Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
ul. Kossutha 6, 40-844 Katowice
instytut badawczy KRS 0000058172 NIP 634-012-55-19
tel.: (32) 254-60-31, fax: (32) 254-17-17, e-mail: [email protected]
www.ietu.katowice.pl
Katowice, październik 2014
12/ 2014
Informacja dla dziennikarzy
Celem VIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA REWITALIZACJI
TERENÓW ZDEGRADOWANYCH, Ustroń/Katowice 6-8 października 2014, była prezentacja osiągnięć
i wyników prac naukowo-badawczych, praktycznych rozwiązań technicznych i organizacyjnych
wspierających zrównoważony rozwój terenów zdegradowanych. Wiodącą problematyką tegorocznej
Konferencji była rewitalizacja obiektów i terenów poprzemysłowych, która stanowi jedno z poważniejszych
wyzwań stojących przed tzw. starymi okręgami przemysłowymi. W Ustroniu obradowało ponad stu
naukowców i praktyków z Grecji, Niemiec, Pakistanu, Polski, Republiki Czeskiej, Słowenii i Wielkiej Brytanii.
Konferencja składała się z dwóch dni prezentacji referatów, podczas których wygłoszono 44 referaty oraz
sesji terenowej.
Podczas Konferencji wręczono nagrody Ogólnopolskiego konkursu dla studentów i młodych
pracowników nauki na prace naukowo-badawcze dotyczące rewitalizacji terenów zdegradowanych
REVITARE 2014. Nagrody wręczyli Przewodniczący Jury Konkursu – prof. Adam Rostański, Dyrektor IETU –
Jan Skowronek, Wicemarszałek Województwa Śląskiego – Kazimierz Karolczak, Regionalny Dyrektor Ochrony
Środowiska w Katowicach – Bernard Błaszczyk oraz przedstawiciele obecnych na konferencji sponsorów
Konkursu. Z ramienia sponsorów nagrody główne wręczyli Pan Tadeusz Koperski – Prezes Zarządu Haldex S.A.
oraz Pan Józef Gumienny – Dyrektor Górnośląskiej Agencji Przedsiębiorczości i Rozwoju Sp. z o.o. z Gliwic,
natomiast wyróżnienia wręczyli Pan Jacek Pustelnik – Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Gospodarki Wodnej
i Rekultywacji w Jastrzębiu Zdroju oraz Pan Marek Mrowiec – z EDF Polska S.A./ZOWER Sp. z o.o.
w Warszawie. Sponsorami konkursu byli również: Międzynarodowe Targi Poznańskie Sp. z o.o. z Poznania, PGE
Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z Bełchatowa, CETCO Poland Cetco Sp z o.o. ze Szczytna, Urząd
Miasta Chorzów, CRONIMET PL Sp. z o.o. z Inowrocławia, Park Przemysłowo-Technologiczny EkoPark
w Piekarach Śląskich, Biolabor Sp. z o.o z Dąbrowy Górniczej oraz Stowarzyszenie Miłośników Ziemi
Tarnogórskiej.
Inauguracja Konferencji –
Kazimierz Karolczak, Wicemarszałek
Województwa Śląskiego
Laureaci nagród głównych Konkursu
REVITARE 2014
Laureaci wyróżnień i wyróżnienia
specjalnego Konkursu REVITARE 2014
Wiodącą problematyką tegorocznej Konferencji była rewitalizacja obiektów i terenów
poprzemysłowych. Tematowi temu poświęcona została sesja główna konferencji. Referat wprowadzający,
wygłoszony przez prof. dr hab. Krzysztofa Gasidło, architekta i urbanistę z Politechniki Śląskiej, dotyczył
problemu zagospodarowania terenów i obiektów poprzemysłowych w Polsce w latach 1989-2014. W trakcie
referatu zaproponowane zostały również wskazówki odnośnie dalszej pracy nad zagospodarowaniem miejsc
pozostałych po działalności przemysłowej. W sesji głównej poruszono problem rewitalizacji na przykładach
takich obiektów i terenów jak: budynki oraz teren po dawnych zakładach aparatury sanitarnej, nowa siedziba
Muzeum Śląskiego, czy tereny pogórnicze przeznaczone do celów rekreacyjnych na terenie Śląska
i Małopolski. Starosta Powiatu Bierunsko-Lędzińskiego, Bernard Bednorz przedstawił rewitalizację byłego
terenu Kopalni „Piast” w Lędzinach, której drugi etap polega na budowie placówki opiekuńczo-wychowawczej
„Lepszy Start” w technologii budynku pasywnego. Z kolei Pan Mirosław Bobrzyński z Euro-Centrum S.A.
przedstawił powstanie i rozwój Parku Przemysłowo-Technologicznego Euro-Centrum w Katowicach, na terenie
którego znajdują się budynki zbudowane z wykorzystaniem technologii energooszczędnych. Prelegenci
zreferowali również zintegrowane podejście do problemu rewitalizacji. Janusz Krupanek z Instytutu Ekologii
Terenów Uprzemysłowionych przedstawił referat dotyczący zintegrowanego podejścia do planowania nowych
funkcji w procesie zarządzania przekształcaniem terenów poprzemysłowych i powojskowych, natomiast
Bogdan Płaneta z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przedstawił metody
wsparcia projektów rekultywacyjnych w kontekście dążenia do ich optymalizacji. W tej sesji zaprezentowana
została praca, która uzyskała wyróżnienie specjalne w konkursie REVITARE pań Moniki Kubicy i Karoliny Szaton
z Politechniki Śląskiej w Gliwicach pod tytułem „Krajobrazowy Park Linearny Doliny Przemszy i Brynicy”.
