PRZYRODA KLASA VI

W KLASIE VI
Wymagania na ocenę dopuszczającą
Uczeń potrafi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
opisać sposoby poznawania przyrody
objaśnić budowę kalendarza
wymienić planety Układu Słonecznego
wskazać na globusie bieguny ziemskie i oś Ziemi
podać przykłady oddziaływań elektrostatycznych
wskazać na globusie południki, równoleŜniki i równik
wskazać półkulę północną i południową
podać przykłady źródeł światła
wyjaśnić, jak zachować się w trakcie burzy
podzielić podane ciała na przeźroczyste i nieprzeźroczyste
wskazać, gdzie w przyrodzie moŜna obserwować zjawisko rozszczepienia światła
wymienić barwy podstawowe i dopełniające
podać przyczyny następowania pór roku
pokazać na mapie oraz globusie kontynenty i oceany
odczytać z mapy nazwy mórz oblewających Europę
wymienić przyczyny falowania wody
opisać budowę zewnętrzną ryby
wymienić przykłady ssaków Ŝyjących w morzach
wymienić źródła dźwięków
wyjaśnić, do czego słuŜy batyskaf
omówić budowę komórki zwierzęcej
podać przykłady zwierząt Ŝyjących w jeziorze
podać przykłady zaleŜności pokarmowych w jeziorze
nazwać części ciała Ŝaby
wymienić 3 przykłady płazów chronionych
odróŜnić Ŝmiję zygzakowatą od innych węŜy
opisać budowę zewnętrzną ptaka
opisać budowę pióra
podać przykłady ptaków odlatujących z Polski
podać przykłady ssaków z róŜnych środowisk
opisać budowę zewnętrzną pająka
nazwać części ciała owada
nazwać części ciała ślimaka winniczka
wymienić podstawowe elementy klimatu
wskazać na mapie granice strefy wilgotnych lasów równikowych
podać przykłady zwierząt Ŝyjących w lesie równikowym
pokazać na mapie strefę sawann
wymienić 5 gatunków zwierząt występujących na sawannie
wskazać strefę pustyń na mapie
pokazać Nil na mapie
wskazać na mapie strefę śródziemnomorską
nazwać warstwy lasu
wskazać na mapie strefę lasów liściastych oraz granicę strefy stepów
pokazać na mapie połoŜenie tajgi i tundry
•
pokazać na mapie Antarktydę oraz Arktykę
Wymagania na ocenę dostateczną
Uczeń potrafi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wskazać budowę kalendarza
omówić teorię heliocentryczną
wskazać istnienie pola grawitacyjnego Ziemi
podać róŜnice miedzy planetami i gwiazdami
opisać warunki umoŜliwiające rozwój Ŝycia na Ziemi
wskazać róŜnice między planetoidami a meteorytami
wyjaśnić co to są galaktyki
podać przykłady wykorzystania sztucznych satelitów
wyjaśnić związek pozornej wędrówki Słońca po niebie z ruchem obrotowym Ziemi
podać podstawowe wymiary kuli ziemskiej
wskazać bieguny magnetyczne
podać 3 przykłady przedmiotów przyciąganych przez magnes
podać przykłady zjawisk i zachowań, które mają związek z istnieniem pola magnetycznego
Ziemi
wymienić przykłady magnesów naturalnych
wskazać na globusie południk zerowy
pokazać półkulę wschodnią i zachodnia
określić w stopniach połoŜenie geograficzne wskazanych miejsc
klasyfikować źródła światła na sztuczne i naturalne
zbudować prosty obwód elektryczny
podać zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych
narysować, jak rozchodzi się światło
wyjaśnić, co to jest cień
wyjaśnić zjawisko następowania dnia i nocy
rysować odbicie światła od powierzchni lustrzanych
wyjaśnić, kiedy następuje rozproszenie światła
wyjaśnić powstawanie barw widzianych ciał
wymienić daty przesilenia letniego i zimowego
wyjaśnić, dlaczego niektóre lata są przestępne
pokazać na globusie strefy oświetlenia Ziemi
pokazać na mapie, jakie kontynenty oblewa kaŜdy z oceanów
wyjaśnić, dlaczego woda morska jest słona
