;
jajowód – biopsja; tkanki wyłyŜeczkowane z kanału szyjki macicy; szyjka macicy
elektrokoagulacja; wycinki z tarczy części pochwowej szyjki macicy;
Grupa 3 (88305 Level CPT IV Surgical
pathology, gross and microscopic
examination) – badanie mikroskopowe i makroskopowe.
Uwaga – biopsja to pobrany prze klinicystę fragmentu, wycinek.
Przykłady:
biopsja jelita cienkiego, biopsja jelita grubego; szpik kostny; poronienie; wyrośl
chrzęstnokostna;
mózg i opony – inne niŜ nowotwór; biopsja piersi (gdy nie
trzeba oceniać marginesów); biopsja oskrzela, szyjki macicy, jelita grubego,
cienkiego, nerki, krtani; blok komórek – dowolne miejsce pobrania;
biopsje węzła; biopsje nosogardła, gardła; jajnik – nie nowotwór; przytarczyce;
polipy (szyjkowe, jelit itp.); prostata, gruba igła, TUR; skóra – inne niŜ
poprzedniej grupie; śledziona; pęcherz moczowy – biopsja; macica z lub bez
jajowodów – usunięcie z powodu wypadania
Grupa 4 (88307 Level CPT V Surgical
pathology, gross and microscopic
examination)
Przykłady:
nadnercze nienowotworowe; kości – złamanie patologiczne, wycinki, wyskrobiny;
mózg, opony – nowotwór; konizacja szyjki macicy; nerka – totalna lub częściowa
nefrektomia; wątroba – wycinek, częściowa resekcja; węzły chłonne – resekcja;
mastektomia prosta; węzeł straŜnik (sentinel); jajnik z jajowodem lub bez –
nowotwór; biopsja trzustki; łoŜysko – trzeci trymestr; prostata z wyjątkiem
radykalnego wycięcia; grasica, guz; tarczyca, totalna lub lobektomia; TUR,
pęcherz moczowy; macica z lub bez jajników i jajowodów – inne niŜ wypadanie i
nowotwór
Grupa 5 (88309 Level CPT VI Surgical pathology, gross and microscopic
examination badanie makroskopowe i mikroskopowe; głównie duŜe zabiegi
onkologiczne – poprzez „tumor” naleŜy rozumieć nowotwory złośliwe a nie
np. mięśniaki macicy)
Najczęstsze przykłady:
kość – resekcja z przyczyn nowotworowych; tarczyca-resekcja z powodu nowotworu
złośliwego;mastektomia częściowa z oceną marginesów ; mastektomia radykalna z
regionalnymi węzłami chłonnym; jelito grube – resekcja z powodu nowotworu; przełyk –
resekcja z powodu nowotworu; krtań – resekcja z powodów nowotworowych; płuco –
resekcja z powodunowotworu; trzustka – resekcja całkowita lub subtotalna; gruczoł krokowy
–resekcja całkowita; jelito cienkie – resekcja z powodu nowotworu; Ŝołądek –
resekcja z powodu nowotworu; jądro – resekcja z powodu nowotworu;
resekcja pęcherza moczowego z powodu nowotworu; resekcja macicy z
przydatkami lub bez z powodu nowotworu; nowotwór sromu – resekcja subtotalna
lub całkowita; badanie neuropatologiczne mózgu i lub rdzenia kręgowego
NaleŜy wycenić takŜe inne procedury patomorfologiczne:
Grupa 6 – badania cytologiczne płynu z jam ciała, badania rozmazów z biopsji
aspiracyjnej cienkoigłowej, cytologia złuszczeniowa
Grupa 7 Badania immunohistochemiczne. MoŜna rozliczać za kaŜde badanie lub przyjąć
ryczałt
Grupa 8. Badania histochemiczne MoŜna rozliczać za kaŜde badanie lub przyjąć ryczałt.
Grupa 9. Badania śródoperacyjne
Grupa 10. Badania sekcyjne z histopatologią sekcyjną.