Prof. dr hab. inż. arch. Krzysztof Gasidło –
Politechnika Śląska w Gliwicach
Mirosław Bobrzyński – Euro Centrum
SA, Katowice
Uczestnicy Konferencji
Sesję pierwszą pt. „Charakterystyka terenu – rozpoznawanie i monitoring” poprowadzili prof. dr hab.
inż. Grzegorz Malina z Akademii Górniczo-Hutniczej oraz dr Piotr Poborski z firmy Multiconsult Polska. Trzy
wystąpienia w tej sesji poświęcone zostały aspektom prawnym rewitalizacji. Tematem referatów było
uporządkowanie stanu prawnego remediacji i monitoringu zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz różnic
i podobieństw ustawodawstwa polskiego i niemieckiego w zakresie ochrony środowiska. Radca prawny Michał
Kuźniak z Kancelarii Radców Prawnych Klatka i Partnerzy przedstawił przepisy nowej ustawy Prawo Ochrony
Środowiska, natomiast Panie Anna Stokfisz i Magdalena Śmigiel reprezentujące Centrum Badań i Dozoru
Górnictwa Podziemnego przestawiły jej znaczenie w kontekście zanieczyszczenia powierzchni ziemi. W trakcie
dyskusji nacisk położono również na rozpoznanie zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego na
przykładach megaobiektów i obiektów o potencjalnej wartości przyrodniczej. Rafał Warchulskii z Uniwersytetu
Śląskiego, laureat REVITARE przedstawił wyniki badań prognozowania emisji pierwiastków potencjalnie
toksycznych ze składowanego materiału hutniczego Zn-Pb.
Sesja „Innowacyjne technologie oczyszczania terenów” miała charakter technologiczny i wysoce
specjalistyczny. Pod przewodnictwem prof. dr hab. inż. Czesławy Rosik-Dulewskiej z Instytutu Podstaw
Inżynierii Środowiska PAN i dr Tomasa Ocelki z E&H service Inc. z Republiki Czeskiej zreferował problemy
biochemiczne dotyczące możliwości ograniczenia skażenia gruntów na terenach poprzemysłowych,
wspomagania bioremediacji gleby zanieczyszczonej związkami ropopochodnymi, znaczenie nanocząsteczek
zerowartościowego żelaza, czy utylizacji odpadów z wierceń poszukiwawczych gazu łupkowego. Spela Uleb
z Stonex geotehnologia d o.o. ze Słowenii zaprezentowała remediację gleb byłej huty cynku na terenie Celje
w Słowenii, Asif Jamal, Uniwersytet Quaid-I-Azam z Pakistanu wykazał, że ramnolipidy są skuteczne przy
oczyszczaniu gleb z zanieczyszczeń węglowodorami, natomiast Jeremy Birnstingl z Regenesis, Wielka Brytania
wskazał korzyści ze stosowania zintegrowanych technologii uzdatniania zanieczyszczonych warstw
wodonośnych oraz nową technologię biologicznej rekultywacji dużych rozprzestrzeniających się smug
zanieczyszczeń. Izabela Ratmann-Kłosińska z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych podjęła problem
fitoremediacji w produkcji plonu energetycznego. Cristina Ziegler, Vita 34 AG Business Unit BioPlanta Niemcy
omówiła fitoremediację byłego zakładu odwadniania osadów ściekowych. Z kolei Jakub Bryk z CETCO S.A.
zreferował temat bioremediacji i ograniczania migracji zanieczyszczeń organicznych DNAPL. Aleksandra Kiecak
laureatka konkursu REVITARE przedstawiła pracę pt. „Model numeryczny remediacji wód podziemnych
zanieczyszczonych TCE i PCE przy użyciu PRB”. Wystąpienie zdobyło uznanie audytorium dzięki czemu
laureatka otrzymała nagrodę specjalną konkursu.