wyjaśnić, dlaczego na głębokości poniŜej 100 m jest ciemno
opisać warunki panujące na szelfie
odszukać na mapie: rowy oceaniczne, podmorskie wyspy i łańcuchy górskie
pokazać na mapie Prąd Zatokowy
nazwać strefy Ŝycia w morzu
opisać warunki świetlne panujące w strefach morza
klasyfikować zwierzęta na kręgowce i bezkręgowce
odróŜnić polipa od meduzy
narysować chelbię modrą
wyjaśnić na czym polega symbioza ukwaiału z rakiem pustelnikiem
wymienić przystosowania w budowie zewnętrznej ryby do Ŝycia w wodzie
opisać budowę zewnętrzną skorupiaków morskich
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
omówić znaczenie małŜy w przyrodzie
wyjaśnić co to jest echo
wyjaśnić do czego słuŜy echosonda
opisać podróŜ Ferdynanda Magellana
wymienić korzyści, które człowiek czerpie z mórz i oceanów
opisać warunki niezbędne dla Ŝycia zwierząt w jeziorze
opisać zmiany warunków Ŝycia w jeziorze w zaleŜności od pór roku
opisać budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka
omówić budowę stułbi
wymienić cechy charakterystyczne stawonogów
opisać czynności Ŝyciowe płazów
porównać warunki Ŝycia w wodzie i na lądzie
omówić cechy budowy gadów, które przystosowują je do Ŝycia na lądzie
wyjaśnić, jak naleŜy postępować w przypadku ukąszenia przez Ŝmiję
wymienić cechy, będące przystosowaniem ptaków do lotu
rozpoznawać rodzaje piór
na podstawie ilustracji wymienić cechy charakterystyczne dziobów i kończyn wskazanych
ptaków
omówić znaczenie ptaków w przyrodzie
wymienić 3 przykłady gatunków ptaków chronionych
wymienić charakterystyczne cechy ssaków
rozpoznać wybrane gatunki ssaków chronionych w Polsce
wymienić charakterystyczne cechy pierścienic
wyjaśnić rolę dŜdŜownicy w uŜyźnianiu gleby
opisać sposób postępowania w przypadku przyczepienia się kleszcza
opisać poszczególne części ciał owada
wskazać przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów dla człowieka
odczytać dane z wykresów dotyczących klimatu
podać kryteria podziału kuli ziemskiej na strefy krajobrazowe
wyjaśnić cel ekspedycji do lasów równikowych w XIX wieku
scharakteryzować klimat równikowy na podstawie danych z wykresów
opisać cechy charakterystyczne małp człekokształtnych
opisać wilgotny las równikowy
podać przykłady roślin uprawianych na plantacjach w strefie równikowej
odczytać z wykresu temperaturę oraz opady w porze deszczowej i suchej
opisać krajobraz sawanny
wymienić rośliny uprawiane w strefie sawann
scharakteryzować klimat pustynny
wymienić zajęcia ludzi Ŝyjących na pustyni
wyjaśnić dlaczego w dolinie Nilu od tysięcy lat rozwija się rolnictwo
opisać klimat śródziemnomorski, wykorzystując dane zawarte na wykresach
wymienić typowe rośliny uprawne strefy śródziemnomorskiej
opisać charakterystyczne cechy klimatu strefy lasów liściastych
podać przykłady roślin i zwierząt, które występują w poszczególnych piętrach lasu
scharakteryzować klimat stepowy
wymienić cechy drapieŜników
opisać krajobraz tajgi
wymienić gatunki zwierząt, Ŝyjących w tajdze
opisać klimat tundry
wymienić gatunki roślin występujące w tundrze
opisać zajęcia mieszkańców tundry
•
•
•
•
•
opisać przystosowania lisa polarnego do warunków klimatycznych
wymienić bogactwa mineralne tundry
opisać warunki klimatyczne panujące na Antarktydzie
omówić przystosowania pingwinów do Ŝycia w klimacie polarnym
scharakteryzować klimat Arktyki
Wymagania na ocenę dobrą
Uczeń potrafi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
uzasadnić, Ŝe obserwacja jest waŜnym sposobem zdobywania wiedzy
wyjaśnić przyczyny ruchu ciał niebieskich