Grupa 11. Badanie konsultacyjne zewnętrzne
Cel 2. Wycena procedur
Podstawowym
problemem
patomorfologii
w
Polsce
jest
brak
wyceny
procedur
patomorfologicznych. W wielu krajach, procedury te mają swój system wycen świadczeń,
wydzielony z systemu opłat za inne procedury medyczne. TakŜe w krajach, gdzie systemy
mają charakter budŜetowy, patomorfologia jest oddzielnie wyceniana – co najmniej
wewnętrznie - co pozwala na jej właściwe wyposaŜenie i zapewnia kadry. W Polsce jest to
specjalizacja niewidoczna w systemie, operująca na jego obrzeŜach i zanikająca. Brak wyceny
i oddzielnego finansowania procedur powoduje sytuację, w której zakłady i pracownie
histopatologiczne posadowione w strukturach szpitali są dla nich deficytowe – oznacza to, Ŝe
są kosztochłonne i nie przynoszą zysku. W ramach redukcji kosztów pracownicy tych
jednostek są słabo opłacani i nadmiernie obciąŜani pracą. W końcu często jednostki te są
likwidowane; szpitale poszukując oszczędności sprzedają usługi histopatologiczne na
zewnątrz („outsourcing”). Powoduje to niebezpieczną sytuację wyprowadzania działalności
histopatologicznej poza struktury szpitali. Jest to sytuacja niekorzystna. Prowadzi do
opóźnienia wydawania wyników, utrudnia kontakt z lekarzem prowadzącym, często
uniemoŜliwia wykonanie badań śródoperacyjnych, uniemoŜliwia opracowanie materiału
świeŜego (nieutrwalonego). Prowadzi to równieŜ do likwidacji miejsc pracy i stwarza
paradoksalną sytuację, w której przy ciągłym niedoborze patomorfologów, młodzi specjaliści
po ukończeniu rezydentury nie mogą znaleźć zatrudnienia.
Koszty badań patomorfologicznych w państwowych zakładach patomorfologii kształtują się
na podobnym poziomie w odniesieniu do badań podstawowych, gdyŜ generalnie wszyscy
kupują odczynniki i materiały u tych samych dostawców. Z danych uzyskanych z czterech
duŜych zakładów patomorfologii wykonujących około 60 000 bloczków parafinowych
(bloczek parafinowy jest
jednostką mierzalną pracy)
badanie
jedno- blokowe
histopatologiczne: materiały 8.00 -8,50 + personel 24 + koszty pośrednie 7,50 = 40 zł,
minimum 38 do 41 zł. Cena ta dotyczy bloczka parafinowego opracowanego w zakładzie
patomorfologii np. w Instytucie Onkologii lub szpitalu klinicznym, przy bardzo wysokich
kosztach ogólnych, kosztach nie wiąŜących się bezpośrednio z przychodem np. cytometria
przepływowa, wysokospecjalistyczna automatyczna aparatura z wysoką amortyzacją i
kosztami pośrednimi szpitala. RóŜnice natomiast mogą dotyczyć ceny przeciwciał do badań
immunohistochemicznych, w zaleŜności czy kupuje bardzo duŜa firma i to prywatna czy teŜ
mała pracownia publiczna, podlegająca procedurze przetargowej. Cena jednego przeciwciała
z dzierŜawą aparatu waha się od 14 PLN do 50 PLN. RóŜnica dotyczy natomiast dobrej
prywatnej pracowni wykonującej kilkadziesiąt tysięcy badań rocznie, przy kosztach ogólnych
(dzierŜawa, amortyzacja, media) nie przekraczających 10% przychodu moŜe kształtować się
na poziomie 12 do 18 PLN. NaleŜy tu jednak podkreślić, iŜ ostateczna diagnoza i leczenie
odbywają się najczęściej w państwowych ośrodkach onkologicznych, które skupiają chirurgie
onkologiczną, onkologię kliniczną i radioterapię. Raport patomorfologiczny pochodzący z
zewnątrz wymaga konsultacji patomorfologicznej, często uzupełnienia o brakujące dane np.