Podczas ostatniej sesji, „Przyrodnicze i krajobrazowe aspekty rewitalizacji terenów zdegradowanych”,
prowadzonej przez dr hab. Adama Rostańskiego, prof. Uniwersytetu Śląskiego, Agnieszka Turek z Politechniki
Warszawskiej przedstawiła rewitalizację obszaru zdegradowanego odpadami paleniskowymi
z elektrociepłowni Żerań, Mateusz Malczewski, KGHM Polska Miedź SA dokonał przeglądu metod biologicznej
odbudowy skarp na terenie Obiektu Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych „Żelazny Most”, natomiast
Wojciech Naworyta z Akademii Górniczo-Hutniczej przedstawił metodę rewitalizacji wieloprzestrzennych
obszarów poeksploatacyjnych. Ewa Podhajska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu zaprezentowała
podejście do problemu obszarów rewitalizacji terenów zdegradowanych i ich identyfikacja jako przedmiotu
wartościowania artystycznego. W trakcie dyskusji podniesiony został problem zasadności takiego podejścia.
Przy okazji przypomniany został międzynarodowy projekt „C.O.A.L. – Od Karbonu do krajobrazu
postindustrialnego” realizowany w latach 2007-2008, w trakcie którego sztukę miejscowych artystów
dotyczącą krajobrazu poprzemysłowego powiązano z problemem rewitalizacji.
Trzeciego dnia konferencji zorganizowana została sesja terenowa, w trakcie której uczestnicy mieli
okazję poznać osiedle robotnicze Nikiszowiec, tereny po dawnej Hucie Uthemanna, w tym Walcownię Cynku
i Izbę Tradycji Hutniczej w Szopienicach oraz nową siedzibę Muzeum Śląskiego położoną na terenie byłej
Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice”. Osiedle Nikiszowiec to zespół urbanistyczno-architektoniczny
powstały na początku XX wieku z myślą o górnikach i pozostałych pracownikach kopalni. Osiedle było
samowystarczalne, na jego terenie znajdowały się kościół, sklepy czy poczta. Było ono bardzo nowoczesne
jak na owe czasy, posiadało centralne ogrzewanie i bieżącą wodę, czy publiczną pralnię. Następnym obiektem
była Walcownia Cynku z wpisanymi do rejestru zabytków maszynami parowymi i walcarkami. W walcowni
otwarte zostanie muzeum, w którym wystawiane będą, prócz znajdujących się tam maszyn, również
eksponaty zgromadzone obecnie w Izbie Tradycji Hutniczej. Przewodnik opowiedział o obiektach, które
wcześniej znajdowały się na terenie zakładu, a pozostałości których możemy jeszcze znaleźć na terenie huty.
Sesja terenowa zakończyła się wizytą w nowej siedzibie Muzeum Śląskiego. Szklane bryły nowych budynków
wkomponowane są w zachowane i zrestaurowane budynki należące niegdyś do kopalni. Prócz wnętrz nowego
muzeum uczestnicy mogli obejrzeć pozostałości po wieży ciśnień oraz niezrewitalizowane jeszcze zabytkowe
zabudowania byłej kopalni.
Konferencja okazała się znakomitą okazją nie tylko do wymiany myśli naukowej, ale także do
podzielenia się własnymi spostrzeżeniami, refleksjami oraz wątpliwościami. Szczególnie inspirujące okazały się
dyskusje panelowe po każdej sesji. Prelegenci zaprezentowali szeroki wachlarz własnych badań z zakresu
rewitalizacji i remediacji gruntów. Sukces przedsięwzięcia dowodzi, że badania i wdrożenia w zakresie
rewitalizacji mają znaczący wpływ na rozwój współczesnego miasta. Obiekty poprzemysłowe coraz częściej
zyskują nowe funkcje i znaczenie w jego strukturze, a inwestorzy coraz większą wagę przykładają do
wykorzystywania obiektów pozostałych na skutek działania przemysłu. Rewitalizacja stanowi więc ważny
aspekt ochrony środowiska i warto kontynuować tradycję konferencji oraz konkursu, który umożliwia lepszy
start naukowy dla młodych zdolnych osób zainteresowanych rewitalizacją terenów zdegradowanych.
Konferencja organizowana została przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych oraz Centrum
Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego. Honorowy patronat nad Konferencją objęli: Pan Maciej Grabowski –
Minister Środowiska, Pani Lena Kolarska-Bobińska – Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Pan Janusz
Piechociński – Wicepremier, Minister Gospodarki oraz Pan Kazimierz Karolczak – Wicemarszałek
Województwa Śląskiego, który był obecny na inauguracji Konferencji.
Katowice, Nikiszowiec
Walcownia Cynku, Szopienice.
Izba Tradycji Hutniczej, Szopienice.
Teren dawnej Huty Uthemana,Szopienice
Muzeum Śląskie, Katowice
Muzeum Śląskie, Katowice
Szczegółowe informacje na stronie internetowej: www.revitare-conf.pl
Wanda Jarosz
Rzecznik prasowy IETU
tel. 32 254 60 31 wew. 136, kom. 602 484 611
[email protected]
Organizatorzy Konferencji
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych,
Katowice
Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego Sp.
z o.o., Lędziny
Patronat honorowy
Patronat medialny
Partnerzy wspierający