opisać zasługi Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauk przyrodniczych
opisać doświadczenie przeprowadzone przez Isaaca Newtona
wyjaśnić co nazywamy polem grawitacyjnym
porządkować planety Układu Słonecznego od najbliŜszej Słońcu do najdalszej
wymienić róŜnice pomiędzy Ziemią a planetami olbrzymami
wyjaśnia w jakim celu podejmuje się loty w kosmos
wymienić skutki ruchu obrotowego Ziemi
wyjaśnić, na czym polega elektryzowanie się ciał
wytłumaczyć, co nazywamy polem magnetycznym
wyjaśnić na czym polegają oddziaływania magnetyczne
zaznaczyć na rysunku bieguny magnetyczne Ziemi
wyjaśnić do czego słuŜy siatka geograficzna
wymienić cechy odróŜniające równik od innych równoleŜników
wyjaśnić pojęcia: długość i szerokość geograficzna
odszukać punkty na globusie mając podane współrzędne geograficzne
opisać prosty obwód elektryczny
wyjaśnić na przykładach co to są izolatory i przewodniki elektryczne
wyjaśnić co nazywamy promieniem świetlnym
wymienić przykłady zjawisk związanych z odbiciem i załamaniem światła
opisać zjawisko rozszczepienia światła
wyjaśnić co to są filtry świetlne
wyjaśnić kiedy ciała mają barwę czarną a kiedy białą
wyjaśnić zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej
wskazać na mapie trasę pierwszej wyprawy Krzysztofa Kolumba
wskazać granice poszczególnych oceanów
wyjaśnić przyczyny zróŜnicowania zasolenia wód morskich
wyjaśnić co nazywamy szelfem
opisać rolę fal
wyjaśnić przyczynę przypływów i odpływów
wskazać cechy charakterystyczne polipa i meduzy
opisać przystosowania chełbi do warunków Ŝycia
wyjaśnić przyczyny wędrówek ryb
opisać przystosowania ssaków do Ŝycia w wodzie
wyjaśnić na czym polega zjawisko linienia skorupiaków
wyjaśnić co nazywamy falą dźwiękową
wyjaśnić, na czym polega echolokacja
pokazać na mapie szlak, którym płynął Ferdynand Magellan
wyjaśnić, dlaczego wprowadza się limity połowów w morzach
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wymienić przystosowania stułbi do trybu Ŝycia
odróŜnić stawonogi od innych zwierząt wodnych
wymienić cechy w budowie płazów, będące przystosowaniem do Ŝycia na lądzie
opisać rozwój Ŝaby
omówić proces rozmnaŜania się gadów
podać charakterystyczne cechy Ŝmii zygzakowatej
wyjaśnić, jakie znaczenie ma stałocieplność dla ptaków
objaśnić podpierając się przykładami pojęcia: gniazdowniki i zagniazdowniki
wymienić przyczyny wędrówek ptaków
wymienić wytwory skóry ssaków
opisać cechy przystosowujące dŜdŜownicę do Ŝycia w glebie
opisać przystosowania pająka do zdobywania zdobyczy
określić rolę szkieletu zewnętrznego u owadów
omówić rolę owadów w przyrodzie
opisać zachowania ślimaka winniczka w zaleŜności od czynników zewnętrznych
opisać strefy krajobrazowe na terenie Europy
opisać przebieg dnia w lesie równikowym
scharakteryzować warunki świetlne panujące w lesie równikowym
omówić przystosowania roślin do warunków panujących w porze deszczowej i suchej
opisać rolnictwo tradycyjne w strefie sawann
wymienić rodzaje pustyń
opisać przystosowania zwierząt do Ŝycia na pustyni
opisać współczesne warunki Ŝycia w dolinie Nilu
scharakteryzować roślinność śródziemnomorską
wyjaśnić, dlaczego strefa śródziemnomorska nazywana jest kolebką cywilizacji
omówić zaleŜności pokarmowe występujące w lesie
wyjaśnić, dlaczego obszar stepów odgrywa waŜną rolę w wyŜywieniu ludności świata
wskazać przystosowania roślin do warunków stepowych
opisać klimat strefy północnych lasów iglastych
scharakteryzować przystosowania roślin do warunków panujących w tajdze