wykonania drogiej immunohistochemicznej diagnostyki róŜnicowej oraz oceny czynników
predykcyjnych metodami immunohistochemicznymi i molekularnymi, które nie są wycenione
w systemie. Szanowany koszt konsultacji w ośrodku onkologicznym (Centrum Onkologii)
wynosi średnio od 200 zł do 800 zł wraz z odczynami immunohistochemicznymi. Tak więc
niŜsze koszty badań patomorfologicznych w małych zakładach lub prywatnych pracowniach
niekiedy dotyczą tylko wstępnej/okrojonej
oceny mikroskopowej. CięŜar finansowy
spoczywa na ośrodkach onkologicznych i duŜych szpitalach wielospecjalistycznych.
Tabela pkt. 7,8,9,10
Podsumowując, moŜna stwierdzić, iŜ „rynek” patomorfologiczny w Polsce opiera się na
róŜnych zasadach i rozliczeniach. Najczęściej liczona jest cena „za preparat/ blok”. Liczba
tych bloków wynika z zaleceń towarzystw naukowych (PTP).
Czasem kalkulacja opiera się na „badaniu” jako pojedynczym nadesłanym do diagnostyki
przypadku/ materiale wg róŜnych interpretacji i umów dwustronnych. Trudno przełoŜyć to na
koszty w poszczególnych proponowanych w systemie opartym na CPT grupach.
Koszt badania jednego preparatu jest inny dla pojedynczego wycinka, a inny dla licznych
wycinków z duŜego materiału (koszty obsługi administracji, „produkcja jednego wyniku”
itp.). Dlatego koszt badania „jednoblokowego” (Grupy 1-2) powinnien być proporcjonalnie
wyŜsze niŜ koszt jednego preparatu w badaniu z duŜą liczbą bloków parafinowych.
Ceny w Polsce znacząco róŜnią się między sobą – konkurencja jest wymuszana działalnością
usługową zakładów, które proponują ceny gwarantujące opłacalność, a nawet dumpingowe,
jednak mające pokrycie kosztów stałych z działalności podstawowej jednostki szpitalnej.
Działalność tylko w takim cenniku nie gwarantuje rekapitalizacji.
Proponowana Grupa 3 to juŜ badania dość trudne, wymagające nie tyle nakładów
sprzętowych co kompetencji. Więc o ile grupy 1 - 2 mogą mieć prostszy związek z nakładami
technicznymi, to grupa 3 musi uwzględniać istotny wzrost potrzeb w zakresie kompetencji.
Tym bardziej grupy 4 i 5, gdzie wzrasta zarówno koszt materiałowy, jak i współczynnik
nakładu pracy i kompetencji patomorfologa.
Tabela 1 przedstawia zestawienie sytuacji aktualnej w patomorfologii i wskazuje na
drogi poprawy tej sytuacji przez propozycję harmonogramu kolejnych działań.
L.P.
Stan faktyczny
1. Brak regulacji prawnych w
sprawie
standardów
postępowania medycznego w
dziedzinie patomorfologii.
Przyczyny
MoŜliwe rozwiązanie
Brak
rozporządzenia
określającego
podstawy
prawne działań w zakresie
patomorfologii
Przyspieszenie
prac
nad
wprowadzeniem rozporządzenia
regulującego
stan
prawny
czynności histopatologicznych.
2. Niepełna
lista
zakładów
patomorfologii posiadających
licencję PTP, brak certyfikacji i
akredytacji
zakładów
patomorfologii przez organa
upowaŜnione przez MZ
DuŜa
zmienność
w
zamykanych i powstałych
nowych jednostkach oraz
zatrudnienie tych samych
patomorfologów w licznych
ośrodkach
Sporządzenie mapy jednostek
wykonujących
diagnostykę
patomorfologiczną
z
uwzględnieniem
kadry
i
wyposaŜenia. Pozwoli to na
precyzyjne
oszacowanie
potrzeb.
Po
oszacowaniu
potrzeb,
doposaŜenie
(dofinansowanie) jednostek nie
posiadających
sprzętu,
koniecznego do wypełnienia
obowiązujących standardów dla
czynności histopatologicznych.
3. Brak ujednoliconych dla całej
Polski
standardów
informatycznych w zakresie
dokumentacji
patomorfologicznej
i
raportowania, zwłaszcza w
diagnostyce onkologicznej.
Brak
środków
na
stworzenie
sieci
informatycznej do obsługi
zakładów
i
pracowni
patomorfologii
Wprowadzenie w jednostkach
wykonujących
czynności
histopatologiczne
systemów
informatycznych słuŜących do
monitorowania i rejestracji
działań od momentu przyjęcia
materiału po sformułowanie
ujednoliconych
raportów,
zgodnych
z
zaleceniami
towarzystw naukowych.
4. Brak ujednoliconych systemów Brak finansowania dla Wprowadzenie systemu kontroli
kontroli jakości
wprowadzenia
systemu jakości badań. Monitorowanie
kontroli
jakości jakości wyników.
wykonywanych badań i
wyników.
5. Nie istnieje system sieci
konsultacyjnych,
które
umoŜliwiłyby
przesyłanie
przypadków
trudnych/wątpliwych
do
ośrodków referencyjnych w
danej
dziedzinie
(przy
szpitalach
klinicznych,
instytutach). System konsultacji
działa
bez
oficjalnych
przepisów regulujących koszty,
sposób przesłania materiału etc.
Brak stopni referencyjności
szpitali
i
zakładów
patomorfologii.
Brak
uregulowań
dotyczących
konsultacji
materiałów
histopatologicznych,
sposobu
przesłania
materiału, kosztów, czasu
zwrotu wyników etc.
Wprowadzenie
systemu
referencyjności.
Zapewnienie
patomorfologom z ośrodków o
niŜszym stopniu referencyjności,
moŜliwości
swobodnego
wyboru ośrodka referencyjnego
dla danej konsultacji.
6. Brak
systemu
szkolenia Brak uregulowań prawnych Wprowadzenie odpowiednich
techników patomorfologii i i miejsc szkolenia.
uregulowań prawnych, systemu
laborantów sekcyjnych.
szkolenia, wynagrodzeń.
7. Zakłady patomorfologii
są
likwidowane
w
wyniku
wyprowadzania
usług
medycznych do podmiotów
zewnętrznych (w ramach tzw.
"outsourcingu"). W obecnym
stanie prawnym działania takie
mają miejsce w szczególności
wobec Pracowni i Zakładów
Patomorfologii.
Brak
oddzielnego
finansowania ze środków
publicznych
(NFZ)
procedur
patomorfologicznych.
Szpitale oraz ich organy
załoŜycielskie
traktują
patomorfologię jako źródło
kosztów i obciąŜenie dla
budŜetu.
Realna kalkulacja kosztów
procedur patomorfologicznych i
finansowane ich w ramach
kontraktów ze środków NFZ.
Rzetelna wycena kosztów pracy
lekarzy i techników
8. Brak norm dotyczących liczby Brak systemu norm czasu
wykonanych przez lekarza pracy i liczby obejrzanych
badań/ocenionych przypadków, preparatów.
przeciąŜenie pracą.
Kalkulacja maksymalnej liczby
ocenianych przypadków w
oparciu o system punktowy,
uwzględniający róŜną punktację
w zaleŜności od trudności oceny,
stopnia referencyjności ośrodka,
rodzaju
rozpoznania.
Rozwiązania
istniejące
–
Szwecja, Wielka Brytania)
9. Likwidacja zakładów skutkująca
ograniczeniem liczby miejsc, w
których
moŜna
kształcić
rezydentów
i
młodych
patologów. Brak dodatkowego
finansowania dla personelu
odpowiedzialnego za szkolenie
rezydentów.