wyjaśnić, co to jest wieczna zmarzlina
scharakteryzować faunę wód przybrzeŜnych Antarktydy
Wymagania na ocenę bardzo dobrą
Uczeń potrafi:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wyjaśnić prawo powszechnej grawitacji
opisać w jaki sposób powstał Układ Słoneczny
wyjaśnić, dlaczego KsięŜyc nie ma atmosfery
wyjaśnić, kiedy magnesy przyciągają się a kiedy odpychają
wyjaśnić róŜnice pomiędzy biegunem magnetycznym a geograficznym
określić w stopniach i minutach współrzędne geograficzne wskazanych miejsc
wyjaśnić, dlaczego promień świetlny przedstawia się za pomocą strzałki
wytłumaczyć zjawisko zaćmienia Słońca i KsięŜyca
wyjaśnić przyczynę róŜnic w długości dnia i nocy
wyjaśnić, jaki obraz nazywamy pozornym
dowieść, Ŝe światło białe jest mieszaniną świateł barwnych
opisać budowę oka
scharakteryzować poszczególne strefy oświetleniowe Ziemi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
pokazać na mapie wyspy odkryte przez K. Kolumba
podać przyczyny zmiany zasięgu mórz i oceanów
wymienić róŜnice w warunkach panujących przy powierzchni i w głębiach oceanicznych
opisać rafę koralową
wymienić konsekwencje budowy platform wiertniczych na szelfie
objaśnić przyczynę powstawania prądów morskich
wyjaśnić przyczynę zróŜnicowania świata organicznego w poszczególnych strefach morza
scharakteryzować koralowce
opisać zaleŜność budowy małŜy od warunków środowiska i trybu Ŝycia
podać przykłady ośrodków róŜniących się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych
analizować skutki korzystania przez człowieka z zasobów morskich
wyjaśnić, dlaczego w jeziorach Ŝyją głównie zwierzęta zmiennocieplne
scharakteryzować pierwotniaki
scharakteryzować faunę występującą w róŜnych strefach jeziora
wymienić gatunki zwierząt, które moŜna spotkać tylko w czystych wodach
porównać czynności Ŝyciowe płazów i gadów
opisać rozmnaŜanie się ptaków
scharakteryzować wybraną grupę ptaków
wykazać związek między budową a trybem Ŝycia ptaków
opisać czynności Ŝyciowe dŜdŜownicy
omówić rozmnaŜanie się ślimaka winniczka
na podstawie analizy wykresów dokonać porównania klimatów
poddać przyczyny istnienia róŜnych stref krajobrazowych
wskazać przyczyny odchylenia stref krajobrazowych od równoleŜników
wyjaśnić przyczynę małej Ŝyzności gleb w lesie równikowym
scharakteryzować przystosowania zwierząt do Ŝycia w wilgotnym lesie równikowym
opisać wpływ klimatu i roślinności na sposób gospodarowania mieszkańców strefy lasów
równikowych
analizować skutki zmniejszania się obszarów lasów równikowych
porównać wygląd sawanny w porze deszczowej i suchej
scharakteryzować Sahel
porównać krajobrazy róŜnych rodzajów pustyń
wyjaśnić, dlaczego w strefie śródziemnomorskiej
lasy zachowały się tylko w niewielkim stopniu
wskazać zaleŜności między typem lasu a warunkami klimatycznymi
scharakteryzować przystosowania zwierząt do Ŝycia w stepie
omówić przystosowania wybranych gatunków zwierząt do Ŝycia w tundrze
wyjaśnić, dlaczego Antarktyda nazywana jest pustynią lodową
pokazać na mapie trasy wypraw polarnych
porównać Antarktydę i Arktykę
podać przykłady działań międzynarodowych na rzecz ochrony przyrody
Wymagania na ocenę celującą
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
uzyskał wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania przyrody w danej
klasie; potrafi twórczo i samodzielnie myśleć oraz rozwijać własne uzdolnienia
sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów
przyrodniczych; potrafi w praktyce wykorzystać swoje wiadomości , proponuje rozwiązania
nietypowe.