Dofinansowanie
istniejących
ośrodków
prowadzących
szkolenie specjalizacyjne w
zakresie
zakupu
sprzętu
niezbędnego dla szkolenia i
wynagradzania
lekarzy
kierowników specjalizacji.
Wprowadzenie systemu oceny
jakości kształcenia w oparciu o
ankiety
dla
rezydentów
kończących szkolenie i wyniki
egzaminu
specjalistycznego.
Przyznawanie
miejsc
rezydenckich
ośrodkom o
najwyŜszych
ocenach/osiągnięciach.
Lekarze specjaliści nie są w
stanie poświęcić szkolącym
się kolegom dostatecznie
duŜo czasu z powodu
obciąŜenia pracą. Trudno
teŜ
oczekiwać
od
podmiotów
prywatnych,
funkcjonujących
według
reguł pracy akordowej, Ŝe
będą
zainteresowane
kształceniem rezydentów,
szczególnie w zakresie
procedur
wysokospecjalistycznych,
kosztownej
diagnostyki
molekularnej, mikroskopii
elektronowej, czy wąskich
dziedzin
patomorfologii,
jak neuropatologia.
Brak dofinansowania na
zakup niezbędnych dla
szkoleń sprzętów – np.
mikroskopów.
Brak systemu oceny jakości
kształcenia rezydentów.
10. Materiał
diagnostyczny
przesyłany jest nierzadko do
ośrodków odległych o wiele
kilometrów od szpitala, w
którym prowadzono pacjenta.
Patolog oceniający taki materiał
jest odcięty od kontaktu z
klinicystą. Tymczasem diagnoza
patomorfologa jest konsultacją
lekarską i wymaga kontaktu z
klinicystą
oraz
obszernym
wywiadem
klinicznym,
a
nierzadko takŜe osobistego
badania
pacjenta
przez
patomorfologa.
Ośrodki
wielospecjalistyczne
rezygnują
z
własnych
zakładów patomorfologii.
Vide punkt 1.
Wymóg
posiadania
przez
szpitale wielospecjalistyczne w
randze, co najmniej, szpitali
wojewódzkich
własnych
zakładów patomorfologii w
miejscu funkcjonowania.
Harmonogram proponowanych działań:
1. Określenie wymogów, jakie powinny spełniać jednostki patomorfologii, aby
istniały moŜliwości zachowania standardów wykonania i oceny preparatów.
2. Zatwierdzenie zaleceń PTP przez organ upowaŜniony przez MZ dotyczących
algorytmów diagnostycznych, ujednoliconych raportów i zaleceń do badania
makroskopowego.
3. Uznanie patomorfologii jako dziedziny priorytetowej w systemie ochrony zdrowia.
4. Wyodrębnienie i uwzględnienie procedur patomorfologicznych w cenniku NFZ.
Zlecenie firmie zewnętrznej zbadania kosztów procedur patomorfologicznych
oraz opracowanie systemu poprawy jakości w patomorfologii przy współpracy z
patomorfologami i w oparciu o ww zalecenia PTP. Koszty proponujemy pokryć z
projektu PTP zgłoszonego do Narodowego Programu Zwalczania Chorób
Nowotworowych i zatwierdzonego przez Radę ds. Onkologii.
4.DoposaŜenie zakładów patomorfologii w sprzęt i systemy informatyczne
proponowane w projekcie zgłoszonym do finansowania przez Narodowy
Program Zwalczania Chorób Nowotworowych.
5. Stworzenie systemu akredytacji i kontroli jakości zakładów/pracowni
patomorfologicznych oraz wprowadzenie stopni referencyjności zakładów
patomorfologii przez Ministerstwo Zdrowia.
6. Systematyczna integracja kooperacji patomorfolog-klinicysta zwłaszcza w systemie
opieki zdrowotnej zwłaszcza w systemie szybkiej diagnostyki onkologicznej.